Charter: Kloster Raitenhaslach Urkunden (Zisterzienser 1034-1798) 1209 12 30
Signature: 1209 12 30
Add bookmark
Edit charter (old editor)
30. Dezember 1209, Roma, Laterano
Papst Innozenz III. befiehlt dem Erzbischof von Salzburg, seinen Suffraganen und dem gesamten Klerus der Salzburger Kirchenprovinz, Rechte und Besitzungen des Klosters Raitenhaslach zu schützen und gegen Widersacher mit kirchlichen Strafen vorzugehen.Source Regest: Krausen, Edgar, Die Urkunden des Klosters Raitenhaslach, 1034-1350, München, 1959, Nr. 69, S. 67-68
Current repository:
BayHStA München KU Raitenhaslach Nr. 32 (A) (www.gda.bayern.de/archive/hsta/)
BayHStA München KU Raitenhaslach Nr. 32 (A) (www.gda.bayern.de/archive/hsta/)
Bleibulle an gelb-roter Seidenschnur.Material: Pergament
Dimensions: 27,5 br : 27 h. Plica: 1,8 cm
- notes extra sigillum:
- Schreiberv. (Plica rechts): p. a. $$Prokuratorv. (Rückseite): Ansel(mus). $$Rückv. 13. Jh.: Innocencius. Non absque dolore cordis $$Andere Hand 13. Jh. setzt fort: Confirmatio privilegiorum sancte Marie virginis in Raithasilahc. $$Archivsignatur: No 14.
siehe "Anmerkungen" (aus Platzgründen)!
siehe "Anmerkungen" (aus Platzgründen)!
xxx [3x: untereinander] Innocentius xxx [3x: untereinander] episcopus servus servorum dei venerabilibus fratribus, . . Salseburgensia archiepiscopo et suffraganeis eius et dilectis filiis abbatibus, prioribus, ar l chidiaconis, prepositis, decanis et aliis ecclesiarum prelatis per Salseburgensemb provinciam constitutis salutem et apostolicam benedictionem. Non absque dolore cordis et plurima turbatione didicimus, quod ita in plerisque partibus ecclesiastica censura dissolvitur et||
canonice sententie severitas enervatur, ut viri religiosi et hiic maxime, qui per sedis apostolice privilegia maiorid donati sunt libertate, passim a malefactoribus suis iniurias sustineant et rapinas, dum vix invenitur, qui congrua illis protectione subveniat et pro fovenda pauperum innocentia se murum defensionis opponat. Specialiter autem dilecti filii . . abbas et conventus de Reitenaislache Cisterciensis ordinis tam de frequentibus iniuriis quam de ipso cotidiano defectu iustitie conquerentes universitatem vestram litteris petierunt apostolicis excitari, ut ita videlicet in tribulationibus suis contra malefactores eorum prompta debeatis magnanimitate consurgere, quod ab angustiis, quas sustinent, et pressuris vestro possint presidio respirare. Ideoque universitati vestre per apostolica scripta mandamus atque precipimus, quatinus illos, qui possessiones vel res seu domos predictorum fratrum vel hominum suorum irreverenter invaserint aut ea iniuste detinuerint, que predictis fratribus ex testamento decedentium relinquuntur, seu in ipsos fratres contra apostolice sedis indulta sententiam excommunicationis aut interdicti presumpserint promulgare vel decimas laborum seu nutrimentorum ipsorum spretis apostolice sedis privilegiis extorquere, monitione premissa, si laici fuerint, publice candelis accensis excommunicationis sententia percellatis, si vero clerici vel canonici regulares seu monachi fuerint, eos appellatione remota ab officio et beneficio suspendatis neutram relaxaturi sententiam, donec predictis fratribus plenarie satisfaciant et tam laici quam clerici seculares, qui pro violenta manuum iniectione anathematis vinculo fuerint innodati, cum diocesiani episcopi litteris ad sedem apostolicam venientes ab eodem vinculo mereantur absolvi. De monachis vero et canonicis regularibus id servetur, ut, si eiusdem claustri fratres manus in se iniecerint violentas, per abbatem proprium, si vero unius claustri frater in fratrem alterius claustri huiusmodi presumpserit violentiam exercere, per iniuriam passi et inferentis abbates absolutionis beneficium assequantur, etiam si eorum aliqui, priusquam habitum reciperent regularem, tale aliquid commiserunt, propter quod ipso actu excommunicationis sententiam incurrissent, nisi excessus ipsorum esset difficilis et enormis, utpote si esset ad mutilationem membrif vel sanguinis effusionem processum aut violenta manus in episcopum aut abbatem iniecta, cum excessus tales et similes sine scandalo nequeant preteriri. Si vero in clericos seculares manus iniecerint, pro vitando scandalo mittantur ad sedem apostolicam absolvendi. Villas autem, in quibus bona predictorum fratrum vel hominum suorum per violentiam detenta fuerint, quamdiu ibi sunt, interdicti sententie supponatis. Dat.g Lateran. III kal. ianuarii, pontificatus nostri anno duodecimo.
canonice sententie severitas enervatur, ut viri religiosi et hiic maxime, qui per sedis apostolice privilegia maiorid donati sunt libertate, passim a malefactoribus suis iniurias sustineant et rapinas, dum vix invenitur, qui congrua illis protectione subveniat et pro fovenda pauperum innocentia se murum defensionis opponat. Specialiter autem dilecti filii . . abbas et conventus de Reitenaislache Cisterciensis ordinis tam de frequentibus iniuriis quam de ipso cotidiano defectu iustitie conquerentes universitatem vestram litteris petierunt apostolicis excitari, ut ita videlicet in tribulationibus suis contra malefactores eorum prompta debeatis magnanimitate consurgere, quod ab angustiis, quas sustinent, et pressuris vestro possint presidio respirare. Ideoque universitati vestre per apostolica scripta mandamus atque precipimus, quatinus illos, qui possessiones vel res seu domos predictorum fratrum vel hominum suorum irreverenter invaserint aut ea iniuste detinuerint, que predictis fratribus ex testamento decedentium relinquuntur, seu in ipsos fratres contra apostolice sedis indulta sententiam excommunicationis aut interdicti presumpserint promulgare vel decimas laborum seu nutrimentorum ipsorum spretis apostolice sedis privilegiis extorquere, monitione premissa, si laici fuerint, publice candelis accensis excommunicationis sententia percellatis, si vero clerici vel canonici regulares seu monachi fuerint, eos appellatione remota ab officio et beneficio suspendatis neutram relaxaturi sententiam, donec predictis fratribus plenarie satisfaciant et tam laici quam clerici seculares, qui pro violenta manuum iniectione anathematis vinculo fuerint innodati, cum diocesiani episcopi litteris ad sedem apostolicam venientes ab eodem vinculo mereantur absolvi. De monachis vero et canonicis regularibus id servetur, ut, si eiusdem claustri fratres manus in se iniecerint violentas, per abbatem proprium, si vero unius claustri frater in fratrem alterius claustri huiusmodi presumpserit violentiam exercere, per iniuriam passi et inferentis abbates absolutionis beneficium assequantur, etiam si eorum aliqui, priusquam habitum reciperent regularem, tale aliquid commiserunt, propter quod ipso actu excommunicationis sententiam incurrissent, nisi excessus ipsorum esset difficilis et enormis, utpote si esset ad mutilationem membrif vel sanguinis effusionem processum aut violenta manus in episcopum aut abbatem iniecta, cum excessus tales et similes sine scandalo nequeant preteriri. Si vero in clericos seculares manus iniecerint, pro vitando scandalo mittantur ad sedem apostolicam absolvendi. Villas autem, in quibus bona predictorum fratrum vel hominum suorum per violentiam detenta fuerint, quamdiu ibi sunt, interdicti sententie supponatis. Dat.g Lateran. III kal. ianuarii, pontificatus nostri anno duodecimo.
Source Fulltext: Krausen, Edgar, Die Urkunden des Klosters Raitenhaslach, 1034-1350, München, 1959, Nr. 69, S. 67-68
Original dating clause: III kal. ianuarii
Editions:
- Druck: MB 3 (1764), 124 Nr. 22 aus A.
Secondary Literature:
- Reg. u. Erl.: Potthast Nr. 3861.
- Meiller, RAS (1886), 196 Nr. 120.
- SUB 3 (1918), 650 Anhang Nr. 25.
Comment
Dem Eintrag in C fügte der Klosterarchivar P. Eugen Reitter (2. Hälfte 18. Jh.) den Randvermerk hinzu: "anno 1210 inter Priv. Papal. Nro. 14 Innocentii III."Insert: Vidimus des Erzbischofs Eberhard II. von Salzburg von 1242 Oktober 20 (UB 131). $$Vidimus des Dompropsts Friedrich und des Domkapitels von Salzburg von 1267 Januar 24 (UB 282). $$Vidimus des Dompropsts Heinrich und des Domkapitels von Salzburg von 1288 Juni 24 (UB 422). $$Vidimus des Bischofs Albert von Chiemsee von 1314 Januar 3 (UB 587). $$Notariatsinstr. des Andreas Peczlinger von 1494 Januar 24 (Raitenh. Urk. Nr. 891).
Kopial: KopB Anfang 13. Jh. p. 135 (C). $$KopB 14. Jh. f. 1' (D). $$KopB von 1439 f. 8' (E1) $$Annales von 1612 f. 114' (G2) $$Annales von 1738 f. 78' (G3). $$KopB Ende 17. Jh. p. 18 (H1). $$Einzelabschr. 17./18. Jh. Nr. 18 (L2).
Language:
Notes:
(a) Salzburgensi C
(b) Salzburgensem C
(c) hi C
(d) maiora C
(e) Reitenhasel(ach) C
(f) menbri A
(g) Datierung fehlt C.
Places
- Roma, Laterano
München, Bayerisches Hauptstaatsarchiv, Kloster Raitenhaslach Urkunden (Zisterzienser 1034-1798) 1209 12 30, in: Monasterium.net, URL </mom/DE-BayHStA/KURaitenhaslach/1209_12_30/charter>, accessed at 2024-11-25+01:00
A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.
You are copying a text frominto your own collection. Please be aware that reusing it might infringe intellectural property rights, so please check individual licences and cite the source of your information when you publish your data
The Charter already exists in the choosen Collection
Please wait copying Charter, dialog will close at success