In nomine Domini Amen. Sub Anno Nativitatis eiusdem Alillesimo Quadrin- gentesimo decimo, Indictione tertia, Pontificatus Sanctissimi in Christo patris et do- mini nostri domini Alexandri superna providentia Papae quinti anno ipsius primo, die vigesima secunda mensis Martii, hora nona vel quasi, in viridario parvo curiae domus acialis habitationis honorabilium et discretorum virorum dominorum altaris- tanun presbyterorum retro macella carnificum sitae in civitate Cracoviensi, in mei Notarii publici, testiumque infrascriptorum, ad hoc vocatorum specialiter et rogato- rum praesentia personaliter constitutus venerabilis ac circumspectus vir Magister Iohannes Ysneri Cantor (ecclesiae) civitatis Sandomiriensis, Cracoviensis diocesis, Sa

crae Theologiae Professor, non compulsus, non deceptus, nec per aliquem errorem se- ductus, sanus mente, corporeque existens, et sciens quoniam nihil certius est morte et nihil incertius hora mortis, ac volens de his, quae acquisivit et congregavit in terris, multiplicatum fructum recolligere in coelis, de rebus suis in modum sequen- tem nuncupatum fecit et condidit testamentan, et eiusdem sui testamenti constituit, fecit, nominavit atque elegit suos veros et legitimos executores venerabiles viros dominos Iohannem Szafraniecz Custodem et Canonicum Cracoviensem nec non Vi- carium in spiritualibus per reverendum in Christo patrem et dominum Petrum Dei gratia Episcopum Cracoviensem specialiter deputatum, Magistrum Nicolaum Pyser Sacrae Theologiae Professorem, Archidiaconum ecclesiae collegiatae Sanctae Mariae Virginis gloriosae in Sandomiriensi civitate praedicta, Magistrum Franciscum Sa crae Theologiae Baccalaureum, Decanum ecclesiae collegiatae Sancti Floriani extra muros civitatis Cracoviensis absentes, tanquam praesentes omnes in solidum, ita quod non sit melior conditio occupantis, sed quod unus eorum inceperit, alter ipso- rum prosequi valeat, agere, litigare, defendere, mediare et finire coram quibuscun- que iudicibus spiritualibus et saecularibus, cum quibuscunque personis spiritualibus et saecularibus. Et primo testatus est, bona in Tranthnouicze, quae pro pecuniis suis emit sibi praefatus dominus Iohannes Szafraniecz Vicarius in spiritualibus epis copates Cracoviensis, legat et disponit pro uno altan erigendo in ecclesia cathe- drali Cracoviensi, ad quod venerabiles Magistri de Collegio Serenissimi Principis domini Wladislai Dei gratia Regis Poloniae etc. sito in eadem civitate Cracoviensi, duos valentes Magistros graduates in Sacra Theologia, vel ad minus valentes Ma- gistros in Artibus praesentabunt domino Iohanni Szafraniecz, et ipso decedente, se- niori de armis suis: qui domini et de illis armis gubernabunt dicta bona, nullum emolumentum inde expectantes, nisi mercedem futurae patriae. Magister autem tunc sic praesentatus Episcopo loci ordinario per seniorem, ut praemittitur, de armis do mini Iohannis Szafraniecz praedicti, tenebitur ad unam missam in hebdomada; item tenebitur legere in Artibus vel in Theologia, dum per infirmitatem aut senium non fuerit gravatus; item tenebitur ad Domum pauperum sitam in platea "Wisliensi Cra- coviae dare omni aimo sex marcas pro necessariis ipsis comparandis. Si autem Stu dium Cracoviense cadet, tunc praedicta bona cum suis fructibus universis testatus est pro uno Magistro graduato in Theologia, aut Sententiario, qui sit lector in ec clesia cathedrali Cracoviensi, et eius praesentatio spectare debet ad seniorem de armis praemissis, qui etiam, sit adstrictus ad duas missas in septimana. Item spe cialiter praedictis dominis et Magistris Nicolao Pyser et Francisco committo do mum, quam emi pro Universitate studii Cracoviensis ad usum pauperum Magistro- rum, Baccalaureorum, studentium, et ad quam ante omnia, si fuerint, recipi Lithuani et Rutheni habiles ad Studium theologicale et Artium, ad dilucidandam catholicam fidem, sic quod posterior domus deserviat habitationi pauperum, et anterior domus deserviat divitibus, qui censum debent his pauperibus, de quibus dictum est supra, dare. Item de censu domus anterioris debent omni anno octo marcae dari duobus aptis Lithuanis ad studium Theologiae et Artium, qui studuerint, et in domo prae dicta habitationem habeant tanquam pauperes studentes. Interim autem cum haberi non possunt, tunc debent istae octo marcae dari duobus pauperibus sacerdotibus et studentibus in Theologia, quorum quilibet legat quatuor vicibus in septimana Re quiem et Vigilias cum tribus lectionibus. Si autem Studium Cracoviense defluet,

extunc legavit et testatus est domum praedictam pro ecclesia Sanctae Mariae Vir- ginis Sandomiriensi, quae ipsam vendet et pro pecuniis duas lampades comparet, unam ante Corpus Christi, aliam autem ante maius altare Beatae Mariae Virginis gloriosae; pecuniam quae superfluet, commitant in res magis necessarias pro cultu divino, pro ecclesia praedicta. Item libros suos in Theologia et Artibus legavit et testatus est ad Collegium Cracoviense praefati domini Regis Wladislai et ad Domum pauperum, scilicet quae de manu sua scripsit; si autem desierint esse, tunc libros praedictos habeant Canonici regulares ecclesiae Corporis Christi sitae in civitate Kazimiriensi extra muros eiusdem civitatis Cracoviensis, nisi aliter videretur in con- scientia Magistri Nicolai Pyser et Magistri Francisci praedictorum executorum fore faciendum. Item specialiter et singulariter omnes et singulas res suas, praeter no- minatas, in vestibus et quibuscumque nominibus censeantur sive nominentur, cum effectu commisit praefato Magistro Francisco ad disponendum pro salute animae suae, secundum quod de hoc satis sibi suam intentionem declaravit, et quia nulli nisi soli Deo de dispositione huiusmodi rerum teneatur facere rationem. Super qui- bus omnibus et praemissis praefatus Magister Iohannes Ysneri testator a me No tario publico infrascripto petiit sibi fieri publicum Instrumentum. Acta sunt Anno, die, mense, Indictione, Pontificatu, hora, loco, quibus supra. Praesentibus venera- bilibus, honorabilibus et discretis viris dominis Magistro Nicolao Wigandi Decre- tonun Doctore de Cracovia, Iohanne Czanterwang presbytero de Cracovia, Iohanne Michaelis de Byecz clenco Cracoviensis diocesis, testibus fide dignis ad praemissa vocatis specialiter et rogatis.

(L. S. n.) Et ego Iohannes Iohannis de Brest clericus Wladislaviensis diocesis, publicils imperiali auctoritate Notarius, praedicti testamentó conditioni, legationi, aliisque omnibus et singulis, dum sic ut praemittitur, a'geren- tur et fierent, una cum praenominatis testibus praesens interiui, eaque sic fieri vidi et audivi, manu mea me huic subscripsi et in hanc pu- blicam formam redegi, signo et nomine meis solitis consignavi rogatus et requisitus in fidem et testimonium omnium et singulorum praemissorum.

(Ex quatuor transumtis saec. XVI. et ХУШ. exaratis, in Archiv, "Univ. Crac, sub Nr. 1789, 1790, 1791 et 9261 asservatis.)

XL VI.

Ioannes XXIII. Papa tres conservatores iurium Universitatis studii generalis Cra coviensis ad decursum pindecim annorum assignat.

Bononiae, Anno 1410, die 21 meusis Iulii.

Iohannes episcopus servus servorum Dei, Dilectis filiis Gneznensis et Craco viensis ac Wratislaviensis ecclesiarum Decanis salutem et apostolicam benedictionem.

Inter alia, quae frequenter nobis incumbunt ex debito pastoralis officii peragenda, praecipue nos cura sollicitat, ut viros literarum studiis deditos et loca, in quibus Шр vigent generalia, multis privilegiis et immunitatibus decoremus, sicque ipsi studen- tes ab onmi parte favore apostolico communiti, doctrinarum semina quietius appre hendant, factique successu temporis, diligenter studendo, discreti, per cultum iusti- tiae Deo serviant, cui serviunt omnia, nec non universali Ecclésiae, cuius per Viros scientificos et prudentes status ipso Deo miserante conservatur incolumis, multiplicià per scientiarum fructus irriguos afferant incrementa. Sane dilectorum filiorum, uni- versorum. Magistrorum, Doctorum et Scolarium Universitatis studii Cracoviensis con- questione percepimus, quod nonnulli Archiepiscopi, Episcopi, aliique ecclesiarum Praelati et clerici, et ecclesiasticae personae tam religiosae quam etiam saeculares, nec non Duces, Marchiones, Comites, Barones, nobiles, milites et laici, Communia civitatum, Universitates oppidorum, castrorum, villarum et aliorum locorum, et aliae singulares personae civitatum et diocesum et aliarum partium diversarum occuparunt et occupari fecerunt castra, villas et alia loca, terras, domos, possessiones, iura et iurisdictiones, nec non fructus, census, reditus et proventus, et nonnulla alia bona mobilia et immobilia, spiritUalia et temporalia, ad Magistros, Doctores et Univer- sitatem studii praedicti spectantia, et ea detinent indebite occupata, seu ea detinen- tibus praèstant auxilium, consilium vel favorem; nonnulli etiam civitatum, diocesum et partium praedictarum, qui nomen Domini in vacuum recipere non formidant, eis- dem Magistris, Doctoribus et Universitati super praedictis villis, castris et locis aliis, terris, domibus, possessionibus, iuribus et iurisdictionibus, fructibus, censibus, reditibus et proventibus earundem, et quibuscunque aliis bonis mobilibus vet immo- bilibus', spiritttalibus et temporalibus, et aliis rebus ad eosdem Magistros, Doctores et Universitatem spectantibus, multiplices molestias et iniurias inferunt ac iacturas. Quare dicti Magistri, Doctores et Universitas nobis humiliter supplicarunt, ut, cum eisdem reddatur valde difficile pro singulis querelis ad Apostolicam Sedem habere recursum, providere ipsis super hoc paterna diligentia curaremus. Nos igitur adver- sus occupatores, detentores, praesumptores, molestatores et iniuriatores huiusmodi illo volentes eisdem Magistris, Doctoribus et Universitati remedio subvenire, per quod ipsorum compescatur temeritas et aliis aditus committendi similia praecluda- tur, discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus: quatenus vos vel duo aut unus vestrum, per vos vel alium seu alios, etiamsi sint extra loca in quibus de- putati estis conservatores et iudices, praefatis Magistris, Doctoribus et Universitati efficacis defensionis praesidio assistentes, non permittatis eosdem super his et qui- buslibet aliis bonis et iuribus ad Magistros, Doctores et Universitatem praedictos spectantibus, ab eisdem vel quibusvis aliis indebite molestari, vel eis gravamina vel damna seu iniurias irrogari, facturi dictis Magistris, Doctoribus et Universitati, cum ab eis vel prôcuratoribus suis, aut eorum aliquo fueritis requisiti, de praedictis et aliis personis quibuélibet, super restitutione huiusmodi castrorum, villarum, ter- rarum et aliorum locorum, iurisdictionum, iurium et bonorum mobilium et immobi- lium, redituum quoque et proventuum, et aliorum quorumcunque bonorum, nec non de quibuslibet molestiis, iniuriis atque damnis praesentibus et futuris, in illis vide licet, quae iudicialem requirunt indaginem, summarie de plano, sine strepitu et fi gura iudicii, in aliis vero, prout qualitas eorum exegerit, iustitiae complementum, occupatores, detentores, praesumptores, molestatores et iniuriatores huiusmodi, nec

non contradictores quoslibet et rebelles, cuiuscunque dignitatis, status, ordinis vel conditionis extiterint, quandocunque et quotiescunque expedierit, auctoritate nostra per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo, invocato ad h«c. si opus fuerit, auxilio brachii saecularis: non obstantibus tam felicis recordations Bonifacii Papae VIII. praedecessoris nostri, in quibus cavetur, ne aliquis extra suam civitatem et diocesim, nisi in certis exceptis casibus. et in illis ultra unam dietam a fine suae diocesis ad iudicium evocetur; seu ne iudices et conservatores a Sede deputat i praedicta, extra civitatem et diocesim, in quibus deputati fuerunt, contra quoscunque procedere, sive alii vel aliis vices suas committere, seu ne ali- quos ultra unam dietam a fine diocesis eorundem trabere praesumant, dummodo ul tra duas dietas aliquis auctoritate praesentium non trahatur; seu quod de aliis. quam de manifestis iniuriis, violentiis atque damnis, ac aliis quae iudicialem requi- runt indaginem. poenas in eos, si secus egerint. et in id procurantes adiectas, con servatores se nullatenas intromittant, quam aliis quibuscunque constitutionibus a prae- decessoribus nostris Komanis Pontificilms, tam de iudicibus delegatis et conserva- toribus, quam personis ultra certum numerum ad iudicium non vocandis, aut aliis editis, quae vestrae possent in bac parte iurisdictioni aut potestati. eiusque libero exercitio quomodolibet obviare; seu si aliquibus communiter vel divisim a praedicta sit Sede indultum, quod excommunicari, suspendi vel interdici, seu extra vel ultra certa loca ad iudicium evocari non possint per literas apostolicas, non facientes plenam et expressam, ac de verbo ad verbuin de indulto huiusmodi et eorum per sonis, locis, ordinibus et nominibus propriis mentionem, et qnalibet alia indulgentia dictae Sedis generali vel speciali, cuiuscunque tenons existat, per quam, praesen- tibus non expressam vel totaliter non insertam, vestrae iurisdictionis explicatio in hac parte valeat quomodolibet impediri, et de qua cuiusque toto tenore de verbo ad verbum in nostris uteris habenda sit mentio specialis. Caeterum vohunus et au ctoritate apostolica decernimus, quod quilibet vestrum prosequi valeat articulum etiam per alium inchoatum, quamvis idem inchoans mulo fuerit impedimento canonico prae- peditus; quodque a data praesentium sit vobis et unicuique vestrum, in praemissis omnibus et singulis, coeptis et non coeptis, praesentibus et futuris, perpetuata potestas et iurisdictio attributa, ut eo vigore, eaque firmitate possitis in praemissis omnibus coeptis et non coeptis. praesentibus et futuris, et pro praedictis procedere, ac si praedicta omnia et singula coram vobis coepta fuissent, et iurisdictio vestra et cu- iuslibet vestnun in praedictis omnibus et singulis per citationem vel modum alium legitime extitisset, constitutione praedicta super conservatoribus, et alia qnalibet %in contrarium edita, non obstante, praesentibus post quindecim annos minime valituiis. Datum Bononiae, xij. Calendas Augusti, Pontificatus nostri anno primo.

(Signaturae ad latus et in dorso:)