XIV.

PRIVILEGIUM BALDUIN I INSUI.ANI DE LIBERTATE ARKAS, DE SUBMANENTIBUS ET SERVIENTIBCS ARBATIS ET MONACHORUM, DE DECIMATIONE DE BROBORfi '.

« In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Ego Balduinus, Dei gratia, Flandrensium comes, reputans mecum nobis, plus aliis in hoc mundo occupatis, magis necessaria esse sanctorum patrocinia, opti mum duxi non solum nostra largitate eorumdem sanctorum Dei exteriora augeri bona, verum etiam ab omni oppressione et injus ticia defendendo, integra conservare ab aliis collata vel conservata, et in melius restituere quocunque male instituta vel depravata. Unde notum facio omnibus presentibus et futuris, me in villa sancti Ber tini , que dicitur Arkas, pravas et nimis injustas quasdam exactiones, que violentia et oppressione malorum quorumdam advocatorum vi- debantur surrexisse, humili et obnixa postulatione abbatis Bovonis, penitus extirpasse. Quidam enim, advocati nomen usurpantes, et ecclesiam, quam tueri et defenderé omnino deberent, quantum in ipsis erat, versa vice, opprimere volentes, dicebant se in prenominata villa Arkas, semel vel bis in anno, deberé hospitari, et quecunque sibi suisque necessaria essent ab ejusdem ville hominibus procuran. Insuper vero volebant petitionem annuatim, quasi ex debito, faceré, et adhuc quedam alia, que nulla ratione poterant vera comprobare. Unde inter advocatos et abbates ecclesie sancti Bertini graves dis- sensiones, fréquentes altercationes orte sunt. Cum vero tante in jurie abbates nuHatenus vellent adquiescere, novissime, tempore predicti abbatis Bovonis et Gerbodonis advocati, eo usque, hac de causa, scandalum processit, ut, dum homines illius, in vindictam ac

1 Hujus privüegii fragmenta ediderunt Malbranq. de Morinis, torn. II, pag. 7З9, et editores Script, rer. Franc, torn. XI, pag. З80.

PARS SECUNDA. — SIMONIS LIB. I. 185

gratiam domini sui, quemdam ipsius abbatis monacum, nomine Albricum, ex injuncta ei obedienlia, Arkas venientem, nimis crude- liter apprehensum, precisis genitalibus, deturpare cogitarent, satis inhumane penitus ei vitam auferrent. Quocirca, ut omnis contro versia et querela inter abbatem et advocatum, que de prefata villa orta est, imperpetuum sopiatur, me mediante et utriusque assensu super hoc concordante, statui, cum optimatum meorum consilio, ut advocatus, qui pro tempore fuerit in regalem expeditionem iturus, unum baconem, et unam pensam caseorum, et unum equum ad summa-rium, vel, pro his, unam marcham argenli ah abbate accipiat, et, singulis annis, de unaquaque terra ipsius ville, dimidiam firta- lem avene, sine omni contradictione habeat; eo pacto atque condi- tione, ut nil unquam amplius de eadem villa, qualicunque causa vel machinatione, exigat aut accipiat, et ut abbati, si indiguerit, opor- lunum sue defensionis auxilium non subtrahat. Prelerea, ad peti- tionem dicti abbatis et monacorum suorum, villam Archas cum omnibus appenditiis suis, terris videlicet cultis et incultis, pratis, pascuis, molendinis, aquis, coram baronibus nieis, ad usum et uti- litatem ecclesie sancti Bertini possidendam perpetuo confirmavi; ita scilicet ut, sicut eadem villa proprium jus et hereditarium sancti Walberti comitis fuerat, qui earn sancto Bertino viventi in corpore tradidit, ita sancti Bertini fratrumque ibidem Deo servientium he reditaria et propria possessio, comitatu, exactione, molestia, vi, op- pressione, et omni lege seculari cujuslibet comitis vel potentis om nímodo exclusis, soli ecclesie subdita, firma et pristine libértate imperpetuum permaneat. Insuper, de pascuis porcorum vel peco- rum ville de Arkes, in vicina silva, Ruhould dicta, antiquo jure pas- centium, antiquarie carte dicte ecclesie assentiens, annui, ut nullus alius, nisi abbas aut prepositus vel missus ipsius ecclesie, inde exigat quicquid, pro respectu silvestris pasture, exigendum et accipiendum est. Pascuum quoque porcorum vel pecorum, que inter burgenses sancti Audomari et villam Arkas, vulgo dictam Suinard, jacet, pa- lustrem etiam terram ex integro, que inter arabilem terram de

Aricas et vêtus monasterium, et, in oriente, inter vetus fossatum in silva et in Hindringeld et vetustam Mere, atque, in occidente, inter Esled et Kesgale, necnon Morlaka, et Simonis Led, jacere dinosci- tur, predicto Gerbodone advocato concedente, quia sancto Bertino viventi in corpore tradita fuerat, et, usque ad hec témpora, ecclesia ipsius sancti, absque contradictione qualibet, libere et inconcusse possedit; ac quidquid infra prenotatos términos in piscariis, pratis, pascuis, sive in aliorum terris, in presentí utilitatis est, vel quoli bet modo accreverit in futurum, predicte ecclesie, propriis usi- bus profuturum coniirnio; ila sane, ut nulli hominum liceat inde sibi quidquam juris vendicare, nisi quod per voluntatem abbatis et oapituli legitime optinuerit. His ita statutis, concessis et confirma- tis, illud quoque subscribi et determinari placuit, quomodo, in terveniente Drogone, Taruanensium preside, et sepedicto abbate, et predicto Gerbodone, advocato, assensum prebente, spatium men- sure atrii et curtís sancti Bertini taliter divisimus : scilicet, ut usque ad medium fluvii qui dicitur Agniona, quo circumfluente idem cenobium cingitur, spatium mensure atrii ejusdem sive curtis in circuitu protenditur, et infra manentes al) omni potentia et justicia liberi maneant et quieti, et tantum abbati de componenda cujus- cimque negotii causa vel institutionis eorum rationem reddant, et ipsum consulant. Que divisio sive institutio, ut majori auctoritate fulciretur, corpora sanctorum Audomari et Bertini navi imposita predictum per fluvium in nostra potentia circumduci fecimus, epi- scopo Drogone ab ipsa navi aquam benediclam versus atrium pro- jiciente, et, hoc modo, quantum est spatium in liberam potestatem sancti Bertini vindicante. De submanentibus autem et servientibus abbatis et monacorum, qui in oppido sancti Audomari, et in comitatu advocati hospitantur, stabilitum est a me, ut, omni anno, in natale Domini, modium frumenti ab abbate persolvatur, et sic ab omni infestatione liberi maneant et quieti, nisi aliquis iilorum palam in ventus fuerit vim fatiens vel furti reus aut similium legum pre varicator. Preterea instituí, sub excommunicatione predicti Drogonis

PARS SECUNDA. — SIMONIS LIB. I. 187

episcopi, ut, in cunctis parrochiis quas sanctus Bertinus habet in castellana de Broburg,.in Flandria, quitquid décime de nova terra, vel per secessum maris vel ex locis palustribus, et nunc et in futurum accreverit, inde duas garbas hereditario jure sanctus Bertinus pos- sideat, una cum decimatione de berquariis et vaccariis. Hanc vero cartam in presentía omnium recitari fecimus, cunctisque assensum prebentibus, tandem earn sigilli nostri impressione subter signa- vimus. Quicunque vero, suadente diabolo, horum omnium conlir- mationem futuris temporibus in aliquo violare presumpserit, accu sante se, sua iniquitate convictus, quinqué libras auri principi terre persolvere cogatur, et irritum fiat quod inique presumpsit.

«Acta est hec confirmatio a me Balduino, Flandrensium, Dei gratia, marchione, anno dominice incarnationis millesimo quinqua- gesimo sexto, indictione nona, régnante Henrico Francorum rege, in villa sancti Audomari, in basilica sancti Petri, die sancto Epipha nie, astantibus hujus rei testibus strenuis viris, quorum nomina subter tenentur inserta:

«Signum Balddiki, incliti marchionis. Signum Drogonis, episcopi Taruan- nensis. Signum Gerardi, Cameracensis episcopi. Signum Bovonis, abbatis. Signum Ledlini, abbalis. Signum Edstatii, comitis: Signum Rogeri, comitis. Signum Ingelramm , comitis. Signum Robebti de Bethonia. Signum Rodülfi Gandensis. Signum Elgoti Altrebatensis. Signum Ger- BODONis, advocati. Signum Anselm. Signum Aloi.fi de Hesdin. Signum ElvardI, militis. Signum Hdberti, militis. Signum WAlteri , miiitis. Signum Christian!, scriptoris hujus priviJegii. »

Duo sunt originalia sigilli ejusdem comitis signata, et ejusdem scriptoris manu scripta.

XV

DE TRANSITU VENERABILIS BOVONIS ABBATIS.

Cum igitur idem vir venerabilis, expletis quibusdam negotiis propter que Romain ierat, inde reverteretur, reliquias sancti Dio- nysii, quas, pro benedictione, apud cenobium ejusdem martiris in.

a*.

Francia acceperat, secum detulit, et cum eisdem processionabiliter ab omni conventu susceptus, pignera sancta in locello, cum corpore sancti Bertini, honorifice recondidit. Anno deinde assumpte nativitatis Christi millesimo sexagésimo quinto, peractevero fidelis administra- tionis sue anno vigésimo quarto, migrât ab hoc mundo, et e regione sepulcri domni Roderici abbatis, non sine planctu astantium, tu- mulatur; locusque tumuli hoc exámetro epigrammate superinti- tulatur:

Bos Domini Bovo, Domino donalus ab ovo , Fructu non parvo Domini profecit in anro. Cujus tollendojuga, quadrigamque trahendo. Hune fabricam primo templi fundavil ab imo; Quam divinarum portans virlute rotarum, Rexit et erexit, contraque pericula texit. Hie, ejus membris, décima sub luce decembris. Terre mandatis, sociatur in ethre bealis.