98. Zeugenverhör über den ¡Veurod im Steinberg. £217.

Orig. Urk. im Landesarchiv zu Idstein *).

Cryftianus Cantor. etHeroldus canonicus maio. riß ecclesîç. et Rymundus Scolafticus sei Stephani. Mo-

*) Eine zweite Ausfertigung derselben Urkunde ist beglaubigt durch die anhängenden Siegel: 1. f XANY'DIGR. PREPOSIT. S.VICTORIS IN MAGVNCIA. 2. fRIMVND.SCOLAST. SCI STEPHI MAGVNT. Wir bemerken in derselben nachstehende Abweichungen von der Ori ginalurkunde:

181

guntini. Noverint omnes hanc paginam infpecturi. quod nos a iudicibus Wormatienfibus Decano nuhufenfe dno Johanne. Cufto|de sciPauli dno Wernhero. Decano sei Andrée dno Cunrado. a Dno P. see Pudenciane ti tulo paftoris presbytero Cardinali. et apoñolice fedif legato, delegatis. auditores dati. in caufa que vertitur inter ecclefiam sei Petri in Moguntia | ex una parte, et ecclefiam Ebyrbacenfem. Cyftercienfis ord. ex altera, fu- per deeimis vinearum nove curti attinentium etStein- berch. et Hertwici Spiez. et Underftenes. et curte inSteynheim. cum prefata ecclefia sei Petri tarn poffef- forio quam pe|titorio iudicio experiretur. et ad fundan- dam intentionem fuam teftes fuos induceret. ecclefia Ebyr- bacenfis fuper exceptionibus fuis, quas tunc oppofuit. quamplures teftes induxit. quorum depofitiones prefenti pagine decrevimus inferendas. | Heroldus J) facerdos et monachus de Ebyrbach .L. annos habens in ordine iuratus dixit, quod tantum de .XIIII. iurnalibus in S t e i n- berch folvenda fit decima. Item dixit, fe vidiffe nemus per omne fpatium quod eft inter Stratam que tendit| Hattinheim iuxta pratum ufque ad fepem nove curie. et ufque ad viam.'que dicitur Underftenes. et a filva ufque ad viam. que dicitur Saffinwech. et illud nemus exftirpatum fuiffe per labores et expenfas monachorum Ebyrbacenfium. | et quod deSteynheim non folvatur dé cima.— Reymbodo facerdos et monachus iuratus idem dixit de Steynberch et nova grangia et de Steyn- heim *). — Wigandus sacerdos iuratus dixit .XL. annos habens in ordine. quod de partícula vinee. que

') Die ganze Aussage der beiden ersten Zeugen: Heroldus und Reymbodo bis — de Steynheim — fehlt.

182

eft I infra fepem nove curtis. ante quam in vineam redigeretur. nomine ecclefie beâti Petri décima violenter a quibufdam villanis de alta villa fait accepta, et hoc contigit in die dominica infra miffam. licet eadem de cima fuiffet I fequeftrata. Dicit etiam quod de ipfa curia decima nee maior nee minor fit requifita. nee data, et hoc fuis temporibus. Requifitus an ipfa nova curia fit nóvale, et partieula in vineam redacta, dicit fe exftir- pationem non vidiffe. fed | ab aliis veraciter intellexiffe. Requifitus de vinea Un der ft ene s¿ dicit quod de parte vinee folvenda eft decima, et de parte non; quia nóvale eífe intellexit. Dicit etiam quod poftquam partieula illa, redacta eft in vineam. decimam non folverit. quoniam ager erat. | fi decima data fuit, hoc factum eft eis igno- rantibus. Dé vinea adiacente nove curti non est fo- hita decima, quia nóvale eft. etvidit truncos, quando no- viter fuit exftirpata. De vinea legata a dno Arnoldo deWyfbaden ecclefie Ebyrbacenfi | folvitur decima, fed de iurnali adiacente non folvitur. quia nóvale eft et pro- priis manibus monachorum eft cultum. Requifitus de vinea Hertwici Spiez. dicit. quod plenarie de ea fol vitur decima de partieula adiacente non folvitur. quia nóvale est. et vi dit et adiuvit ex|ftirpari. Requi fitus de vmea que dicitur Steynberc. dicit. quod de .XIIII. rarnalibus emptis folvitur décima, de reliquo non folvitur. quia nóvale eft. et propriis manibus mona chorum et fumptibus eft cultum. Vidit ibi elfe rubetum. cuius interfuit exftirpationi. Requifitus | de curte Steyn- heim dicit. quód fuis temporibus non fuerit foluta décima, aliquando tarnen requifita. et negata propter indúlgen- tiam privilegiorum fuorum. — Guntramus facerdos •XXXVIII. amaos habeas in. ordine iuratus dicit de parte

183

agri in vineam redacta, que | eft iuxta novam curtem. decimam effe ablatam a villains de Altavilla. eis invitis et contradicentibus. fecundum quod relatum eft ei. Re- quifitus quare denegaverint decimam refpondit propter Privilegium iiovalium. Requifitus qualiter sibi conftaret de novali re|fpondit. quod vidit ibi exftirpari arbufta pro parte, et pro parte fuuTe exftirpata truncis apparentibus. Requifitus de vinea Underftenes. dicit. quod decimam quam detinent. iure novalium negant. et pro parte etiam non negant. Requifitus an viderit. nóvale | exftirparL dixit quod pro parte viderit. pro parte non. Adiecit etiam quod predictam vineam propriis fumptibus et laboribus excolunt. Requifitus de vinea Hertwici Spiez. dicit. quod de vinea culta quam erga eundem emerint. deci mas folvunt. de particulis vero adiacen|tibus quas viderit eidem vinee per exftirpationem accrefcere dicit decimam non eíTe folutam. Adiecit etiam quod eandem vineam fuis fumptibus et laboribus excolant. Requifitus de am- plificatione nove curtis. fe fcire dicit. eandem eíTe am- pliatam. fed nefcire quantum. Requifitus an de curti| decima maior vel minor fit foluta dicit quod non fit data. Ds partícula vero curtí inclufa. an ante inclufionem decima fit foluta dicit fe ignorare. Requifitus de vinea Steynberc. idem dicit. quod Wig an dus. Requifitus de curte Steyn- heim dicit. quod ab eo tempore quo intra|vitordmem vidit ecclefiam in posfeffione illius et eandem fumptibus et laboribus fratrum excoli. Dicit etiam fe non meminiffe. decimam maiorem vel minorem inde effe folutam. — Ni- belungus facerdos iuratus dicit .XXXVII. annos ha- bens in ordine. de partícula in vi|ueam redacta, juxta no vam curtem idem quod priores, hoc excepto quod non viderit exftirpari fed intellexerit. Requifitus de vinea

184

Underftenes. idem dicit quod Guntramus. eo excepto quod nullam ibi viderit fieri exftirpationem. Requifitus de vinea Hertwici Spiez peiiitus idem | dicit quod Guntramus. Requifitus de amplificatione nove curtís et de folvendis decimis maioribus vel minoribus eiusdem idem dicit quod Guntramus. Requifitus de vinea Steynberc idem dicit quod Wigandus. Requifitus de curte in S te yn heim, dicit ecclefiam Ebyrbacen- fem. ipfam curtem j posfedifle fuis temporibus. De dé cima eiusdem curtif maiore vel minore folvenda. idem dicit quod Guntramus.' Adiecit etiam quod eandem curtem propriis manibuf et fumptibus excolant. — Ber- t hol dus facerdos iuratus dicit .XXX. annos habens in ordine de partícula nove curti | adiacentis agri et de décima eiusdem agri per violentiam ablata per hominef de AH a vi 11 a. et de fequeftratione et de novali penitus idem cum Wig an do. Requifitus de vinea Underftenes dicit idem quod Wigandus. eo excepto quod non viderit truncos, vel figna exftirpationis in | vinea adiacente nove curti. Requi fitus de vinea Hertwici Spiez. dicit idem quod primus et fecundus. Requifitus de amplificatione curtís nove et décima eiusdem dicit idem quod Guntramus. eo ex cepto, quod dicit. decimam per violenciam effe quando- que acceptam de agris nunc inclufis eidem | curti. Requi fitus de vinea Steynberc dicit idem quod Nibelun- gus et Wigandus. Requifitus de curte Steynheim dicit idem per omnia cum Guntramo. — Hertwicus confrater 2) .LX. annos vel amplius habens in. osr dine iuratus dicit. quod cum primo veniret Eber- bach inter arbufta fitam inlvenit novam curtem. et

2) conversus.

185

infra, fupra et a latere, viderit etiam ilia arbufta exftir- pari. Dicit etiam quod partem rubeti a curia ufque ad rivulum ab Amoldo de Wifbaden comparaverunt Eberbacen fes. curia in Hattinheim et vinea in reftaurum illi affig|nata. Adiecit etiam quod domini sei Petri cum ibidem decimam requirerent et non folveretur. per clericum de alt avili a et homines ibidem per vio- lenciam rapuerint. Dicit preterea quod vinea adjacens nove curti. et vinea Underftenes in eisdem nova- libus | fuerunt plántate. Requifitus de vinea Hertwici Spiez. idem dicit quod Wigandus eo excepto, quod earn propriis manibus non excoluerit. vidit tarnen. Re quifitus de vinea Steynberc idem' quod Wigandus. Requifitus de curia in Steynheim. an decima inde fit folvenda | major vel minor dicit fe meminiffe illius tem- poris quo ipfa curia que dicitur Steynheim. fundata non merit in eo loco in quo nunc eft. Adiciens fe non meminifle decimam unquam inde fuiffe folutam. Requi fitus de tempore dicit quod ante | .XLII. annos eadem curia eft conftructa. — Eberhardus confrater .XLIIII, annos habens in ordine. iuratus dicit quod vinea que eft in inferiori parte curtis nove plan tata eft in nova- libus quorum figna viderit et veftigia videlicet truncos et arbufta. Requifitus | de decima foluta refpondit quod ratione novalium fit denegata. fed quandoque eis invitis quandoque ignorantibus accepta. Requifitus de vineaUnderftenes dicit. quod de parte folviturdecima, de parte non. fed quare ignorât. Requifitus de vinea Hertwici Spiez. idem dicit. quod frater | Hertwicus. Requifitus. de vinea Steynberc idem dicit per omnia quod Wigandus. Requifitus de curia Steyheim dicit. quod eidem curie prefuit circa duos annos. nee ab eo

186

unquam requifitam fuiffe decimam nee folutam. Similiter quod ab aliis fuerit requinta vel foluta non intellexerit.f Adiecit etiam quod eadem curtis laboribus et expenfis fratrum fuis fuerit temporibus exculta. — Drutwinus confrater circa .XLVI. annos habens in ordine. iuratus. dicit quod viderit arbufta et rubetum. et adiuverit exftir- pariineo loco inquo|nunc eftfitanova curtis. et circum et circa. Adiecit etiam quod eidem curti .VIII. annis pre- fuerit. infra quos duabue vicibus decima fibi ablata me rit violenter, a clerico et villanis de alt a vil la. De tercia ablatione ante fuá témpora didicerit relatione. Re- quilitus de vinea Under ft enes, idem dicit quod Wi- g an du s facerdos. Requifitus. de vinea hertwici Spiez. idem dicit per omnia quod Guntramus sacerdos. Re quifitus de vinea Steynberc idem dicit quod Wigan- dus facerdos. Requifitus de curte in Steynheim idem dicit quod Hertwicus confrater. Adiecit etiam quod intellexerit holera data effe Henrico de Erlefbach.| de eadem curte. Requifitus an ratione décime vel ob amiciciam dicit fe ignorare. — Henricus 3) confrater .XLIIII. annos habens in ordine iuratus dixit, fe vidiffe nemus per omne fpacium quo fita est nova grangia et circumquaque ufque ad ipfam grangiam | et illud ex- ftirpatum fuiffe laboribus et expenfis Eberbacenfium. Idem dixit de Steynberc quod Heroldus. De Steyn heim nichil fcit 3). — Hartungus confrater .XLII. annos habens in ordine iuratus dixit idem prorsus de nova curte, et de vinea adiacente | et de decima eius- dem curtis cum Eberardo confratre. Requifitus de vinea Underftenes idem dicit quod Guntramus fa-

3) Die Aussage des Bruders Heinricus fehlt ganz.

187

cerdos. Requifitus de vinea Hertwici Spiez. idem dicit cum precèdentibus. hoc excepto, qüod nee vidit пе�? interfuit exftirpationi. De ampliatione nove curtís et de decima eiusdem maiore vel minore, de violentia etiam ab hominibus de ait avili a. die dominico infra miflam in decimis eiusdem curtif. idem dicit quod Wigandus facerdos. Requifitus de vinea Steynberc. idem dicit quod Wigandus facerdos. eo excepto quod | non vi dit 4) propriis manibus exftirpari. Requifitus de curte in Steynheim dicit quod in eadem cum ceteris fratribus fuit in initio fundacionis eius. nee vidit ibi unquam re- quiri decimam maiorem vel minorem, vel solvi. Requi fitus de tempore fundationis. dicit .XLII. aimos preteriiffe. — Albertus confrater .XLII. annos habens in ordine iuratus dicit idem penitus cum Guntramo facerdote. Requifitus de vinea Under ft enes dicit quod de anti- qua vinea Under ft enes decima femper fit foluta. et adhuc folvatur. De partit culis adiacentibus decima non folvitur quia novalia funt. Requifitus quomodo conftaret de novalibus dicit fe vidiffe truncos et arbufta ibidem que nunc funt exftirpata. Requifitus de vinea Hertwici Spiez idem dicit. quod Guntramus. Requifitus de vi nea | Steynberc. idem dicit quod Wigandus facerdos. hoc adiecto. quod .LX. tynaf quas anticipant de confenfu ccclefie sei Petri acceperunt ratione novalium in diver- fis locis fitorum. Requifitus de curte in Steynheim concordat per omnia cum Hertwico. | — Reymbodo confrater .XLI. annos habens in ordine iuratus. dicit idem per omnia de nova curte et de vinea adiacente. et de decima eiusdem curtif. cum Eberardo confratre.

«) iuvit.

188

Requifitus de vinea Under ft enes dicit quod pro parte folvatur inde decima, pro parte | non. propter nóvale, quod viderit exftirpari. Requifitus de vinea Hertwici Spiez concordat prorsus cum ceterif. Requifitus de vi nea Steynberc idem dicit quod proxime precedens. Requifitus de curte in Steinheim concordat per omnia cum alberto. | In cuius rei evidenciam prefentem pa- ginam figillorum noftrorum appenfione ad cautelam du- ximus roborandam. — Acta funt hec anno dominice in- carnationis .M°. CC°. XVIIo. Menfe Maio. Pontificates dni Sifridi Moguntini | Archiepiscopi anno fextodecimo.

An weisslich gelben wollenen Fäden hängen die Siegel in rothem Wachs:

l) CISTEPHI MAGVüT. zur Hälfte abgebrochen.

2) f SECRETVM UIROLDI D HEKESTAT I

: vor-

3) f X'ANV'BIGRA' PREPOSITSVICTORISIN MAGVNCU ) trefflich erhalten.