I.XXXVII.

Acte über die vor dem H<nnburgischen Dompropsten geschehene Verhand lung eines Rechtsstreites zwischen: dem Holsteinischen Grafenhansc und der Stadt Lübeck. 1266.*)

(Orig. memdr. in .^rck. ^.utiec.)

^iino domini lVI. tülü. I^,XVI. proximo subbatlo snle lestum ^ndree spostoli» KZ« H. prepositus HsmmenburZensis, judex a venerauili patre domino (!«idone, tituli ssncti l^aurentii in I^ucina preskiter« cardinsle, aposlolice sedis legato, de- leZstus, dum judici« presiderem in causa, o,ue uertitur inter nokilem uirum co- mitein ?lollsa«ie nomine tutele liliorum ^oliannls sratri» sui, ex uns parte, et con- sules msiores et populäres ciuitatis I^ubicensis, ex altera, partibus et procurutoribus in nostra presentia conslitutis, ex parte oonsulum maiorum et populsrium I^ubz^- oensis ciuitatis exliibite sunt excepliones et rationes in scripiis in liec verba: Lxei- piendo pi «ponunt ^«liannes diclusIVIonseKus et ^Vl5vvinus de Dom« procurulorio no- mine pro consulibus maioriuus so popularibus ciuitatis I^uovcen«is coram vol)is, clomine preposile HammenburAeiisis ecclesie, czu! vos asserilis judielM deleßatum a venerabili patre domin« l^widune, tituli sancti I^aurenlii in I^ucina presbiter« csrdinale, aposlolice seclis legst«, in csuss, o^ue uertitur vel verti speiatur inler do- minum (?. comitem üollsacie tutorio nomine liliorum l'ralris sui Zoliannis, ex uns, et ipsos, ex parte altera, ad declinandum locum istum Z quod Presens locus est eis minus tutus, minus idoneu«, nun accessibilis, tum ud ipsos, tuni ad alias persona«, tsm de sua eiuitate czuam de «Iiis oiuilatidus siki in dicta causa seu negocio neees- sariis et utilibus, vtsunt arbitri eliZendi in cau^a suspicionis, s! proponalur ab eis, eorsm quibus «susa suspicionis probetur seu cause probentur suspicionis, ezuain vel o^nss intendunt proponere; tum ad testes produeendo» in dicta causa suspicionis seu etism in negoci« principsli z tum czuoad palronos caussrum et assessorum, o^uo-

^ Vgl. Michelsen über die erste Holsteinische LandeStlMung S. «4 u. f.

9l

rum copiam in Koc loco non lisbent nec Iiabere possnnt, lzuoniam u loci» remoli» et sliunlle eos »llllucant; tuuiljuusll llistrictuin seu territurii termin«sseu)uri«6ici«nem, czuos ipsos trsnsire «Oportet in eunclo et recleunilo et persona» supradictas; tum rstione clominii, quoll babet llominu« come» in boc loco; tum ratione pote- stsl!» et jurisllicionis, qu»s babet clominu» comes in nun« locum et morsntes in boc loco et ucluenientes; tum czuis llominus comes, etsi nc>n cle jure ssltem cle tacto, cum sit terribilis ulluersarius, ipsis tam in corpore quam in rebus tsm per se quam per slios Di anes iniurias inserencl«, pulset inpeclire eos et «lictss persona«, uel lso- tum « suis clissimulare, non clesenclere, cum tanien possel. Item quis vos propn- nerent recusare tsmquam suspectum et causa« certss et ratinnabilis suspicinnis et le^itimas proponere contra personum vestram et probare, si locum tutum et acces- «ibilem et juri cunZruum eis ässignsi eli». Vnlle petunt, quoll ad Iiec que sunt pro- posita probancls et «<l proponenclss et probandas causss suspicionis locum tutum et sccessibilem et juri conZruum diZnemini sssj<znare. I^ec sutem que consistunt in facto noo intendunt proKare per omni«, nec se sc! nec astrinßunt, sed tamen sd esse uKeruntprobaturosin loco tuto et sccessibili etjuri congruo, sieum eis sssigna- veritis, quod sullitiant ad exceptlonem istam et ad intentiunem suain «btinendam. >— Li parte comitisHoltsaoie responsum t"uit »ub biis verbis: k)x parte comitis in cnn- trarium Luit responsum, quod locus !>it tutus, non «Kstantibus rationibus pro- positis, quia ciuitas rlammenburZensi» cum «iuitate l^ubvcensi bsbet l"raternitatem ei sotietatem, et sunt unum par smicicie, et ciuitss Hsmmenburgensis est adeo mu- nita libertstibus, quas eliam ita deiendit, quod non permittit uliquibus etiam extrs- neis sb sliquo üeri violentiam uel iniurium. Item patet eisdem consulibus <le Lu- beke securu» «ccessus in doinum ciomini comitis sd eum uel süss ubicumque volu- erint veniendi et redcundi sine omni impediment«, qui» sepe de Lucio duo, qustuor uel octo ad eundem comitem cle clictis consulibus venerunt et in psce rellierunt. Item per districtum clomini comitis vsdunt et ineunt secure ipsi uel eorum Kur- Wenses in personi», rebus et mereimonii», nec aliquis casus sortuitus eis sccideret, qui de iure preuicleri non polest. Kesponsum Luit etism ex parte comitis, quoll I^u- b^censes petebant sibi locum tutum assignari, vt causas assiZnsrenl, cniare non esset sclmittenclus judex: locus esset tutus, et possent tute et secure csusas suspicionis sssignare, teste«, sssessores «tcme alias persona«, non obstante tsli exceptione, acliluxisse, sicut in propria persona venerunt. — ^uditis exceptionibus, rationibus et responsionibus utriusque parlis, cliem et locum proroZaui et sssiAnaui all inter»» loquenllum, utrum esset 6e5erenclum exceptionibus, rationibus et responsionibus, in Keo verba: LA« Heinricus IZammenburZensis prepositus, juclex s venersbili pstrs

12^

92

clomlno (^vviklone, tituli saucti I^aurencii in l^ucina presbitero carclinale, apozto- lice se<Ii» leZato, cleleßstus, sucbtis exceptionibus et rationibus ab utrsque parte pro>iositis in osusa, que vertilur inter nobilem virum eomitem rlnllsseie no- min« tutele iiliorum ^«. 5, atri» sui, ub uns, ei consule» maiore» et populäre» eiui- tatis I^ub^censi», « parte altera, quis s6 Presen» non vsleo cleliberare «<I plenum »uper rationibus et exceptionibus partium, et inktiZesm O«n«ilin maluro, quod non postum babere scl Presens, cuin non babeiim copiam sssessorum, et preterea sim acleo ciebilis, sieut Oonslatconoanonicis meis et mectici», quoll Iiuic cause non possiin comocle Interesse ae? plene lleliberaixlum Z srlserenclam inlerlocutoriam super excep- tionibus et rationibus proposilis proingu et «ssiZno paiiikus «liem qusrtain seriam proximal» post llominicam ()ua»i moclo geniti et loeum nie in eapitolin Nammen- blirsensi. — I^oe 5«cto, queclam appellitio a parte acluersa, seilieet I^ub)'ceii«i ciuitute, est emis.«a in liec verba: Uumine preposite >Ian>menI)urSensis ecclesie, qui vo» asseritis jullieein llelegatum a venersbili patre llomino (^widone, tituli saneti I^aurencii in I^ucina presbitero csrdinale, apnslvlice sem» leZat«, in causa seu nego- tio, que uel quo«' vertitur vel verti speratur inter dominum (^.comiteiu rloltsseie no- mine tuto, i« liliorum ^o. sralris sui, ex uns, et no« ^nliannem llielum Hlonucbum et ^I5winum de Domo proeuralores consuluin maioruin et popnlurium civitatis I^u- b^eensis, ex parte altera, procursturi« nomine, quia exeeptiunem seu exeeptione« deloeo minis tuto non aocessibilinec juriconAru» cuin suis rationibus, quam seuquas in seripto vobis tradidimus, non sdmittitis, nee loeum tutunl ad es» aclprobandum nobis non preKKitis, in quo loe« Kee corain vobis nos ut?erimus probaturos, et non admittitis; item quia causam seu csusas »uspicionis intendimus contra vos in loc« tuto et aecessibili et juri conZrno, si nol>is s vobis assißnsretur ut petimus, propo- nere et probare, quem quia uouis nun a««i«natis, im,»« contra jura penitus denega- ti», et quia diclam exceptionem seu exeeptione«, prout est pruposita vel sunt propo- site, non adinittitis immo penitus nobis dene<>ati»; imrno pren^itis nobis locum pre- sentem, HamnienbuiSeusein oiuitatem scilicet, termiinim proximam quurtam seriam post üominicam qua cantatur ()uasi modo Zenili ^ssißnalis, et in loeo minus tuto nos coinpellilis lineare: ex boe et aliis «entientes nos inciebite procuratorio nomine pregrauari, a preniisso Zrauamine vel grauaniinibu,'' in luis scriplis seclem aposto- licam proeuratorio nokiiine sppellamu» pro nobis et nobis uclnerc nlibus, nos et nostra, nnstros acllierentes et eorum bona, juru nostra ac euruln, eiusclem secli» pro- tectioni supponentes, spostulos eum instsncia supplieaute». <)u«s si cleneZaueri- tis, ex boe ipso sine renunciscione priuris appellationis uictam seciem procuratorio nomine iterum appellamus. Ijsno sppellstiunem a nobis scriptsin le^imus sun« aomini IVl. tüO. I^XVI. clie sabbati post I^atberine in ecclesia t^ammenburßensi. — In

93

omus rei memoriam sigill« cspituli I^nmmeiiourZensis ecelesie et meo presentern littersm consiAnaui. I'estibus presentibus Domino 1'. abbate Ltsclensi, llecano Verclensi, clecano et custocle I^ummenburZensibus, preposito, scolastico et csn- tore I^ub^cen^ious, item canonici» t^ammenourAensibus, msgistro l'nitmaro, maSi^tro ^acouo, ^onanne lle klamme et Ijnrt>vic«, et consuliuus et ourZensibu» c!e IZainmenburZ, I^eone, VVille^ino lliclu l^rus, Leonardo lle Lucsteliucle, Lou'eKons ülin clomine /Vliievclis, et sliis czuam pluribns. ^Vvpellationem snlem premisssm pro parte I^ubvcensis ciuitstis emisssln inter acta lZe verk« s<! verbum reclißi feci ^15- wino clicto c!e Dom« et ^olisnni llicio IVIonacno procuratnrious ciuitatis I^uKv^censis, primitus vius voce renuntisnlikus omni excentioni et cavillationi, czue possent ei» ex noccompetere, czuu^eunciem aopellaliunem inler acta sißillsui, czussi ex Koc lnmise- rim eus a jurisdicione mea; czuo6 non 5eci, cum spoellationem ipssm repntem sriuolam et inanem, ^cta sunt Kec anno Oomini !VI dtü. I^X. XI. ssbbato ante iesium beati^n- 6ree spostoli in rlsminenburA.