CAP. I,

CI!onfinitimi hostium sacerdotes, praeter eos qui a re- 1 ai. potestate su- gia 1 potestate licentiam acceperunt, * quodlibet mandatum ^Tai aut quodiibet a gentc extranea occulte accipere vel dirigere non praesu- mandatum ad gemem mant; qui autem deprehenditur 3 atque convincitur , de- ef^S?aut convind- nunciatus principi, apud concilium condigna animadver- tur. sipne multabitur.

CAP.

CONCILIORUM HISPANIiE. 187

.1 <! -J

; cap. 11. :'. ...

Ex eodem, canone ^g. ... .«

De commonitione plebis, ne in principem delinquatur ; et de eleUione principum , et de transgressione Jidei , qua principibus promittitur , ut in hoc delinquens excommuni- catus et anathematizatus habeatur; atque de execratiom . .'..._, Svintilanis, et conjugis, et prolis ejus; similiter et de Geilane germano ejus , ac rebus. eorum. -

Jrost instituta quaedam ecclesiastici ordinis , vel decre- ta quas ad quorumdam pertinent disciplinam, postrema nobis cunctis sacerdotibus sententia est, pro robore nostro- rum regum , et stabilitate gentis gothorum pontificale ultimum , sub Deo judice, ferre decretum. Multarum quip- pe gentium (ut fama est) tanta extat perfidia animorum, ut fidem sacramento promissam regibus suis 1 servare con- i..-4/.observarecoi.. temnant, et ore simulent juramenti professionem , dum re- temnant- tineant mente perfidiae impietatem. Jurant enim regibus suis, et fidem quam pollicentur 3 praevaricant , nec metuunt vo- * ai. prarvaricamur. lumen illud judicii Dei , per quod inducitur maledi&io, jerm,27, \j multaque poenarum comminatib super eos, qui jurant in nomine Dei mendaciter. Qua; igitur spes talibus populis contra hostes laborantibus erit? Quae fides ultra cum aliis; gentibus in pace credenda? Quod foedus non violandum? Quae in hostibus jurata sponsio 3 permanebit, quando nec jpsis propms regibus juratam ndem conservant ? Quis emm manebit. adeo furiosus est, qui caput suum * manu propria dese- manu sua pr^ cet? > Illud notatum est, immemores salutis suae propria 5 al lui,ntnotnm manu se ipsos interimunj: , in semetipsos suosque reges- est'immemores- proprias convertendo vires, et6 dum Dominus dicit: No-' 6 AL qmim Domi. iite tangere christos meos , et David: Quis , inquit, extendet nus dicat. manum suam in christum Domini, et innocens eritl illis1 x^Rgg.te.v.^. nec vitare metus est perjurium, nec 7 regibus suis inferre

r' " 0 7 At. regibus ro.-

exitium. ferre.' >r

Hostibus quippe fides pa£H datur, nec violatur. Quod si in bello 8 fides valet, quanto magis in suis servanda est? 8 Al fides vigeatj Sacrilegium quippe est, si violetur a gentibus regum suo~ quanto magis in cete- rum prornissa fides, quia non solum in eos fit pa&i trans- ris' gressio, sed et 0 in Deum quidem, in cujus nomine polli- 0 ^ in D<mm>ul cetur ipsa promisskh Inde est, ^uodmulta regna terrarum cujus nomine.

• L. 9. Prol. For. jfud. Aa 2 CCe-

188 :;. COLLECTIO MAXIMA

i Al. ut pro impie- coelestis iracundia ita permutavit,1 ut per impietatem fi- tate- dei, et morum alterum ab altero solveretur. Unde et nos

cavere oportet casum hujusmodi gentium y ne similiter pla-

3 Al. sienimDeus. ga feriamur praecapiti, et p<&na puniamur crudeli. 2 Sic enim Deus angelis in se praevaricantibus non pepercit, qui per inobedientiam coeleste habitaculum perdiderunt. Unde et

3 Al. Esaiam dicit. per 3 Esaiam dicitur: Inebriatus est gladius tneus in coelo.

Cap. 34. v. 5. Quanto magis nos nostrae salutis interitum timere debemus,

4 ai. sxviente Dei ne Per infidelitatem eodem 4 saevientis Dei gladio perea- giadio. mus?Quod si divinam iracundiam vitare volumus,-et se-

veritatem ejus ad clementiam provocare cupimus, serve-

5 Al. cultumatque nius erga Deum religionis 5 cultum cum timore , custodia- timorem usque ad mus erga principes nostros pollicitam fidem atque sponsio-

mortem custodiamus. ° r . .r . . , f . .. , 1 ..r

6 ai. ut in quibus- nem; non sit m nobis , 6 sicut m quibusdam gentibus , m- dim\, uj i fidelitatis subtilitas impia , non 7 subdola mentis perfidia,

7 Al. subdola. • •• c c • • c j •

8 ai. etconjuratio- non perjuni neras, 8 nec conjurationum neranda mohmina. "I^ai. sub prxsum- Nullus apud nos 9 praesumtione regnum arripiat, nullus ex- tione. citet mutuas seditiones civium , nemo meditetur interitus

«o/4/.seddefunfto. regum ,10 sed et defundo in pace principe , primates totius gentis cum sacerdotibus successorem regni concilio commu- ni constituant, ut dum unitatis concordia a nobis retinetur,

n ai. gemisque. nullum patrias11 gentis dissidium per vim atque 12 ambitum

12 Al. ambitum mo- priatur.

Quod si haec admonitio mentes ftostras non corrigit, et ad salutem communem cor nostrum nequaquam perducit,

13 ai. audi...qui- 13 audite sententiani nostram". Quicumque iffitur a nobis

cumqueergoexnobis. . . TT. . ,. ... *. V ,

vel totius Hispaniae populis , quahbet conjuratione vel stu- dio , sacramentum fidei suae, quod pro patriae gentisque

14 Ai. stamvelob- gothorum f4 statu, vel conservatione regiae salutis pollici- Tj^rienuverit. tus es >15 temeraverit, aut nece regem attreclaverit, aut

r potestate regni exuerit, aut praesumtione tyrannica regni

fastigium usurpaverit, anathema. sit in conspe£hi Dei Pa- tris , et angelorum , atque ab ecclesia catholica , quam pro- fanaverit perjurio, efficiatur extraneus , et ab omni coetu christianorum alienus cum omnibus impietatis suae sociis; quia oportet ut una poena teneat obnoxios, quos similis 16 invenerit im- error 16 invenit implicatos. Quod iterum secundo replica- i?licatos* mus , dicenteS: Quicumque amodo ex nobis, vel cun&is

Hispaniae populis, quolibet tractatu, vel studio sacramen- tum fidei sua;, quod pro patriae gentisque gothorum statu, • vel, conservatione regiae salutis pollicitus est, violaverit, .. .; 't* aot

0 Hxc sententia, qu* tertio repetitur in progressu , refertur a S. Juliano Hitt* Wambx, cap. 37. uti e^ Conc. Tolet. Era, hoc est, canone 7$.

CONCILIORUM HISPANLE. 189

aut regem nece attre&averit,. aut potestate regni exuerit, aut praesumtione tyrannica regni fastigium usurpaverit, ana- thema sit in conspe&u 1 Christi, et apostolorum ejus, at- que ab ecclesia catholica , quam perjurio profanaverit, effi- ciatur extraneus , et ab omni consortio christianorum alie- nus, et damnatus in futuro Dei judicio habeatur cum 2 comparticipibus suis; quia dignum est v qui talibus so- ciantur , ipsi etiam damnationis eorum participatione ob- noxii teneantur. Hoc etiam tertio acclamamus , dicentes: Quicumque amodo ex nobis vel cundlis Hispaniaj popu- lis,qualibet meditatione, vel studio sacramentum fidei suae, quod pro patriae salute, gentisque gothorum statu , vel in« columitate regiae potestatis pollicitus est, violaverit, aut regem nece attrectaverit, aut potestate regni exuerit, aut praesumtione tyrannica regni fastigium usurpaverit >i ana- thema sit in conspe&u Spiritus San&i, et martyrum Christi, atque ab ecclesia catholica, quam perjurio profanaverit, efficiatur extraneus, etab omni communione christianorum alienus , 3. neque partem justorum habeat, sed cum diabo- lo , et angelis ejus aeternis suppliciis condemnetur, urii cum eis , qui 4 eadem conjuratione nituntur ; ut par poena per- ditionis constringat, quos :in pejrniciem prava societas copu- lat. Et ideo , si placet omnibus qui adestis, 5 haec tertio rei- terata sententia vestrae vocis eam consensu firmafe; Abuni: verso clero vel populo dichim est: Qui contra hanc vestram definitionem praesumserit, anathema , maranatha, hoc est perditio in 6 adventum Domini sit, et cum Juda Ischariot partem 7 habeat, et ipsi, et socii eorum. Amen a.

Quapropter nos & ipsi sacerdotes omnem ecclesiam Christi, ac populum admonemus , ut tremenda haec , et totiens 9 ite- rata sententia nullum ex nobis praesenti atque aetemo con- demnet judicio , sed fidem promissam erga gloriosissimum dominum nostrum Sisenandum regem custodientes, ac sin- cera illi devotione famulantes, non solum divinse pietatis c/ementiam in nobis provocemus, sed etiam gratiam antefa- ti principis percipere mereamur. 10 Amen. Qu<e sequuntur^ in cap. 1. de Exorat. episcop. apud Regl>] ^ ■'■ < •'■

De 11 Svintilane * veroquiscelerapropriac metuens, se

vL-y. « • *■ ipsum

0 Hoc decretum in gratiam Sisenandi videtur esse corrstitutum , pertimescebat enim, ne, sicut ipse Svintilanem regno privaverat, alius ipsum quoque throno turbaret. b Nepos Leovigildi ex Reccaredo , qui decem annis regnavit' ih Hispaniai.

e Injustitia:, avaritise ,et rapina:; Isidorus-,qui huicconcilio prasfuit, summis lau- dibus effert Svintilani virtutes. In Hisior. de Regib. Goih. ad rtram 6$ 9. Et sane prio- ribus Imperii annis fuit bello et pace praestantissimus , posteriotibus vero ad yitia deflexk. ■■■ •-■«•' • •■•••< ■', * •'••■'.» '"''•' '' .1ut-.11.:.:. . .»

.. -•. i"

1 Al. Christi et an- gelorum.

2 Al. participibui suis, quia dignum est, ut qui talibus. .'

3 Al.hee partem.

4 Al. eamdem con- jurationem.

5 Al. hoc tertio rei- teratam sententiam vestrx vocis sententia firmate. Ab universo clero vel populo di- tftum est: Qui contra hanc nostram defini- tionem.

6 Al. adventu Do- mini sint.

7 Al. habeant ipsi et socii.

8 Al. ipsi et sacer- dotes omnes sanilam ecclesiam.: • • V

9 Al. reiteratatten^ tentia.

• j 1 c. • ■.» 1 .''tj* to Al. deett: Atneru

ti AJ. Simithilan*.

■ t f_ :.6'.... .~i .»i..l ,1' .! . • j.if.- .

1 1 . > 'c.iS./''.Z •" ': ii I' 1 ■■'•} .: »

i9o COLLECTIO MAXIMA ;>

jpsum regno privavit, et potestatis fascibus exuit, id cum i Al. neque eum. gentis consultu decrevimus , ut 1 neque eumdem, vel uxo- -«.=:•. i rem a ejus propter mala, quae commiserunt, neque filios

honoresnequ* «* ad eorum unitati nostrae unquam consociemus,2 nec eos ad 3 Ai. aiiquando pro- honores a quibus ob iniquitatem deje&i sunt, 3 aliquando vehamuSsicut ^ promoveamus ; quique etiam 4 sicut a fastigio regni haben- gto.' tur extranei, s ita et a possessione rerum , quas de misero-

^5 ai. ita a possessio- rum 6 sumtiDUS nausenint, maneant alieni, praeter.id quod 6 Ai. sumtibus au- pietate piissimi principis nostri fuerint consequuti. Non ali- et Geiianem ter 7 et Gelanem memorati Svintilani et sanguine et scele- memoratiSimithiiana:. re fratrem , qui 8 neque in germanitatis fcedere stabilis exti-

8 At. necingerma- . y.} . * . . . . ,.. .

nitatis fide stabiiis. tit, 9 nec fidem glonosissimo domino nostro polhcitam

9 Ai. nec fidem gio- conservavit. IO Hunc igitur cum conjuge sua , sicut et ante-

10 ai. Hunc ergo fatos a societate gentis atque consortio nostro placuit sepa- cum conjugesua, si- rari nec in amissis facultatibus , in quibus per iniquitatem

cut ante factum est, » . - • j .r n . „

a societate. _ creverant, reduces fien;11 praeter id, quod consequuti fuer \\ ^pSp^cJ rmt pietati clementissimi13 principis nostri , cujus gratia et jus gratia bonos. bonos donorum praemiis ditat, et malos a beneficentia sua «epLat,coa8fW aoa r3 non separat. Qua sequuntur, in cap. 2. de Adprecat.

j>ro Rege. Gloria autem. v-. .

■■■ ';. ■ cap. iii.'".'"

Ex Concilio Toletano V. anno 636. canone 2.

'De custodia salutis regum , et defensione frolis prasentium

/ frincijtum.

* Summa autem nobis vigilantia, et grandi religionis cura providendum est, ut mala quae assidue prohibita per- petrantur, circumspe&a disciplina ecclesiastica extirpentur. Proverl. 19.0.25. et Non enim incassum scriptum est: Pestilenti jlagellato, <.2i.v.n. stultus sapentior erit. Quamobrem quoniam praeponderan-

te onere deliclorum , experientia pene semper ac saepe fie- 14 ai. quod etiam ri discimus, quod magnopere vitare deberemus; '4 quod- q^od^Svinls-sacra^ et*am custodituros nos cum Divinis sacramentis b spo- is spondemus, pondimus , temeritate violamus; ideoque frequenter com- nuT.e"Cate n°n pescendum, quod crebro invenitur transgressum. Sed ne succedentes praecedentibus, ac deinde sequentes invideant quieta.etpacata per- anterioribus , lt ut cun&a quiete et pacate permaneant, haec

™"e*"1 ' haEC in nost" concilii communiter considerata defertur sententia,

"~'• «• i _

mentis sed violamus.

quilta.1t paecataUSfr! anterioribus , ut cunda quiete et pacate permaneant, hjec

maneant , hasc in

ci6°5: ut servatis 16 ut servetis quaecumque in universali et magna synodo' pro-

quzcumque sunt, _ VI-

fcec quoque. '« Theodoram.* L13.ProLFer.Jwf. b Juramento. c Tolet,iy.can.75.>tsup.cap.a.

CONCILIORUM HISPANLE. n9i

i Al. Chintilani.

premissa. et ut.

5 temporibus conse- uentes.

6 Al. nostrae conte-

extiterit , at- que contemtor , et

visa conscriptaque circa principum salutem et utilitatem sunt. Haec quoque adjecla custodiantur; videlicet , ut o- mni benignitate omnique firmitate circa omnem posteri- tatem principis hostri1 Chintilae regis teneatur dileclio, et praebeatur rationabile defensionis adminiculum; nec rebus a juste provisis , aut etiam parentum digna 3 provisione pro- a ai. juste provis*. curatis, vel iuris proprietate iniuste fraudentur , ne a quo- s ^.provisionepro-

'.... F 4 • • | , . * curatas, ad juris pro-

quam caussae lllicitae exquisitae laedendi eos praebeantur ; ne prietatem pertinent.es quocumque modo in quibiislibet rebus spreta dile&ione f"qdeittme

* , * TT . \. • rc' r. . . , necaquoquam caussa

molestentur. Haec enim licentia emcit ef pnncipes rn sub- iiiicite eiqusita ix- jeftis suspeftos, et subjeclos in bonis principum cupidos. S^^^S Quo circa 4 ne haec promissa temerentur, et ut cupiditas ra- do- f dix omnium malorum , auferatur , contestamur omnes prae- contemoamur" sentes , et absentes , vel etiam futuris s temporibus subse- t quentes, coram Deo et angelis ejus, quod si quisquam quentes 6 nostrae constitutionis temerator i extiterit , et quacumque 6 Al r argumentatione odiose eos molestare , aut 8 in aliquot fuerit stationis, conatus laedere , sit anathema in christianorum omnium coe- que comemt tu, atque superno condemnetur judicip; sit exprobabilis q8ucJjjnq]je*aIi u0 omnibus catholicis , et abominabilis san&is angelis in mi- 'in * 'qu°* nisterioDei constitutis; sit in hoc saeculo perditus, et in '.y 9 futuro damnatus, qui tam re&ae provisioni noluit praebe- 9 ai. futuro coo-

re COnsenSUm. demnatus.