IV.

* AETHILBERHT OF KENT, Jan. 9th, 605.

*J* In nomine sanctae et indiuiduae Trinitatis! Rex Anglorum Aethilberhtus, misericordia omuipo- tentis dei catholicus, omnibus suae gentis fidelibus et aduentum gloriae magni dei et saluatoris nostri Iesu Christi beata spe expectantibus, salutem uitaeque aeter- nae beatitudinem. Largiente summi regis clementia, ego Aethilberhtus solio paterno confirmatus, paceque diuinitus concesso eo jam per decem quinquennia sceptigera potestate potitus, et per uenerabiles sacrae fidei doctores, spiritus sancti gratia, irradiatus, ab errore falsorum deorum ad unius ueri dei cultum toto corde conuersus; ne ingratus beneficiorum appaream illi a cuius sancta sede nobis in regione umbrae mortis sedentibus lux ueritatis emicuit, inter alias quas fabricaui ecclesias monitu et hortatu beatissimi papae Gregorii et sancti patris nostri Augustini, ipsi beatis- simo apostolorum principi Petro, et doctori gentium Paulo, ecclesiam a fundamentis construxi, illamque terris uariisque possessionum donariis decorare studui, inibique monachos deum timentes aggregari feci, et cum consilio eiusdem reuerentissimi archipraesulis Au gustini, ex suo sancto sanctorum collegio uenerabilem uirum secum ab apostolica sede directum, Petrum mo- nachum elegi, eisque ut ecclesiasticus ordo exposcit abbatem praeposui. Hanc igitur ecclesiam ad prouec- tum debiti culminis promouere desiderans, suarumque possessionum terminis dilatare gestiens, sana mentc

CHARTAE ANGLOSAXONICAE. 5

integroque consilio, cum Eadbaldi filii mei aliorumque nobilium obtimatum meorum consensu, ob redemp- tionem animae meae et spem retribucionis aeternae, optuli ei etiam uillam nomine Sturigao, alio nomine dictam Cistelet, cum omnibus redditibus ei iure com- petentibus, cum mancipiis, siluis, cultis uel incultis, pratis, pascuis, paludibus, Huminibus, et contiguis ei maritimis terminis, eam ex una parte cingentibus, om nia mobilia uel immobilia in usus fratrum sub regulari tramite et monastica religione inibi deo seruiencium: missurium etiam argenteum, scapton aureum, iterum sellam cum fraeno, auro et gemmis ornatam, speculum argenteum, armilcaisia oloserica, camisiam ornatam, quod mihi xenium de domno papa Gregorio sedis apos- tolicae directum fuerat, quae omnia supradictae ec- clesiae gratanter optuli. Quam etiam ecclesiam ipse serulis dei Augustinus sanctorum apostolorum ac mar- tyrum reliquiis uariisque ecclesiasticis ornamentis ab apostolica sede sibi transmissis copiose ditauit, seseque in ea et cunctos successores suos ex auctoritate apos tolica sepeliri praecepit, scriptura dicente "non esse ciuitatem mortuorum sed uiuorum." Ibi etiam mihi et successoribus meis sepulturam prouidi, sperans me quandoque ab ipso apostolici ordinis principe, cui do- minus potestatem ligandi atque soluendi dedit et claues regni coelorum tradidit, a peccatorum nexibus solui, et aeternae beatitudinis ianuam introduci.

Quod monasterium aut ecclesiam nullus episcopo- rum, nullus successorum meorum regum in aliquo lae- dere aut inquietare praesumat, nullam omnino subiec- tionem in ea sibi usurpare audeat, sed abbas ipse qui ibi fuerit ordinatus, intus et foris cum consilio fratrum, secundum timorem dei, libere eam regat et ordinet, ita ut in die domini dulcem illam piissimi redemptoris nostri uocem mereatur audire, dicentis "Euge serue boue et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, super multa te constituam: intra in gaudium domini tui."

CHARTAE ANGLOSAXONICAE.

Hanc donacionem meam in nomine patris, et filii, et spiritus sancti, largitate diuina ut mihi tribuatur pec- catorum remissio, per omnia cum consilio reuerentis- simi patris Augustini condidi atque ad transcribendum Angemundum presbyterum ordinaui. De his ergo omnibus quae hic scripta sunt, si quis aliquid inde minuere praesumpserit, sciat se aequissimo iudici deo et beatis apostolis Petro et Paulo racionem esse red- diturum. Confirmata est haec donacio praesentibus testibus reuerentissimo patre Atigustino Dorouernensis ecclesiae archiepiscopo primo, Mellito quoque et Iusto, Londoniae et Rofensis ecclesiae praesulibus, et reli gioso famulo Christi Laurencio presbytera, Eadbaldo filio meo, Hamigisilo duce, Angemundo referendario, Hocca et Graphione comitibus, Tangisilo et Pinca et Geddi et Aldhuno regis optimatibus, aliisque plurimis diuersarum dignitatum personis. Actum sane quadra- gesimo quinto anno regni nostri, sub die v. idus Ja- nuarii.

V. * AUGUSTINUS.

*¡* Augustinus episcopus Doroberniae sedis, famulus, quem, superna inspirante clementia, beatissimus papa Gregorius Anglicae genti deo acquirendae legatarium misit ac ministrum, omnibus successoribus suis epis- copis, cunctisque Angliae regibus, cum suis posteris atque omnibus dei fidelibus, et in fide et gratia pacem et salutem. Patet omnibus quod deo amabilis rex Aethilberhtus, primus Anglorum regum Christi regno sacratus, nostra instantia et sua prodiga beniuolentia, inter caeteras ecclesias quas fecit et episcopia, monas- terium extra metropolim suam Doroberniam in hono rem principum apostolorum Petri et Pauli regaliter condidit, et regalibus opibus, amplisque possessionibus

CHARTAE ANGLOSAXON1CAE. 7

ditauit, dilitauit, magnificauit, perpetuaque libertate et omni iure regio, cum omnibus rebus et iudiciis intus et foris illi pertinentibus, muniuit; suoque regio priui- legio et superni iudicii imprecatione atque apostolica sancti papae Gregorii interminatione excommunica- toria contra omnem iniuriam confirmauit. Ego quoque, eiusdem libertatis adiutor et patrocinator, omnes suc- cessores meos archiepiscopos, omnesque ecclesiasticas uel saeculares potestates per dominum Iesum Christum et apostolorum eius reuerentiam obtestor, atque apos tolica patris nostri papae Gregorii interminatione in terdico, ne quisquam unquam ullam potestatem aut do- minatum aut imperium in hoc dominicum uel aposto- licum monasterium, uel terras uel ecclesias ad illud pertinentes, usurpare praesumat, nec ulla prorsus sub- iugationis aut seruitutis aut tributi conditione, uel in magno uel in minimo, dei ministros inquietet aut op primat. Abbatem a suis fratribus electum in eodem monasterio, non ad suum famulatum sed ad dominicum ministerium, ordinet, nec sibi hunc obaudire sed deo suadeat: nec uero sibi subiectum sed fratrem, sed con- sortem, sed collegam et comministrum in opus domi nicum cum reputet. Non ibi missas, quasi ad suae ditionis altare, nec ordinationes uel benedictiones usur- patiue sine abbatis uel fratrum petitione exerceat. Nullum sibi ius consuetudinarium, uel in uilissima re exigat, quatenus pacis concordia unum sint in domino utrinque. Nec quisquam, quod absit, dominandi dis- sidio, in iudicium incidat diaboli, qui superbiae tyran- nide corruit de coelo. Reges gentium, inquit dominus, dominantur eorum; uos autem non sic. Cumque ab alienis, non a filiis, aecipiantur tributa, sic ipse domi nus concludit; Ergo liberi sunt filii. Qua ergo irreue- rentia patres ecclesiarum in filios regni dei sibi uendi- cant dominationem, maxime autem in hanc ecclesiam sanctorum thesaurariam, in cuius materno utero tot pontificum Doroberniae, regum ac principum, corpora

8 CHARTAE ANGLOSAXONICAE.

speramus alma reponenda sepulturae requie, ex aucto- ritate scilicet apostolica et hinc ad aeternam gloriam resuscitanda. Tales supremi iudicis amicos si quis offendere nou metuens huius priuilegii statuta uiolaue- rit, uel uiolatorem imitando uim suam tenuerit, sciat se apostolico beati Petri gladio per suum uicarium Gre- gorium puniendum, nisi emendauerit. Haec ergo om nia, uti hic sunt scripta, apostolica ipsius institutoris nostri Gregorii comprobatione et auctoritate seruanda sancimus, suoque ore confirmamus, praesente glorioso rege Aethilberhto, cum filio suo Aedbaldo, et collau- dante cum ipso et omnibus optimatibus regiis, atque ultro uolentibus reuerentissimis fratribus nostris, a sancta Romana ecclesia huc mecum uel ad me in euan- gelium domini destinatis, scilicet Laurencio, quem no bis deo fauente successorem constituimus, et Mellito Lundoniae episcopo, et Iusto Rofensi episcopo, et Petro uenerabili eiusdem monasterii principum aposto- lorum abbate primo, cum caeteris in domino adiuto- ribus meis, obnixe postulantibus, simulque in eos qui haec fideliter seruauerint benedictionem; aut in impoe- nitentes, quod nolumus, transgressores, dampnationem exercentibus.