Principes Alemannie domino pape. In lapide angulari Christo Iesu fundatam eccle- siam inilitantem duplici robore providentia divina firmavit, dum ipsi sacerdotium ad sub- stantiam prebuit et imperium ad tutelnm, que duo sic indivisibiliter1 invicem per designa- tionem duplicis2 gladii coniunxit, ut alterutrum periini vel enervari3 non valet sine detri- mento duorum. Ex quibus non tam probabiliter quam necessario subsequenter infertur, quod utrumque contempnat aut diligat, qui gladiorum alterum diligit vel contempnit; et nos, quos mediatores quodammodo dei et hominis sacerdotes ecclesia et imperium prin- cipes stabilivit, adJ utrumque sic oportet et expedit habere respectum, quod explere paftes officii nostri non possumus, si quantumvis in altero5 claudicemus. Igitur, reverendissime pater, provisionis et fidei nostre devocionis alloquium diligenter attendite atque6, prout potestis, ex ipsa negocii qualitate colligite, quoniam ad id debiti nostri nos necessitas iin- pulit et communis utilitas persuasit. Dum enim sollicita meditatione revolvimus, in quan- tum ecclesie teneamur, dum ex dissensione suborta inter vos et cesarem nostra futura dispendia meditari summa necessitate compellimur, et utilitate previa suggerente, debemus inter vos, prout scimus et possumus, interponere partes nostras. Et cum se nobis opor- tunitas et casus ingesserit, ut a7 domino et imperatore nostro primitus ordinemur, veluti tempore suborte discordie cum ipso prosentes, ad ipsum in audacia fidei, sed [etj in reve- rentia maiestatis accessimns, dissensionis huiusmodi originem deposcentes et causam, licet nobis antea penitus [non] ignotam, et cum instantia nichilominus ingerentes, ut ad8 sacro- sanctam ecclesiam matrem suam cum omni devocione rediret. Qui onmibus diligenter ex- positis, super quibus fuerat ammonitus et excommunicationis sententia dicitur innodatus, ac rosponsioniluis singulorum, prout hecomnia publici testimonii series testabatur, demuni si quis posset in ipso vorbo vol opere notari dofectus9, ipsuin totum fidci et provisioni nostre ac aliorum principum pariter commisit, alias devotionem oiniiem [ad deum] ot eecle- siam protondendo, quain nos, prout ab homino licuit oxtorioro colligore, si veritati deosse

672 REICHSSACHEN. (1239.)

iiolimms, vidimus et voridice10 possumus protestan. Qua responsione velad irrefragabili ratione devicti, ad vos patrem et protectorem nostrum de necessitate convertimur, cum reverencia vobis loquimur et in sinceritate consilii suademus, ut tantum exacerbare filium non velitis. Devotionem ipsius paterna pietate respicite, ut11 a scandalis, ex quibus ipsi catholice fidei possit imminere periculum, caveatur. Ad que, prout diximus12, patervene- rande, presentibus suadenda prêter13 ecclesie dissidium, quod veremur, illa nos ratio spe cialis inducit, quod in nobis ipsis attendimus exvestra14 dissensione scissuram, dumvelud ecclesie filii et prelati reverentiam vobis filialem agnoscimus, et velud imperii principes ex ¡uramento fidelitatis et principalis bonore domino et imperatori nostro vel imperio pocius de necessitate compellimur non deesse15, cuius iustitiam16, propter quam persecutionem et ex hoc pati conqueritur, producit in medium dominus17 imperator ad sue cause muni- men, prêter expresse probationis indicia, vulgaris fame presidium et testimonium18 gene ralis opinionis adducens, quod in favorem Mediolanensium et suorum sequacium proces- seritis taliter contra eum. Quod ad credendum licet apostolice sedis auctoritas et religionis ecclesie sanctitas nos indnci de facili non permittant, quod vicarius voritatis rebellium se- diciosorum imperii, .quod est ecclesie bracbium speciale, manifestam calumpniam tueretur, sic tarnen hoc periculose silere veremur, ut gravamen ecclesie, quod generalis opinio pré dicat, taceamus, presertim cum ad testimonium veritatis et per fame favorem non leve probationis indicium adducatur, quod G. de Montelongo legatus vester, apud Mediolanenses continue moram trahens, fidèles imperii modis omnibus quibus potest a fide et devotione debita nititur revocare, prout hec omnia dominus19 imperator suis Ktteris et multorum testimonio20 fide dignonmi probaré posse confidit. Deinde, sanctissime pater, sedis apo stolice gravitatem in ilia sinceritate devotionis appetimus, qua fidem nostram diligimus et Romanam ecclesiam veneramur, ut contra morbi principia cum medicina salutis et salu- britate consilii velociter occurratis, ut in perplexitatem huiusmodi nos et alios prelates ecclesie ac sacri imperii principes non perniittatis adduci, ut cum imperio, cuius membra nos sumus, cui et salva fide deesse non possumus, matris ecclesie dispendia deploremus. Habet enim dominus imperator, quod nobis obviât, quod cum [pro] reformatione imperii, quod est nostrum, personam exponit et thesauros effundat, nos21 ipsum, immo nos ipsos dese- rere non possumus, nec aliquatenus debeamus. Nec in contrarium22 alicuius principibus ex nostris falsa suggestio, qui penes vos23 propria commoda persequentes in aqua túrbida piscari desiderant, vos inducat, cuius ad ultimum voluntatis propositum invenietur insta bile et potentia defectiva. Generale negotium et bonum et publicam causam pro reforma tione pacis attendite, ad quam, quantumcunque cum reverentia matris ecclesie et honore sacri Romani imperii possumus, libenter offerimus nos paratos.

Aus abschr. in hs. der hofbibliothek zu Wien, Philo!. 305, Ы. 124. — Gedr. Hahn Collectif) monum. 1, 232 und danach Huillard Hist. dipl. 5, 398, mit lücken und abweichungen : im allge meinen noch stärker verdorben, gewährt doch an manchen stellen unser text sichtlich die besseren lesarten. — Zu den aussteuern des briefs gehören wohl sicher erzbischof Eberhard von Salzburg und die bischöfe Conrad von Freising und Rüdiger von Passau, welche im märz zur zeit der eicomniu- nication beim kaiser zu Padua waren (Reg. Frid. nr. 970), wo der erzbischof noch apr. 22 urkundet (Meiller Regesta archiep. Salisb. 279 nr. 472), während in diesem ¡abre andere deutsche bischöfe am kaiserlichen hofe nicht nachzuweisen sind. — 1 Hs. invisibililer. — ! ducis. — 3 enumerari. — 4 quod ad. — 5 alios. — 0 atque nos ; richtiger etwa in näherem anschlusse an den andern text : ad quod nos, protU p. e.v i. ». q. colligere, dtbiti nostri usw. — 7 ad. — 8 gpud. — * defectum. — 10 iuridice. — " ubi. — •* dignius. — 13 te pre suadendo inier. — l* nostra. — 15 nondtîm. — ,c-instantiam. — 17 iustus. — ,s testamentum. — 19 dum. — ,0 militari post. — 21 non. — гг contractum. — 83 nos.

REICHSSACHEN. 1241 MARZ. 673