1152 Reverendo in Christo patri suo et domino E(ugenio) sanctae Romanae aecclesiae summo pontifici frater W(ibaldus) Dei gratia id, quod est in aecclesia catholica, exiguas orationes et devotum servitium.

Lator presentium, Corbeiensis aecclesiae filius, noster in Domino collega et confrater Sifridus abbas, assumptus fuit de monasterio Corbeiensi in prelationem abbatiae de Ullesheim*; quam etiam amministravit iam annis plus quam duodecim cum disciplina et augmento sui ordinis et rerum temporalium incre- mento, ita ut testimonium haberet ab his etiam, qui foris sunt. Hunc domnus H(ermannus) Ferdensis episcopus, in cuius par- rochia idem monasterium consistit, sine vocatione et sine audien- tia, sine iuditio, non convictum, non confessum, de abbatia sua expulit et omnibus monasterii rebus plus quam per anni spa- cium iam spoliavit. Pro qua re non solum a nobis verum etiam a reverendis confratribus nostris, totius fere Saxoniae abbatibus, frequenter et officiose commonitus, nec restituere nec ordine canonico tractare ipsum confratrem nostrum voluit. Insuper ad intolerabilis contumeliae cumulum quosdam pseudomonachos, quos predictus abbas propter enormitatem vitae suae de monasterio 1. Bernhardum. 2. Ueltzen.

WIBALDI EPISTOLAE 393. 394. 525

proiecerat, in illam aecclesiam malignantium tamquam in sen- 1152 tinam recollegit et, quicquid improbi et irati et sese ulcisci cupientes confingere in famam abbatis potuerunt, conscripsit et dispersit. Pedibus itaque vestrae celsitudinis animo advoluti cum universis fratribus nostris, supplices preces effundimus, ut ve- nientem ad vestram clementiam predictum abbatem, virum utique honestum et litteratum, in mansuetudine bonitatis vestrae susci- piatis et, exauditum in necessitate sua, in plenitudine dignitatis suae litteris et mandatis auctoritatis vestrae per aliquem fidelem legatum vestrum restituatis.

394. Wibaldus A. abbati de Monte, quod Sifridum abbatem Hul- lesheimensem benigne receperit, gratias agit. (M. 369.) Reverendo in Christo patri et domino A. venerabili abbati 1152 de Monte frater W(ibaldus) Dei gratia id, quod est in aecclesia catholica, salutem in Domino et fraternae karitatis indissolubile vinculum.

Multiplices gratiarum actiones vestrae in Christo dilectae fraternitati debemus, pro eo quod karissimum fratrem nostrum et in Domino collegam Sifridum, venerabilem abbatem de Hul- leshem, venientem ad vos in tribulationibus et angustiis suis benigne suscepistis, et pii consolatoris affectum, quantum in vo- bis fuit, ei exhibuistis, et contumeliam, quae ordini nostro in persona eius irrogata est, debita compassione doluistis. Et nos ergo contemptam in eo iustitiam plurimum dolemus, tum pro totius monastici ordinis generali abiectione tum pro Corbeiensis aecclesiae, cuius ipse filius est et professus, speciali confusione. Hanc autem violentiam personae eius irrogatam in auribus ve- strae sanctitatis et omnium fratrum, venerabilium scilicet coab- batum nostrorum nec non universorum, qui in sancta religione consistunt, cum lamentabili et affectuosa querimonia proclama- mus: quod sine vocatione, sine iudicio, sine audientia, sine pro- prii oris confessione, dignitate et rebus abbatiae suae privatus est, neque per nostram supplicationem aut Corbeiensis aecclesiae seu alicuius ordinis aut dignitatis intercessionem post hoc factum

526 WIBALDI EPISTOLAE 394. 395.

1152 obtinere potuit, ut in iuditium vocaretur et causa eius canonico ordine tractaretur. Huius igitur illatae sibi iniusticiae testimo- nium ei apud domnum papam et sanctam Romanam aecclesiam perhibemus1, et quantum in nobis est, querimoniae eius, ubi- cunque indiguerit, ex debito officii nostri non deerimus; hoc a vestra paternitate obnixe efflagitantes, ut, quemadmodum hactenus fecistis, solatium vestrum ipsi clementer impendatis, ita vide- licet, ut causam eius sanctis patribus in regione, quae circa vos est, notam faciatis et eos ad compatiendum aftlictioni ipsius" et ad sublevandum eum tam per litteras testimonii ipsorum quam per alia humanitatis subsidia monitis et cohortationibus vestris studiose provocetis. Specialiter autem karissimo seniori nostro et in Christo fratri Ekberto, venerabili abbati de Huiusburc, cuius religionis sinceritatem vera in Domino karitate amplecti- mur, hunc pauperem nostrum deiectum et humiliatum commen- damus; et, ut vicem Christi in causa eius doleat atque, in quan- tum potest, deiectionem eius consoletur, cum omni devotioue supplicamus.

395. Wibaldus Eugenio lll papae de abbatum S. Laurentii et S. Egidii Leodiensium controversia significat. (M. 371.) 1152 Reverentissimo patri suo et domino E(ugenio) sanctae Ro- manae aecclesiae summo pontifici frater W(ibaldus) Dei gratia id, quod est in aecclesia catholica, tam devotam quam debitam totius dilectionis et obedientiae plenitudinem.

De controversia, quae est inter abbatem monasterii sancti Laurentii in suburbio civitatis Leodiensis et abbatem de Monte publico, celsitudini vestrae ea in his litteris suggerere stude- bimus, quae super his in veritate didicimus ante annos ferme triginta septem*, cum essemus pueri sub scolari disciplina in predicta civitate constituti. Non quod, ad consilium vel actio- nem talium rerum admissi, huiusmodi conventiones seu pactiones inspicere in testimonium rogaremur; set quod fama inter clerum

1. V. ep. 393 supra p. 524. 2. i. e. auno 1115.

WIBALDI EPISTOLA 395. 527

et scolares collationea vulgabat, qualiter inter predictos abbates 1152 faerat contractum, nobis ex celebri relatione non poterat esse omnino ignotum. Aecclesiam beati Egidii, quae est in Monte publico prenominatae civitatis, Berengerus abbas de monasterio sancti Laurentii dedit cuidam Gerrico regulari canonico cum quibusdam fratribus eiusdem professionis ad inhabitandum et amplificandum secundum ordinem beati Augustini, ea scilicet conditionis ratione: ut, si prenominatus locus eo usque per di- vinam largitatem crescendo proficeret, quod pastorem sibi fratres regulariter deberent eligere, idem electus corporalem investituram a predicto abbate susciperet, a quo etiam ad suscipiendam episco- palem benedictionem presentaretur; hac constitutione per omnes successiones valitura. Necdum in eis partibus terrae con- suetudo processerat, ut canonici, qui regulares dicuntur, abbates crearent; nomine prepositorum in prelationis oflitio contenti. Quod vero abbates ab abbatibus ordinari possint et soleant, auctoritate sacrae regulae beati Benedicti didicimus, ubi dicit1: „per ordinationem prepositi scandala sepius oriri, maxime in illis locis, ubi ab eodem sacerdote vel ab eis abbatibus, qui ab- batem ordinant, ab ipsis etiam prepositus ordinatur". Super- est usque hodie unus de primis habitatoribus eiusdem loci, et ipse primus abbas*, vir religiosus ac timens Deum; qui, iam provectus in senectute bona et quasi in labro sepulchri positus, prescriptas conditiones coram tota Leodiensi aecclesia confitetur.

Verumtamen quidam ex predicto loco regulares a felicis memoriae papa Innocentio privilegium obtinuerunt, in quo pre- rogativa abbatis Sancti Laurentii reticetur. Simili fortasse sim- plicitatis forma, qua in eodem privilegio circa Stabulensem aec- clesiam et nos usi sunt: quandoquidem possessionem nostram, aecclesiam scilicet de Heran, quae est iuris Stabulensis aeccle- siae et quam" sub certae pensionis canone iure locationis obti- nuerunt, inter proprios aecclesiae fundos asscribi fecerunt.

a. quam addidi.

1. Regula S. Benedicti c. 65 (ap. Holsteniuin, Cod. regularum II. 37). 2. Azo.

528 WIBALDI EPISTOLAE 395. 396.

1152 Siquidem ante annos sedecim1 nos, miserati paupertatem predictae aecclesiae et fratrum, quos in Domino diligebamus, prenominatam aecclesiam de Heran cum decimatione, quae Sta- bulensibus fratribus pertinet, eidem abbati, qui nunc superest, concessimus*, et eum dono nostro investivimus, ut aecclesiae Stabulensi inde per singulos annos tres marcas et unum fer- tonem persolveret; quod etiam usque nunc diligenter observatum est. Set quia in eodem privilegio, quod modo primum resci- vimus, fraudem aecclesiae Stabulensi, sicut predictum est, fece- runt, pactum, quod contractum fuerat, propter dolum malum, qui intervenit, a parte Stabulensis aecclesiae discissum est; et privilegium, quod acceperant, infirmandum est a vestra censura et abolendum.

Porro de innocentia abbatis monasterii sancti Laurentii nichil vestrae discretioni dubitandum fore credimus, cum in eo- dem monasterio, cui nunc Deo auctore preest, a parvulo sit non solum in regularibus set etiam in liberalibus disciplinis adprime eruditus; qui etiam predictis conventionibus interfuit; et nunc in lege Dei sui die ac nocte meditatur et horam vocationis suae lampade accensa expectat. Quem ut diligere et honorare digne- mini, devote supplicamus.