CCCXVII.

Píos Thomas, Vayuoda Transi lijaiais, et Co mes de Zonuk, significamus "quibus expedit vni- nersis, memorie commendantes: Quod cum anno Dominice Incarnacionis Millesimo CCCXL. secun do , in quindennis festi beati Georgii Martyris V- niueisitati Nobilium partis Transyluaniae Congre- gacionem generalem Torde celebrassemus, eadem vniuersitas Nobilium non sine querela nobis pro- posuit declarando : quod ex hoc in magna esseut necessitate, iniuria et iniusticia, vt causidici, seu causam contra ipsos agentes et proponentes, siue sint aduenae , siue intra hoc rngnum const ¡uni, eorum causas verborum copiositate prolixando, in tantum dilatarent ; quod ipsi in causam attract! nee coram facie iudicy, neque tempore deposicio- nis suorum iuramentorum, ipsa verba propter sui multiplicitatem recolligere possent ; et ex eo, cum totam et plenam seriem eorumdem verborum pro- positorum recolligere nequeunt, iidem Iudiciis ag- grauarentur ; proposuit etiam dicta Vniuersitas Nobilium: quod si fures et latrones aliqui ex eis captiuarent, licet in hora captiuacionis mortem, vel persone periclitacionem paciantur, quam pri- mum ad judicium eosdem adduxerint, nihil de rebus ipsorum ipsi detinentes habere possent, nee quidquam eis erogaretur; petens nos dicta Vni uersitas Nobilium, vt premissa omnia sub meliori

620

commodo disponentes committeremus ; vnde nos querimonialibus proposicionibus eiusdem Vniuer- sitatis Nobilium iam expositis , �?о quod Dominus noster Ilex in toto suo regno hoc commiserit, vt quilibet homo in causam attractus coram quouis iudice sui regni contra Actorem solum hoc in sua responsione, vt quidquid iste bonus homo in pre senti planta adstando egit, innocens sit, responde re, et tempore sui iuramenti hoc, vt in omnibus accionibus ipsius agendis innocens sit, asserere de- beat, commisimus anímentes, quod quilibet homo in causam per quemcunque attractus, seu contra quem coram nobis, vel Vice-Vovvoda nostro, vel Comitibus nostris Parochialibus et officialibus, spe- cialiter coram Comite nostro Parochiali Comitatus Albensis, nunc et pro tempore constitutis, agitur , licet acta plurima contineant, non tamen plus in sua responsione allegare teneatur et referre, nisi solum hoc, sicut superius dictum est, vt quidquid iste bonus homo in presenti planta astando contra me proposuit, innocens sum et immunis. Et in hora deposicionis sui iuramenti similiter de ratio- ne agentis nihil magis explicet, et reiteret, nisi in accione per suum aduersarium contra se facta, innocentem et immunem fore se dicat et fateatur nomine agentis in facie iudicii et responsionis ho ra; nee non tempore sui prestacionis quiuis cau sam nominet, ita tamen, quod si prima vice pre- stans suum olfenderet iuramentum, suam manum. super altare tenendo bis repetere possit. Commisi mus etiam statuentes, vt quilibet homo de rebus furis et latronis, quem vel quos furantem aut la- trocinantem reprehendere poterit, et captiuare, tercia m partem coram nobis, Vice-Voyuoda no

621

stro et Comitibus nostris Parochialibus plane reci ñere possit; annuimus nihilominus etiam } vt vni- uersi Nobiles Iobbagiones et famulos ipsorum impossessionatos , in eorum possessionibus com- morantes ipsum et iudicandi habeaut facullatem , exceptis duntaxat tribus causis, seu causarum ar- ticulis, scilicet furticinio, latrocinio et facto po- tenciario. Et si in reddenda iustitia iidem Nobiles tardi extiterint, non Iobbagyones vel famuli eo rum, sed ipsi soli in nostrum, Vice-Voyuode, vel Comitis nostri Parochialis presenciam, racio- nem reddituri, euocentur, iuris processu mediante. Бо�? etiam non pretermittimus : quod si Comites nostri Parochiales alicui conprouinciali Nobili de bitótes aut culpabiles extiterint , racione debiti vel offensionis ipsorum, ad nostram euocari possint presenciam ¡udiciariam, se emendare; preterea nee exactor iudiciorum nostrorum, Vice Vovvode no stri, aut Comitum nostrorum Parochialium sine Indice Nobilium, vel eius bomine m nullo Comi- tatu procedere possit; de indiens vero exactis Iu- dices Nobilium iuxta antiquam consuetud inem por- cionem habere possint. Ad presenciam quidem Co mitum nostrorum Parochialium Iudex Nobilium vel su us homo j et non alter, rjuoslibet citare de- beat. Dicimus etiam, vt si alicuius nobilis hominis Iobbagio propter suns oliensas criminales personis periclitari contingat; Dominus ipsorum rerum su- arum terciam partem tollat. Ceterum adiungimus , vt si Nobiles homines extra sedem nostram iudi- ciariam pro aliquibus delictis captiuari contingat, communes indices nostri, scilicet officiales et ca- stellani nequaquam possint iudicare, sed nostro iudicio, vel Vice-Voyuode nostro adducantur. In

622

cuius commissionis et ordinncionis nostre durabi- litatem presentes concessimus litteras nostras pri- uilegiales, sigilli nostri pendentis munimine robo- ratas. Duina die et anno prenotatis. "

Sigilluiu cereum flauum maioris moduli pendense filis serieeis ceruleis, cui inscriptum est scutum triangulare tres fasciae trausuersas exhibens; galea et corona teraui- scis caret, sed apicis loco praegrande animal quadrupes vmhilicum tenens diniidiatiun ostendens cum Perigraphe -j- S. Thome Vayuodo Transiiuani." Emit Dau. Curuides Coll. Szccbenri Tomo IV. uro 136. MSS. Tomo II. pag. 51.

CCCXVIH.

An. Ch. 1312. Idem Thomas possessiones ltacsak et túa monasierio de Siigh adiudicat, statuendasque sotenni indicio decernit.

Viris Discretis et Honestis, Amicis suis Reue- rendis, Capitulo Ecclesiae Strigoniensis, Thomas Vaiuoda Transiluaniae, et Comes de Zolnok, a- micitiam paratam. Vestra nouerit Amicitia: quod religiosus vir, Frater Stephanus, Monasterii Bea- tae Virginis de Saagh Praepositus, Actor ex eis iuxta continent ¡am uliarum litterarum nostrarum, moduní et formam statutionis Possessionis Hachak nuncupatae, in Comitatu videlicet Zolnok praedi- cto existentis, exprimentium, ac vestrarum litte rarum rescriptionnlium contra Paulum, filimn lie- nedicti, dictum de Chernehaza, item iuxta alia- rum litterarum nostrarum, scilicet prorogatoria- rum continentiam contra Stephanum, iilium La- dislai, in facto possessionis Iva vocatae, in eodem Comitatu habitae, in oetauis festi Beati Georgii Martyris in figura nostri Iudicii personaliter co ram nobis comparendo, iuxta seriem primaeuae

623

propos! tionis suae in aliis litteris nostris plenaric habitam, exhibi tis vniuersis suis litteris causalibus et aliis, proponebat allegando : quod praelibatae possessiones Hacsak, quam ipse Paulus vsu proprio vtitur, et lwa, quam Prior ipsius Pauli Ladislao, Patri dicti Stephani, titulo venditionis locarat et alienarat, suo monasterio antedicto iure haeredi- tario pertineret ; quibus propositis exhibuit Hite ras Domini Belae, condam Inclyti regis Ilunga- riae priuilegiales, quas antea coram facie nostri Iudicii saepius exhibuerat, et nos iuxta tenorem earum litterarum ad reambulandum et statuendum dictas possessioues saepius destinaueramus, in qua- rum tenoribus plenissime continetur; quod Mar- tinus, quondam Banus, fundator et constructor i- psius Monastery de Saagh , idem Monasterium cum praefatis possessionibus , videlicet Hachak et Iva,. velut suis possessionibus haereditariis , excepta particula terrae vsui duorum aratrorum sufficien- tis, et loco vnius sessionis, quem et quam de ea- dem possessione Jua metis distiuctam et separatam, cuidam Secerdoti Németh nomine, et duobus filiis cuiusdam Beneze, et Ibrahim vocatis, iure per petuo contulerat possidendam, perdotasset; quam quidem dotationem idem Dominus Bela rex sub anno gratiae Miliesimo, ducentesimo, quadragesi- mo quinto, iam dictis suis litteris priuilegialibus mediantibus solidando confirmasset. In oppositum autem praedictus Paulus, fil ins Benedieti, perso naliter comparendo, neminc tomen, quam praefa- to Stephano, filio estante Ladislai, exhibuit litte- ras Ladislai, olim similiter regis llungariae, a�? etiam hiteras Capituli Vachiensis priuilegiales, as- serens eauidem possessionem litigiosam, quam i-

621

psc Stephanus Praepositus de Ságh Hachak noini- nari dicebat, alio vocabulo nominis videlicet Hun- ihy mmcupari, et ex dotatione eiusdem Ladislui regis se et suos Praedecessores sub eodem nomine Hunthy tenuisse ; Auum suum praedictum super eadem nobilitasse ; in quibus quidem litteris ipsi- us Ladislai regis hoc continebatur ; quod quem- dam Iobbagionem Castri Beuche, quem idem Pau lus suum Auum fuisse asserebat, pro fidelibus su is seruitiis a fobbagionatu Castri in coetum et nu- merum Nobilium gratiose subleuando, super qui- busdam possessionibus castri Iionthensis, Hunthy et Jua vocatis, nobi!¡tasset, ipsas possessiones iure perpetuo eidem condonando. Aliae autem Jitterae priuilegiales Capituli Vachiensis praedicti expri- mebant: vt ad mandatum Domini Ladislai Regis praesente testimonio eiusdem Capituli per reglum hominem vicinis et commetaneis praesentibus eae- dem possessiones Hunthy et Iva, quibusdam metis et signis circumdando, praenotato Bencze statutae extitissent; nee tamen in eisdem litteris ipsum Ca- pitulum dicto Domino regi rescripsisse inuenieba- tur ; et cum partium propositionibus auditis* ac li tterar um tenoribus perlectis, praefatum Paul um, filium Benedicti, in eo лЧrит praenominatus Ne- meth Sacerdos, suus Auus extiterit ? et si dictam terram duobus aratris sufllcientem cum loco sessi- onis antcdictae, nomine sui iuris reambulare ve- lit, aut possessionem Iwa saepius dictam memora to Ladislao Patri ipsius Stephani, Pater suus, aut sui Praedecessores vendiderant ? requisiuissemus ; idem Nicolaus, filius Benedicti, ipsum Nemeth Sacerdotcm , non suum Auum fuisse , nee dictam. terram duorum aratrorum cum sessione ipsa , no

625

mine sui iuris velle rehabere; per Benedictgm Pa- trem suum Ladislao, patri ipsius Stephaui, vendi- tam, nomine sui iuris fore allegabat ; vnde nos vna cum regni Praelatis et Baronibus nobiscum ad tribunal indiciale consedentibus , videlicet Vene- rabilibus Patribus , Domino Chauadino Strigonien. Archiepiscopo, item Ladislao Quinqueecclesiensi , Petro Syrmiensi, Vito Nitrien. Ecclesiarum Epi • scopis; et Magistro Tatamerio , Albensis Ecclesiae Praeposito; item Magnificis viris videlicet Paulo, Magistro Taueruicorum dictae reginae, Magistro Oliuerio, Iudice Curiae eiusdem, Magistris Nico- lao et Ioanne filiis Geleth, ac Thoma filio Petri , Comitibus de Thurocz, et de Lyptho ; item Co- mite Deseu Vice-Iudice Curiae regiae, ac Magi stro Paulo Prothonotario Judicis Curiae eiusdem. Quod quia priuilegium , seu instrumentum mona- sterii Beatae Virginis per ipsum Stephauum Prae- positum de Saagb exhibitum prius confectum , quam priuilegium Ladislai regis per praedictum Paulum exhibitum fuisse, et ex eo, vigorem col- lationis dictarum possessionum Hachak , et Iwa , per Stephanum Praepositum nomine iuris, seu ec clesiae aquisitarum plene continuisse, et easdem possessiones non ipsas.,* quas ipse Benedictus 'no mine possessionum quondam Castri Honthensis et suorum Iobbagyonum suo Auo collatas extitisse dicebat, indicaba! et exprimebat; decreuimus et coimnisimus indicantes : vt saepius dictae possessi on's llachak et Jua, quas priuilegium ipsius Belae regis per col I atio nem Martini olim Ban i fuisse , conti net et exprimit Maioribus(?) et denuo saepius dicti monas ter i i de Sagh tunquam sua iura perpe tuo redigantur et restituautur, et amplectantur ; Tom. VIII. Vol. IV. 40

626

praelibatus vero Paulus, filius Benedicti, alias possessionis, si quas iuxta coutiuentiam sui instru menti sub vocabulis nomiimm praemissorum f vi delicet Hunthy et Iva suas esse credit , et extra terminos et metas possessionis ipsius monasterii de Saagh Hacsak ei Ina vocatas poterit innenire, libe rum online iuris recipiendi habeat facultatem. Qnare Vestram pctimus nmicitiam praesentibus di- ligenter, quatenus mittatis hominem vestrum pro testimonio fide dignum, quo praesente loannes, filius Gabrielis de Zud, altero absente, homo no ster in octauis Beati Iacubi Apostoli nunc venturis, accedat ad facies saepius dictarum possessionum Hachak et Ina vocatarum, easdemque iuxta teno- rem et continentiam dicti piiuilegii Belae regis, ac cursus mutarum in .eodem contiuentium, ac nouis circa vetcres, vbi necesse fuerit, consignan do metis, non obstantibus contradictionibus eius- dem Pauli , fil¡i Bcucilicti, item Stephani, filii Ladislai, nee non Nicolai rufi , et lacobi dicti Op- prod, quibus idem Stephanos, filius Ladislai, de pracdicta possessione Iua partem dedisse et tradi- disse dicitur; qui ciiam rationc eiusdem possessi onis per ipsum Stephanum Praepositum in causam fuerant (vocati) praesentibus vicinis et commeta- neis earumdem vniuersis statuai saepedicto Stepha- no Praeposito, et suo monasterio perpetuo iure possidendas, si non fuerit per alios quospiam con- tradictum; contradictores vero, si qui aly fuerint, cum eorum instrumentis contra memoratum Ste phanum Praepositum, ad regiam, citatioue praeha- bita, vel nostram euocet praesentiam, ad terminum couijetentem ; et pоst haec seriem statutiouis cum cuibibus et eiectiouibus metarum dictarum posses

627

sionum , vel nomina citatorum, si fieri contingat,

Domino regi fideliter rescribatis. Datum de Vis-

segrad V1II. die octauarum praedicti festi Beati

Georgii Mai tvris. A. D. MCCCXLII. "

Ex autоgrafo Caiuerali. Heuenesi Tomo LVT pag. 84. seqq.