234 WIBALDI EPISTOLA 150.

1146 beiae 11 Kal. Novembris1. Stabulaus pervenerunt, nostram im- becillitatem ad regimen tantae rei tam per litteras suas quam etiam per epistolam domni regis ac domni Patherburnensis epi- scopi et aliorum quorundam principum, nec non presenti nun- ciorum alloquio officiose et suppliciter invitaverunt". Nos tunc eramus in synodo Leodiensis aecclesiae, quam venerabilis pater noster Heinricus huius nominis secundus Leodiensis episcopus ex more celebrabat. Unde cum reverteremur, ad preposituramb monasterii Stabulensis, quod Malmundarium dicitur, festum

Oet ' si omnium sanctorum* celebraturi, diverteramus. Atque cum ad vespertinam synaxim iam ingredi essemus parati, venit Stabu- lensis nuntius, significans nobis, quod legati regiae curiae nostrum apud Stabulaus prestolarentur adventum, nullo modo inde reces- suri vel alias suae legationis verba exposituri, nisi in aecclesia Stabulensi coram positis eiusdem monasterii fratribus. Nos vero pro reverentia domini nostri regis continuo ascensis equis ad Stabulense monasterium transire festinavimus. Ubi iam sero facto mandata domini nostri regis et principum, nec non aecclesiae Corbeiensis petitionem tum per scripta tum per missorum verba suscepimus. Inspectis omnibus et auditis, rem omnem usque in crastinum ad responsa premeditanda distulimus.

Iam, venerande pater, ad eum locum narrando pervenimus, ubi nec tacere audeamus propter sanandas ac muniendas con- scientias fratrum nostrorum Christi sanguine redemptorum nec loqui tute valeamus propter irrisiones eorum, qui superbia in- flantur et ambitione flammantur, et propter secreti nostri bonum, quod evacuari formidamus. Set accipiant homines, ut volunt, et iudicent. Nos quoniam in innocentia nostra ingressi sumus, verum teste Deo referemus.

Nov. 1 Cum ad matutinam synaxim sono canonico excitati fuimus, talis cogitacio nobis oborta est, ut, peracto matutinali officio,

a. inviUvit c. b. preposituram et Stabulensis quod et dicitnr erasa su»t in cod.

1. In hoc loco vitium inest; Wibaldum enim die 20 Oct . (13 Kal. Nov.) abbatem Corbeiensem electum esse, docet et Cbronographus Corbeiensis (supra p. 50) et Notae Stabulenses (supra p. 75) et Wibaldi tabula, de qua cf. supra p. 50 n. 1. 2. Nov. 1.

WIBALDI EPISTOLA 150. 235

fideles nostros tam de fratribus quam etiam de laicis convocare 1146 deberemus, ut de verbo, quod acceperamus, morosa et diligenti deliberatione tractantes, ex consilio respondere possemus.

Quod autem in alterutram partem dubitavimus nec oblatum nobis honoris locum debita humilitatis fortitudine respuimus, quaedam preteritarum rerum recordatio suadebat. Siquidem et antea nonnullae aecclesiae nos ad locum regiminis vocaverant, quodam popularis iudicii deceptae preconio; set nos propriae fra- gilitatis et ignorantiae conscii, plena et veraci libertate illud eis propheticum respondebamus: Non sum medicus, non in domo mea vestimentum, nolite me constituere principem populi1. Atque ita formatis absque avaricia moribus, contentique presentibus*, ei monasterio, cui ascripti eramus, etsi non bene vivendi exemplo, vel fideliter amministrandi studio deserviebamus. Orta est in- terim, instigante omnium bonorum emulo, inter nos et quosdam villicos Stabulensis monasterii, viros utique genere clientela et opibus potentes, gravis et in longum agitata dissensio pro eo, quod ipsi villici volebant hereditarie" possidere sanctuarium Dei; et ipsa villicationis officia ex successione paterna et avita ca- pientes, dominabantur in rebus; nostraque et prepositorum nostro- rum statuta contumaciter rescindentes, et colonos indebitis et assiduis exactionibus opprimebant et iustas pensiones monasterio nequaquam inferebant. Ita miserabili et importuno clamore po- puli, cuius terra iam fere vastata et desolata erat, nec non inedia * monachorum ac ruina ordinis propter alimentorum defectum sepe et nimis exacerbati, cepimus iniquo tempore tyrannis resistere, certi, quantum de futuris fieri poterat, quod aut circa salutem nostram periclitaremur, vel ad salutarem effectum causam tam necessariam perducere non possemus. Etenim, quod cum dolore et gemitu dicimus, iura iam interierunt, leges occubuerunt, morum disciplina extincta est, consuetudo vetustatis abolita est, regis et principum virtus et potestas obsolevit, licet unicuique quod libet, et quod statuit vim legis obtinet. Cum igitur in ea perturbatione labores infinitos et expensas toleraremus cum apud

&. hereditae c.

1. Isai. 3, 7. 2. Hebr. 13, 5.

23G WIBALDI EriSTOLA 150.

1146 aecclesiam Romanam in TJrbe, cuius clementia et defensione plu- NoT'1 rimum premuniti fuimus, tum in curia serenissimi et incliti triumphatoris domini nostri regis Romanorum Conradi secundi, cuius potissimum favore et munificentia illas mirabiles elationes maris per mirabilem in altis Dominum mirabiliter enavigavimus, inter peregrinationis et quasi cuiusdam exilii molestias, inter iti- nerandi et agendi fatigationes, inter periculorum aculeos, quae- dam infirmitatis nostrae cogitationes adversum nos murmurabant et vellicabant amarius aurem cordis nostri dicentes: Merito haec pateris; quoniam Deus tuus, refugium et virtus et adiutor in tribulationibus, quae invenerunt te nimisin semet ipso et per semet ipsum iam aliquotiens tibi refugium obtulit, qui has miserias vel prorsus evitare vel securius tolerare potuisses. Et licet, venerande pater, iam de prefatis tempestatibus in aliquem quietis portum introissemus, tamen de futuris incerti et similia vel acer- biora metuentes, in ambiguo, ut dictum est, fuimus, utrum obla- tam gratiam recipere vel recusare deberemus, cum antea in ani- mum induxissemus, nec duabus abbatiis simul preesse nec ad aliam sive maiorem sive diciorem ullo modo transferri sustinere.

In hac itaque ancipiti meditacione — in qua iam exarserat ignis desiderii, volentis quae potiora sunt eligere — processimus ad aecclesiam, aliquid psalmorum lingua proferentes, cum tamen animus ab eorum intellectu salutari longius esset evagatus". Venientes ante altare illud, ubi benedictionem episcopalem in nomen et officium abbatis suscepimus*, commovit nos repente quidam familiaris et intimus amor, quem ad patronum eiusdem loci, sanctissimum videlicet confessorem atque pontificem Christi Remaclum, eiusdem cenobii fundatorem, habemus, et concussit animae nostrae interiora quodam affectuoso timore, ex eo vide- licet, quod in mente nostra volvebamus, utrum ipsius monaste- rium sic relinquere pergeremus. Clamavit itaque anima nostra ad Deum et ad ipsum clamore vehementi in verbo interiori, in verbo non diffidentis spei, absque sono oris corporei: Fiat, Do- mine, voluntas tua. Iam de caetero neque deliberationem nostram

a. evagagatns c.

1. Ps. 45, 2. 2. 1131 Apr. 20. V. Not. Stab. supra p. 75.

WIBALDI EPISTOLA 150. 237

neque amicorum nostrorum consilium sequi statuimus, set tuam 1146 voluntatem et te, qui es via veritas et vita, in hoc presenti ne- gotio sectari desideramus. Set qualiter tuam voluntatem cognosce- mus, qui presens es maiestate, set nos in regione longinqua dis- similitudinis porcos pascentes a te recessimus? Temerarium est, ut certam voluntatem tuam super hoc verbo, quam nobis indicare digneris sive per angelum sive per aliquam subiectam tibi crea- turam tuam sive per visionem seu per oraculum, expetere pre- sumamus. Per eos itaque, in quibus habitas, scrutari tuae vo- luntatis archanum, impium et presumptuosum non est; atque ideo fratrum et filiorum nostrorum sentenciam sequendam voto tali tibi obligati arbitramur: ut, quicquid ipsi dixerint, tenendum sit, quorum animas nobis servandas tradidisti, cum simus ipsi animae nostrae mali custodes. Sic omni dubietate remota et racioci- nandi ac iudicandi cura deposita, mente placida sedatisque ac com- positis cogitacionibus, matutinales laudes cum fratribus peregimus.