CCCCLXXXV.

Hominibus castri de Ripis Verulanae dioecesis quaedam inserta privilegia temporibus Coelestini III. et Innocen- tii IH. concessa renovantur. Beg. An. UI. ep. 664. Tom. II. fol. 134.

Nicolaus episcopus etc. Dilectis filiis homini- bus Castri de Ripis Verullane diocesis, salutem etc. Cum a nobis petitur, quod iustum est et hone- stum etc. perducatur effectum. Exhibita siquidem nobis vestra petitio continebat, quod dudum do- mini vestri de Ripis Verulane diocesis quasdam hbertates et immunitates, prout spectabat ad eos, vobis unanimiter concesserunt, sicut in Instrumen- tis pubhcis inde confectis plenius continetur. Nos itaque vestris iustis precibus inclinati, hbertates et immunitates easdem, sicut eas iuste ac pacifice possidetis, vobis ad instar fehcis recordationis In- nocenth pp. III., predecessoris nostri, auctoritate apostohca confirmamus, et presentis scripti patro- cinio communimus, tenorem ipsorum Instrumen- torum de verbo ad verbum presentibus inseri fa- cientes, qui tahs est

In nomine domini dei eterni. Anno ab incar- natione eius mc. nonagesimo quinto, Indictione xm., Pontificatus domini Celestini terth anno quinto, mensis Februarii die secunda. Hac vero die nos domini de Ripis habitatores et participes Terre Pofane, videhcet dominus Matheus de Argentia et dominus Gregorius et dominus Bartholomeus et Petrus fihi quondam domini Landulfi de Turrice, et domina Catelgrima et domina Agnessa fihe do- mini Ghregorii de Ripis, ac domina Iumilla et do- mina Iohanna fihe domini Andree, ex divina pro- videntia et de communi voluntate nostra concedimus tam ecclesiis in hoc Castello prestitutis, quam in Ripano territorio, quam fidehssimis mihtibus nostris consociis, et toto populo Ripano, ut quicquid miles unus cum duobus de massariis, de una quaque parte segnorie electi, de mensura terratici et restu- tiarum capiendarum, et de statu et ordinamento dicti Castelli a tempore domini Landonis, et do- mini Riccardi et domini Andree memorie reduxe- rint, cuiquam oblato sacramento, nos dictis illorum firmiter pronuttimus observare. Quo vero accepto a populo, elegerunt Nobilem virum Iohannem de Bucco, Nicolaum Pazum et Petrum Iohannis de Franco, Iohannem Latronem, hii prevenerunt pro parte dictarum fiharum domini Andree; pro parte domini Mattlxei simihter elegerunt Nicolaum Tra- ballum mihtem, et Magistrum Albertum et Magi- strum Caronem et Leonem de Martino; pro parte filiorum domini Landulfi elegerunt Amatonem mi- litem, et Milonem Bonihominis de Alberto, et Ma- gistrum Rofridum de Sergio, et Angelum Amati Biluardi; pro parte fihamm domini Gregorii ele- gerunt Albericum militem et Amatonem Latronem, qui iurati singuh dixerunt se reminisci visu et au

NICOLAUS PP. IV. ANNO CHRISTI 1291. 315

ditu sub tempore iam dictorum domini Landonis dominique Riccardi, ac etiam domini Andree non fuisse solitum ad aliam mensuram tollere terrati- cum, nisi ad quartarium, quod est positum in la- pide, qui est apud ecclesiam sancti Herasmi de Verulis, qui est fossus de duobus foraminibus, et ad eandem mensuram domini de Ripis capiebant restutias ad modia decem per spatium anni unius, ita quod non plus per singulos homines ultra duas mensuras capiebant per quatuor annos, et Milites non debent servire nisi de armis, si domini sibi dederint equos et arma, et de reconciliamento Ca- stelli de Ripis, et si qua controversia oriretur in- ter illos, sive cum aliis, seu etiam cum nobis ipsis, non debet dari in examine alicuius persone, nisi militum Terre Pofane, ita quod domini non sint in eo examine, et nulli hominum de Ripis debent perdere neque bovem, asinum, neque maialem, ne- que hereditatem, neque feudum, et dotem mulie- rum non capere nisi probabili culpa, et hec culpa, si rationem facere non potuerint, et si evenerit calumpnia de hereditate inter dominum et vassal- lum, si vassallus habuerit cartani publicam, habeat rem, si vero non habuerit, iuret ipse cum aliis ho- minibus septem rem sibi pertinere, et obtineat, et neminem ad iudicandum in dictum Castellum nisi Iudicem, qui iuratus fuerit de lege, induxerint, et Balivum non debent instituere, nisi nativum de ipso Castello de Ripis, et cum fihos uxoraverint, non plus tollere quam provenienses tres et parum de Pize unius, quod si maritaverint, ultra soldos tres provenienses non debent imponere alicui, et eccle- siis bonum usum et consuetudinem, quam sub tem- pore dictorum dnorum Landonis et Riccardi, et An- dree (sic) legitime promittimus observare, et hoc promittimus legitime servare bona fide, sine dolo et fraude et ullo malo ingenio, et eo quod volumus Castellum de Ripis per tempora, in quibus nobis et vobis visum fuerit, possit adesse, ut muretur, et quic- quid ad munitionem ipsius Castelli noverimus pro- desse, et si quis de segnoria hoc attendere noluerit, solvat libras decem in edificio, et si per Commune, solvamus hbras quinquaginta, et si quis de populo noluerit adesse, solvat bannum, quod fecerimus pre- conari, et si omnes adesse contempseritis, hoc to- tum, sicut scriptum est, pro vano et irrito rediga- tur. Ego Bonushomo sante Romane ecclesie Iudex et Scriniarius rogatu dictorum dominorum scripsi, et signum feci sancte Crucis.

In nomine domini dei eterni. Anno ab incar- natione eiusdem mcc, Indictione tertia, Pontificatus domini Innocentii Tertii pape anno tertio, mensis Iulii die tertia. Hac vero die nos domini de Terra Pofane habitatores et participes volentes satisfacere voluntati tam clericorum quam laicorum de Castello de Ripis, primum ego Matheus de Argento, et do- mina Gatelgrima, et dominus Ricardus de Babuco,

et Gruillelmus frater eiusdem pro se et in anima ma- tris, videhcet domine Iumille, et domine Iohanne amite sue tale sacramentum de propria voluntate facimus hominibus, et ecclesiis et mihtibus de Ri- pis, quisque nostrorum pro sua parte, quod omnem bonam consuetudinem, quam dominus Lando de Ripis fecit et concessit in ipso Castello, et dominus Andreas concessit et firmavit suo tempore, nos pro- mittimus tenore sacramenti legitime servare. Et si ahquando contra ipsam consuetudinem, quod absit, venire et rumpere attemptaverimus, et homines po- terunt per instrumentum pubhcum sive per testes rationabiliter approbare, nos inde debemus absti- nere, et si improbe voluerimus, quod absit, proce- dere, tunc damus et promittimus eis potestatem et hberam facultatem, ita tenere se in unum, et etiam sacramento, si voluerint, defendere, et non permit- tere ius et consuetudinem eis a nobis et a dictis predecessoribus nostris permissam et voluntarie con- cessam hbertatem corrumpere et obfuscare. Et hoc factum est a nobis bona fide, sine fraude et dolo co- ram clericis, mihtibus et universo populo suprano- minati Castri. Ego Bonushomo sancte Romane ec- clesie Iudex et Scriniarius Ceperani rogatu dictorum dominorum scripsi.

Nulh ergo etc. nostre confirmationis etc. Da- tum apud Urbemveterem iin. Kalendas Februarii, Pontificatus nostri anno tertio.

CCCCLXXXVL

Vicario pontificis in Urbe, ne Iudaeos de Urbe a chri- stianis molestari indebite permittat. Reg. An. III. ep. 724. Tom. U. fol. 147.

Nicolaus episcopcs etc. Dilecto fiho ... Vi- cario nostro in Urbe, salutem etc. Orat mater ec- clesia pro subducendo velainine de cordibus Iu- deorum, ut de ipsorum oculis squamis cecitatis eductis Christum Uluminati agnoscant, candorem lucis eterne, propter quod ipsa ecclesia non tolerat patienter, ut Iudeos iniuriis vel iacturis indebite afficiant Christiani nominis professores. Nuper si- quidem Sinagoga Iudeorum de Urbe nobis insi- nuatione admodum fiebih patefecit, quod nonnulh clerici de predicta Urbe manus infestationis exten- dentes pontice in eos, ipsos gravare exactionibus gravibus, afficere iniuriis, et in bonis suis graviter molestare non cessant: quare ipsi pressi tam in- festis angustiis humihter implorarunt super hoc presidium apostolice pietatis. Nos itaque attendentes, quod mansuetudinem christianam non decet in Iu- deos molestiis et insolentiis excandere, ac propterea volentes, ut ipsi apostohce clementie favore pro- tecti contra iustitiam non vexentur, discretioni tue per apostohca scripta mandamus, quatenus prefatos Iudeos non permittas super hiis a talibus indebite molestari, Molestatores huiusmodi per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescen

40«

316 NICOLAUS PP. IV. ANNO CHRISTI 1291.

do. Datum apud Urbemveterem in. Kalendas Fe- bruarii, Pontificatus nostri anno tertio.

ccccLxxxm

Rectori ducatus Spoletani, ut Spoletanos ad restituendum castrum Arronis perperam ab ipsis occupatum compellat. Beg. An. IV. ep. 810. Tom. III. fol. 171.

Nicolaus episcopus etc. Dilecto filio Magistro Raynerio de Pisis ducatus Spoletani Rectori, No- tario nostro, salutem etc. Ad conservationem bo- norum et iurium Romane ecclesie sollicitis, prout tenemur, studiis intendentes, ... Potestati, Consilio et Communi Spoletanis per alias nostras litteras sub pena quinquemilium marcharum argenti damus districtius in preceptis, ut Castrum Arronis, quod est Romane ecclesie speciale, quod idem temere occupasse et detinere dicuntur, tibi infra quindecim dies post receptionem litterarum ipsarum liberum et expeditum omnino nostro et ipsius ecclesie no- mine, sublato cuiuslibet obice difficultatis, assignent. Quia igitur huiusmodi negotium potissime insidet cordi nostro, volumus et per apostolica tibi scripta mandamus, quatenus Potestati, Consilio et Com- muni predictis sub pena simili auctoritate nostra iniungas, ut infra dierum ipsorum spatium tibi nostro et ecclesie predicte nomine Castrum ipsum penitus assignare procurent: alioquin ad exactionem predicte pene, ac alias etiam contra eos et Civitatem ipsorum, prout contumacia eorum exegerit, qualitas facti suaserit, et expedire videris, procedere non omittas, faciens nichilominus de assignatione pre- dictarum Hterarum confici publicum instrumentum, illud nobis per fidelem nuntium quantotius trans- missurus, ac alias significaturus nobis plenarie, quod in hac parte duxeris faciendum. Datum apud Urbemveterem v. Kal. Iulii, anno quarto.

ccccLXxxvin.

Fidelibus Castri Ficardi, ut pro molendinis suis aquam ex fluminibus Musionis ct Aspiae derivare, et victualia sine solutione rivatici emere possint. Eeg. An. IV. ep. 397. Tom. IU. fol. 79.

Nicolaus episcopus etc. Dilectis filiis Com- muni Castri Ficardi, salutem etc. Corda vestra multis olim afflicta sub hostium persecutione do- loribus, in condignis gaudiis reflorere volentes, presentium vobis, ad instar felicis recordationis In- nocentii pape IV. predecessoris nostri, auctoritate concedimus, ut ad molendina vestra antiqua seu facienda de novo de aqua fluminum Muscionis et Aspie, quantum vobis expedire videritis, derivare, ac per ipsum Aspie flumen et aquam vivam usque ad mare cum navibus oneratis seu vacuis pro emen- dis seu vendendis victualibus, et rebus aliis sine alicuius solutione pretii aut rivatici ire ac redire hbere valeatis. Nulli ergo etc. Datum apud Ur- bemveterem Nonis Augusti, anno quarto.