Cum tuas, dilectissime in Christo frater W(ibalde), litteras 1119-1130 accepissem, statim interrogationi tuae paravi responsum dare breve. At ubi verba fundere coepi, scriptori per calamum ex- cipienti plura sese obtulerunt dicenda, quae pertinebant ad eun- dem sensum et afferre posse videbantur pro eadem re legentibus

a. Stabulana sd. b. hoc ed.

1. Ruperti librum apologeticum de voluntate Dei, Opp. II. 894 — 901, compoaitum spatio annorum 1113 et 1115; ut docui in Mon. Germ. SS. XII. 625 n. 13. 2. Willelmo de Campellis episcopo Catalau- nensi et Anselmo decano Lauduncnsi, ut ex libri ipsius capite 1 intelli- gitur. 3. Matth. 6, 10. 4. Reinhardus, postea abbas Reinhusensis. V. infra ep. 55. 5. Wibaldum die 14 Ianuar. a. 1118 ex monasterio Wal- ciodorensi in Stabulensc coenobium transiisse, docent Notae Stabulenses supra p. 74. Rupertum vero aut mense Martio aut m. Aprili a. 1119 Co- loniam pervenisse nec postea Leodium reversum esse, ostendi in Mon. Germ. SS. XII. 627. Itaque Wibaldus ex coenobio Stabulensi Leodium Ruperti causa venisse debet spatio mensium Ianuarii a. 1118 et Aprilis 1119. 6. Ruperti Opp. II. 937—942.

78 WrBALDI EPISTOLA 2.

1119-1130 aliquem fructum. Cum ergo venientia susciperem calamoque committerem, repente prolixior quam proposueram sermo ef- fectus est; sed erat non velut membris iustis" distinctum corpus, imo quasi globus confusus, utpote nullis capitulis distinctus. Fateor tibi, tunc recordatus sum illius dominici dicti parabolici: Simile est regnum coelorum grano synapis etc.1 Huius inquam dicti sive parabolae recordatus sum; et non inaniter, quiavide- licet interrogatio tua ad regnum coelorum pertinet. Interrogasti enim de virginitatis palma, utrum alicui viro sive feminae propter aliquas sordes, propter aliquem contactum seminisque effusionem concidat, non peracto commixtionis opere sive coitu, ut aperte dictum sit, ut ipsa postulat res. Nam ista verba tua sunt: Precor vos per virginis Filium, ut nobis rescribere digne- mini, si virginitatis amittat palmam, qui vel quae propriis aut alienis manibus vel quolibet alio modo praeter naturalem coitum sibi semen elicuerit. Causa ista profecto, ut iam dixi, ad regnum coelorum pertinet, quia quaestio de sancta virginitate est, quae prae cunctis meritorum gradibus regnum coelorum possidet. Vi- debatur autem mihi res parva et plena pudoris; et idcirco non pluris erat apud me quam granum synapis. Segnius ergo atque negligentius respondere coeperam. Sed sicut granum synapis, cum creverit, maius est omnibus oleribus et fit arbor, ita ut volucres coeli veniant et habitent in ramis eius*, ita de causa ista nunc dico; quia si a veraciter sapiente tractetur, fiet sermo fidelis et acceptione dignus, qui non solum tibi sed multis utri- usque sexus, qui tecum ut perhibes istud efflagitant, sit pro- ficuus. Ego autem non, ut tu putas, sapiens sum, a quo ista tractari debeant, imo quod sapiens pro humilitate apud Salo- monem dicit, ego pro te vere dicere possum: Stultissimus sum virorum et sapientia hominum non est mecum; non didici pru- dentiam, non novi scientiam sanctorum*. Verumtamen quoniam adiurasti me, dicens: Precor vos per virginis Filium, ut nobis rescribere dignemini, et idcirco reticere omnino ausus non sum.

a. istis ed.

1. Matth. 13, 31. 2. Matth. 13, 32. 3. Prov. 30, 2. 3.

WIBALDI EPISTOLAE 2-4. 79

Precor et ego eundem virginis Filium seu virginitatis florem et 1119-1130 sanctum" qui super hunc florem requiescit Domini spiritum, ut veritatis mihi et in hoc et in caeteris suggerat sensum sermo- nemque fidelem et cautum.