III. Annus 1254. Innocentius IV. Pontifex Maximus, Hospitale Ordinis sanctae Mariac thoutonicorum in Livonia, specialiter autem castra Allecten, Calve, Selen, Medene et Mitczegale in protectionem suam suseepit. Rok 1254. Innocenty IV. Papiez, Szpital Zakonu P. Maryi a Inflantach, mianovicie zas zamki Allecten, Calve, Selen, Medene i Miterejjale pod opiekç swojç przyjmuje. Innocentais episcopus servus servorum dei. Dilectis Filiis . . Magistro et Fratribus bospitalis sanete Marie theutonicorum in lyvonia. Salutem et aposto- licaui benediciionem. Sacrosancta Romana ecclesia devotos et humiles Filios ex assuete pietatis officio propensius diligere consuevit, et ne pravorum homi- num molestiis agitentur . eos tamquam pîa mater sue protexionis munimine con- fovere. Fiapropter dilecti in domino Filii . vestris justis postulacionibus grato concurrentes assensu . personas et bospitale vestrum . in quo divino estis obse quio mancipat i . cum omnibus bonis que in preseuciarum racionabiliter possidete, aut in Futurum iustis modis prestante domino poteritis adipisci, sub beati Petri et nostra protexione suscipimus Specialiter autem de Allecten . Calve Selen . Medene . Mitczegale Castra seu municiones et eornm villas ueenon possessio- nes et alia bona vesira, omnia iusle ac pacifice possidetis, vobis et per vos bospilali vestro auctorilate apostolica confirmamus et presentis scripti patroci nio communimus. Nulli ergo omuino hominum liceat banc paginam nostre pro texionis et confirmacionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem boc attemptare presumpserit. indignaciouem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit iueursurum. Datum Asissii X Kalend. Iunii pnntificatus nostri anno undecimo* (TYanssumium de nnno 1303 in secreto Arcb Rcgiomoni. ri-|>osiium. Lada Xl No. 5.) IV. Annus 1254. Innocentais IV. Pontifex Maximas confirmat Ordini possessionem aliqunrum terrarum, a rege Mindovo Uli donatarum. Rok 1254. Innocenty IV. Papiez potwiérdza zakonowi posiadtosei pcwnc przez Króla Mindowç nadane. Innocentius Episcopus servus servorum dei. Dilectis Filiis .. Magistro et Fratribus hospitalis sanete Marie Theutonicorum in Lyvonia Salutem et aposto- Hcam benediccionem. Ex tenore vestre peticionis aceepimus. quod carissimus in cristo Filius noster. lllustris Rex Lettowie de novo conversus ad cultum Fidei cristiane. Wangen et Carsouwe terras, ac medietatem locorum que Dai- nowe et Rassioue Vulgariter appellantur. necnon quedam alia loca et bona vobis et hospitali v estro prout asseritis pia et provida liberalitate sient ad eum nosci- tur pertinere donavit. Nos itaque vestris supplicationibus inclinati, quod ab eodem Rege in hac parte provide Factum est. et in alieuius preiudicium non redundat. ratum et Firmum babentes id aucioritate apostolica confirmaiuns et presentis Scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino bomiuum Hceat banc paginam nostre confirmaciouis iufringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attempiare presumpseril, indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Assisii XII. kalend. Septembris Pontificatus nostri anno undecimo. (Tranisamtum de anno 1352 in aeoreto Arch. Regiomont. repositam. Lada Xl. No. 11.) 8 V. Annus 1254. Innocentius Papa juramentum Christiani episcopi Lithuaniao, rcceptum ab arcliicpiscopo Rigcnsi, annihilat, et cpiscopo nuenburgensi jubet, idem a Christiane recipere. Rok 1254. Innocenty Papiez przysiege Krystyana biskupa litewskiego, swiczo przed arcybiskupem rygskim ztozonq, uniewaznia i nakazujc, aby jq od teifoz Chrystyana odebral biskup nnenburgskii. Iiniocentius Episcopus servns servorum dei Carissimo in christo Filio Illustri Regi Lethovie salutem et apostolicam benedictionem, inclinati serenitatis tue precibus Venerabili Fratri nosiro Archiepiscopo Lyvonie ac Pruscie pront acce- pimus, sub certa Forma dedimus nostris litteris in maudatis, ut kathedrali Eccle- sie quam tu in partibus tuis de novo sub propriis expensis engere ac dotare magnifice intendebas, Venerabilem Fratrem nostrum Christianum Episcopum Lethovie tunc Fratrem presbyterum Hospitalis sanete Marie theuthunicorum in Livonia, ad requisitionem tuam auctoritate nostra preficeret in Pastorem, et ei Diunus consecracionis impenderet ac debitam obedientiam et reverentiam Faceret a subditis exhiberi, recepturus ab eo postmodum pro nobis et ecclesia Romana Fidelitatis solite iuramentum iuxta Formam quam eidem sub bulla nostra misimus interclusam, sane idem Archiepiscopus peius quam ad ipsum huiusmodi nostre littere pervenissent, de ipso Christiano providit ecclesie memorate iuramentum Fideli tatis sue et ecclesie sue nomine ab ipso recipiens, licet hoc deiutentione nostra nullatenus exstitisset maxime cum terra Lethovie sit iuris et proprietatis beati Petri ac pro tue sublimitatis honore nullum ibi esse velimus Episcopum qui alii quam Romano Pontifici sit subiectus, Quia vero tu postmodum a Nobis per affectuo- sas litteras postulasti utsuper hoc providere de circumspectioue sedis apostolice curaremus, Nos tuis precibus annuentes, eundem Episcopum ad observanciam predicti iurameuti predicto archiepiscopo taliter prestili decernimus aliquatenus non teneri, Volumus tamen quod ipse Venerabili Fratri nostro Episcopo Nuen- burgeusi si cui super hoc scripta nostra dirigimus exhibeatpro nobis et ecclesia - 9 H (imana Fidelitatis sollte iuramentnni îuxta Formam litterarum quam super hoc transmisiinus Archiepiscopo memorato, Datum Anaguie tercio nouas Septem bres Pontificatus nostri anno duodecimo. (Transamptom originate de anno 138i inveniturin archivo secreto regiomontano; tada Ill. No. Ct.) 4»- VI. Annus 1254. Innocentius IV. Papa certiorem facit episcopum Dorpatensem, juramentum Cbristiani opiscopi Lithuaniae coram Archiepiscopo Rigensi praestitum, nullius esse valoris, commendat tamen episcopo dorpatensi, ne permittat eundem Cbristianum molcstari. Rok 1254. Innocenty IV. Papiez uwiadomia biskupa dorpackiego, ze przysiçga Krystyana, biskupa litewskiego, ztozona przed arcybiskupem rygskim nie jest waznq, zaleca mu atoli, aby Krystyanowi nicdat zadnej krzywdy od kogozkol- - wiekbadi robic. Innocentius Episcopus servns servorum dei Venerabili Fratri Episcopo Tar- batensi salutem et apostolicam benedictionem, inclinati precibus Carissimi in cbristo Filii nostri Illustris Regis Lethovie de novo conversi ad cultum Fidei Christiane Venerabili Fratri nostro Archiepiscopo Lyvonie ac Prusie, prout accepimus sub certa Forma dedimus nostris litteris in mandatis, ut kathedrali Ecclesie quam dictus Rex in partibus suis de novo sub propriis expensis erigere ac dotare magnifice intendebat, Venerabilem Fratrem nostrum Christianum Epis copum Lethovie tunc Fratrem presbyterum Hospitalis sanete Marie teuthuni- corum in Livonia ad requisicionem Regis eiusdem auetoritate nostra preficeret in Pastorem et sibi muuns cousecracionis impenderet ac debitam obedienliam 2 10 —- Faceret a subditis exhiben recepturus ab ipso postmoilum pro Nobis et ecclesia Romana Fidelitatis solite iuramentum iuxta Formam quam sibi sub bulla nostra misimus interclusam, sane idem Archiepiscopus prius quam ad ipsum huiusmodi nostre littere pervenissent, de ipso profidit ecclesie memorate iuramentum Fide- litatis suo et ecclesie sue nomine ab ipso recipiens licet hoc de intentione nostra nullatenus exstitisset, maxime cum terra Lethovie sit iuris et proprietatis beati Petri ac pro eiusdem Regis honore quem a sue conversionis inicio assumpsimus in Filium Ecclesie specialem et Regie dignitatis titulo fecimus insigniri, nullum ibi esse velimus Episcopum qui alii quam Romano Pontifici sit subiectus, Quia vero predicto Rege a nobis postmodum per afectuosas litteras postulante ut super hoc providere de circumspectione sedis apostolice curaremus, Nos eius precibus annuentes ipsum ad observanciam predicti iuramenti taliter prestiti decrevimus aliquatenus non teneri Nos provisionem de ipso factam per Archie- piscopum memoratum quem propter hoc in persona ipsa nul l am iurisdictionem volumus optinere, ratam et Firmam habendes ipsam per litteras nostras duximus confirmandam, decernentes irritum et inane si quid postquam litteras nostras super provisione de ipso facienda concessimus sine speciali mandato nostro facieute de illis plenariam mencionem fuit ab aliquo, vel de cetero fuerit attemptatum, quocirca Fraternitati tue per apostolica scripta mandamus, quatenus non permitlas enndem Episcopum super hiis contra confirmacionis et constitucionis nostreteno- rem, ab aliquibus indebite molesiari, molestatores huiusmodi per censuram eccle- siasticam appellatioue postposita compesceudo uou obstante si aliquibus persouis loci vel dignitatis a sede apostolica sit indultum quod suspendi vel interdici aut excommunicari non possint, nisi de iudulto huiusmodi sibi concesso plena et expressa seu de verbo ad verbum in nostris litteris mencio habeatur. Datum Anagnie duodecimo kalend. Octobris Ponüficatus nostri anno duodecimo. (Transumptum originate de aaao 1388 invenitur in archivo regiomoniauo. Lada llI. No. Gt.) ,H* II m Annus 1255. Privilegium reifis Mindove, quo terram Sellen, ordini S. Mariae Theutonic. donat. Rok 1255. Przywilcj Aróla Mindowy n.idajqcy ziemiç Selen zakonowi Niemie- ckiemu P. Maryi. Myndowe dei gracia Primus Rex Lettowie universis crisii Fidelibus ad quos presens scriptum pervenerit, salutem in Filio dei vivi. C'um dilecti nobis in cristo Magister et Fratres domus sanete Marie Theuton. in Lyvonia, sua Fideli ac diligenti persnasione de tenebris gencium nos vocarint ut enm ceteris cristi Fidelibus veritatis lumen eo levins agnoscere valeamus, et eorum auxilio mediante dominus apostolicus nos renasci fecerit per unde graciam baptismalis, et de sua solita clemencia, nos in Regem tocius Lettowie fecerit coronan. Cum itaque vîgilanti sollicitudine meditaremur, quid ad eiusdem Regni conser- vacionem et protectionem nobis expediret, Fide conspeximus oculata, nobis fore valde necessarium ac proficuum Fidei cristiane, quatenus circa memoratos Magistrum et Fratres de Lyvonia, Donaciones regias faceremus. Licet tamen eorumdem perutilis Ordo ad huiusmodi ecclesie singulare subsidium, a domino sit feliciter institutos, ut ipsi in assistendo nobis eo fore valeant forciores, et nos eo liberáis ac potencius impugnatoribus Regni nostri, Fidei que rebelli- bus resistere valeamus . et cum eciam nemo cogetur suis Stipendiis militare . de consensu heredum nostrorum predictis Magistro et Fratribus in Lyvonia Ter- ram que Selen dicitur, videlicet Medene. Pelone. Maleysine. Thooraxe, cum suis attinenciis duximus assiguandam, perpetuo libere possidendam. In cuius itaque Facti perhennem memoriam presentem paginam sigilli nostri muni- mine ferimus robnrari. Datum anno M. CC. Lv. Meuse Octobris. (Priviiegium originaie invenitur in archivo secreto regiomontano cum sigiiio regaii Mindovae. Lada Xl. \o.O.) [ln transumpto hujus priviiegii sigiiium Mindovae sic describitur: ln Sigitti caraciere erat scuipia ymago Regis sedeniis cum scepiro in mana drxira et in manu sinistra rum pomo et una rrure super dicto pom» et in eius cireuinferenciis eiant scripia \eiba que heruntur posi quaniiam crucem, videiicet. Myndowe dei gracin Rex Litowie.) 4* 2* 12 vin. Annus 1257. Rex Mindove donat ordini in Livonia alignas terras ea conditione, ut ordo ei contra inimicos crucis auxilio assistet. Rok 1257. Król Mindowe nadaje zakonowi w Inilantach pewne ziemie pod warunkiem, aby zakon dawa! pomoc przeciw nieprzyjaciotom krzyza swiçtego. Myndowe dei gracia Rex Lettowie . uni versis présentes litteras inspectnris Salutem in nomine Ihesn cristi. Qnum inspiration's divine gracia faciente per consilium dilectorum nobis in cristo. . Magistri et Fratrum domus Theutonice de Lyvonia de tenebris gencium in ecclesie Ihesu cristi lumen sumus vocati ac renati per unde graciam baptismalis ac Sanctissimus Pater ac dominus noster Innocencius papa quartus personam . regnum et omnia bona nostra iurisdiccioui ac proteccioni apostolice Sedis subiciens auctoritate sua nos fecit coronari in Regem tocius Lettowie ac terrarum omnium quas divine virtutis auxilio iam eripuimus de infidelium manibus vel eripere potuerimus in futurum . ut Fine lau- dabili valeat consumari . quod in nobis est inchoatum. Fideique rebelles et turbatores regni nostri manu potenti reprimere valeamus . necessarium nobis vidimus . . Magistri et Fratrum auxilium predictorum . quod et ipsi nobis feren- dum ut in eorum litteris super hoc confectis plenius continetur, sub iureiuraudo firmiter promiserunt. Quamvis autem milicia eorumdem Fratrum ordiuis insti tuta noscatur contra Fidei et ecclesie turbatores et ipsi nobis sicut et plus quam ceteris cristianis auxilium suum ferre essent parati absque ubligacionis vinculo speciali et vitam eternam sufficiens sibi stipeudium repu tarent . tamen ut suam obligaciouem in hac novitate nobis maxime necessariam efficatius in auxilio nobis ferendo valeant observare . terras inferius nominaudas domui eorum de consensu heredum nostrorum contuliiuns cum omnibus attineuciis libere possi- dendas . ea condicione interposita . ut ipsi Fratres per se ac suos in expensis propriis material*i gladio auxilio et consilio nobis ac regni nostri legitimis suc- cessoribus assistaut perpetuo contra nostros ac Fidei inimicos. Nomina autem terrarum hec sunt. Rasseyene medietatem. Lonkowe medietatem. Betegalle 13 medielatem. Ergalle medietatem. Dey no we medietatem. Pamemene medie tatem. Kulene totum. Carsowe totum. Crase totum. Niderowe totum. Weyzze totum . aliud Weyzze totum. Wanghe totum. In hnius itaque rei testimonium presentem paginam sigilli nostri munimine Fecimus roboran. Datum anno dominice incarnacionis. Millesimo . ducentesimo . quinquage.simo septimo. (Transumpium invenitur in archivo secreto repiomoniano. Lada Xl. No. 11.) IX. Annus 1257. Alexander IV. Papa, rogante rege Mindovo, confirmat donationem terrae Selen ordini theutonico, a rege factam. Rok 1257. Papiez Alexander IV. na prozbç króla Mindowy, potwierdza nadante ziemi Selen, zakonowi przez króla darowanej. Alexander episcopus servus servorum dei, dilectis Filiis Magistro et Fratri- bus hospitalis sanete Marie Theutonicorum in livonia Salutem et apostolicam beuedictionem. Cum a nobis petitur quod iustum est et honestum tam vigor equitatis quam et ordo exigit racionis, ut id per solicitudinem officii nostri ad debitum perducatur effect um. Exhibita siquidem nobis vestra peticio coutine- bat, quod carissimus in cristo Filius noster. M. Rex Littowie illustris terras Selen . videlicet Aledone. Pelone, Malesine et Theuraxe cum suis periinen- ciis prout spectabat ad eum, vobis pia et provida liberalitate coutulit perpetuo possidendas prout in pa<entibus litteris eius confectis exinde ac suo Sigillo signatis plenius continetur. Nos itaque vestris supplicaciouibus inclinat i, quod super hoc ab eodem Rege pie ac provide factum est ra tu m et firm um baben- tes, id auctoritate apostolica coufirmamus et presentis scripti patrocinio comu- nimus. Tenorem autem litterarum ipsaram de verbo ad verbum presentibus 14 fecimns annotari, qui talis est. Sanctissimo Patri ac domino sacrosancie Romane Sedis summo poniifici Alexandro Myndowe dei gracia Rex Littowie filialem obedienciam et constantissimam in domino carilatem, ac devota pedum oscula beatorum. Cum dilecti nobis in cristo Magister et Fratres domus sanete Marie Theuto/iicorum in Livonia sua Fideli ac diligeuti persuasione de tenebris geucium nos vocariut, ut cum ceteris cristi Fidelibus veritatis lumen eo levius agnoscere valeamus, ut eorum auxilio mediante apostolicus III. iiii. predecessor vester Felicis memorie nos reuasci Fecerit per unde graciam baptismalis et de sua solita clemencia nos in Regem tocius LiUovie fecerit coronari ut idem Regnum a nobis et nostris successoribus paeifice va'eat gubernari . vidimus nobis fore valde uecessarium ac proficuum Fidei cristiane ut circa quaslibet donaciones regias Faceremus. Cum itaque memorati Magister et Fratres in Livonia nostri constantissimi cooperatores et Fidelissimi promotores snum ferre nobis auxilium sint parati ut in auxilio nobis ferendo eo fore valeaut forciores et ad hoc explendum eis eliam suppetant Facultates de consensu heredum nostrorum eisdem Magistro et Fratribus terram que Selen dicitur . videlicet Meddone Pelone Maleisine Thouraxe cum suis attinenciis contnlimus perpetuo possidendam. Supplicamus igitur beniguitati vestre, quatenus eandem donaciouem circa predictos Magistrum et Fratres a nobis provide factam ratam et gratam babentes, eam patentibus papalibus litteris dignemini confir mare . et Magistro et Fratribus domus Theutonicornm in Livonia pet exhibi- torem presencium destinantes. Datum Anno domiui Millesimo Ducentesimo Quinquagesimo quinto Mensis Octobris. Nulli ergo omnino hominum liceat banc paginam nostre confirmacionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit indignacionem omnipotenüs dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Viterbii III Ydus Julii Pontificates nostri anno tercio. (Traniumptum originaie de anno 1393 invenitnr in archivo secreto regiomontano. Lada Xl. Л'о. 10.) 15 X. Annus 1259. Mindove rex Lithuaniae donat ordini in Livonia terras Schaloven, Seymeten et Samniten. Rok 1259. Król litewski Mindowe nadaje zakonowi w Inflantach ziemie Scbalowen, Seymeten i Samniten. (Zmudz.) Myndowe dei gracia Rex Letiowie . universis cristi Fidelibus presentes Ш- teras inspecturis salutem in nomine Ihesu cristi. Quoniam inspiracionis divine gracia faciente per consilium dilectorum nobis in cristo . . Magistri et Fratrum domus Theutonice in Lyvonia de tenebris geucium in ecclesie Ihesu cristi lumen vocati s и mu s ac renati per unde graciam bapiismalis ac Sanctissimus Pater ac dominas noster Innocencius papa quartos personam, Regnum et omnia bona nostra iarisdiccioni ac proteccioni apostolice sedis subiciens auctoritate sua nos fecit coronari in Regem totius Lettowie ac lerrarum omnium . quas divine virtutis auxilio iam eripuimus de infidelium mauibus vel eripere poterimus in fu turum . nt fine laudabili valeat consuman . quod in nobis inchoatum est Fidei- que rebelles turbatores regni nostri manu potenti reprimere valeamus . necessa- rium nobis vidimus Magistri et Fratrum auxilium predictorum . quod et ipsi nobis ferendum, ut in eorum litteris super hoc confectis plenius contiuetur . sub iure- iurando flrmiter promiserunt Quam vis autem milicia eorumdem Fratrum ordinis instituta noscatur contra Fidei et ecclesie turbatores et ipsi nobis plus quam ceteris cristianis auxilium sunm ferre essent parati ad resistendum iuimicis Fidei absque obligacionis vinculo speciali vitam eternam sufficienssibi stipen dium reputantes . tamen ut suam obligaeionem nobis in hac novitate maxime necessariam efficacius in anxilio nobis ferendo valeant observare, terras bife- rius uominatas domn i eorum de consensu he red um nostrorun* eoutulimes libere ac quiete perpetuo possideudas . nichil nobis iurisdiecionis vel dbminii in eis- dem reservantes . ea condicione interposita . ut ipsi Fratres per se ac suos, in propriis expensis materiali gladio . auxilio . et consilio . nobis ac regui nostri legitimis heredibus assistant perpetuo contra Fidei iiumicos regni nostritemri- uos infestantes. Nomina autem ierrarum hec sunt. Deuowe tota . quam eciam 16 quidam Ietwesen vocant. exoeptis quibusdam terrulis, scilicet Sentane. Der- nen. Cresmen . et villa Gribiniten Gubiniten dicîtur . cum tribus villis in Wel zowe quas nostro dominio reservamus. Insuper dcdimus Fratribus prelibatis terram Schalowen. Seymeyten totam . illis duntaxat bonis in ipsa Seymeta exceptis, que venerabili patri ac domino Lettowie Episcopo contulimus . prout in litteris desuper confectis plenius contiuetur. Hanc eciam ipsis graciam faci- mus specialem cum heredum nostrorum consensu et voluntate liberaliter et libenter . ut quicunque in regno vel dominio. nostro Fratribus ipsis de bonis suis tam mobilibus quam immobilibus in toto vel in parte aliquid dederit vel in testamento legaverit sive a nobis teneantur in Feudo seu dancium vel legancium sint propria tamquam alia bona sua, que ipsis contulimus . libere possidere valeant perpetuo et habere. In cuius itaque donaciouis ordinaciouisque per- bennem memoriam, presens Privilegium inde confectum sigilli nostri munimiue Fec'imus roborari. Datum Anno domini Millesimo. CC°. LIX°. Septimo ydus Augusti. (Privitegium originate iu archivo secreto regiomontano. Lada Xl. No. 12.) **