In noinine domini. Millesimo centesimo octuagesimo septitno, indictione quinta, tertio die mensis augusti intrantis. Enricus de Lutre tunc dominns Luzarie et Warstalle, vica- rius domini 'Henrici imperatoris residens pro eo, fecit iurare ad sancta dei evangelia Al- bertus* dc Augustinis, tunc villicus curie, et Paganus Castronus, tunc iurator curie, et Arduinus Giroldus, tunc ministralis curie, et Garugius de Armannis et Dominicus Gra- nellus et Gualdus de Villanis, ut definirent bona fide sine fraude boscus* et paludes et pascolus communis Luzarie a diviso, et boscus qui fuit runcatns a triginta annis infra. Et ipse dominus Enricus iuravit cum suprascriptis iuratoribus et fines invenerunt. Que fines tales sunt: A monte et a mane curia Gunzache et curia Razoli; a meridie homines Lu- zarie, scilicet Raynerius de Ferera; a sera similiter homines Luzarie et Brancha Olmete et Casalinus Olniete et Petrus de Prexonerio et filii Martini de Gosberti et Asavitus et Rogerus et filii Rodulfi Mauri et Villani de Villanis et Catalinus de Sigizoni et filii Vezi et filii Mala-tasce et filii Martini Mauri et Ariberti et Frederici et Sicardus Sace et Regicis et Altemannus et Bovus Mayneldus et illi de Pardo et Iordani et ecclesia sancti Georgii.

REtCHSSACHEN. U87 AlTG. 3. 607

Et a quibus partibus dictis et alie multe sunt fines. Et ipse doniinus Enricus fecit definire suprascriptis iuratoribus, et ipseinet dominus definivit, et investivit Albertum de Augustinis et Paganum Castronum et Arduinum Giroldum et. Gartigium Arinannum et Dominicum Granellum et Valdum suo nomine et nomine et in vice communis Luciarie, ita quod ipse Albertus et Paganus et Arduinns et Garugius et Dominicus et Valdus et alios* de Lu- zaria, qui non erant ibi,- debeant habere suprascriptam communitatem, scilicet boscus et pascolus et paludes et eas terras, que fuerunt runcata a triginta annis infra, et ex parte do- mini 'Henrici Imperatoris tenere et usufructare, et in ipso bosco boscare, et in palude pascolare et segare et alia que sibi necessaria et opportunum* fuerit infra suprascriptas coherentias diffinitas. Eo salvo qnod illud bannum, quod ipse dominus Enricus mitteret vel ille, qui erit pro tenipore dominus, per consiliura communis Luzarie pro custodiendo suprascriptum boscum et communitatem, dominus Enricus sen ille, qui erit per tempora, debeat habere medietatem ipsius banni et commuhis Luzarie aliam medietatein. Actum est in palude loco Luzarie.

Interfuere rogati testes Walterius nuncius domini Erbe et.Rogerius Vastalle judex, Dominicus et Carpolinus Carpe et Albertus de Bayse et Johannes Bonifacii Mutine et Bosus de Armannis de Luzaria et Rizus de Aribertis et Lizarolus Giroldus et Gibertus Moronus et Apionus et Peregrinus de Prado et Rudolfus Mauri et alii multi.

Ego Vetulus palatinus notarius interfui.

Ego Conradinus sacri palatii notarius autentieura hujus exempli vidi et legi, in quo sic continebatur, ut in suprascripto legitur exemplo nichil plus vel minus, quod sensuin mutet, et me subscripsi. — Ego Carlinus sacri palatii notarius etc. — Ego Martinus etc.

Cereda aus dem archivo zu Creniona. G. 2. —r Trotz des wiederholten Henrinis imperalor wird das iahr 1187 richtig sein. ■ Penn abgesehen vom zutreffen der indiction ist der reichsmarschall Heinrich von Lautern damals auch anderweitig als legat der mathildischen guter nachzuweisen; rgl. Muratori Antich. Est. 1, 310. Die urkunde scheint, wenn nicht iiberhaupt spSter abgefasst, bei spaterer transsumirung den zeitverhsltnissen gemass modirizirt zu sein; darauf deutet schou das wiederholte tunc; es kounte dann Fridericiis iu Henrieus geandert sein; oder aber. was doch naher liegt, rex in imperator, da 1187 zunachst kCnig Heinrich Italien verwaltete.

896. Die Parmenser beschwSren ein auf filnfzig iahre unter angegebenen be- dingungen mit Cremona geschlossenes biindniss, insbesondere auch ver- sprechend, die gnade des kaisers und des kdnigs fiir Cremona zu erwirken. Parma 1188 dec. 20. Anno ab incarnatione domini nostri Jesliu Christi millesimo centesiino octuagesimo octavo, indictione septima, die martis, duodecimo exeunte decembri, in Parmensi palatio in quo fiunt consilia. — In nomine domini nostri Jeshu Christi. Ego iuro ad sancta dei evangelia, quod bona fide et sine fraude custodiam et salvabo in personis et rebns homines civitatis Cremone et episcopatus et districti per totam meam terram et aquam et fortiam et districtum, nec in sua terra vel aliena vel aqua vel districtu per me vel per alium cogi- tatim eos offendam, nec eos Cremonenses aliquos offendere fraudolose permittam vel con- sentiam. Et si qua gens vel civitas seu persona cum hoste vel ex^rcitu seu cavalcata pro offensione Cremonensibus facienda venerit seu equitaverit in eius episcopatu vel districtu, vel si quis locus aut castrum sui ppiscopatus vel districti civitati Creinone contrarium fuerit, ita quod suis preceptis stare et obedire noluerit, bona fide et sine fraude ipsam civitatem Cremonaiu adiuvabo per comune aut divisnm cum inilitibus et archatoribus cum

608 REICHSSACHEN. 1188 DEC. *20.

meis dispendiis et perditis, quoties et secundum quqd requisituni fuerit per consules vel certos nilncios civitatis Crenione consulibus vel comuni niee civitatis Parme. Et in hoste veniam, nec inde recedam, donec ipsa gens vel exercitus supra episcopatum Cremone vel districtum steterit, vel locus aut castrum suum voluntatem Creraonensium fecerit, nisi re- raanserit parabola omnium consulum vel maioris partis civitatis, qui in civitate vel in hoste fuerit, vel potestatis, qui pro tempore fuerit; et parabola data sine fraude et accepta attendam sine fraude. Et si Cremona guerram habuerit cum aliqua civitate vel gente seu persona vel castro seu loco, eam adiuvabo cum militibus' et peditibus et archatoribus meis dispendiis et perditis, et in suo episcopatu et in alieno episcopatu et districtu, quoties et secundum quod requisitum fuerit per consules vel certos nuntios civitatis Cremone con- sulibus vel comuni mee civitatis Parme. Et in hoste veniam, quoties et secundum quod mihi requisitura fuerit, nec inde recedam sine parabola ut supra. Et omnibus hominibus civitatis vel loci vel castri, cum quibus Cremona guerram et discordiam habuerit, prohibebo per meara civitatem et districtum et episcopatum ire, secundum quod mihi requisitum fuerit per consules vel potestatem vel certos nuntios civitatis Cremone, nisi remanserit parabola omnium consulum vel maioris partis vel potestatis civitatis Cremone, qui pro tempore fuerint, et parabola data sinefraude ita attendam et observabo. Et si Cremona guerram habuerit pro facto Parme cum aliqua civitate vel gente seu loco, ego de predicta guerra pacem vel treguam vel conventionem aliquam non faciam sine parabola data in publica credentia palam omnium consulum vel maioris partis vel potestatis civitatis Cremone, qui pro tempore fuerint; et parabola data sine fraude ita attendam et observabo. Etheconmia attendam et observabo sine fraude bona fide contra omnem personam et gentem et civi- tatem, excepto imperatore Frederico et filio ejus Enrico rege et eonnn successore*. Item bona fide operam dabo et studebo precibus, ut Cremonenses habeant gratiam et bonani voluntatem imperatoris Frederici et filii ejus Henriei regis et snccessoris ejns, et ne malum sive contrarium civitati Cremone faciant de suis honoribus et possessionibus, nec sui distric- tus. Contra hanc concordiam cum aliqua eivitate nec faciam concordiam contra lianc per sacramentum sine parabola eivitatis Cremone, excepta Mutina. Item rationes faciam ho- minibus Cremone et episcopatus et districti per me vel personas ad hoc constitutas secun- dura consuetudinem civitatis Parme; de malefitiis a quatuordecim annis infra, ut caput tantum reddatur, exceptis his que cominissa fuerunt per guerram Casalis majoris et Co- lornii, que pro tempore tregue remisse fuerint; de possessionibus sine fructibus et pena; de debitis sine usuris; hoc salvo ne aliquis cadat a iure suo propter predam vel invasionem vel alium* maleficium, et quod nemo possit se tueri iure uxoris vel nurus vel filiorum; de reliquis vero secundum usum et consuetudinem civitatis Parme. Et si ille qui de predictis condemnatus fuerit non habuerit, unde solvere valeat, in bannum euin ponam, nec emn extrahain de banno in toto meo consulatu, et de mea civitate et districtu eum expellam, nisi venerit ad solutionem faciendam, vel nisi remanserit parabola lamentatoris. Nec ter- minus solvendi debet dari ultra triginta dies, nisi voluntate eius remanserit, cui condem- natus fnerit. Et infra quadraginta dies factis securitatibus ab utraque parte faciam, nisi qualitas negotii aliud postulaverit, vel nisi remanserit parabola lamentatoris vel iusto impedimento. Yetera pedagia et ripatica seu tanse, que ante triginta annos prestaban- tur, sicut cognitum fuerit per bonos et antiquos homines, dari debeant. Nova vero et supra imposita a triginta annis infra remittantur, exceptis his que colliguntiu- et prestan- tur ad pontem Guastalle et pro ipso ponte. Et t>ona fide operam dabo, ut potestas et consules Parme iurent observare «t attendere hiiiusinodi concordiam. Et quilibet con

REICHSSACHEN. 1188 DEC. 20. 609

sulatus ve) potestas debet in suo sacraraento firmare, quod ita observabunt hanc concor- diam et attendent; et debent facere in omni decirao anno huiusmodi sacramenta renovari ab hominibus credentie, quando fecerant hod sacramentura, et a nuntio.civitatis in publica concione per laudem populi, si requisitum fuerit a consulibus Cremone. Et tanse ab invitis non exigantur. Et bona fide operam dabunt, ut generaliter homines Parme iurent a decem- octo annis supra et a sexaginta infra hanc concordiam, exceptis his qui fecerint sacrainenta Placentie. De discordia Mezani Dovariensium debet dici ratio per Vetulum et Girardum Fabrum, vel transactio seu concordia fieri. Sicut Parmenses fecerint in dotibus mulierum Parine, ita nos observabimus in dotibus mulierum Cremone. Bandizatos Cremone, qui nunc sunt vel in antea erunt, in meo districtu non recipiam nec tenebo, et de mea crvitate et districtu expellam, cum mihi requisitum fuerit a consulibus Cremone vel a suis nuntiis. Et hanc concordiam et pacem tenebo et observabo bona fide et sine fraude usque ad quin- quaginta annos. Factum molendinorum Padi non est in hoc sacramento, sed remansit in Vetulo et in homine Bono de Tretio. Et hanc concordiam et pacem iuraverunt ex parte Parme. Et si quid fuerit additum vel mutatum seu minutum vel melioratum In concordia omniiun cousuluin vel maioris partis vel potestatis utriusque civitatis, id observari debet; ita tamen ut predicta pax et concordia ob hoc non destruatur; et ita intelligimus ubicum- que legitur sine parabola omnium consulum vel maioris partis vel potestatis data in publica credentia Cremong publice.

Anno ab incarnatione domini nostri Ieshu Christi millesimo ceutesimo octuagesimo octavo, indictione septima, die martis, duodecimo exeunte decembri, in palatio civitatis Parme, in quo fiunt consilia. Et omnes homines Parme iuraverunt ex parte Parme tenere concordiam factain inter Cremonenses et Parmenses firmam et ratam, nt in hac cartula continetur.

Cereda aus dem archive zu Cremona, B. 63. — Nach urk. desselben archirs werden 1189 apr. 30 zu Parma in plena concione die alten und neuen biindnisse mit Cremona von Gerardin correrius von Parma in die seele der consuln und des volks beschworen.