Karolus gratia dei rex francorum et longobardorum. quiequid enim in nostra uel procerum nostrorum presencia recto tramite agitur а�? ¡usté termi- natur. oportet propter íuturorum hominum noticiam per scripturarum seriem roborare, ut in postmodum iure firmissimo maneat inconuulsum. Ideoque notum sit omni fidelium nostrorum magnitudini presentium scilicet et futuro- rum. qualiter asoarius abba ex monasterio s. saluatoris. quod domnus & geni tor noster sancta recordatio pijjinus quondam gloriosissimus rex. et domna ac genitrix nostra bona memoria Bertrada regina in loco qui dicitur prumia nouo' opere construxerunt. serenitate nostre multociens deprecatus est pro aliquibus rebus sitas in andecauo uillas nuncupatas lauriaco et catiaco. adferens quod de parte genitricis suç uuilkarane,. et auç sue llieodilhilde ei legibus perti- nere debuissent. et a retroactis temporibus cum aliis rebus, quç propter infidelitateni aliquorum hominum parentumque suorum in fisco redactç fue- rant malo ordine & iniuste usúrpate deuenissent. Nos quidem eius conside rantes sacerdotium et fideli seruicio. ita per omnia uerum esse credidimus а�? de ipsis rebus pleniter rcuestire iussimus. et per preceptum auctoritatis nos tre eidem confirmare decreuimus. Transacto uero aliquo tempore inuentum est manifeste per odilhardum s. nametico, urbis ecclesie episcopum et alios ueraces homines infra patriam babitantes de predicta uilla lauriaco. quod nostre hereditati legibus а�? iuste deberetur. et nullam inibi asoarius abba deberet habere iusticiam. qui in conspectu nostro ac plurimorum procerum- que nostrorum presentía stans in iusticio secundum quod lex romana edocet. et sui scabini ci iudicauemnt. predictas uillas partibus nostris simulque et

prcceptum confirmacionís nostrç reddidit, de quibus nos unam que uocatur lauriacum pro futura salute in elcmosina domni ac genitoris nostri bom;, me- raoriç pijpjjini quondam gloriosissimi regis ad iani fatum monasterium s. xal- uatoris per preceptum auctoritatis nostrç delegauimus. et aliam que uocatur catiaco. quia ipsi pagenses testati sunt uidisse earn habere auiç ipsius asoarii teodildc in alode per nostram confirmauimus auctoritatem. Iterum autem post aliquantos annus orta est intentio exinde pro aliquibus appendiciis. quae ad ipsam uillam pertinent, inter iam dictum asoarium abbatcm. et nunonem co- mitem nostrum, qui ad nostram altercando accedentes presentiani repperiinus certissime tarn per ueraces homines qujunque per strumenta cartarum. quali- ter antedicta auia sua. theodelhildis supra scriptam uillam catiacum cum aliis rebus proprietors suç domno et genitor! nostro tradiderat. et ideo nostra plus legibus cum iusticia esse deberet. quam aavari abbatis de parte genetricis sue uuiUiarane. His itaque gestis placuit celsitudini nostrç. ut ob amorem dei et reuerentiam ipsius. quia uir dei esse dinoscitur ex corde puro et sin cera uoluntate. quia aliud pro aliud quam uir simpliciter, nobis retulit. et culpabilis atque conuictus apparuit in elcmosina nostra ei omnia indulgere. et insuper ipsas uillas superius nominatas lauríneo et catiaco cum suis appen diciis pro salute animarum domni ac genitoris nostri seu genitricis ad pre- dictum monasterium ex nostro largitotis muñere plenissima deliberatione ce deré et in omnibus confirmare. Statuentes ergo iubemus. quod perpctualiter inansurum esse uolumus. ut amodo et deineeps sepe memoratus uir uenera- bilis amtarius abba suique in perpetuum successores. qui fucrint pastores su- prascripti monasterii s. saluatoris iam dictas uillas lauriaco et cattiaco una cum terris, domibus aedifieiis. aecolabus. maneipiis. uineis. carapis. siluis. pra- tis. paseuis. aquis aquarumue decursibus. mobile et immobilibus. appendiciis. adiacentüs. omnia et ex omnibus, sicut ad ipsa loca aspicere uidetur. et nos tra deo donante legittima uidetur esse possessio, per hoc nostrum auctorita tis et ccssionis atque confirmationis preceptum ad partem ipsius s. loci in elcmosina nostra teneant atque possidcant. et ad ipsam casam dei nostris fu- turisque temporibus proficiant in augmentis quatenus melius delectet ipsos seruos dei. qui ibidem deo famulantur pro nobis et liberis nostris. seu pro stabilitate regni nostri et pro animabus genitoris ac genitricis nostrç iugitcr domni misericordiam exorare. Et ut hec auetoritas inuiolata deo auetori ua- leat permanerc. manu propria firmauimus et de anulo nostro sigillare ius- simus.

Signum Karoli gloriosissimi regis. Ercanbaldus ad uicem recognoui.

Data. X1H. Kai. Marciis. anno. XXVJIII. & XXV. regni nostri. Ac tum Aquis palacio nostro publico, in dei nomine féliciter, amen.

SIu« bem golbnen ЗЭнф bet Slbtei.

43

3S. .ftaifev j?arl bcr ©vofee beftimmt bic 5Kcd)tc bee Vogtes in bcu фпип'^еп Шеп an bev ШШ. 800, 10. December.

Preceptum domni Karoli imjjeratoris de Riain, Fimuliin & Finpin.

In nomine sanctç & indiuidui; trinitatis. Karolus dei faucnte gratia im- pcrator augustus romanorum. omnibus fidelibus suis salutem & gaudium. Si erga loca diuinis cultibus mancipata curam et diligenciam adhibemus. ac an- tccessorum nostrorum instituts non solum firmamus. uerum etiam in aliqui- bus labefacta restaurare satagamus. id nobis in çternç remunerationis retri- butione profuturum absque dubio confidimus. Quapropter omnibus s. dei ecclesie nostrisque fidelibus prcsentibus uidelicet et futuris cognitum esse uo- Iumus. quomodo marchardvs abbas prumiemis monasterii. scilicet loci domni nostri thesu chrinti et saluatoris mundi. adiit serenitatis nostre clementiam. deprecans nostra imperiali auctoritate innouare et affirmai-e decreta а�? sta tuta, aduocatum. iura et seruicia circa loca supra mosam posita. scilicet bis nominibus noniinata. rivin. fimai. fimjjim. Nos ergo eius peticioni libentis- sime aurem prebentes. cum consilio et consensu principum nostrorum iussi- mus. hoc presens conscribi preceptum. quod inconuulsum uolumus esse in perpetuum. Denique firmum et stabile statuimus edictum de aduocatis pre- dicti monasterii. ut in sua aduocatia placita non habcant per circulum anni. prêter tria iure debita, ubi quicquid uadimoniorum constituitur. primitus duç partes abbati soluantur. tercia aduocatis conceditur. in quibus unum serui- tium ex parte abbatis fiat, reliqua duo familia exhibeat. Aduocatus autem se caueat. ut non ultra quam cum. Xll. hominibus mediocriter seruicium ac- cipiat. quod si aduocatus ab abbate supra ista tria placita ob aliquam audi- tionem. ipse abbas ei de suo seruiat. si uero aduocatus a familia hide serui- tium accipiat. si aliquis ex familia extra uel infra occisus fuerit. aduocatus uueregeldum eius abbati adquirat. nichilquc ex eo sibi uindicare présumât, aduocato nullo modo conceditur quemquani in sua aduocatia uerbcrare aut tendere, nisi si in homicidio, aut in furto, aut in latrocinio, aut pugna cul- pabilis extitit. ncc liceat ei duellum componere interius aut exterius sino ab batis aut eius fidelium presentía. Decernimus quoque. ut nulli licitum sit sibi constituere quemquam. qui nominôtur postaduocatus. пе�? quisquam po- testatem habeat placitum tcnere. uel quicquam constituere super oftíciales uel mansa seu omnia iura abbatis.

Data. IUI. Idus Decembris. anno dominice incarnationis. D. CCC. in- dictione. VI. anno uero. VIII. imperii nostri. Actum in triburia regia uilla. amen. amen.

Яив btm • golbnen ЗЗиф bet îîbtei.

44