In nomine sancte et individue Trinitatis. Heinricus divina favente clemencia tercius Romanorum imperator augustus. Quoniam sanctorum interventu, si Deo sanctisque eius dignam veneracionem impendimus, nostri imperii honorem in presenti corroborari et in futuro beate glorie coronam nobis prepa- rari credimus, Deo sanctisque eius humile et devotum ob- sequium exhibere satagimus. Beatam igitur Mariam, quam reginam angelorum esse scimus, que mundo edidit salvatorem, pre ceteris post Deum venerantes, ecclesiam Spirensem in honore ipsius a nostris parentibus, ab avo videlicet nostro Cuonrado, patre Heinrico imperatoribus augustis in eadem ecclesia consepultis, devote constructam et dotatam, nos quo- que ditare, sublimare prediis, familiis, ornamentis, diversisque opibus magnificare in- honore Dei et sancte Marie devote studemus. Quoniam autem excellencius ecclesif ornamentum in vivis lapidibns, id est in clericis literatis, morigeratis, discretis, religiosis esse scimus, ipsosque in nulla ecclesia sine cottidane stipendio prebende stabiliter Deo in divini of- ficii constitucione posse servire videmus, idcirco summum nobis est votum'omnes ubique clericos, precipue nostros spe- ciales in nostra sancta speciali Spirensi ecclesia omnibus modis iuvare, ditare, honorare. Confirmamus igitur/quicquid ab avo nostro Cuonrado imperatore augusto predictis fra- tribus ad prebendas datum est, Iohanningun videlicet cum omnibus ad eandem curtem pertinentibus et quecunque eis pater noster ad prebendam contulit, videlicet Niugertingen, Rodenvelis, Badin, Mindelnheim, Locwilre et ecclesiam Schi- ferstat cum decima, Nuzdorf, Spiregischeid, Luterbach, Sa- lunbach, Crucenach, Pillungesbach, Luoch cum omnibus ad has curtes pertinentibus, et quod nos ad prebendam addidi- mus, videlicet Eppingin, Eschinewach, et quidquid ad has curtes pertinent, excepta abbatia m Eschinwach, quam Spi- rensi episcopo tradidimus ad oblacionem, vero Beginstein pro anima filie nostre Adelheid in Spirensi crypta sepulte, Sulecho eciam, ut servicium inde cunctis fratribus Spirensis civitatis et elemosine pauperibus in anniversariis avi nostri I et avie nostre Gisele et patris nostri Heinrici festive donetur. Horum omnium prediorum tradicionem a nobis et a parenti- bus nostris imperatoribus augustis factam, cum omnibus que

1101 april 10. 75

ad eam predia aliquo modo pertinent. in diversis utriusque sexus mancipiis, terris, vineis, ecclesiis, decimis, theloneis, silvis, cultis et incultis, aquis aquarumque decursibus, molen- dinis, pratis, piscacionibus, venacionibus, exitibus et rediti- bus et omnibus horum prediorum utilitatibus pro nostre om- Diumque nostrorum anime remedio renovainus et nostre re- galis auctoritatis dignitate corroboramus^lfEa videlicet ra- cione, ut que ad prebendam determinata sunt ad prebendas fratribus inde disponendas, prepositus sub suo iure habeat, que vero fratribus ad oblacionem data sunt, ea per se fra- tres libere administrent. Si vero aliquid sibi et ecclesie vel per commutacionem, vel per vendicionem utilius inde facere possuut, hoc quoque secundum ecclesiasticam consuetudinem fieri concedimus. Si vero, quod absit, episcopus de predic- tis prediis aliquid vel sibi usurpaverit, vel in beneficium ali- cui donaverit, et bis vel ter a nobis commonitus emendare noluerit. sicut predicti parentes nostri imperatores augusti sanxerunt, ita et nos decernimus, ut videlicet dimidiam li- bram auri ad altare sancte Marie donemus et predium fra- tribus iniuste ab episcopo subtractum in nostros usus libere recipiamus et de eo sicut de alio hereditario nostro allodio quicquid nobis placuerit faciamus. Eandem eciam legem nostris heredibus in omne posterum tempus relinquimus et constituimus, ut si pro ipsorum secunda vel tercia ammoni- cione Spirensis episcopus predicta predia vel sibi usurpata, vel in beneficium alicui data, fratribus restituere noluerit, heredes nostri dimidiam libram auri ad altare sancte Marie donent et predium fratribus iniuste ab episcopo subtractum in suos usus libere recipiant et de eo sicut de alio heredi- tario suo allodio quicquid sibi placuerit, faciantj) Eosdem eciam nostros in Spirensi ecclesia canonicos claustrales li- bertate iuris ab antiquo constituta et a regibus Hilderico, Ludewico, Dagelberto, et ab imperatoribus Carulo, primo Ottone, filioque illius Ottone, tercio Ottone, Heinrico Baben- bergensi eis data et confirmata, nec non ab avo nostro Cuon- rado et patre Heinrico imperatoribus augustis renovata et corroborata, interpellante et orante serenitatem nostram fideli nostro Iohanne venerabili ecclesie Spirensis episcopo, nos quoque honoramus et donamus, ut videlicet unusquisque Spi- rensis ecclesie canonicus, sive nobili vel humili genere ortus, sive sit sanus, sive in lecto egrotus, sine consensu sui advo- cati et heredis liberam habeat potestatem allodium suum et

76 1101 april 10.

familiam fratribns pro remedio anime sue absque omni con- vnlsione donandi. Liberam eciam babeat potestatem curtem claustralem cnicunque fratri volnerit et nulli alii, coram tri- bus vel duobus fratribus, sive sit sanus, sive in lecto egro- - tus, absque omni convulsione donandi. Liberam eciam habeat potestatem pecuniam suam, vinum, frumentum et vestes, equos et omnem suppellectilem suam et quicquid mobilis rei possi- deat, insuper prebendam suam per annum post mortem suam, cuicunque mortalium sibi placuerit. item coram tribus vel duo- bus fratribus absque omni convulsione donandi. Si vero an- tequam quicquam de rebus suis disposuerit, morte preventus fuerit, fratres pellicias, supelhcia, tunicas, camisias, et quod- cunque vestimentum linguam habeat et lectum cum lectister- nio et lineamine et coopertorio suo, sive pellibus, si cooper- torio careat. et quibuscunque vestibus in claustro et ad cho- rum utebatur, in suos usus recipiant et de prebenda illius per annum, sicut utilius anime illius viderint, decanus cum fratribns disponat et de reliqua eius substancia, quam reli- quit, ipsi fratres et nullus alius hac racione se inrromittant, ut heredibus, si idoneos habuerit, totam eam, excepta ser- viencium ipsius competenti remuneracione, integre resignent. Si vero idoneos non habuerit, ipsi fratres totam quam reli- quit substanciam, exceptis vestibus et aliis rebus fratribus determinatis, sicut commodius anime defuncti censuerint dis- ponant. Curtis vero claustralis in potestate sit episcopi, alii tamen fratri et non alii ab eo donanda. Quiddam tamen de illis fratribus, qui obediencias ab episcopo habnerint, exci- pimus. Si videlicet de prebendis fratrum, quibus prefuerint vel de aliis rebus, quod ad eos iure obediencie pertinuit, vi- ventes non disposuerunt, fratres quidem de defuncti substan- cia, quod ipsorum ius est, recipiant et de reliqua parte, quam Spire sive in propria, sive in aliena curte habuit, quod neglexit suppleant et si quid residui fuerit vel ipsius heredi- bus vel ipsius anime, ut prescriptum est conferant. Quicquid autem in rnre, in beneficio, quod ab episcopo habuit, reliquit, in usum episcopi cedat. Legem eciam de substancia de- functi Spirensis episcopi datam ab antiquo et a predictis re- gibus et imperatoribus contirmatam, nos quoque corrobora- mus, damus firmiter tenendam. constituimus, ut videlicet si ipse vivens bona sua non legaverit, fratres omnes vestes il- lius claustrales, quas reliquit, obtineant, cefera omnia, fru- mentum, pecunia, equi et quidquid mobilis rei possedit, in

1101 april 10. 77

iure fratres nostros Spireases civibus huius loci preferimus. Si quis illorum serviens hospicio et convictu alicnius eorum cottidiano participans aliquam contra ins civium iniusticiam fecerit, non in forum, neque ius publicum, sicut alii ex pre- cepto tribuni vocentur, immo tribunus episcopi in claustrum ante decanum veniens et sibi et ei, qui lesus fuerit, satis- factionem postulet et accipiat, hac videlicet racione, ut ei. qui lesus est, secundum ius civile componatur, tribuno vero, vel verberibus, si fratri domino peccantis placet, vel si fra- ter mavult servienti parcere pecuniam secundum ius civile sexaginta videlicet solidorum satisfactio fiat. Si vero aliquis fratrum alium, neque ipsius hospicio, neque cottidiano victu ntentem servientem in urbe habeat, communi civium iuri sub- iaceat. Hoc quoque addimus, ut nullus in alicuius fratris curte, ubi ipse habitat, eo nolente hospitetur, nisi imperatore vel rege ibi curiam babente, caminata et non stabulum, ne- que coquina a camerario imperatoris vel regis alicui epi- scopo vel abbati et ipso fratre permittente, ibi concedatur.

Sancimus eciam, nt curtes fratrum, in quibus habitant, ita sub firmissima consistant immunitate, ut si forte vel urbis prefectus, vel tribunus, vel alius aliquis edes vel curtem ali- cuius fratris, in quibus habitat, vel violenter irruperit vel aliquem ibi ceperit, vel in aliquo leserit secundum legem im- munitatis episcopo sexcentis solidis cum cpiscopali banno triplici et ei, qui lesus est triplici ipsius composicione emen- det. Si vero aliquis fratrum aliquem forensem vulneraverit, vel spoliaverit vel in aliquo leserif. non ab hoc vel a pre- fecto vel a tribuno capiatur, sed ipsa questio ad decanum et ad alios fratres deferatur et ei, qui lesus est ab eo qui peccavit, secundum iusticiam componatur, ipse vero vel acri corporis disciplina vel ieiunio vel utroque pro qualitate cri- minis longo vel brevi affligatur, neque claustrum exire ante dignam satisfactionem ei permittatur. Si vero vel in huius vel in alicuiuslibet alterius criminis emendacione decano et fratribus aliquis frater inobediens fuerit , de claustro a de- cano eiiciatur, prebenda ei auferatur, ipse tamen nihilominns usque ad sex septimanas, si forte resipiscere velit, exspec- tetur et si misericordiam usque ad hoc spacium quesierit, a decano et fratribus in primis penitencia inobediencie recipiatur et postea prescripto iuri penitencie subiaceat. Si autem in-

78 1101 april 10.

tra sex septimanas redire contempserit, res ante episcopum deferatur et ei coram episcopo communi omnium fratrum iudicio et consensu prebenda abiudicetur. ||Et ut hec nostra tradicio et corroboracio tam de prediis quam de iure pre- scripto in omnes retro generaciones stabilis et a nullo un- quam imperatore vel rege vel episcopo sive aliquo mortali dissolvenda permaneat, presentem cartam nostri sigilli im- pressione insigniri precepimus. Signum domni Heinrici tercii Romanorum imperatoris invictissimi .{.. Humbertus cancella- rius vice archicancellarii recognovi. Data IIII. idus aprilis, anno ab incarnacione Domini MCI. indictione VIIII. regnante Heinrico tercio Romanorum imperatore augusto anno XLVII. imperante autem XVI. (XVII.J Acta Spire in Christi nomine ad salutiferam memoriam Heinrici tercii Romanorum impera- toris augusti feliciter amen.