Charter: Chartularium Sangallense 04 (1266-1299) 1272 VIII 26
Signature: 1272 VIII 26
Add bookmark
Edit charter (old editor)
26. August 1272, Augsburg
Ludwig von Dillingen, Archidiakon von Augsburg und päpstlicher Appellationsrichter im St. Galler Wahlstreit, stellt unter Insertion verschiedener Aktenstücke eine Urkunde über die Verhandlungen vor dem Konstanzer Bischof aus.Source Regest:
Chartularium Sangallense IV, Nr. 1912, S. 98-99 (Reg. ep. Const. I, 2313, 2315, 2316 (Inserte). - UB Zürich IV, 1492.).
Chartularium Sangallense IV, Nr. 1912, S. 98-99 (Reg. ep. Const. I, 2313, 2315, 2316 (Inserte). - UB Zürich IV, 1492.).
Abschr. (B), etwa gleichzeitig, Stiftsarchiv St. Gallen, FF.4.B.44 c, b,a.
c||
. . .] presens scriptum intuentibus L. de Dilingen archidiaconus Aug(ustensis)1 iudex appellationis a sancta s[ede apostolica . . .] in negotio e[lecti]onisa) monasterii sancti Galli habito et eiusdem episcopi sig[il]loa) communit[. . .]dia) [. . . E. Const]anc. episcopus2 omnibus presencium inspectoribus salutem in domino. Noverint universi, quod die prefixa coram nobis [. . . ex]aminatione electionis et ad confirmandum eum, qui de iure fuerit confirmandus, et alia omnia faciend[um]ores per se, quidam vero per procuratorem petentes, electionem de domino de Wartenberc3 factam ab [. . .]erens litteram in hec verba: Summe reverentie domino E. dei gratia Constantiensi episcopo Vol. de Gvfttingen4 . . .] exceptiones dilatorias coram vobis ex parte mea legittime propositas in meum gravamen termino per [. . .] admittere non curatis. Preterea propter metumb), qui cadit in constantem, die hodierno vestro me conspectui [. . . con]suetam benivolentiam deposco suppliciter per presentes, quatenus meam absenciam in hoc excusatam habe[re . . .] Rv. rectori ecclesie in Hodorf5 presentium exhibitori in mandatis, ut hec eadem coram vobis viva [voce . . .]xerit michi vestris litteris intimari. Dat. aput Wile6 proxima feria sexta post octavam apostolorum Petri [et Pauli7 . . . Qua] peticione audita pronunciavimus in hec verba: Anno domini M°.CC°.LXX°II°. feria sexta post octavam apostolorum [Petri et Pauli . . .] predictum de Gvtting(en) magis legittime docere debere per se vel per procuratorem ad hoc sufficienter ins[tructum . . .] lata exhibitum fuit aliud procuratorium in hec verba: Reverendo in Christo patri ac domino E. dei g[ratia episcopo Constantiensi Vol. de] Gvtting(en) dyaconus et Wilhelmus de Montefortic)8 subdiaconus monachi dicti monasterii sancti Galli, E[. . . in ne]gotio electionis, quod inter nos ex una et H. de Wartenberch pro electo monasterii sancti Galli se gerentem [. . .]serunt elegisse vertitur vel verti speratur, ex parte altera magistrum Andream de Willeberc canonicum Thv[ricensem9 . . .]ida seu quodlibet aliud, quod causa requirit, in animas nostras prestandi, expensas petendi, si nec[essitas exigerit . . .] magistrum Andream in prefato electionis negotio, quantum ad hanc diem proximam, videlicet feriam sextam [post octavam apostolorum Petri et Pauli . . .] hoc parti adverse presentibus duximus intimandum. In cuius rei testimonium presentes fieri fecimus [et sigillis . . .]fhardi de Rote canonici Aug(ustensis)10 ipsas procuravimus communiri. Dat. apud Berge11, anno domini M°CC [. . . ]m peticio, super qua interlocuti fuimusd), in hunc modum: Anno eodem et die predicto, petente [domino . . . deli]berare possint, quid faciendum in nego[tio]a) abbatie sancti Galli eis Visum fuerit expedire, interlo[. . .]tractum sit et mora evidenter pateat periculosa huiusmodi dilationem non esse concedendam. Post hec[. . .]elegencium in procuratorio a me exhibito contentorum, peto ut processum proxima die sabbati preterita[. . .] Item peto, quod cum tempore feriato ob reverenciam dei videlicet post vesperas predicti sabbati c[. . .]ad [. . . a]ssignetis et super peto, vos interloqui. Item quoniam terminum peremptorium nimium coartastis, ut patet [. . .]qui. Item quoniam predictus electus cum electoribus interesse personaliter desiderat, nec in Constanciam propter me[. . .] de consensu parcium, ut iudi[ciu]ma) . . .||
b ||
. . . ve]l verti speratur ex parte altera, dantes sibi potestatem exceptiones dilatorias proponendi coram vobis [. . .] sub ypotheca rerum dicti monasterii ratum et gratum habituri, quicquid per eundum W. circa premissa [. . .] presentes fieri fecimus et sigillo nostro roborari. Dat. Constancie, ut prius. Ostenso autem [. . .]onibus in modum exceptionis proponentis, nos predicta die procedere non debere. Que exceptiones [. . .]de . . episcope Const(antiensis). Ego W. rector ecclesie in Swarzenberch12 procurator constitutus a domino VoI. [. . .]iendo propono, quod in causa nostra ista die procedere non debetis, primo et principaliter, cum dies preterita [. . .]endum fuerit assignata nec per vos nec per iuris observantiam fuerit in hodiernam diem continuata [. . . sed]ente pro tribunali fieri debeant et constitui. Unde peto nomine ipsius electi, alium diem et horam [. . .]eto interlocutoriam. Item excipiendo propono, quod in termino procedere non debetis, cum iam instet, [. . .] inductum, quibus a partibus nulla poterit ratione renunciari et super hoc peto interlocuriame) [. . .]ere non debetis, cum in dyocesi vestra nullum pro nobis precio vel preeibus sufficientem advocatum [. . . term]ini nobis prefixi ad procedendum de alienis provineiis, nobis de sufficientibus advocatis [. . .ind]ucias conferri ad querendos competentes advocatos, et super hoc peto interlocutoriam. Nos igitur [. . .] reputare poteramus, nobis exhibito et premissa protestatione publice coram nobis a parte adversa [. . . qui]cquam proponens tamquam procurator, predictas audivimus exceptiones, et licet ipsas non obstan[. . .procur]atore fuissent proposite, in negocio ipsius electionis forsan procedere potuissemus de iure [. . .h]onestate in hac parte defferre volentes, alium terminum videlicet proximam feriam sextam post [. . .] mora sit periculosa, ad procedendumf) in examinatione electionis et ad confirmandum eum [. . .]a facienda, que negocium contingunt, sicut de iure fuerint facienda, in choro Constanciensi [. . .] et duximus prefigendum. Ego H. notarius domini episcopi Const(anciensis) unâ cum Walthero consocio [. . .] acta conscripsimus, requirentibus autem ex parte parcium ipsarum facta est copia omnium prescriptorum [. . .] II°. sabbato post octavam sancti Johannis Baptiste13. [. . .] Lvdewicusg) prepositus14, Sifridus decanus15, Cvono plebanus15a, Marquardus scolasticus16, Volricus custos17 [. . .]sen., magister Hainricus de Nidelingen18 archidiaconus, Waltherus de Bvrchain19, Vlricus Gvla, [. . .] et alii quamplures. In cuius reih) testimonium presens scriptum sigillis predictorum, videlicet decani [. . . commu]niri. Datum et actum Aug(uste), anno domini M°.CC°.LXX°.II°. VII. kl. sept.||
[. . .]rius et magister Hainricus dictus Schrotelo notarii iurati protestamur et dicimus, quod predicta [. . .]||
a||
[Requisitus, utrum domino E. de Durreha20 clerico ante suam electionem vestes dederit] et eum in familiam receperit, respondit, quod sic, quia hoc viderit. Requisitus [. . .]nt in abbatem et quod ipse E. eos ad hoc inducere attemptavit. Requisitus, utrum creditoribus ipsius E. aliquam pecuniam pro ipso solverit, respondit [quod sic. Requisitus, utrum Walthero de Durrehain lay]co fratri predictorum vestes dederit, ut iam dictos fratres suos Hainr. et Hu.21 induceret, ut eum eligerent in abbatem, et utrum propter hoc idem [. . .]t ad hoc inducere attemptaverit, respondit, quod sie. Requisitus, utrum R., qui dicitur decanus22, vocem habuerit in electione abbatis sancti Galli, respondit, quod ignorat. [Requisitus, utrum in monasterio Augiensi23 h]abitum monachalem assumpserit et ibidem in eodem habitu per aliquos annos permanserit, respondit, quod sic. Requisitus, utrum in dicto monasterio professionem [fecerit et postea in monasterium sancti] Galli transierit ad tempus, donec Status sui monasterii esset emendatus, respondit, quod transivit, sed utrum ad tempus vel non, ignorat. Dixit etiam, quod monasterium [Augiense . . . in an]tiquo sollempnius fuit et quod, utrum postquam transivit, aliquos redditus receperit a monasterio Augiensi, ignorat. Requisitus, utrum F. de Gundoluingen24 inie[cerit temere manus violentas a]d sanguinis effusionem ac etiam in Berhtoldum subdyaconum notarium quondam abbatis Berhtoldi25 et utrum post huiusmodi iniectionem in divinis [officiis ministraverit, respondit, quod Strûz frater pre]fati electi26 in Volricum de Sneggenburg27 monachum et sacerdotem ad effusionem sanguinis et in Gerwicum de Scolis28 tunc subdiaconum et cle[ricum manus iniecit violentas. Requisitus, utr]um in subdiaconatus ordine ministraverit, respondit, se ignorare. Requisitus, utrum idem H. iunior sit bone vel male fame, respondit, quod male fame et [quod, cum aliquando esset in f]urto deprehensus, quondam dominus Ber. abbas propter furtum et alios excessus ipsum per plures annos tenuit incarceratum, et incorrigibilis fuit. [Dixit etiam, quod errabu]ndus fuit in seculo per plures annos monachali habitu derelicto et quod fame sue prodigus vixit luxuriose cum quadam Judea et quod de[. . . Requisitus,] utrum F. de Wildenstain29 Johanni clerico magistro scolarum30 manus iniecerit temere violentas, respondit, quod ignorat. Requisitus, utrum idem F. vivente adhuc [. . .] in abbatem, respondit, quod ita percepit ab ipso electo, utrum autem dominus F. de Gundoluingen iuraverit et alia fecerit, que secuntur, dixit, quod ignorat. ||
[. . . sacer]dos capelle sancti Johannis apud sanctum Gallum31 iuratus requisitus de primo, II°. III°. et IIII°. articulis concordat cum superiori teste, comite[. . .] de suis electoribus sollicitasse precibus. Requisitus, utrum dominum Rů., qui dicitur decanus, VoI. de Sneggenburg sollicitaverit precibus, respondit, quod sic [. . . ipse enim dominus Růmo a]spiravit ad regimen abbacie, unde credit, quod rogatus ipsi electo adheserit. Requisitus, utrum R. de Raetershouen32, F. de Gundoluingen et F. de [Wildenstain sollicitaverit precibus, respondit, quod] ita intellexit per famam. Requisitus, utrum domino abbate Ber. ad Hyspaniam proficiscente33 aliquos de conventu sollicitaverit, ut eum in abbatem [eligerent, et utrum F. de Gundolu]ingen sollicitaverit, respondit, quod ignorat, dixit tamen, quod, sicut intellexit ex fama publica, idem electus Hainr. et Hug. de Durrehain [sollicitavit. Requisitus, utrum electu]s in minoribus offitiis sibi commissis bene vel male administraverit, respondit, quod, sicut sibi videbatur, male amministravit et negligenter. [Requisitus, utrum sufficiat regimi]ni abbatie predicte et utrum regulam beati Benedicti intelligat et eam exponere sciat, respondit, quod, sicut credit, insuffitientis sit scientie et [quod regulam beati Benedicti vix sciat] litteraliter loqui. Requisitus, utrum ante electionem fuerit bone vite vel male et levis opinionis et utrum vitam duxerit dissolutam et regulam [beati Benedicti non observaverit, in eo concordat] cum comite supradicto, adiciens, quod de hiis est publica vox et fama. Requisitus, utrum idem electus tempore electionis fuerit periurus et super aliis ab [. . .]arum ante electionem ad sanguinis effusionem manus iniecerit violentas, et utrum post talem iniectionem in divinis offitiis ministraverit [et utrum . . . dederint] pecuniam de consensu et voluntate ipsius illis, qui vocem habent in electione, videlicet Hainr. et Hug. fratribus de Durrehain, ut eum [in abbatem eligerent, et utrum Str]ûz frater ipsius electi aliquid dederit vel promiserit pro sua electione, respondit, quod ignorat. Requisitus, si dictus electus ante suam electionem suis electoribus [aliquid dederit vel promiserit pro sua electione, respondit, quod domin]um R. et F. de Wildenstain in familiam recepit ante suam electionem, et intellexit eum pecuniam et alia promisisse pro sua electione. Requisitus, [utrum . . ., respondit, quod] concubine ipsius R. datum fuerit pallium ante electionem pro sua electione. De articulo vero immediate sequenti dixit, se nichil scire. [Requisitus, utrum . . . d]ederit et utrum eum in familiam receperit et utrum creditoribus ipsius solverit pro ipso XL. Ib. monete Brisaugensis34 et utrum hoc fecerit[. . .] et utrum hoc promiserit et ad hoc faciendum fratres suos inducere attemptaverit. Item utrum Walt. de Durrehain layco vestes [dederit, ut pro eo fratres sollicit]aret et propter hoc ad monasterium sancti Galli venerit et ipsos fratres suos ad eligendum prefatum H. inducere attemptaverit, respondit [. . .] similes vestibus fratruelis electi, et quod hoc non solum ab ipso E. verum etiam a dominis Hainr. et Hug. fratribus ipsius E. et aliis fidedignis [hominibus audivit, et quod] de hiis est publica vox et fama. Requisitus, utrum R., qui dicitur decanus, vocem electionis habuerit, et de aliis articulis dependentibus ab eodem concordat cum superi[ori teste . . . Requisitus, utrum], qui est sacerdos et clericus secularis, ad sanguinis effusionem manus iniecerit temere violentas, respondit, quod sic, et hoc scit [. . .]a) quam iniuriam [. . . et quod de] hoc est p. etc. Dixit etiam, quod ignorat, utrum in Ber. notarium subdyaconum manus iniecerit violentas. Requisitus, utrum H. de Wartenberg iunior frater [. . . a]d effusionem sanguinis manus iniecerit violentas et utrum post talem iniectionem etc. et utrum de hiis sit publica etc., respondit, se nescire. Requisitus [utrum in . . . s]acerdotem et clericum secularem ad effusionem sanguinis manus iniecerit temere violentas et utrum post talem iniectionem in subdyaconatus ordine ministraverit [. . .] idem H. iunior fuerit infamis et sacrilegium commiserit et an male vite et levis opinionis extiterit et furtum fecerit et utrum [a quondam domino Berhtoldo abbate propter furtum] per plures annos detentus fuerit in carcere tamquam incorrigibilis, et postquam liberatus fuit a carcere, iterum furtum commiserit, et utrum ante electionem [errabundus fuerit in seculo per plures annos] et fame sue prodigus vixerit luxuriose cum quadam Judea, respondit, quod sic, et quod de hiis est publica vox et fama. Requisitus, utrum F. de Wildenstain ante [electionem ad sanguinis effusionem manus iniecerit temere] violentas et post talem iniectionem in subdyaconatus ordine ministraverit, dixit, quod hoc percepit ex auditu. De sequentibus autem articulis dixit [. . .] ante electionem, sicut ipse intellexit, conspiraverant. § Dominus Berhtoldus de Druhpurg35 canonicus Augustensis testis [. . .] a pluribus, ita esse intellexit.
. . .] presens scriptum intuentibus L. de Dilingen archidiaconus Aug(ustensis)1 iudex appellationis a sancta s[ede apostolica . . .] in negotio e[lecti]onisa) monasterii sancti Galli habito et eiusdem episcopi sig[il]loa) communit[. . .]dia) [. . . E. Const]anc. episcopus2 omnibus presencium inspectoribus salutem in domino. Noverint universi, quod die prefixa coram nobis [. . . ex]aminatione electionis et ad confirmandum eum, qui de iure fuerit confirmandus, et alia omnia faciend[um]ores per se, quidam vero per procuratorem petentes, electionem de domino de Wartenberc3 factam ab [. . .]erens litteram in hec verba: Summe reverentie domino E. dei gratia Constantiensi episcopo Vol. de Gvfttingen4 . . .] exceptiones dilatorias coram vobis ex parte mea legittime propositas in meum gravamen termino per [. . .] admittere non curatis. Preterea propter metumb), qui cadit in constantem, die hodierno vestro me conspectui [. . . con]suetam benivolentiam deposco suppliciter per presentes, quatenus meam absenciam in hoc excusatam habe[re . . .] Rv. rectori ecclesie in Hodorf5 presentium exhibitori in mandatis, ut hec eadem coram vobis viva [voce . . .]xerit michi vestris litteris intimari. Dat. aput Wile6 proxima feria sexta post octavam apostolorum Petri [et Pauli7 . . . Qua] peticione audita pronunciavimus in hec verba: Anno domini M°.CC°.LXX°II°. feria sexta post octavam apostolorum [Petri et Pauli . . .] predictum de Gvtting(en) magis legittime docere debere per se vel per procuratorem ad hoc sufficienter ins[tructum . . .] lata exhibitum fuit aliud procuratorium in hec verba: Reverendo in Christo patri ac domino E. dei g[ratia episcopo Constantiensi Vol. de] Gvtting(en) dyaconus et Wilhelmus de Montefortic)8 subdiaconus monachi dicti monasterii sancti Galli, E[. . . in ne]gotio electionis, quod inter nos ex una et H. de Wartenberch pro electo monasterii sancti Galli se gerentem [. . .]serunt elegisse vertitur vel verti speratur, ex parte altera magistrum Andream de Willeberc canonicum Thv[ricensem9 . . .]ida seu quodlibet aliud, quod causa requirit, in animas nostras prestandi, expensas petendi, si nec[essitas exigerit . . .] magistrum Andream in prefato electionis negotio, quantum ad hanc diem proximam, videlicet feriam sextam [post octavam apostolorum Petri et Pauli . . .] hoc parti adverse presentibus duximus intimandum. In cuius rei testimonium presentes fieri fecimus [et sigillis . . .]fhardi de Rote canonici Aug(ustensis)10 ipsas procuravimus communiri. Dat. apud Berge11, anno domini M°CC [. . . ]m peticio, super qua interlocuti fuimusd), in hunc modum: Anno eodem et die predicto, petente [domino . . . deli]berare possint, quid faciendum in nego[tio]a) abbatie sancti Galli eis Visum fuerit expedire, interlo[. . .]tractum sit et mora evidenter pateat periculosa huiusmodi dilationem non esse concedendam. Post hec[. . .]elegencium in procuratorio a me exhibito contentorum, peto ut processum proxima die sabbati preterita[. . .] Item peto, quod cum tempore feriato ob reverenciam dei videlicet post vesperas predicti sabbati c[. . .]ad [. . . a]ssignetis et super peto, vos interloqui. Item quoniam terminum peremptorium nimium coartastis, ut patet [. . .]qui. Item quoniam predictus electus cum electoribus interesse personaliter desiderat, nec in Constanciam propter me[. . .] de consensu parcium, ut iudi[ciu]ma) . . .||
b ||
. . . ve]l verti speratur ex parte altera, dantes sibi potestatem exceptiones dilatorias proponendi coram vobis [. . .] sub ypotheca rerum dicti monasterii ratum et gratum habituri, quicquid per eundum W. circa premissa [. . .] presentes fieri fecimus et sigillo nostro roborari. Dat. Constancie, ut prius. Ostenso autem [. . .]onibus in modum exceptionis proponentis, nos predicta die procedere non debere. Que exceptiones [. . .]de . . episcope Const(antiensis). Ego W. rector ecclesie in Swarzenberch12 procurator constitutus a domino VoI. [. . .]iendo propono, quod in causa nostra ista die procedere non debetis, primo et principaliter, cum dies preterita [. . .]endum fuerit assignata nec per vos nec per iuris observantiam fuerit in hodiernam diem continuata [. . . sed]ente pro tribunali fieri debeant et constitui. Unde peto nomine ipsius electi, alium diem et horam [. . .]eto interlocutoriam. Item excipiendo propono, quod in termino procedere non debetis, cum iam instet, [. . .] inductum, quibus a partibus nulla poterit ratione renunciari et super hoc peto interlocuriame) [. . .]ere non debetis, cum in dyocesi vestra nullum pro nobis precio vel preeibus sufficientem advocatum [. . . term]ini nobis prefixi ad procedendum de alienis provineiis, nobis de sufficientibus advocatis [. . .ind]ucias conferri ad querendos competentes advocatos, et super hoc peto interlocutoriam. Nos igitur [. . .] reputare poteramus, nobis exhibito et premissa protestatione publice coram nobis a parte adversa [. . . qui]cquam proponens tamquam procurator, predictas audivimus exceptiones, et licet ipsas non obstan[. . .procur]atore fuissent proposite, in negocio ipsius electionis forsan procedere potuissemus de iure [. . .h]onestate in hac parte defferre volentes, alium terminum videlicet proximam feriam sextam post [. . .] mora sit periculosa, ad procedendumf) in examinatione electionis et ad confirmandum eum [. . .]a facienda, que negocium contingunt, sicut de iure fuerint facienda, in choro Constanciensi [. . .] et duximus prefigendum. Ego H. notarius domini episcopi Const(anciensis) unâ cum Walthero consocio [. . .] acta conscripsimus, requirentibus autem ex parte parcium ipsarum facta est copia omnium prescriptorum [. . .] II°. sabbato post octavam sancti Johannis Baptiste13. [. . .] Lvdewicusg) prepositus14, Sifridus decanus15, Cvono plebanus15a, Marquardus scolasticus16, Volricus custos17 [. . .]sen., magister Hainricus de Nidelingen18 archidiaconus, Waltherus de Bvrchain19, Vlricus Gvla, [. . .] et alii quamplures. In cuius reih) testimonium presens scriptum sigillis predictorum, videlicet decani [. . . commu]niri. Datum et actum Aug(uste), anno domini M°.CC°.LXX°.II°. VII. kl. sept.||
[. . .]rius et magister Hainricus dictus Schrotelo notarii iurati protestamur et dicimus, quod predicta [. . .]||
a||
[Requisitus, utrum domino E. de Durreha20 clerico ante suam electionem vestes dederit] et eum in familiam receperit, respondit, quod sic, quia hoc viderit. Requisitus [. . .]nt in abbatem et quod ipse E. eos ad hoc inducere attemptavit. Requisitus, utrum creditoribus ipsius E. aliquam pecuniam pro ipso solverit, respondit [quod sic. Requisitus, utrum Walthero de Durrehain lay]co fratri predictorum vestes dederit, ut iam dictos fratres suos Hainr. et Hu.21 induceret, ut eum eligerent in abbatem, et utrum propter hoc idem [. . .]t ad hoc inducere attemptaverit, respondit, quod sie. Requisitus, utrum R., qui dicitur decanus22, vocem habuerit in electione abbatis sancti Galli, respondit, quod ignorat. [Requisitus, utrum in monasterio Augiensi23 h]abitum monachalem assumpserit et ibidem in eodem habitu per aliquos annos permanserit, respondit, quod sic. Requisitus, utrum in dicto monasterio professionem [fecerit et postea in monasterium sancti] Galli transierit ad tempus, donec Status sui monasterii esset emendatus, respondit, quod transivit, sed utrum ad tempus vel non, ignorat. Dixit etiam, quod monasterium [Augiense . . . in an]tiquo sollempnius fuit et quod, utrum postquam transivit, aliquos redditus receperit a monasterio Augiensi, ignorat. Requisitus, utrum F. de Gundoluingen24 inie[cerit temere manus violentas a]d sanguinis effusionem ac etiam in Berhtoldum subdyaconum notarium quondam abbatis Berhtoldi25 et utrum post huiusmodi iniectionem in divinis [officiis ministraverit, respondit, quod Strûz frater pre]fati electi26 in Volricum de Sneggenburg27 monachum et sacerdotem ad effusionem sanguinis et in Gerwicum de Scolis28 tunc subdiaconum et cle[ricum manus iniecit violentas. Requisitus, utr]um in subdiaconatus ordine ministraverit, respondit, se ignorare. Requisitus, utrum idem H. iunior sit bone vel male fame, respondit, quod male fame et [quod, cum aliquando esset in f]urto deprehensus, quondam dominus Ber. abbas propter furtum et alios excessus ipsum per plures annos tenuit incarceratum, et incorrigibilis fuit. [Dixit etiam, quod errabu]ndus fuit in seculo per plures annos monachali habitu derelicto et quod fame sue prodigus vixit luxuriose cum quadam Judea et quod de[. . . Requisitus,] utrum F. de Wildenstain29 Johanni clerico magistro scolarum30 manus iniecerit temere violentas, respondit, quod ignorat. Requisitus, utrum idem F. vivente adhuc [. . .] in abbatem, respondit, quod ita percepit ab ipso electo, utrum autem dominus F. de Gundoluingen iuraverit et alia fecerit, que secuntur, dixit, quod ignorat. ||
[. . . sacer]dos capelle sancti Johannis apud sanctum Gallum31 iuratus requisitus de primo, II°. III°. et IIII°. articulis concordat cum superiori teste, comite[. . .] de suis electoribus sollicitasse precibus. Requisitus, utrum dominum Rů., qui dicitur decanus, VoI. de Sneggenburg sollicitaverit precibus, respondit, quod sic [. . . ipse enim dominus Růmo a]spiravit ad regimen abbacie, unde credit, quod rogatus ipsi electo adheserit. Requisitus, utrum R. de Raetershouen32, F. de Gundoluingen et F. de [Wildenstain sollicitaverit precibus, respondit, quod] ita intellexit per famam. Requisitus, utrum domino abbate Ber. ad Hyspaniam proficiscente33 aliquos de conventu sollicitaverit, ut eum in abbatem [eligerent, et utrum F. de Gundolu]ingen sollicitaverit, respondit, quod ignorat, dixit tamen, quod, sicut intellexit ex fama publica, idem electus Hainr. et Hug. de Durrehain [sollicitavit. Requisitus, utrum electu]s in minoribus offitiis sibi commissis bene vel male administraverit, respondit, quod, sicut sibi videbatur, male amministravit et negligenter. [Requisitus, utrum sufficiat regimi]ni abbatie predicte et utrum regulam beati Benedicti intelligat et eam exponere sciat, respondit, quod, sicut credit, insuffitientis sit scientie et [quod regulam beati Benedicti vix sciat] litteraliter loqui. Requisitus, utrum ante electionem fuerit bone vite vel male et levis opinionis et utrum vitam duxerit dissolutam et regulam [beati Benedicti non observaverit, in eo concordat] cum comite supradicto, adiciens, quod de hiis est publica vox et fama. Requisitus, utrum idem electus tempore electionis fuerit periurus et super aliis ab [. . .]arum ante electionem ad sanguinis effusionem manus iniecerit violentas, et utrum post talem iniectionem in divinis offitiis ministraverit [et utrum . . . dederint] pecuniam de consensu et voluntate ipsius illis, qui vocem habent in electione, videlicet Hainr. et Hug. fratribus de Durrehain, ut eum [in abbatem eligerent, et utrum Str]ûz frater ipsius electi aliquid dederit vel promiserit pro sua electione, respondit, quod ignorat. Requisitus, si dictus electus ante suam electionem suis electoribus [aliquid dederit vel promiserit pro sua electione, respondit, quod domin]um R. et F. de Wildenstain in familiam recepit ante suam electionem, et intellexit eum pecuniam et alia promisisse pro sua electione. Requisitus, [utrum . . ., respondit, quod] concubine ipsius R. datum fuerit pallium ante electionem pro sua electione. De articulo vero immediate sequenti dixit, se nichil scire. [Requisitus, utrum . . . d]ederit et utrum eum in familiam receperit et utrum creditoribus ipsius solverit pro ipso XL. Ib. monete Brisaugensis34 et utrum hoc fecerit[. . .] et utrum hoc promiserit et ad hoc faciendum fratres suos inducere attemptaverit. Item utrum Walt. de Durrehain layco vestes [dederit, ut pro eo fratres sollicit]aret et propter hoc ad monasterium sancti Galli venerit et ipsos fratres suos ad eligendum prefatum H. inducere attemptaverit, respondit [. . .] similes vestibus fratruelis electi, et quod hoc non solum ab ipso E. verum etiam a dominis Hainr. et Hug. fratribus ipsius E. et aliis fidedignis [hominibus audivit, et quod] de hiis est publica vox et fama. Requisitus, utrum R., qui dicitur decanus, vocem electionis habuerit, et de aliis articulis dependentibus ab eodem concordat cum superi[ori teste . . . Requisitus, utrum], qui est sacerdos et clericus secularis, ad sanguinis effusionem manus iniecerit temere violentas, respondit, quod sic, et hoc scit [. . .]a) quam iniuriam [. . . et quod de] hoc est p. etc. Dixit etiam, quod ignorat, utrum in Ber. notarium subdyaconum manus iniecerit violentas. Requisitus, utrum H. de Wartenberg iunior frater [. . . a]d effusionem sanguinis manus iniecerit violentas et utrum post talem iniectionem etc. et utrum de hiis sit publica etc., respondit, se nescire. Requisitus [utrum in . . . s]acerdotem et clericum secularem ad effusionem sanguinis manus iniecerit temere violentas et utrum post talem iniectionem in subdyaconatus ordine ministraverit [. . .] idem H. iunior fuerit infamis et sacrilegium commiserit et an male vite et levis opinionis extiterit et furtum fecerit et utrum [a quondam domino Berhtoldo abbate propter furtum] per plures annos detentus fuerit in carcere tamquam incorrigibilis, et postquam liberatus fuit a carcere, iterum furtum commiserit, et utrum ante electionem [errabundus fuerit in seculo per plures annos] et fame sue prodigus vixerit luxuriose cum quadam Judea, respondit, quod sic, et quod de hiis est publica vox et fama. Requisitus, utrum F. de Wildenstain ante [electionem ad sanguinis effusionem manus iniecerit temere] violentas et post talem iniectionem in subdyaconatus ordine ministraverit, dixit, quod hoc percepit ex auditu. De sequentibus autem articulis dixit [. . .] ante electionem, sicut ipse intellexit, conspiraverant. § Dominus Berhtoldus de Druhpurg35 canonicus Augustensis testis [. . .] a pluribus, ita esse intellexit.
Source Fulltext: Chartularium Sangallense IV, Nr. 1912, S. 99-103.
Original dating clause: feria sexta post octavam apostolorum Petri et Pauli
Editions:
- Goldast, Alam. Rer. II, S. 79 (nur a). - UB St. Gallen III, S. 837, Anhang 93a, b, c.
Comment
3 Pg.stücke, alle als Einband verwendet, c und b von gleicher Hand, aber nicht in einem Zug geschrieben, b in grösserer Schrift, a von anderer Hand. - c auf beiden Seiten und unten stark beschnitten: b links und oben stark beschnitten; a oben beschnitten, Textverlust unbekannt, links weniger stark beschnitten, z. T. Ergänzungen möglich, welche schon Goldast, Alam. Rer. II, S. 79f., vornahm. Ergänzungen Goldasts, Wartmanns und des Hsg. in eckigen Klammern. - c und b scheinen zusammenzugehören, doch fehlt zwischen ihnen ein Stück des Textes. Die Inserte, zum Teil Inserte in Inserten, sind wegen des Textverlusts nicht immer genau zu trennen, weshalb auf eine chronologische Einreihung auch der datierten Stücke verzichtet wird, da keine zuverlässigen Kopfregesten erstellt werden könnten. - a enthält Kundschaften. Die verlorene Originalaufzeichnung war wohl Beilage zum verlorenen Or. (A) des päpstlichen Richters. Undatiert, gehört sachlich zu c und b, wird daher hier angeschlossen. Nach dem Tod Abt Berchtolds von Falkenstein am 10. Juni 1272 kam es in St. Gallen zu einer Doppelwahl. Auf der Seite Ulrichs von Güttingen standen vor allem die Dienstleute, die Bürger von St. Gallen, die von Wil und die Bergleute (Appenzeller). Heinrich von Wartenberg hatte den grössern Anhang unter den Klosterherren, auch standen die Ministerialen von Rorschach, die Schenken von Glattburg und die Bichelsee auf seiner Seite, ebenso der Bischof von Konstanz. Ein erwiesener Nachteil für ihn war die Verwandtschaft mit dem verstorbenen unbeliebten Abt Berchtold von Falkenstein. Beide wurden im Kloster inthronisiert, dann begann die kriegerische Auseinandersetzung und gleichzeitig auch die kirchenrechtliche, zu der die drei Fragmente gehören. Vgl. Kuchimeister, MVG 18 (1881), cap. 34, S. 115ff. mit den Anm. G. Meyers v. Knonau, bes. Anm. 195 u. 200.Language:
Notes:
a) Kl. Loch im Pg. - b) Unsicher, meum, darüber t, viell. meritum. - c) Korr. aus forte. - d) Korr. aus fuerimus. - e) B, statt interlocutoriam. - f) Korr. aus procedenden. - g) Von hier an dunklere Tinte. - h)rei über der Zeile nachgetragen. - 1 Ludwig v. Dillingen (bayer. Schwaben), Archidiakon u. Domherr v. Augsburg. - 2 Eberhard II. v. Waldburg, 1248-1274. - 3 Heinrich v. Wartenberg (so. Donaueschingen BW), 1272-1274 Gegenabt. - 4 Ulrich VII. v. Güttingen, 1272-1277 Abt. - 5 Heudorf so. Tuttlingen BW. - 6 Wil, Stadt u. Bez. - 7 S. Juli 1272. - 8 Wilhelm v. Montfort, 1281-1301 Abt. - 9 Andreas v. Wilberg (Bez. Pfäffikon ZH?), Chorherr von Zürich, später auch Priester v. St. Leonhard in St. Gallen. - 10 Wolfhard v. Roth (bei Neu-Ulm, bayer. Schwaben), Domherr v. Augsburg. - 11 Wohl Berg, Bez. Rorschach. - 12 Schwarzenberg, Vorarlberg. - 13 2. Juli 1272. - 14 Ludwig, 1254-1285 Dompropst v. Augsburg. - 15 Siegfried, 1254-1277 Domdekan v. Augsburg. - 15a Kuno, 1254-1279 Domleutpriester v. Augsburg. - 16 Marquard v. Unterböhringen, 1257-1289 Domscholasticus v. Augsburg. - 17 Ulrich, 1257-1287 Domcustos v. Augsburg. - 18 Heinrich v. Neidlingen (so. Kirchheim u.T. BW), 1279 Domdekan. - 19 Burgheim, sw. Neuburg a. d. Donau, Bayern. - 20 Eberhard v. Dürrheim (so. Villingen BW), Kleriker. - 21 Heinrich u. Hugo von Dürrheim, beide Mönche in St. Gallen, 1270-1297, u. ihr Bruder Walther. - 22 Rumo v. Ramstein, 1272-1274/5 Klosterdekan. - 23 Benediktinerkloster auf der Insel Reichenau. - 24 Friedrich v. Gundelfingen (s. Münsingen BW), 1246-1291 Mönch. - 25 Berchtold v. Falkenstein, 1244-1272. - 26 Heinrich der Strutz v. Wartenberg, 1242-1284, Bruder Abt Heinrichs. - 27 Ulrich v. Schneggenburg (Gem. u. Bez. Weinfelden TG), Mönch. - 28 Nur hier erwähnt. - 29 Friedrich v. Wildenstein (Burg, nö. Tuttlingen BW). - 30 Johannes, 1262-1279 Scholasticus. - 31 Wohl der 1265 (Nr. 1754) bezeugte Egilolf Priester der abg. Kapelle St. Johann, Gallusstr. 16. - 32 R(üedger) v. Räterschen (Gem. Elsau, Bez. Winterthur ZU), 1250-1272 Mönch. - 33 Gesandtschaft Abt Berchtolds zusammen mit dem Speyrer und Konstanzer Bischof im Jahre 1257 nach Spanien zur Wahlanzeige an König Alfons v. Kastilien. - 34 Breisgauer Münze. - 35 Berchtold v. Trauchburg (sw. Kempten, Bayern).
Places
- Augsburg
A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}
){kind=link}