CAP. XIII.

peccati, deficere.

Scientes igitur , hanc solam esse Fidei confessionem , quai vincat Infernum, quae exuperet Tartarum; de hac enim Fi- Mattb. 16. v, 18. de a Domino didum est: Port<e Infemi non fravalebunt adversus eam ; ideo omnibus dicimus , omnibus inclama- mus , ut caveamus haereticorum muscipulas, effugiamus do- gmatis cancerosi venena, verbis illis quibus dispensatio humanitatis Christi adstruitur, non nobis inanium quaestio- num tendicula praeparemus, quibus inanis gloriae cupidi discutere audeamus quae summa sunt. Neque enim quae sunt Divina discutienda sunt, sed credenda; non enim se Deus discutere jubet, sed credere. Credamus ergo non sen- sibus nostris, sed indubitatis conciliorum priscorum dogma- tibus jam praemissis. Si quis igitur Jesu Christo Dei Filio,

/ ex

CONCILIORUM HISPANLE.

«x utero Mariae Virginis nato, aliquid aut Divinitatis in> minuit, aut de suscepta humanitate subducit, excepta so- la lege peccati, et non eum verum Deum hominemque perfeclum , in una persona subsistentem , sincerissime cre- dit, anathema sit.

- CAP. XIV. ■•■ • - -

Adseritur uti catholica propositio , tres esse in ChristQ

substantias. ■ ,

Ex Concitio Toletano XV. anno 688.

; Ad secundum quoque retra&andum capitulum trans-

euntes, quo idem Papa a incaute nos dixisse putavit, tres sub-

stantias in Christo Dei Filio profiteri; sicut nos non pu-

debit, qux sunt vera defendere, ita forsitan quosdam pu-

debit, quae vera sunt, ignorare. Quis enim nesciat, unum-

quemque hominem duabus constare substantiis , animae

scilicet et corporis? De quibus Apostolus specialiter loqui-

(ur , diccns: Etsi exterior homo noster corrumpitur, sed a.Corinth.^.v.i6.

interior renovatur de die in diem. Sicut ille sitiens Deum,

clamabat in Psalmo : Sitivit in te, inquit , anima mea, psaim. 62. v.».

quam multipliciter et caro mea. Nec non et alia multa,

quae hominem duabus substantiis constare, pronuntiant. Con-

tra quam regulam invenimus item in Scripturis , aut car-

ne plerumque nominata, totum hominem posse intelligi,

aut anima sola interdum nominata, totius hominis perfe- .-• 1

cl:ionem agnosci. Quapropter natura Divina humanae so- h

ciata naturae, possunt et tres propriae, et duae propriae ap- ., . .

pellari substantiae. Sed aliud est, quum per proprietatem

totus homo exprimitur, aliud quum a parte totus intelli-

gltur. Est enim quidam modus locutionis qui frequenter

in Scripturis Divinis positus invenitur , quo significatur a

parte totum; hic etiam tropus apud Grammaticos Synecr

doche dicitur. Scribitur enim in libro Genesis, secundum Gmes

istam tropicam locutionem, significantem a parte totum:

Factus est homo in animam viventem , quum homo non so-

lum ex anima , sed ex carne constet. Item similiter a par- :f '■>■

te totum, ubi omissa substantia animae, sola carnis substan-

tia nominatur; sicut in Psalmp scribitur: Ad. te omnis caro. Psalm. 64. v. 2.

zeniet; quum omnis homo non solum ex carne , sed ex

anima constet: et tamen sola carne nominata-, totus homo

ijitelligitur, sicut et sola anima nominata , .totus.homo ac-

0 BenediAus II. Vide cap.i 1. de Sum. Trinit,

Pp ci-

1

298 COLLECTIO MAXIMA

Exodi i. v. j. x:ipitur. Nam in Exodo volens similiter Scriptura homi.

nem a parte totum intclligi, sic dicit: Septuaginta anima ingressee sunt cttm Jacobo in JEgyptum , quum ipsae septua- ginta animae non sine suis corporibus illic ingressae fuissent. Ex carnis quoque nomine totum hominem intelligi voluir, Job 19. v. atf. qui dixit: Et in carne mea videbo Deum, quum non sine animabus suis resurgenda sint corpora.

i Ecce per consuetudinem Scripturae Sacras probavimus, et proprie hominem ipsis , quibus constat, substantiis ap- pellari, et tropice a parte totum hominem posse intelligi. Si quxras culpam, nec ille errasse dicendus est , qui ho- minem a parte totum nominavit, nec iste culpandus est, qui totum hominem carne et anima nominata expressit, quia utrumque inculpabiliter dici, Scriptura Divina convin- cit. Et tamen quum jam probatum teneamus , nec illam nec istam partem esse culpandam , quaerendum est, quae pars plus possit esse ad totum hominem intelligendum fa- cilior, atque etiam repulsa omni obscuritate lucidior, utrum *ea , quae solum carnem nominans , et animam tacite ibi - . — .. vult intelligi, an ea , quae et animam et carnem exprimens, totum dicit.

p. Quod ut manifestius innotescat, quaedam exempla po-

nenda sunt. Ecce juxta superiorem tropicae locutionis mo- dum , qui Synecdoche dicitur, quo aut pars a toto, aut totum a parte intelligitur, scriptum invenimus de flagella- tione iEgypti in Psalmis: Immisit in eis muscam caninam. Vsaim. 77. v. 45. Necnon et illud : Dixit, et venit locusta , et bruchus. Vo- Vsaim. 104. v. 34. jens Scriptura isto genere locutionis non singularitatem, sed . nluralitatem muscarum et locustarum intelliei; 1 non enim

1 Al. non enim una r'u'a" , . , D ,

musca. musca et locusta, sed multitudo muscarum et locustarum

repleverunt ^gyptum a. At nunc si aliquis nostrorum mo- do dicat : Misit Deus in JEgyptum muscas , et bruckos, pluralem numerum proferens, quod et utique verum est; numquid in parte ista , quae pluralitatem confitetur , po- test calumnia cadere, ut dicatur non esse verum , quod uti- que verum est de multitudine locusrarum quae repleverunt iEgyptum ? Tale quippe illud est, ubi populus ad Moysem tfumer.n.v.7. clamavit, dicens: Ora ad Dominum , ut auferat nobis ser- fentem, quum non unius serpentis, sed multorum serpen- tum molestias ille populus pateretur. Hoc etiam more et

Apo-

a Doclrina hatc dedufla esse videtur ex Dialogo Sexaginta quinqut Quxstionum S. Augustin. quseit. jo.

CONCILIORUM HISPANLE. *99

■

Apostolus loquitur in illo loco , ubi ait: Quoniam ex ope- R0man. 3. v. 20. ribus Legis non justijicabitur omnis caro. Ac si diceret omnis. homo; a parte carnis totum hominem intelligi volens. Sic crgo et de Domino nostro Jesu Christo, quum scriptum sit de illo in Evangelio : Verbum caro fa&um est, et ha- yoan%1,vl^ bitavit in nobis , caro sola est nominata, ut illic tacite intel- ligeretur et anima, secundum supradichim locutionis mo-; dum , quo homo a parte totus accipitur. Quae locutionis regula plerumque et a Patribus est servata. > Sic enim ex hoc beatus Cyrillus in libro qui vocatur Scholia, dicit: Quomodo igitur Verbum caro sit fzctum, De incarnat. Unigeni- videre necesse est. Primum quidem Divina Scriptura car- V.cf^*f Paucisver-

. 3 . . * ,. bis in vulgatis versio-

nem plerumque nominat, et quasi ex parte ammalis totius nib.mutatis. signijicationem facit; necnon etiam a sola anima interdum tantumdem agit. Scriptum est enim , quod videbit omnis caro salutare dei. Et ipse Divinus Paulus; non con- sensi , inquit, carni et sanguini. Alloquutus est au- tem eos qui sunt ex Israel Pontifex Moyses: in septua- \

GINTA QUINQUE ANIMABUS DESCENDERUNT PATRES TUI

IN uEGYPTUM \ sed non iccirco dixeris, quod nudce et sine carne anim<e in /Egyptum descenderunt j nec porro quod inanibus cqrporibus et solis carnibus salutare suum Deus indulserit. Quotiens igitur audimus, camem fatJum esse Yierbum , hominem intelligimus ,ex anima eit corpore factum^ • -

Item et San&us Augustinus . in libro Quastionum con- Ubro de Dhersis

A ,,. . .' r>. J.\ r ' •! quxst.ociogintatribus,

tra Apollinanstas sic dicit: Si ubicumque cctro fuerit no- qu<eIt. 80.

minata , et anima tacita , sic intelligendum est, ut anima

1 ibi non esse credatur , non illi habebant animam , de qui- 1 & '*' *"*

bus diclum est, et videbit omnis caro salutarb dei.

Et illud in Psalmo: exaudi preces meas , ad te omnis,

caro veniet. Et illud in Evangelio : sicut dedisti ei

JPOTESTATEM OMNIS CARNIS , UT OMNE QUOD DEDISTI EI,

2fON PEREAT , 2 SED HABEAT VITAM ^TERNAM. Ullde et 3 AI. sed det eis vi-

intelligitur , solere omnes per nominationem solius carnis signi- tam 'e'^r'MW'■ ficari, ut secundum hanc locutionem etiam illud possit intel- ligi, ut quod diclum est : verbum caro factum est, nihil diclum sit, nisi Verbum homo faUum est. Sicut enim a parte totum, plerumque nominata sola anima , homo in- telligitur ( sicut est illud: tot animjb. descenderunt in ^&GrPTUM) sic rursus a parte totum etiam nominata 3 sola car-' 3 AI. toia caro, ho- ne homo intelligitur. Item ipse in libro Enchiridion dicit: Ver- £^'cWr. ad Laurenu bum caro fz&um estti a Divinitate carne- suscepta, non in t»t-i^ carnem Divinitate mutata j carnem quippe hic hominem de-

Pp 2 be-

30o •: COLLECTIO MAXIMA

- • hemus accipere , a parte totum signifcante locutione ,. sicut

dittum est: quonTam ex operibus Legis non justificabi*

i Al. quaproptet tur omnis caro , id est omnis homo.1 Qualiter hax estPatrum

^Sptwamm!"61 " plena Scripturarum more libata sententia , ut quum a par-

.4.; . .. . te totum unaquaelibet hominis assumti in Christo substan-

tia nominatur , illic statim et altera intelligitur. Nam si una

secundum hunc tropum taceatur , et alia dicatur , duae ta-

men nihilominus intelliguntur. Nemo ergo jam dicat, quum

audit, totum hominem a parte posse intelligi, non debe-

re tres in Christo substantias profiteri, quum isto genere

locutionis aliud ex altero cogatur intelligi. Nihil ergo di-

versitatis est, sive tropice una , sive proprie gemina homi-

nis nominata substantia; quum utraque locutio hominem

a Deo assumtum non nisi in duabus substantiis , nos in-

telligere et confiteri permittat. Ac per hoc tres in Christo

2^.hancrationem. substantias profiteri , ille non dubitabit, qui 2 hac ratione:

plena cognitione didicerit. Ceterum ubi non tropice, sed

proprie hi Patres hominem totum a Christo susceptum esse

fatentur, sic in suis tra£htibus posuerunt.

De incarmuumgen. Beatus enim Cyrillus in superiori libro, qui vocatur-

cap. 10. Sed priora Scholia, dicit, ubi veritatem trium substantiarum Christi,-

manurun^summl- figura veteris Testimonii aperte convincit. Sic enim ait: Quod

rium capitis sunt in adunato DeoVerbo vere humanitati, inconfusa tamen substan- vulgatis ediuonibus. . t r, . j r%' t "i

Ua permanserunt, erectum est secundum JJet voluntatertp

sarictum Tabernaculum per desertum , et in eo tnultis 'mo-

dis formabatur Emmanuel. Ait igitur Deus Omnipotens ad

Divinum Mbysem: et facies arcam testimonii ex

LIGNIS IMPUTRIBILIBUS DUORUM CUBITORUM ET DIMIDIT LONGITUDINEM, ET CUBITI ET DIMIDII LATITUDINEM, ET CUBITI ET DIMIDII ALTLTUDINEM , ET INAURABIS EAM AURO PURO , EXTRA ET INTRA INAURABIS EAM. Sed /<-

gnum quidem imputribile sit figura corporis incorrupti{im- putribilis enim cedrus) aurum vero quasi materies aliis pre- tiosior, Divina nobis indicat substantiee Majestatem. Atten- dite igitur, quum Arca tota inaurata sit auro puro extra et intra , adunatum quidem Juerit sanBte carni Deus Ver- bam , et id est (ut opinor.) arcam fuisse extra inauratam^ Quod vere animam ratiotialem qua corpori inerat, propriam fecerit, ex hoc apparet, quod et intra praceperit inaurari. Quod autem naturee sive substantite inconfusee manserunty • • •••-i '« . hinc scimus ; auriim enim superpositum ligno mansit id quod

erat, et ornabatAr quidem iignum auri decore, tamen lignum

esse non desiit. ..'*'*'' ^ ■ '■ - *

V* Item

CONCILIORUM HISPANLE. 301

Item San&us Augustinus in libroTrinitatis Dei, id ipsum ubro 13. cap. 17. exprimens , dicit: Sic Deo conjungi potuit humana natura, ut ex duabus substantiis jieret una persona, ac per hoc jam ex tribus, Deo , anima, et carne. Haec igitur Sanclris Patribus nos docentibus, et utramque locutionis regulam 5,' nobis insinuantibus , videant jam tandem et sentiant, qui sine favore Patrum judicant, quae pars plus potest esse tu-:: tissima , licet in neUtram partem possit cadere culpa*; utrum ne illa , quae in Christo Dei Filio unam Verbi, alteram ', . '".',, hominis, a parte totum, substantiam prolitetur, an ista quae proprie totum hominem in duabus substantiis Verbo Dei adunatum fuisse fatetur. In illa enim parte , quae a parte totum hominem intelligi volet, potest haereticorum dolus •■ •■'*••" Jatere, ut unamquamlibet ex his substantiam nominans, aliam supprimat; sicque quod ore non profitetur , nec cor- .j-m:...-. • • \k t de confiteatur , sicut Apollinaris, qui negat, Dominum Je- sum humanam animam habuisse , vel Manichaeus negans itt Christo assumti corporis veritatem : in hac vero nostra pro- fessione, ubi praemissa Verbi substantia specialiter duas homt< nis in una Christi persona substantias profitemur , nullus po« test accidere , vel suspicari fraudulentiae dolus, quando evi- denter in Deo assumtus praedicetur homo totus. Tutior er- -b go pars est, quae totum dicit, quam quae aliquid- s.uppri-- mit; et plus claret quod proprie dicituf, quam truod ar£ta tropice 1 locutione firmatur. Sed forte nos soli hoc dici- - ai. locutfone for- mus, quod majorum sententia non probamus. n,atur-

Judicem jam ergo Augustinum (si complacet) advo-- cemus, ut quam partem contra haereticos munitiorem esse pronuntiet, audiamus. Sic enim in tractatu Symboli dicit: DeF>& « Symhoh Temporali dispensationi Dominicte multis modis insidiantur C" 4' h<eretici\ sed quisquis tenueril1 Catholicam Fidem , uf totum hominem credat a Verbo Dei esse susceptum , id est corpus, animam et spiritum , satis contra illos munitus e-st. Ecce spiritualiter utraque consideramus , judicium protulic , sen- tentiam fixit, munitiorem et tutiorem partem iMam esse .i..*>."'••.-v pronuntians , quae contra haereticos totum hominem a Ver- bo Dei susceptum in duabus substantiis, carnis animaeque defenderit. i .• • r. • icrn'

Sed forte aliquis dicat , iam hic tria quaedain ho-- •<>? ,v • \ • mmis nominata , id est corpus, anima, et spirrtus,. trta .v.4 quidem dicuntur , sed duo surit, sicut at> eodem Do&ore in praedicto Symboli tractatu convincitur: Tria smvt,: ait, ^if^'^ •3?m*e/o qutbus homo constat, spiritus j anima j-et corpus ,,qua.rzir~

sus

3o2 COLLECTIO MAXIMA

sus duo dicuntur, quia s<epe anima simul cum spiritu no- minatur ; pars enim qu<edam ejusdem rationalis , qua ca* Excap.2.lib.2.S.Au- rent bssti<e , spiritus dicitur. Quod etiara in epistola ad

gustini,de Anima , et ... .* %r . . , . .

tjus orizine, qui etiam Petrum dilucida 1 manttestatione exequitur , quod spiritus

PetnmU¥rPe%ierum et an^ma» utrumque sint unum , et unius esse substantiae

Hispanum. sentiantur. Dicit enim , duo quaedam esse animam , et spi-

asse^uitur.111^3110"6 ntum , secundum id quod scriptum est: Absolvisti a spi-

Jub c. 7. v.i y. secun- rjfu ms0 animam meam. Et utramque ad naturam hominis

dum versionem LXX. . .....

pro qno est in nostra perttnere., ut totus homo stt spiritus , amma et corpus , sed vuig. Quamobrem eie- aliquando duo ista simul nomine nuncupari animae , quale

git suspendium amma i \ , . „ r _ , . . r » 1 , ,

mea. est lllud :. ht Jaivus est nomo m ammam viventem ; ubi

Genes. 2.V.7. qUjpp£ et spiritus intelligitur. Itemque aliquando utrumque Joan. 19. v. zo. nomine spiritus dici , sicuti est : Et inclinato capite tradi- dit spiritum. Ubi et anima necesse est intelligatur, et 2 Ai. ac non anima, utrumque unum,et unius esse substantiae2 : ac per hoc ani- «spiraus. ma et Spjritus. et aiuma et corpus duae speciales homi-

ais substantiae sunt, et diversae dicuntur.

Nos proinde in jam di£to Fidei nostrae opusculo Apolli- naristarum haeresi respondentes, tres in Christo subsran- tias diximus, quod et Majores nostros docuisse monstravi- mus , honorantes videlicet et sequentes sententiam Docto- Cap.6. ris egregii, Hispalensis sedis episcopi, quam in libris suis, De dijjjerentia natura Christi vel nostr<e disseruit, ubi ait: jSfos, ex iduabus subsistimus substantiis , corporis videlicet sr. .;\ T atque anima; ille ex tribus, Verbi, corporis, atque ani- •'•"'"ri m<e; inde est, quod perfeUus homo , perfectus pr<edicatur et- Q$usr Haec igitur perpauca de Patribus exempla liba- vimus , ,ut in brevi ea quas competunt, monstraremus. tWin jL ■> •.'' Ceterum qui hxc adhuc intentius legendo quaasierit, p]u- rima colligere poterit.

• Jam vero si impudorata quis fronte, ne his Patribus cedat, et unde ea libaverint, insolens scrutator exquirat, Evangejicis saltim vocibus credat, quibus has tres substan- tias sibi inesse Christus pronuntiat ; interrogatus enim a Joan.8.v.2c,. Judaeis; Tu quis es? respondit: Principium , qui et /oquor.

zw£/VEcoe habes unam substantiam Deitatis. Kestant duae substantia? homipis; ut enim veram carnem hominis susce- pisse monstraret, palpandum se Discipulis prxbuit, dicens: Lucx 34. v. 39. Palpate, et videte ,^,'quia spiritus camem 1 et ossa non ha- b)t. 'eto"anonba~ ymt f sicut me videtis habere. Ecce expressa est substantia camis hurnana. Jtem ut animae humanae substantiam susce- n.\Q.v. 18.' pisse monstraret, dick: Potestatem habeo ponendi aiumam meam t. .et potestatemjterumsuinendieam. \ t

Ecce

CONCILIOR UM HISPANLE. 3 03

Ecce tres in una Christi persona substantias inconfuse et inseparabiliter adunatas, Deitatis videlicet atque huma- nitatis, Evangelicis oraculis approbantes, omnes uno ore fatemur , et praefixa sententia praedicamus, confitentes vi- delicet secundum Chakedonense Concilium a, Eumdem Dominum nostrum Jesum Christum, perfeBtitn in Divini- tate , perfeBum eumdem in humanitate , Deum verum , et hominem verum , eumdem ex anima rationali et corpore ; se- cundum Divinitatem unius cum Patre naturce, secundum humanitatem unius natura nobiscum , per omnia simi/em no> bis absque peccato; ante s<ecula quidem ex Patre natum se- cundum Divinitatem , in novissimis diebus vero eumdem pro- pter nos et propter nostram salutem ex Maria Virgine Dei Genitrice secundum humanitatem \ unum eumdemque Chri- stum Filium Dei Unigenitum in duas naturas inconfuse, immutabiiiter , indivise , et inseparabiliter cognoscendum , ia nullo naturarum dijferentias propter unitatem perimendas\ magis autem salva utriusque natur<e proprietate, et in una coeunte persona, unoque statu cmcurrente , non in duabus personis partiendum vel dividsndum , sed unum eumdetnque Filium Unigenitum Deum Verbum , Dominum Jesum Chri- stum. Jam vero si quis contra haec ulterius non instruen- dum, sed contrarium se huic redditae rationi praebuerit, damnationem praeftri concilii sustinebit.

Tertium sane quartumque capitulum contuentes, non solum sensum , sed et ipsa pene verba ex libris beatorum Ambrosii atque Fulgentii nos pradibasse monstravimus, quibus ea praedi£tos viros dogmatizasse scimus , quos quia celebres in toto orbe Doctores feriata h ecclesiarum Dei vo- ta percenseant, non illis est succensendum , sed potius suc- cumbendum , quia omne quod contra illos sapitur, a re&ae Fidei regula abhorrere sentitur. Has sane quatuor speciali- tates capitulorum , quae ut a nobis solida efficerentur, hor- tati sunt, quid , a quo fuerit Do&ore prolatum , congesto in uno Responsionis nostrae libro Catholicorum dogmate Patrum , ante hoc biennium c parti illi porreximus digno- scendum. Jam vero si post haec et ab ipsis dogmatibus Patrum , quibus haec prolata sunt, in quocumque dissen- tiant, non jam cum illis est amplius contendendum , sed Majorum dire&o calle inhaerentes vestigiis, erit per Divi-

num

a Aftione V. in Retradt. symb. Nicseni. Vide cap. 3. de Heeret. «bjurat. b Festiva. c Vide sis cap. n. de Summa Trinit.

3o4 .'COLLECTIO MAXIMA

num judicium amatoribus veritatis responsio nostra subli- mis, etiamsi ab ignorantibus aemulis censeatur indocilis. Qu<e sequuntur , in cap. j6*. de Exord. et Efil. Concil. His itaque.