In nomini domine nostri Jhesu Christi, filii virginis gloriose, amen. Nos 1290,

Jacobus, divina miseracione s. Gueznensis ecclesie archiepiscopus cum ve- nerabilibus fratribus nostri*, dominis Tbonia Mazouiensi, Wisla o Cuia- uiensi, Johanne Poznaniensi et Conrado Lubucensi episcopis, synodo provinciali in Gnezna presidentes et aliis inferioribus prelatis, sancto spiritu congrégala, ex parte venerabilis fratris nostri, dorn. Thome, d. gr. episcopi Wratislauiensis, per ipsius procuratores, viros honorabiles, magistrum Wi- tum, archidiaconum Glogouiensem, Semianum et magistrum Miroslaum, canónicos Wr at i si au i en s es, proposita audivimus, que honorem at commodum ipsius fratris nostri, ecclesie ac tocius cleri Wratislauiensis dyocesis con tinent, de quo deo omnipotenti grates referimus, qui neminem wit perire sed sua beniguissima clemencia ovem perditam ad ovile eterne patrie pió humero nititiir reportare, quod inclitus princeps, pie recordacionis а�? felicis memorie dominus Henricus, condam dux Siesie, Cracouie et Sandomirie, in bona vali- tudine mentis sue constitutus, domino episcopo, ecclesie Wratislauiensi toti- que clero religioso et seculari libértales omnímodas et jura ducalia donavit pro salute anime sue in restaurum et recoupensacionem dampnorum, que ipsis, dum viveret, ipse et sui pater et patruus, ultra estimacionem quamlibet multipliciter

14. Octbr.

33*

260 Urkunden. CCLIV. CCLV.

irrogarunt in dispendium animarum suanim et gravamen, sicut in instrumento ipsius super eisdem confecto coram nobis et eisdem fratribus nostris et prela- tis tocius nostre Gneznensis provincie ad eandem synodum convocatis reci- tato et lecto ac publícalo plenius continetur, cujus tenorem nostris presentibus litteris de verbo ad verbum de consensu fratrum nostrorum duximus inserendnm in hec verba: •

In nomine domini amen. Licet in eximiis etc. (Hier folgt wörtlich und vollständig das Hauptprivilegium Herzog Heinrichs IV. für das Bisthum Bres lau vom 23. Juni 1290 N. CCL.)

Et quia idem venerabilis frater, episcopus Wratislauiensis, sub forma cujusdam constitucionis in omnes viyolatores ipsarum libertatum ac jurium du- calinm, perpredictum principem ipsi episcopo, ecclesie et clero datarum et do- natarum, excommunicacionis sentenciam de consensu cappituli sui in scriptis pu blice promulgavit, ut per eosdem procuratores in eadem synodo provinciali no stra litteratorie extitit recitatum, eisdem presentibus nostris literis, prout in scripto jacebat decrevimus inserendam ad robur perpetué firmitatis. grato animo suscipientes, que pro honore domus domini fuerint Iargitore domino concedente. cujus tenor talis est:

cclv. In nomine domini amen. Cum inclitus princeps, dominus He uric us, dei

1290, gracia pie recordacionis ac felicis memorie dux Slesie, Cracouie et Sau- "' domirie, ob remedium peccaminum suorum ac memoriam eternam progenito- rinn, saluti consuleus animarum sue et suorum parentum divorum principum Sle sie et Cracouie, nobis Thome, divina miseracione episcopo ac ecclesie nostre Wratislauiensi, quammultis angariis et perangariis ac dampnis et injuriis, que propter inmensitatem non poterant estimari, indebite affecerat, liber- tates ac jura ducalia in territorio Othomuchouiensi ac Niseusi necnon et in omnibus willis ecclesie, episcopi, cappituli Wrat. et religiosorum ac aliorum clericorum Wrat. dyocesis dederit et cessent nobis et ecclesie nostre Wrat. ac episcopis, qui pro tempore fuerint, revocando ad jus et proprietatem nostram et ecclesie nostre predicte omnes willas, que per patrem suum et patruum ac per ipsum ab ipsa ecclesia et a nobis fuerant alienate, sicut in instrumento ipsius principis super confecto plenius continetur, perpetuo possidenda, nos cum nostro capitulo eandem donacionem seu cessionem tarn devotam pro nobis, ec clesia nostra Wrat. ac successoribus nostris sincero affectu et grato animo acceptantes, ipsius et progenitorum suorum animas nunc maxime, licet ad hoc alias ex debito teneremur, ad nostrarum et ecclesie nostre ob tarn piam dona cionem libertatum et jurium predictorum, oracionum suscipimus sufragia, de con sensu nostri capituli presentí pagina statuentes, ut boc ipsius principis et pro genitorum suorum memoria apud eandem Wrat. ecclesiam et alias ecclesias ac monasteria modo perfeccius in oracionibus habeatur et donacio ejusdem principis libertatum ac jurium ducalium ipsi ecclesie facta et nobis libere et

Urkunden. CCLV. 261

sana mente perpetuo eidem ecclesie ab ■omnibus inviyolabiliter observetur. Si quis autem contra donacionem tarn piam venerit et earn viyolare presumpserit, libértate« et jura hujus infringendo aut ad hoc mandatum, consilium vel.auxi- liuiu prebuerit, exnuuc prout extunc ipsum et omnes tales in bus scriptis ex- communicamus et a sánete matris ecclesie gremio separamos. Actum Wra- tislauie, próxima feria secunda post diem nativitatis sancti Johannis baptiste, presentibus abbatibus Lubensi, de Henrichow, de Kamench, de s. Ma ria, de s. Vincencio et alus clericis tam religiosis quam secularíbus et alus multis, anno domini MCC nonagésimo.

Verum quia cura pastoralis officii nos invitât, inducit pariter et hortatiir, ut quod pro commodo ecclesiarum et honore а�? salute animariim fuerint, pro- veniunt ac ordinantur nostra nos decet consideracione ac studio vigilanti, ut iuconcussa permaneant providere, conmuni itaque fratrum nostrorum predicto- rum consilio et consensu tociusque synodi volúntate accedente, predictas do naciones libertatum, licet hactenus ecclesia Wrat. ymmo tocius Polo nie, li- bertatis privilegio potita ab omnibus angariis et perangaríis esset exempta, ta rnen ex hoc speciali concessione Wrat. ecclesiam totumque clerum libértate omnimoda ac jurium ducalium in toto dystrictu dyocesis Wrat. et specialiter in terris et districtibus Othomuchouiensi et Nizensi datis et donatis gau- deat et gaudere debeat ecclesia supradicta, devoto animo snscipientes et dei clemenciam laudantes, ipsas donaciones libertatum ac jurium ducalium pro ipso venerabili fratre nostro, dom. episcopo ac ecclesia sua Wrat. totoque clero ipsius dyocesis recipi prosequimur et acceptamus, ipsius principis et progeni- torum suorum, divorum principum Slesie, Polonie ac Cracouie memoriam nostre provincie ecclesiarum oracionibus pro tam devota disposicione et largi- tate debita commendamus. Peticionibus predictorum honorabiliam virorum, pro- curatorum et nunciorum predicti fratris nostri venerabilis dorn, episcopi Wrat., nobis et fratribus coepiscopis in eadem nostra provincial-! synodo porrectis. ut sentencian! excommunicacionis per ipsum fratrem nostrum episcopum Wrat. in scriptis, que vidimus et audivimus in eadem synodo prolata et publicata contra omnes viyolatores, invosores facto, mandato, consilio et auxilio libertatum ac jurium ducalium, ipsis domino episcopo et ecclesie ac toti clero Wrat. dyocesis per predictum principem exhabundanti donatorum, cum alias ipsi ab angariis et per- angariis legis divine judicio essent premunita gracia libertatis, nostre auctori- tatis et fratrum nostrorum coepiscoporum ac tocius synodi presidio roborare contra eosdem pio desiderio dignaremur, nos itaque cousiderantes vota justa petencium et providere volentes inmunitatibus ecclesie Wrat. cum sibi subje- ctis et saluti anime predicti principis subvenire, de consilio fratrum nostrorum coepiscoporum, predictam sentenciam per predictum fratrem nostrum venerabi- lemWrat. episcopum in omnes violatores quoeumque modo bu jus libertatum et donacionum promulgatam in scriptis, que vidimus et audivimus recitari, ratam habemus, et presentí nostri scripti serie aprobamos. Et' nichilominus paterno

262 Urkunden.- CCLV.

affectu eidem fratri nostro domino episcopo Wrat., ecclesie eue et clero in hibí voleiites remedio salubriori providere, in omnes, cujuscunque dignitatis, 110- bilitatis, honestatis, excellencie, status, sexus, condicionis vel etatis existant, seu sint principes vel duces vel consiliarii eorundem, qui eaiidem donacionem libertatum et jurium ducalium venerabili fratri nostro domino Th(ome), d. gr. ep. Wrat, ecclesie sue, capitulo а�? toti clero tarn religioso quam seculari, terris а�? possessionibus per euudem pium principen! dorn. Henricum, condam ducem Slesie, Cracouie et Saudomirie, douatam pariter et collatam in pre judicium anime sue et disposicionem tarn laudabiliter ordinatam ausu teme rario, occulte vel manifeste, per se vel per alios, mandato, consilio vel auxilio nisi fuerint infriitgere, violare vel eisdem quomodolibet contraire, inhiis scriptis, coepiscoporum nostrorum consilio ac tocius synodi volúntate accedente, ex- communicacionis sentenciam ferimus et anathematizamus eosdem et eciam pro- mulgamus ac deuuuciamus, secuudum sentenciam fratris uostri predicti dorn, episcopi Wrat. iu omnes bujusmodi violatores libertatum latam, publice excom municato», mandantes omnibus sufraganeis nostris synodali auctoritate, ut in dyocesibus suis mandent universis et singulis rectoribus ecclesiarum, quod sin gulis diebus dominicis omnes effractores, violatores, auxilio, consilio vel man dato et principaliter ipso facto ipsarum donacionum, libertatum ac jurium duca lium seu cessionum ac renunciacionum ipso domino episcopo et ecclesie sue Wrat. factarum per predictum principen), publice а�? soientpiiiter pulsatis cam- pauis denuucient et denuncian faciant eciam, si persone note fuerint, nomina- tim excommunicato», ne tam salubris donacio per pravorum insidias а�? violen cias in uicbiium contra tain piara disposicionem predicti principis ausu temera rio redigatur. In cujus facti evidenciam et memoriam eternam présentent kar- tani. constitucionis vim babeutem, sigillis, nostro et predictorum dominorum fra- trum nostrorum coepiscoporum, precibus predictorum houorabilium virorum, ma- gistri Witi, arcliidiaconi Glogouiensis, Semiani et magistri Miroslai, canonicomm Wrat., procuratorum et nun riorum predicti venerabilis patris, fra tris nostri dom. episcopi Wrat. necessario inclinati, feciraus consignan. Datum et actum in Gnezna, in loco benedicionis synodalis, anno domiui MCC nona gésimo, presen ti bus predi ctis trat ri bus nostris episcopis, а�? abbatibus de Lu- bin et de M o gil no ceterisque prelatis nostris et sufragaueorum nostrorum, vi delicet dominas Wl о s ciborio prepósito, magistro Go zlao decano, Phillippo archidiácono, Phillippo scolasticoj, Gabriele caiitore, Alexandro custode et aliîs canonicis nostre Gueznensis ecclesie, ac domiuis Dobegneuo de cano Cujauiensis ecclesie, magistro Gregorio decano, Henrico archidiá cono Po zu an i en sis ecclesie, Johanne prepósito, magistro Johanne archi diácono, Nicholao cantore Lanciciensis ecclesie ceterisque prelatis ac ca nonicis diversarum ecclesiarum in eadem synodo congregatis et alus multis prelatis, canonicis. clericis religiosis et secularibus. in die beati Kalixti pape et martiris.

Urkunden. CCLVI. 263