Karolus dei gratia Romanorum rex semper augustus et Boemie rex. Ad perpetuam rei memoriam. Regie sublimitatis gratiosa benignitas, et si ad universorum fideliuin pro- curandas utilitates et commoda piis et gratiosis inclinetur favoribus, ad illorum tamen de- sideria specialius dignatur intendere, qui promptis et indefessis laboribus ac immota mentis et fidei constantia circa sacri promovendum honorein imperii tam devotiores assidui quam promptiores continuo sunt reperti. Sane pro dilectis nobis universitate seu communi et hominibus civitatis Cremone, nostris et imperii sacri fidelibus, quos ferventis eoruui fidei devotio, quam dudum pre ceteris ad honorera gesserunt imperii, notos reddit, nobilis Ber

NACHTR. — KABL IV. 1355 FLB. 16. 811

nabovis de Vieecomitibus de Mediolano, pro nostra maiestate regia Mediolani, Cremone etc. vicarii, nostri et sacri iniperii fidelis dilecti, serenitati regie porrecta petitio continebat, quatenus dictis communi et hominibus Cremone privilegia, iura, gratias, libertates, dona- tiones, consuetudines et statuta, que a divis quondam Romanoruin imperatoribus et regi- bus obtinuisse noscuntur, iuxta supplicationis eorum formain confirmare, approbare et etiam renovare seu de novo concedere consueta liberalitate regia dignaremur. — In quo- rum uno privilegio, videlicet divi quondam imperatoris Henrici quinti, ut verbis eius uta- mur, expressius continetur, qualiter renovavit et confirmavit Cremonensibus civibus [pro] fidei meritis, quam oinni tempore imperio servaverunt, videlicet ea que proprietate locu- tionis sue Comraunia vocant, a Buccha Adde usque ad Vulperulam ex utraque parte flu- minis Padi; et ut a mari usque Papiam secure ac libere sine molestia alicuius eundi et redeundi et raercandi secundum usum et antiquam consuetudinem eorum cum navibus suis per totum regnum Italie secure^ vadant. — Item in alio divi quondam iinperatoris Friderici privilegio eius utendis verbis dicitur, qualiter Cremonensibus predictis concessit, ut a Cre- mona deorsum in aqua Padi et in omnibus locis et vallibus, in quibus aqua Padi aliquo teinpore derivatur, usque ad mare sive in comitatu Regiensi vel Mutinensi vel Bononiensi vel Ferrariensi vel Ravennatensi ita secure cum omnibus mercationibus, quocumque vo- luerint, vadant et navigent, ut nullus episcopus, dux, marchio, comes, vicecomes vel aliqua potestas vel civitas vel castrum vel aliqua persona aliquod theloneum vel suppositam vel angariam vel aliquam exactionem ab eis exigant vel invitos eos vel res eorum detineant; habeant quoque ipsi Cremonenses in predictis locis vallibus et aquis vendendi et emendi liberam facultatem. — Item in alio ipsius imperatoris Frederici privilegio taliter expli- catur, quoinodo idem concessit, dedit et confirmavit consulibus Cremonensibus nomine communis Cremone omnes commoditates et utilitates sive usantias, quas habent vel tenent aut unquam habuerunt vel tenuerunt, tam infra civitatem et suburbia, quam extra civita- tem in suo episcopatu et in omnibus terris, locis et castris et aquis, que distringuntur vel unquam districte fuerunt per Cremonam, sive predicte commoditates, utilitates et usantie pertineant ad commune civitatis Cremone, sive ad concives qualescuraque sint, sive in terris, sive in aquis, et in consulibus eligendis pro comuni et iustitia facienda, et in omni- bus aliis; dedit insuper et confinnavit Cremone tertjam partem Luzarie et Vastalie, et omnes usantias et utilitates, quas prefata civitas et mercatores cives habent vel habere soliti sunt in Pado, sive in suo episcopatu, sive in aliis superius et inferius, sive in pon- tibus faciendis vel retinendis, sive in collectionibus vel datis ad pontem vel ad commune vel ad mercatores pertinentibus; et insuper aquam Padi et stratas omnes supradicte civi- tati et civibus bona fide et sine fraude, quotiescumque impedite fuerint, expedirentur et disbrigarentur; quod si aliqua persona vel civitas de disbriganda strata vel aqua mandatis imperialibus obtemperare noluerit, quod imperator iuxta rationem procederet, poneret eos in banno et adversarios imperii iudicaret. — Nos igitur predictorum Bernabovis, nostri vicarii, nec non communis et hominum Cremonensis civitatis, nostrorum fidelium dileoto- rura, supradictam fidei ac devotionis immotam constantiam, qua sacrum purius prosecuti sunt imperiuin hactenus et tanto fidelitatis debito futuris temporibus prosequi poterunt et debebunt efficacius, nostre mentis oculo clarius intuentes, dictis communi et hominibus civitatis Creraone supradicta duo priina privilegia in totum et per omnia, tertium vero spe- cialiter quo ad articulum superius explicatum, et maxime dictorum privilegiorum, veris ut apparebat sigillis cereis munitorum, suprascriptos articulos ac tenores in omnibus et sin- gulis eorum punctis et sententiis de verbo ad verbum, ut suprapositi sunt, presentibus

812 NACHTB. — KARL IV. 1355 FEB. 16.

litteris de innata nobis dementia ratificamus, approbamus et de novo coneedimus seu etiam innovamus. Insuper ut prefati commune et homines tanto se reddant nobis et imperio fide- litati maiori conspicuos, quanto se pluribus conspexerint ab eodem imperio et nobis favo- ribus et gratiis regalibus coinmunitos, supradictis adiicimus et eis gratiose coneedimus, quidquam a.d rempublicam ipsius civitatis Crémone pertinet ab antique, пе�? non quod iuris- dictio temporalis totius Cremonensis episcopatus et districtus ad ipsam Cremonensem civi- tatem seu vicariuin eius inibi ius reddentem respectum habeat seu pertinere debeat, tarn in aquis quam hrterris et locis illis ipsius districtus vel episcopatus, scilicet ubi dicta civitas vel eius ibidem vicarius ius reddens in possessione vel quasi iurisdictionis exercende nunc est et a sexaginta annis citra iusta ratione dignoscitur extitisse, vel etiam si principaliter in aliquibus forte locis episcopatus predicti ius idem non possideant, dum tarnen ab ipsis ius iurisdictionis in eisdem competeré dignoscatur; non obstante si forte ius idem iuris dictionis, ut predidtur, per alios de facto et minus debite occupatur. Supradictam vero confirmationem, approbationem, innovationein seu de novo concessionem ipsis communi et hominibus Crémone facimus, pro ut digne possumus, salvis tainen in singulis premissoruin nostris et imperii пе�? non episcopi et successorum eius et ecclesie Cremonensis et aliarum quarumlibet iuribus personarum. Nulli igitur hominum nobis et Romano imperio subiec- torum liceat, hanc nostre confirmationis, approbationis, ratifications, innovationis, vel nove donationis aut concessions vel indulti paginam infringere, vel ei ausu temerario quoinodo- libet contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, prêter hoc quod quelibet con- trafacta ipso iure censemus irrita, penam centum marcarum auri, solvendam pro media parte cainere nostre et alia media passis iniuriam, se cognoverit incurriese, presentium sub nostre maiestatis sigillo testimonio litterarum.

Datum Pisis, anno domini millesimo trecentesimo quinquagesimo quinto, indictione octava, xiiii. kalend. martii, regnorum nostrorum anno nono.

Per dominum Luthomislensem episcopum cancellarium . . Michael.

Cereda ans dem orig. im archive zu Cremona, С. fluminis Padi, К. К. K. — Die eingerückten auszüge sind nicht wörtlich den Originalprivilegien entnommen, sondern der bestätigung Friedrichs II oder der damit stimmenden Ludwigs IV, oben nr. 1088 und 1118; um so bezeichnender ist es, dass hier nur drei, und auch diese nicht in der frühern Vollständigkeit bestätigt werden.