IV. Wladyslaw Jagiello, Król polski, od roku 1386. do korica wieku czternastego. • I/ ч.' í . .; Acta diplomática régnante Vladislao Jagiellone, jam rege Polo- niae, ab anno 1391 ad finem seculi decimi qnarti. 1№мШШ1 Akla d jplomatyczne za panowania Wladysfawa Jagielty, juz króla polskiego az konca tíuP wiekn. —— Annus 1391. Sandivogius, Palatinus Calissiensis et alii proceres Poloniae pronunciant pacem inter regem Poloniae et Ordinem S. Mariae Theutonicorum Marienburgi conclusam. Rok 1391. Sçdziwoj, wojewoda kaliski i inni panowi polscy oglaszaja, pokoj zawarty miç- dzy królem polskim a zakonem Panny Marji w Malborgu. Nos Sandzivogius palatinus Kalissie . et kapitaneus majorisPolouie generalis, nicolaus Strus et arnoldns de Waldaw. Notum facimus omnibus et singulis presentem litteram visuris seu audituris, quod in anno domini Millesime tricen tesimo nonagesimo primo proxima feria sexta ante diem dominicum quo in ecclesia dei misericordia domini decantatur pro parte Serenissimi principis ac domini domini Wladislai dei gratia regis Polonie etc. cum venerabilibus ac religiosis dominis fratribus Wilhelmo de Helfenstein magno commendatoreSiffridoWalpod de bassenheim suppremo hospitalario et commendatore in Ëlbiug, Cunrado de Jungingen thezaurario ordinis beate Marie tbeut . qui tunc temporis circa ma 10 74 gnificum et religiosum principem dominum ac dominum Cunradem de Wallenrode magistrum generalem ordinis suprascripti inMarieuburg preseutialiter interfuerunt qui eciam tres plenipotentes fecerunt in bac causa termiunm quoddam ibidem in Marieuburg conuentiouis babebamus facientis vnanimiter vna cum ipsis et sta- tuentes diem quendam placiti inter dominum nostrum regem generosum ab vna et inter dominum magistrum generalem suprascriptos parte ex altera diem cele- brandum et tenendum ipso die beate margarethe proximo futuris Sic quod ipse dominus rex quatuor honestos viros de quibus in hujus modi causis fidem gerit ad enodem diem mittat hü idem quatuor octavo die ante fes 1 um beate margarethe proxime nunc futurum supra insulam Wisla situatam circa Slottoriam supra quam insulam etiam prius dies tentistis placitorum ac etiam ipse dominus magi- ster generalis quatuor honestos viros pro sua parte super insulam eandem ad hoc mittere debet qui octo ex utraque parte omnia et singula impedimenta et dissensiones inter regnum polonie lit wan os et ruthenos existentes ab vna et terram prussie parte ex altera tractandi plenariam debent habere potestatem eademque inpedimenta et dissensiones secundum iusticiam dileccionem et amici- tiam postpouendum et discuciendum Iusuper illi etiam octo plenariam ad hoc habere debent ex utraque potestatem Cum autem ipsos in eo mutuo convenir! contingeret, ex tunc domino regi scribere debent et intimare quod in raczans et domino magistro generali in thorun veniant propriis eorum in personis illius etiam hii octo debent esse parati quod Serenissimum principem dominum regem polonie et dominum magistrum suprascriptos dummodo in eo couvenirent ad locum vbi vtrisque hoc conveniens erit comportabunt coupeteutem et dies placiti seu terminus durare debet decem diebus in eo etiam conuenimus vnanimiter cum consensn, quod integra pax et treuge firme esse et durare debent inter terras litwauie et russie et terras prussie speciantes ad dominum magistrum et ordiuem prescriptos dolo quibuslibet et fraude semotis, Eedem dies treuge dominica proxima ante festum penthecostes proxime affuturum iucipi debent et durare usque ad festum sanete margarethe suprascriptum et quatuordecim diebus post diem sicut partes vna ab alia recedent Inter cetera habere voleutes specia- liter quod terra liuonie etiam sit in treugis pacis eiusdem, Sic tamen quod do- minus magister generalis statim et in coutinenti litteras suas mittere debet ad liuoniam ac ipsis intimare quod treugas easden pacis tenerent omni sine dolo et fraude conuenimus iusuper in unum quod diem amicabilem inter terras litwauie, russie et terras prussie fecimus et pacem firmam usque ad diem et post diem prenominatum et exinde volumus quod predicte terre polonie et pi ussia commu 75 uicatores et conuenciones mutuas habere poterint, et debent medio tempore mercimonia eorum exerceudum ac in singulis eorum negociis ambulando quelibet pars in terras alterius pro ut ab antique facere consweuerunt sine dolo et fraude Sic quod subditi domini Regis polonie poterint in thorun et danczk civitatis et ultra mare vbi eis conueniencius visum fuerit se transferre ibidem mercimonia exercendo pro eorum libito voluntatis, Equali modo homines domini magistri generalis se transferre poterint ad cracouiam vngariamrussiam et ad alias terras civitatis domini nostri Regis Polonie ubi eis conueniencius hoc extiterit et appa- reret Sic quod homines domini regis nullam ipsorum bonorum depositiooem facere habeant in thorun ac etiam homines domini magistri generalis nnllam depositionem suorum bonorum in craconia habere teneantur Sed ipsi se transferre poterint vbilibetvbieisconueniens fuerit secundum conswetudinemantiquam prout est suprascriptum Etiam si propter maris inconstanciam subditi domini regis polonie et subditi domini magistri generalis bona ipsorum propter inpedimenta circa infra diem seu terminum prefixum ad partes ipsorum ordinare non possent Et si vtreque partes dominus rex polonie et dominus magister generalis de ipso die sen termino conuencionis recederent sine finali decisione quod absit extunc ab utraque parte homines domini regis et domini magistri generalis vnum diem seu terminum habere debent ad festum sancti Johannis baptiste proxime futurum post festum beute Margarethe suprascriptum ut bona ipsorum infra (Mmdem ter minum ad partes proprias poterint ordinare ad illum finem quod ipsorum bona et propria reputare valeant nullum ut exinde dampnum incurrant Interea extitit per nos ordinatum quod terre litwania et russia suprascripte infra treugas pacis pre- scriptis nullomodo dampnum facere debent nec expediciones contra christianos .seu contra quascunque terras aliorum ruthenorum nec çonsilio nec auxilio domino regi subneuire debent terras supraseriptasin dampnifícandumSed si contingeret quod prescripte terre litwania videlicet et russia ab aliquibus seu aliquo tempore hujusmodi treugarum pacis vexareutur seu iufestarentur extunc ipsi se secundum ipsorum posse defenderé possunt, Ipsa tamen pax et securitas ex eo non fracta sed illesa esse debet, Equali modo ipse dominus magister et ordo eorum facere debent que omnia et singula sic superius conscripta et ordinata nos Saudziuo- gius palatums Kalisieú et capitaneus majoris polonie generalis, Swaniislaus de grosczisko castellanus.Kalisien . et Johannes de plomikowo subcamerarius po- siuanieñ . inviolabiliter per dominum nostrum regem teuere firme et habere sine omni dolo et fraude promittimus sub fide et honore In premissorum omnium eui- deuciam et testimonium magis darum nos Sandçziuogius palatinos Swautislaus 10* 76 castellanus et Johannes subcamerarius prelibati sigilla nostra fecimus presen- tibus subappeudi Actum in castro Marieuburg die prescripta scriptum vero in pisser Sabato post diem corporis christi sub auno ejusdem ut prefertur AI°. CCC°. nonagesimo primo. il Annus 1391. Legati Ordinis Tbeutonici notum faciunt statutam esse diem ad componen das controversias inter Poloniam, Lithuaniam, Russiam ex una, et Ordinem Prussiae et Livoniae ex altera parte. Rok 1391. Petnomocnicy Krzyzaków oswiadczaja,, ie wyznaczony jest pewien dzieú na zjazd w celu usuniçcia nieporozumierí miçdzy Polskq, Litwa, i Russia, z jednej, a zakonem pruskim i Kawalerami mieczowymi z drugiej strony. Nos frater Wilhelmus de Helffenstein Magnus Commendator, Frater Siffridus Walpott de Bassemheim supremus hospitalarius Et Commendator in Elbingo, Conradus de Jungingen, Thesauranus Ordinis beate Marie theutnnicorum No tum facimus omnibus et singulis presentem litteram uisnris seu audituris, quod in Anno do mini Millesimo Trecentesimo nonagesimo primo proxima feria sexta ante Dominicam, qua inEcclesiadei misericordia domini decantatur pro parte Re- ligiosi ac Magnifici Principis Domini Conradi de Wallenrode Magistri generalis Ordinis supradicti, cum nobili ac strenuo domino domino Sandcziwoio palatino kalisiensi ac generali Capitaneo Maioris Polonie necnon cuín nobilibus uiris Ni colao strus et Arnoldo de Waldow, quos ipse Dominus Sandcziwoius secum apportauit qui pleuipotentes fue runt in hac causa diem quamdam In Marienburg Conuencionis habebamus, faciemus unanimiter una cum ipsis ac statueutes diem quemdam placii i inter Serenissimum Principem et Dominum Dominum, Wladis- laum Regem Polonie parte ex una ac inter dominum Magistrum geueralem supra 77 dictos celebrandum et tenendum ipso die beate Margarethe proxime afluturo sic quod ipse dominus Rex quattuor honestos uiros, de quibus in huiusmodi causis fidem gerit, ad eumdem diem mittat, ijdem quattuor, octavo die ante festum beate Margarethe proxime affuturum supra Insulam in Wisla situatam circa Sclotouiam super quam insulam eciam prius tenti Hunt dies placitorum. Ac eciam ipse dominus Magister generalis quattuor honestos uiros pro parte sui supra Insulam eamdem ad hoc mittere debet qui octo ex utraque parte omnia et singula impedimenta ac distensiones inter Regnum Polouie, lithwanos et Ruthenos exi stentes ab una parte et terras prussie parte ex altera tractandum plenariam ha bere debent potestatem eaque impedimenta et distensiones secundum iustitiam, amorem et dilecciouem ad postponendum et discuciendum . Insuper illi eciam octo plenam ad hoc habere ex utraque parte debent potestatem. Cum autem ipsos in eo mutuo conuenire continget, extunc domino Regi scribere debent et intimare quod in Raczans et domino Magistro generali quod in Thorun ueuiant, propriis eorum in persouis, Illius eciam esse debent hy octo potestatis quod sereuissimum Principem dominum Regem polouie et dominum Magistrum supra- dictos dummodo in eo conuenient ad locum ubi utrisque hoc conueniens erit, comportabunt competentem et dies placiti seu terminus durare debet decem die- bus. In eo eciam conueuimus unauimum cum consensu quod integra pax et treuge firme esse et durare debent inter terras Lithuauie, Russie et terras prus sie spectautes ad dominum Magistrum et Ordiueim supradictos dolo quibusuis et Fraude semotis eedem dies treugarum dominica proxima ante festum Penthecos- tes proxime futurum incipi debent et durare usque ad festum beate Margarethe supradictum et quatuordecim diebus post diem sicut partes una de alia recedent. Inter ceteras specialiter uoleutes quod terra lyuonie eciam sit in treugis pacis eiusdem, sic tamen quod dominus Magister generalis statim et in contiuenti Ht- teras suas mittere debet ad lyuouiam aut ipsis intimare quod treugas eiusdem pacis teneant omni sine dolo et fraude. Conuenimus insuper in unum quod diem amicabilem inter terras Lithuauie Russie et terras prussie fecimus et pacem fir- mam usque ad et post diem proal est suprascriptum. Et exinde uolumus quod predicte terre polonia et prussia Communicaciones et Conuentiones mutuas habere poterint et debeut medio tempore mercimonia eorum exercendo. Ac in singulis aliis eorum negociis de ambulando quelibet parcium in terras alterius prout ab antique facere consueverunt sine dolo et fraude sic quod subditi domini Regis Polouie poterint In Thorun et Danczk ciuitatis ac ultra mare et ubi eis conueniens uisum fuerit se transferre ibidem mercimonia exercendo pro ipsorum 78 libito uoluntatis, equali modo homines domini Magistri generalis se transferre poterint ad Cracouiam, Ungariam et Russiam et ad alias terras et Ciuitates do mini Regis Polonie, ubi eis hoc conueniens existit et apparet, sic quod homines domini Regis nullam ipsorum bonorum deposicionem facere habeant In thorun ac eciam homines domini Magisiri generalis nullam deposicionem suorum bonorum lu cracouia habere teneaotur Sed ipsi se transferre poterinl, ubilibet, ubi eis conueniens est secundum Conswetudinem autiquam prout est suprascriptum, ac eciam si propter Maris incoustanciam, subditi domini Regis Polonie ac eciam subditi domini Magistri generalis bona ipsorum propter impedimenta certa infra diem seu terminum partibus prefixum ad partes ipsorum ordinare non possen! et si uireque partes dominus Rex Polonie et dominus Magister generalis de ipso die seu termiuo couuencionis recederent, sine finali decisione quod absit, ex- tunc ab utraque parte homines seu subditi domini Regis seu domini Magistri ge neralis habere debent nnum diem seu terminum scilicet festum beati Johannis baptiste proxime uenturum post festum beate Margarethe, supradictum ut bona ipsorum infra eumdem terminum ad partes proprias poterint ordinare, ad illum finem quod ipsorum bona ad propria reportare valeant, nullum ut exinde damp- uum incurrant . Interea extitit per nos ordinatum quod terre littwania et Rus sia supradicte infra treugas pacis prescriptas nullo modo dampnum facere de- bent nec expediciones contra Christianos seu contra quascumque terras aliorum Ruthenorum nec cousilio nec auxilio domino Regi supradicto subuenire debent terras suprascriptas ad dampuificandum . Sed si contingeret quod predicte terre littuanie et Russie ab aliquibus seu aliquo tempore huiusmodi treugarum pacis vexarentur. seu iufestarentur extunc ipsi se secundum ipsorum posse defendere possunt, ipsa tamen pax et securitas ex eo non infracta seu lesa esse debent . Equali modo ipse dominus Magister et Ordo facere debent que omnia et singula inuiolabiliter teuere firme et habere omni sine dolo et fraude promittimus bona sub fide et honore In premissorum omnium euidenciam et testimonium magis clare . Nos Wilhelmus Magnus Commendator, SifTridus supremus hospitalarius Couradus thesaurarius Ordinis theutonici supradicti, sigilla nostra fecimus pre- sentibus appendi . Scriptum et datum in Castro Marienburg Anno dominiMillesimo trecentesimo nonagesimo primo proxima die Sabbati post festum beati Ambrosii confessoria. 79 ш. Annus 1392. Ordines regox Poloniae queruntur de crùciferis, qui, tenendo castra Zlotoriam et Bobrowniki, pacem cum Polonis conclusam rum punt. Rok 1392. Stany królestwa polskiego uzalaja, siç na zakon Krzyzacki, który trzymajqc zamki Ztotoryja, i Bobrowniki, pokój zawarty z Polakami zrywa. Venerabili domino Magistro de Prussia totique Conuentui domus Theutonico- rum ordiuis sancte Marie Prelati Pallatini, Castellani, Judices, Barones, Milites et Clientes ac uniuersa communitas Baronie, Nobilium ac Militum tocius Regni Polonie debitam reuerenciam cum omnis boni continuis incrementis . Nnper ad serenissimam principem dominam Hedwigem Reginam Polonie Illustrem dominam nostram graciosissimam et ad nonnnllos barones ipsius Regni Polonie certas liiteras uestra sollercia scribere procurauit, super babeada conuencione de qui- busdam Ordiuem u est rum et Regnum Polonie predictum concernentibus trac tan dis in quibus eciam litteris de treugarum ordiuacione perpetua inter predictum Ordinem uestrum et ipsum Regnum Polonie tetigistis, in quam quidem Conueuci- onem Barones ac Nobiles eiusdem Regni Polonie fratres nostri profecti fuerant, uestrum uestrorumque aduentuni in Brczesce diucius prestolautes sine fine recesserunt nobis et uestris eidem Conuencioni reuitentibus interesse quod quidem iam recolimus frequenter accidisse quamquam autem Treuge perpetue inter Ordinem uestrum et Regnum Polonie memorate ab antiquo sint fîrmate, uichilominus durantibus Treugis buiusmodi nulla difíidacione preuia, primuiu Castrum Slothoria iu obligacionem in certa quanlitate peccunie, demum Castrum Bobrownicky, nulla nobis suffragaute iusticia recepistis, que quidem Castra sunt de Corpore sepedicti Regni Polonie prout uobis nouimus plenarie fore no- tum videtnr igitur quod per reeepeionem predictorum Castrorum treugas pre- dictas effectualiter violastis, In quibus omnibus et aliis quam plurimis ad vesirum 80 medium honoiabilem dominum Andreain Cascarry Baccalaurcum in jure Cano nico praeposito ecclesie Vladislaviensis fratrem nostrum dilectum mittimus ple- nius eruditum Cui fidem in omnibus certissimam dare velitis tamquam nobis in bac parte vive vocis oracnla loqueremur. Super quibus omnibus celerem et finalem petimus responsivam . Datum Petrcovie ipso die beati Stanislai marty- ris, anno domiui millesimo trecesimo nonagesimo secundo. IV. Annus 1393. Rex Poloniae declarat, se libenter accepturum diem et locum ad componendam pacem cum Magistro generali ordinis theutonici. Rok 1393. Król polski oswiadcza, ze gotów jest przyja,c dzieií i miejsce do uktadów o pokój z wielkim mistrzem zakonu niemieckiego. Wladislaus dei gracia Rex Polonie liUwanieque princeps supremus et baeres Russie et cet. Cunctorum quibus expedit noticie cnmmendamns, Quod cum Re- verendus in Cbristo pater dominus Johannes Episcopus Massan. Referendarius domini nostri pape Sedis apostolice nunccius et commissarius datus ab ipso se- reuissimo domino nostro domino papa super omnibus differences, displiceucijs et gwerris dudum inter nos ex una et Religiosos uiros Magistrum generalem Cruciferorum de Russia et preceptorem de Lywonia ac Ordinem ipsorum parte ex altera subortiset adhuc pendentibus pro preparanda pace et seminandafauente domino concordia inter nos et eosdem diem conuencionis in unumet placiti trige- simum post festum Pasche proxime nunc affuturnm qui occurrit sextas Maji uirtute commissiouis a prefato Domino nostro papa sibi facte statuit et assignauit locum nobis in quem nos conferre debemns ad Ciuitatem nostram uidelicet Ju- niwladislauiensem prefatisque Magistro et Preceptorem Ciuitatem Thorunensem Preceptoremque amicabilius negocia ualeant pertractari ad occurrendum omni 81 bus impediment^ Treugas integre pacis per dies quatuordecim ante diem ad con- ueuiendum prefixum per iotum iempus tractaudi mutuo et per alios quatuor- decim dies post recessum a tractatn, ut dictis diebus et tempore ab utraque parte cessent offense, fecit constituit, indixit et efficaciter ordiuauit hinciude in- uiolabiliier obseruandas . Quas quidem treugas sic ut premittitur factas inter- posilas et ordinatas Nos una cum nostris omnibus et singulis quorum interest assumimus et acceptamus . Volentes et promittentes pura Ode sine dob et fraude praedictas treugas firmiter et inviolabiliter ac incorrupte teuere et omnimodo observare. Praeseniium sub nostre celsitudiuis sigillo appenso, testimonio lit- terarum . — Datum Posnanie feria tertia proxima post Dominicam palmarum, que est prima Aprilis, Anno Domini Millesimo treceutesimo nonagesimo tertio etc. — V. Annus 1397. Magister Ordinis Theutonici certiorem rcddit reginam Poloniae Hedvigim, se Ladislaum, duccm Opoliae, monuisse, ut tcrram dobrinensem redimat. Rok 1397. Mistrz w. krzyzacki uwiadomia królowq polska, Jadwigç, ze Wtadystawa ksiçcia Opolskiego napomniat, aby ziemiç dobrzynskq wykupit. Serenissimo priucipi . Excelleuti dominae domine Hedwige Regine Polonie et horedi bumillima recommendacione cum fideli nostrarum oraci- onum studio premissis. Serenissima princeps et domina nostra generosissima . Exigentibus tractatibus mutuo inter nos proximo babitis conclusiue super terra Dobrinense liiteras Regiae uestrae excellenciac seriem narratiuam quodammodo continentes recepi- mus, quibus attendus adhortamur, quatenus iuxta conclusa ad redimendam et liberandam Dictam terram Illustrem Wladislaum Ducem Opulieusem com 82 monitom habeamus . et cet Nos proinde que impermissis tractatibus . proiode digesta sunt prosequi bona fide studiosius copientes . litteras nostras tam moni torias quam commiuatorias illico a dato presencium direximus per expeditum nostrum nunccium et legalem. Et sicut responsis occurrentibus uisum fuit, curabi- mus iteratim uicibus sub obtentu honoris sui exaggerare et aggranare in eumdem dominum ducem nostra monita dissimulaciooe qualibet procul mota, desiderio si quidem desiderantes circa et cet. premissa nos taliter exhibere quod uestra Magnificencia contemplan poterit aflectus nostri promptitudinem pariter et ef fectue non amplius a nobis expetitur quam quod soluta summa exposita secundum litterarum continenciam per eumdem dominum du ce m Opulieoseoi nobis tradita- rum . Simul honori nostro super obiectibus obligantis in futurum contingentibus consulcius prouideatur . Quibus obtenlis cessionem a dicta terra animo gratis- simo faciemus . Nec aliter in nostri honoris jactnram et dedecus, vestram illus trem clementiam confidimns aspirare Intentionem quoque dicti domini ducis, postquam habuerimus ejus et responsa Vestre serenitati siguificabimusintilate. Datum in Castro nostro Marienburg in vigilia Corporis Christi auno domini et cet. nonagesimo septimo. Serenissimae principi ac excellentissimae DominaeduciHedvigiae reginae poloniae ac herediHungariae et cet. domiuae meae generosissimae summa admiratioue. Jeta diplomática régnante Vladislao Jagfellone, ab anno 1404 ad annum 1410. Akta dyplomatyczne za panowania Wladyslawa Jagiefty, od roku 1404 od roku 1410. —-ю-— h Annus 1404. Vladislaus rex Poloniae confirmat pacem conclusam iater Casimirum revena Poloniae et ordinem theutonicum, Raciazii feria sexta ante festum sanetae Tri nitatis 1404. Rok 1404 Wtadystaw król polski potwierdza pokój zawarty miçdzy zakonem niemieckim a królem Kazimierzem. Data w Raciajm dnia szostego przed swiçtem Trojcy Swiçtéj 1404 r. Nos frater Gerhardus Dei et apostolice sedis gracia Episcopus Pomezanien- sis Notum facimus quibus expedit uninersis . Quod in nostra constitutas presen cia Venerabilis et Religiosus uir Gregorins de Bischoffwerder Nostre Pome- zauieusis dioceseos Magnifici et Religiosi uiri domini Michaelis Kuchmeister Or- diuis beate Marie domus thentonicorum Irlimitani Magistri generalis Capellanns ac eiusdem et sui ordinis ad infrascripta prelatorum et sindicorum constitutorum prout de hoc plenam fecit fidem Quasdam litteras autenticas Serenissimi princi- pis domini Wladislai Regis Polouie et cet . Sigilloque ipsius Magno in filis serieeis rnbri et uiridis Coloris impendente sigillatas, sanas et integras non 11* 84 uiciatas non cancellatas neque in aliqua earn m parte suspectas sed omnibus promissis uicio et suspicione carentes nobis exhibuit et pernotauit . Asserens- que magno periculo subiacere si huiusmodi littere propter earum uetustatem et uiarum discrimina de loco ad locum deduci deberent quociens ad probaudam ordinis sui iusticiam super contentis in eisdem necessitas exigent nude nos cum instancia debita requisiuit quatenus easdem litteras cum decreti nostri interposi- cione de uerbo ab uerbum transchribi, transsumi et publican per notarios infra scriptos mandare auctoritate ordinaria dignaremur . Justis igitur ipsius peticioni- bus racionabiliter annuentes, easdem litteras ad nos recepimus ipsasque per notarios infrascriptos trausscribendas et publicaudas quantum de iure potuimus decreuimus et facta satis diligenti auscultacione de litteris Originalibus ad transsuiupta auctoritate nostra ordinaria eisdem in Judicio et extra ubique loco- rum standum decreuimus et decernimus per presentes Sigillum vero predictis litteris ut premittitur appensum magnum rotundum de cera communi extra et intus, in cuius medio quedam imago Regis sub quodam ciborio in solio Maiesta- tis ad modum sedentis coronam in capite sceptra in dextra et pomum in sinistra manibus teuere uidebatur . A dextris uero ipsius ymaginis prope sceptrum que dam ymago et in sinistro latere quedam alia ymago Regi miuistrautis uidebautur In cuius Circumferencia Sex clypei tres ad dextram et tres a sinistris ipsius ymaginis Regis ab angelis teneri et septimus Clypeus sub pedibus Regis sine angelo apparebant. In primo uero clypeo dextri lateris quedam Aquila extensis quasi alis In secundo clypeo eiusdem lateris caput bonis cornuti et in medio comuum quoddam lillium, in tercio clypeo lateris eiusdem media pars leonis ct media aquile uidebautur . In quarto clypeo sub pedibus regis leo cum cauda pi losa . In superiori uero clypei sinistri lateris qui est quantus qui dam anniger in equo ad modum equitantis et gladium exteusum teuentis . In sexto clypeo dicti sinistri lateris qui diuisus apparebat et in dextra parte eiusdem clypei qua tuor linee et in sinistra parte niginti stelle uidebautur . In septimo clypeo eius dem lateris caput pilosum et barbai um et cornutum et inter cornua quedam crux apparebant . littere uero circumferenciales prima facie sic legebautur . * S. Wladislaus Dei gracia Rex Polonie necnon terrarum Cracouie, Sandomirie, Saradie, Lancicie, Cuyauie, Littwanie princeps supremus Pomeranie Rnssie- que dominus et beres et cet. Tenor чerо litterarum de nerbo ad uerbum sequi- tur et est talis . Wladislaus dei gracia Rex Polonie, Littwanie princeps supre mus Russieque dominus et beres et cet. Siguificamus tenore presencium quibus expedit uniuersis quod quamquam olim sinistris se ingerentibus auspicijs que 85 statum pacîficum federis ob sequelam et successus hominum semper felices odi- unt que tranquillhati temperiem distemperant queque promiscue dileccinuis dulcedinem in absinthum odii sepe connertunt inter predecessoresnostros felicis memorie Reges et Regno m Polonie nostrum ab una Et uenerabiles Magistros fratresque ordinis beaie Marie hospitalis Jerosolimitani domus theutonicorum in prussia parte ex altera ilia antiqua pacis emula discordiarum pestis inolenerat adeo quod longo temporis traetu ipsius morbi furiosa distrasia inantiquatam ducta perniciem nullo ad pacem lenitiue sopiri tone poterat beneiicio medicine. Demum tamen diuini intuitus interueniente prospectn, qui ad cogitandas cogitaciones pacis unio afflicciouis bumane meute retorquet aciem discordiarum odiosa huius- modi materia post multiplicium tandem gwerraruiu et cedium turbines Serenis simi principis Domini Cazimiri Regis polonie predecessoris nostri temporibus . sollempni stipulacione in confederate pacis unionem uix fuerat redacta . Ne igitur et nunc et in antea tepescat aut pacis emulo procurante quomodolibet aboleat aut obliuionis seu negligencie cuiuslibet tempestate suggerente aliqua- tenus euanescat ipsa assumpte et conscripte pacis pulchritudo plurimum suspi- cautes ymo uerentes de prelatorum, Baronum et procerum Regni nostri consilio prefatam perpetuam pacem recentibus pactis ienere presencium confirmamus pro minentes bona fide eandem irrefragabiliter obseruare barum quibus sigillum nostrum appensum est testimonio litterarum , Datum in Ratzanz feria sexta proxima ante diem festi Sanete et Indiuidue Trinitatis . Anno Domini Millesimo CCCC° quarto presentibus , Reuerendis in Cbristo patribus domiuis Nicolao Gneznensi Archiepiscopo, Petro Cracouiensi, Alberio Poznauiensi Episcopis, Jobaune de Tanczin Cracouiensi Castellano, Johanne de Thornaw palatino Cra- coviensi, Clemente de Moskorzaw uisliciensi, Michaele Lublinensi Castellano, Sbigneo Marschalco curie nostre, Gnewosio de dalonicz Succamerario Craco uiensi. Nicolao aule nostre Vicecancellario et preposito ecclesie Scti Floriaui nosdis fidelibus dilectis et aliis quam plurimum fide dignis . In cuius rei testimo nium presentes litteras per notarios publicos infrascriptos transsumi, publican et trausscbribi mandauîmus nostrique sigilli appensioue iussimus communiri . Datum et actum in Castro nostro Rezenburg nostre pomezauiensis dioceseos Anno dominl Millesimo CCCC° XIX°. In diccione duodecima, die uero nono mensis Augusti Poutificatus in Christo patris et domini nostri domini Martini diuina prouideucia pape quinti Anno eius secundo presentibus honorabilibus uiris dominis Johanne de Reddnow officiali nostro, Johanne Crocaw, Laurencio Carpentarii Presbyteris Colmensis et Wladislauiensis dioceseos testibus ad premissa uocaiis et rogatis in testimonium omnium et singulorum premisso- rum. Et ego Johannes Sternchen de Bartinsteiu clericus Warmiensis dioceseos publions, Imperiali autoritate notarius , Quia predictarum litterarum pernotacione, recepcione, requisicione interposicione, auscultacione omnibusque alijs et sin gulis premissis unacum prenominatis testibus ac notario publico infrascripto praesens interim. Eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi. Ideo hoc praesens publicum transsumptum per alium me aliis occupatum negótiis conscrip- tum exinde confeei, publicayi et in haue publicam formam redegi. Siguoque et nomine meis solite et cousuete unacum praenomiuati Domini Episcopi pomesa- nienis appeusioue sigilli cousignavi rogatus et requisitus in testimonium omnium praemissoruim. — Et ego Caspar Sartorius de Ylow Clericus pomezaniensis dyoceseos publi- cns imperiali auetoritate notarius Quia prediclarum litterarum peruotatione, re- ceptione, requisitione, decreti interpositioue omnibusque aliis et singulis prae- missis unacum notario publico et testibus suprauominatis praesens interfui, Eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi. Ideo hoc praesens publicum transsump- tuiu aliena manu conscripium, exinde confeei, publicavi, et in haue publicam for mam redegi. — Siguoque et nomine meis solite et cousuete unacum dicti Do mini Episcopi sigilli appeusioue consignavi rogatus et requisitus in fidem et te stimonium omnium et singulorum promissorum. — 87 П. Annus 1404. Pactio Wladislai regis Poloniae inita cum Magistro generali Conrado von Jun- gîngen de restituenda terra Samogitiae Ordini thcutonico a Vitowdo duce. Rok 1404. Ugoda króla polskiego Wtadystawa z Wielfcim mistrzem Zakonu, Konradcm Jungingen, o sposobach oddania Zmudzi zakonowi przez ksiçcia Witolda. Nos frater Gerhardus dei et apostolice sedis graciaEpiscopus Pomezaniensis Notumfecimus per hoc presens publicum transsumptum quibus expedit uniuersis. Quod constitutus coram nobis Religiosus uir frater Gregorius de Bischoifwerder Maguifici ac Religiosi doinini frat ris Michaelis Cochmeister Ordinis hospitalis beate Marie domus Theutonicoruin JerosolimitaniMagistri generalis Capellanusnec non ejusdem Magistri generalis et ordinis procurator et syndicus pro ut de suis prouocatis et syndicats maudatis nobis per legittima documenta fecit fidem, Quasdam litteras autenticas uidelicet duas Serenissimi principis domini Wladi slai Regis Polonie sigilloque ipsius presentibus impressulis pergameneis impen- dente, sigillatas, sanas et integras non uiciatas non cancellatas neque in aliqua earum parte suspectas Sed omnibus prorsus uicio et suspicione carentes nobis exhibuit et pernotauit Et quatenus predictas transscribi et in publicam formam redigi nostra autoritate ordinaria et decreti interposicione mediante mandare diguaremur debita cum instancia postulauit et requisiuit cum predicte littere sine periculo ammittendi ad alienas partes faciliter non possent dednci . Nos igi- tur frater Gerhardus Episcopus prefatus reputantes postulacionem et requisicio- nem huiusmodi fore iustas et consonas racioni predictis litteris ad nos receptis uisis et diligenter inspectis ac ueris sine suspicione esse repertis Ipsasque lit- teras transscribi per notarios publicos infrascriptos et publican mandauimus collocacione eciam fideli et original ibus litteris antedictis facta . Volentesque et tenore presencium auctoritate publica decernentes Quod transsumpto huiusmodi In omnibus et per omnia ubique locorum tam in iudicio quam extra plena fides adhibeatur . Sicud originalibus litteris antedictis . Quibus omnibus et singulis auctoritatem nostram ordinariam et decretum interposuimus et interpouimus per 88 presentes . Sigillum uero prime littere iи qua dominus Wladislaus Rex Polonie promittit teuere Granizias inter marchiam et Poloniam Sigillo ipsius domini Re gis paruo, de cera commune cum impressione rubee cere erat sigillata in cuius medio clipeus quadripartitus in cuius suprema quadra nerons dextruin latus figure aquile extensis alis quasi aduolantis Et in inferiori quadra eiusdem lateris caput bouis cornuti . In suprema nerо parte nersns sinistrum figura cuiusdam armigeri in equo sedenlis, in inferiori quadra eiusdem lateris figura medie aquile et medii leonis apparebant . Et supra predictum clipeum ymago angeli quasi domini cli- peum tenentis uidebatur . Littere uero circumfereuciales predicti sigilli non habebaut apertam impressionem , Ideo legi non poterant. Sigillum uero secunde littere in qua idem Dominus Rex promittit inducere dominum Wytawdum ad restituendam terram Samaitie per omnia erat sicud primnm. Tenores uero predictarum duarum litterarum per ordiues sequnntur et sunt tales . Wladislaus dei gracia Rex polonie , Littwauieque princeps supremos et haeres Russie et cet . Significamus quibus expedit uninersis , Quomodo anno preterito in Conuencione in festo pentecostarum inter nos et consilia rios nostros ex una et Veuerabilem et Magnifie um magistrum dominum Cunradum de Jnugiugen magistrum generalem Ordinis beate Marie de domo Theutonica Consiliumqne sunm parte ex altera solempniter celebrata inter ceteros articulos et tractatus ibidem tune habitos conclusos et conscriptos by duo artîculi subse quentes et subscripti litteris inseri debuerunt et sigillorum munimiue roborari. Qui tamen ex negligencia obmissi sunt, litteris eisdem imprimi et in numero ce- terorum articulorum collocari . Ne igilnr iam solempniter tractata et pactata in aliquo deficiant aut «ciam minuantur , Eosdem articulos presenlibus decreui- mus inserendas , Quorum primus est iste de obseruacione graniciarum, limitum et finium inter terras nostras maiorís polonie etNouemarchie quas granicies nos obseruare promittimus et spondemus et pro ratis babere prout ipsas dominus magister et ordo ipsius tempore recepeionis eiusdem terre Nouemarchie reperit Et sicut tempore lenebantur ab antiquo . Secundus articulus fuit Quod si um- quam conligerit propter limites et granicies terrarum quarumeunque Regni Po lonie et Ordinis predicti aliquas difficultates suscitare quae predicte diflicultates per amicabilem composicionem debent complanan et sopiri, harum quibus sigil- lum nostrum appensum est testimonio litterarum . Datum in Thorun feria quarta infra Octauas pentecostes anno domini Millessimo Quadringentesimo quinto . Wladislaus Dei gracia Rex Polonie Littwauieque princeps supremus et heres Russie et cet significamus tenore preseucium, quibus expedit uniuersis . Quo 89 modo auno, die et loco iufrascriptis in conuencione per nos prelaios nobiles proceresque uostros et nomine corone nostre Cum uenerabili domino Conrado de Junghigen Ordinis sanete Marie hospitalis Jerosolimitauide domo Tbeutouiea magistro generali habita in ipsaqae conuencione mnltis et diuersis tractations ab utraque partium promissis tandem super restitucione terre samaitarum eisdem dominis Magistro et Ordini tienda ad baue prout sequitnr deueniemus unionem, videlicet quod praeclarus princeps dominus Alexander alias Wytawdus dux Littwanie Illustris frater nosier carissimus Jam dictam terram samaitarum pre- fatis dominis Magistro et Ordini restituet prout sequitur tali modo quod scilicet omnes et singulns homines sues ab omni conseruacione, connersacione, partici- pacione, et communione predictarum samagitarum prohibebit et remouebit Et ne dictis Samagitis de terris littwanie Russie sal, frumeuta, ferra defendicula et quaeuis necessaria pro usu ipsarum samagitarum ualencia deducantur aut iuiui- strantur totaliter prohibebit . Incipiens a festo natiuitatis scilicet Johannis bap- tiste proxime nunc nenturo, Ipseque dominus Alexander dux modis comodosis et melioribus quibus poterit absque exercitu at manuforti debet efficere et ordi nare quum ipse samagite pro rcconciliaciene et satisfaccione Magistri et Ordinis duorum predictorum hoiuagium prestent debitum et in signum homagii seruaudi, Obsides eisdem dominis Ma gist ro et Ordini dent et assignent . Si aut em idem Dominus Alexander Dux iain dictam terram samaytarum per hunc premissum modum prefatis Dominis Magistro et Ordini restituere et subicere non ualeret . Extunc ipse dominus Alexander Dux aut qui fuerit pro tempore successor snus exercitualiter et per uim potentie ad requisicioneta ipsorum dominorum Magistri et Ordinis eosdem samagitas ad prestandum homagium et daiidum obsides Ma gistro' et Ordini debent compeliere iuxta . posse . Si uero predictus dominus Alexander dux nel suns successor premissa facere recusauerit, aut ipsos domi nos Magistrum et Ordiuem in premissis (actis impediuerit, quoquomodo . Tunc magister et Ordo in aduertenciam ipsius domiui Alexandri Dncis uel successors . sui ad nostram noticiam debebunt deducere . Et extunc Nos litteris aut nuneeiis nostris Ipso domino Alexaudro duci uel successori predicto qui fuerit pro tem pore mandare debebimns et preeipere quod pre falos samagitas ad complendum premissa compellat . Verum si Idem dominus Alexander uel successor suus nobis in bac parte obedire nolnerit, Tunc liceat ipsis dominis Magistro et Ordini eun- dem dominum Alexandrum dncem uel dictum successorem sunm legitiimum nos- tro cum subsidio ad faciendum premissa compellere, hoc tamen expresso spe- cialiter et adiecto quod huiusmodi compulsio in nostrarum terrarum limitum, Gra- 12 nicierum uel quorumuis doininiorum dominorum nosirorum alienacionem nои aergat nec redundet . Aquaquidem compulsioue Idem dominus Magister et Ordo cessent et desîstere debebunt dum ipsis prefati samagite homagium prestaterint et obsides assignabunt . Prefatus tamen dominus Alexander dux uel suns suc cessor prescripta omnia adimplere, efficere et ordinare pro toto posse suo debe- bit fraude et dolo quibuslibet proculmotis . Harum quibus sigillum nostrum ap- pensum est Testimonio litterarum . Datum iu insula flunii Wisla prope Castrum Razanz feria sexta infra Octauas Peuthecostes . Auno domini Millessimo quadringentesimo quarto . In cuius Rei testimonium presentes litteras uel hoc presens publicum transsumptum fieri et per notarios publicos transscribi, publi can et mandan subscripsimus, Nostri sigilli appensione iussimus comnmniri Da tum et actum iu Castro nostro Resenburg nostre dioceseos Auno domini Mille- simo Quadringentesimo decimo nono Iudiccione duodecima die uero nono Men sis Augusti, Pontificatus Sanctissimi in Christo patris domini nostri domini Mar tini pape quinti diuina prouideucia . Anno ejus secundo praesenlibus ibidem honorabilibus viris dominis Johanne de Reddino curiae nostrae officiali, Johanne Cracow de Akiva et LaureHtio Carpentarii deThorum Vratislaviensis, Vladisla- viensis et Culmensis dioeceseos presbyteris testibus ad premissa vocatis speci- aliter et rogatis. — Et ego Caspar Sartorius de Ylaco Clericus pomezauiensis dioeceseos publi- cus imperiali auctoritate notarius, quia predictarum litterarum pernotatione re- ceptioue requisitione mandato decreti interposilione ac collocatione omnibusque aliis et singulis premissis dum sic fierent et agerentur unacum notario publico infrascripto et testibus supradictis presens interfui, eaque omnia el singula sic fieri vidi et audivi. — Ideoque hoc praesens per alium scriptum publicum transsumptum praenominati domini Episcopi collatione peuitus diligenti facta ex eo confeci signoque et nomine meis solitis et consuetis unacum sigilli appensione praefati domini Episcopi consiguavi, rogatus et requisitus iu fidem omnium et testimonium praemissorum. — Et ego Johannes Sternchen de Bartiustein clericus Varmiensis dioeceseos publions apostolica et imperiali autoritate notarius, qui litterarum praediclarum pernotatione reeeptione requisitione decreti interpositione mandato et collatione omnibusque aliis et singulis praemissis unacum notario publico et testibus suprascriptis praesens interfui, eaque omnia et singula sic fieri vidi et audivi . Ideo hoc praesens publicum transsumptum per alium fideliter conscriptum de mandato praefati domini episcopi in haue publicam formam redegi et signo 91 et nomine meis solitis et consuelis collatione et penitus diligenti fada unacum praenominati domîni Episcopi appeusioue sigilli consigna vi rogatus et requisitus in testimonium omnium praemissorum. 4*