CCCXXXIV.

Rudolpbo regi Romanorum, ut tam pro recipiendo diade- mate, quam pro componendis dissidiis cum rege Siciliae et comite Sabaudiae appropinquet. lieg. Bernardi de Neapoli ep. 68.

Gregorius episcopus etc. Carissimo in Chri- sto filio Rudolfo Regi Romanorum Illustri, salu- tem etc. Propter multa, que frequenter occurrunt, immo iam imminent, nec admittunt sine dispendio tarditatem, expedire putamus, te a nobis non longa locorum distantia separari, ut que necessitas vel utilitas communicanda suggesserit, nuntiorum dis- cursus properantius exphcet, et que deliberatio fa- cienda providerit, executio prosequatur: ideoque serenitatem Regiam monemus, rogamus et horta- mur attente, utili consilio suadentes, quatenus nisi consideratio gravis periculi evitandi contrarium sua- deret, quanto citius poteris ad partes terre tue no- bis viciniores accedens, nbbis tuum adventum in

24»

188 GREGORIUS PP. X. ANNO CHRISTI 1274.

sinues, sollempnes nichilominus nuntios, prout alias tue celsitutudini scripsimus plene, tam super assi- gnatione termini ad Imperiale diadema de nostris recipiendum manibus, quam super hiis, que inter te et Carissimum in Christo fihum nostrum C. Si- cihe Regem lllustrem, ac nobilem virum ... Comi- tem Sabaudie aguntur, consumandis instructos ce- leriter ad nostram presentiam transmissurus. Datum Lugduni Kalendis Decembris, anno tertio.

cccxxxv.

Eidem, ut propter praedicta nuntios quam primam mittat. Reg. Bernardi de Neapoli ep. 69.

Gregorius episcopus etc. Carissimo in Chri- sto filio Rudolfo Regi Romanorum Illustri, salu- tem etc. Serenitati Regi tam nos ipsi novissime scripsimus, quam per alios mandavimus intimari, quod promotionis tue consumatio tarditatem sine periculo non admittit: propter quod etiam excel- lentiam tuam sollicitavimus et hortati sumus hac- tenus, et solhcitamus tenore presentium ac horta- mur, quatenus nuntios ydoneos et plene tue vo- luntatis conscios super assignatione termini ad Imperiale recipiendum de nostris manibus diadema, ad nostram non differas presentiam destinare, sed cum quanta fieri poterit celeritate festines, plenum mandatum et hberam potestatem sine cuiuslibet condictionis adiectione concessurus eisdem, ad o- mnia, super quibus inter te ac Carissimum in Chri- sto fihum nostrum C. Regem Sicihe Illustrem est tractatus inceptus, plenarie consumanda iuxta no- stre beneplacitum voluntatis. Scire quidem te vo- lumus, quod cum super hiis unum de nuntiis Regis ipsius remiserimus ad eundem, idem nuntius iam dudum redht, et una cum aliis propter hoc ab ipso Rege ad sedem apostohcam destinatis, non sine multo gravamine gravique tedio inibi expectavit diutius et expectat. (Datum Lugduni post Kalen- das Decembris, anno tertio.)

OCCXXXVL

Eidem regi Romanorum dies omnium Sanctorum pro coronatione in basilica B. Petri assignatur. Reg. Bernardi de Neapoli ep. 83.

Gregorius episcopus etc. Carissimo in Chri- sto fiho Rudolfo Regi Romanorum Ihustri, salu- tem etc. Sacerdotium et Imperium non multo differre merito sapientia civihs asseruit, si quidem iha, tamquam maxima dona dei a celesti collata clementia, principii coniungit idemptitas. Ea velut auxihis mutuis semper egentia suffragii suis inter ipsa vicibus alternandi unit necessitas, et ad pre- sertim mundi regimen instituta, ut alterum videli- cet spirituahbus ministret, reliquum vero presit humanis, una et eadem institutionis causa finahs ipsa inseparabihter hcet sub ministeriorum diversi-

tate coniuncta designat. Horum insuper necessa- riam unionem alterius considerata carentia evi- denter insinuat, et emergentia exinde discrimina manifestant. Imperium namque in apostohce sedis vacatione sue destituitur a rectore salutis: Eccle- sia vero in throni cessatione Cesarei oppressorum patet incursibus, dum suo defensore privatur. Cu- rare itaque debent, curare summopere gubernantes Imperia et Regna gerentes, ut ecclesias et perso- nas ecclesiasticas foveant, hbertates et iura tuean- tur ipsarum, et temporaha hiis fulcimenta non subtrahant, a quibus spirituahter fulciuntur, immo in omni promptitudine temporaliter eos commu- niant, quorum presidio spiritualia recipiunt muni- menta: sed nec minus, qui ecclesiarum gubernacula gerunt, summa esse cura solliciti, omni debent ope satagere, ut Reges ceterique cathohci Princi- pes debite polleant integritate potentie, status sui plenitudine integrentur. Consulte namque illis as- sistitur, quorum cedere debet prosperitas in auxi- hum assistentis, debent quippe toto niti conanime, ut Regna pace refloreant, statu pacifico vigeant et tranquilhtate fruantur optata. In hoc enim ec- clesiis ipsis quietis et pacis commoda procurantur. Porro predictorum consideratio attenta non imme- rito conscientiam nostram artabat, ut ad collapsi reparationem Imperii sollicitudine debita exurgen- tes, electionem unanimem ab omnibus principibus, vocem in electione Imperatoris habentibus, Caris- simi tamen in Christo fihi nostri... Regis Boemie Illustris, qui sibi ius in eligendo Imperatore com- petere asserit, non interveniente consensu, de per- sona tua concorditer celebratam (sic), et principum ipsorum ac aliorum, maxime qui nuper in concilio convenerunt, multiphcatam instantiam, necnon et communem quasi eiusdem concilii clamorem ad tuam expeditionem instantem benivolus favor ad- mitteret, et prompta executio desiderato impleret effectu, hiis adiciebat non leves solhcitationis acu- leos, quod sumpte de preteritis coniecture, argu- menta satis efficacia futurorum, te futurum catho- hcum principem, deo devotum, veritatis amicum, zelatorem iustitie, favorabilem ecclesiis ac personis ecclesiasticis, et ecclesiastice hbertatis sedulum promotorem verisimiliter repromittunt: ideoque cum fratribus nostris diligenti tractatu habito de- nominatione tibi de ipsorum consiho ascripta sua- simus, quod te sic disponeres, sic parares, ut cum ad unctionem, consecrationem et Imperiahs diade- matis coronationem de nostris recipiendas manibus Regalem celsitudinem vocaremus, ad quod nos ter- minum, prout circumstantie permitterent, denun- tiavimus prefixuros, paratus, prout tanti negotii sollempnia exigunt, appareres, et nichilominus in- terim aliquem vel aliquos ad nostram presentiam mitteres, qui super eiusdem assignatione termini, quid tue commoditati congrueret, et ahas plene su>

GREGORIDS PP. X. NNO CHRISTI 1275. 189

per hoc tuam nobis exprimerent voluntatem. Nu- per itaque dilectis filiis Magistro Rudolfo Regie aule cancellario, nobili viro Conrado Duce de Te- cha, fratre Berengario Magistro domorum hospi- talis sancti Iohannis per Alemaniam, Petro Ar- chidiacono Basiliensi, et fratre Henrico ordinis Minorum lectore Maguntino propter hoc a tua ma- gnificentia destinatis, in nostra et fratrum ipsorum presentia, in publico et sollempni consistorio no- mine tuo petentibus ad premissa terminum assi- gnari, ad quod etiam eodem nomine plenum et legitimum exhibuere mandatum. Nos cum eisdem fratribus collatione habita, et hiis, que circa hec attendenda putavimus, perpensa dehberatione dis- cussis, serenitati tue ad petitas unctionem, conse- crationem et coronationem Imperialis diadematis in Basilica Principis Apostolorum in Urbe reci- piendas per manus nostras, domino favente sermoni, festum omnium Sanctorum primo venturum de ipsorum fratrum consilio assignamus. Eya ergo, princeps inclite, recognosce humihter tui benefi- cia creatoris, eius beneplacitis te coapta, dirige vias tuas in semitas mandatorum ipsius, eius mi- nistros honora, immo ipsum in ilhs, honora ec- clesiam matrem tuam, longevitatem namque vite parentum etiam temporalium honorificatio pollice- tur. Pacem dilige Regem immitando pacificum, firma iustitia thronum tuum, illam sectare: fructus enim iustitie pax, illa si ante te ambulet, gressus tuos ponens in via, tibi ab invio precavebit, nec te clementia deserat, que amicos et devotos multi- plicans ad Imperii adicit firmitatem. Age viriliter, et semper cor tuum in domino confortetur. Datum Lugduni xv. Kalendas Martii. Pontificatus nostri anno tertio.

cccxxxm

Ecclesiasticis et saecularibus Germaniae proceribus super eodem. Reg. Bernardi de Neapoli ep. 84.

GrBEGORius episcopus etc. Venerabili fratri... Archiepiscopo Treverensi, salutem etc. Sacerdotium et Imperium etc. interveniente consensu, de Ca- rissimo in Christo fiho nostro Rudolfo Rege Ro- manorum Illustri concorditer celebratam etc. cla- morem, ad ipsius Regis Romanorum expeditionem instantem etc. futurorum, ipsum Romanorum Re- gem etc. repromittnnt, propter quod memorato Romanorum Regi denominatione Regia de fratrum nostrorum consilio ascripta suasimus, ut se sic disponeret, sic pararet, quod cum eum ad unctio- nem etc. manibus vocaremus, ad quod tam sibi quam tibi ahisque Principibus et Magnatibus ac Universitatibus Regni Alemanie denunciavimus nos terminum celeriter, prout permitterent pensande circumstantie, prefixuros, paratus, sicut sollempnia tanti negotii exigunt, appareret et nichilominus

interim ahquem vel ahquos ad nostram presentiam destinaret, qui super eiusdem assignatione termini, quid sue commoditati congrueret, et alias plene super hoc eius nobis exprimeret voluntatem. Nu- per itaque ipsius Regis Romanorum nunciis, pro- pter hoc a sua magnificentia destinatis, in nostra et fratrum eorundem presentia, in pubhco et sol- lempni consistorio nomine suo petentibus sibi ad premissa terminum assignari, nos cum eisdem fra- tribus collatione habita, et hiis, que circa hec at- tenda putavimus perpensa dehberatione, discussis, ipsi Regi Romanorum ad petitas unctionem, con- secrationem et coronationem Imperiahs diadematis in Basihca principis apostolorum in Urbe recipien- das per manus nostras, domino favente sermoni, festum omnium Sanctorum primo venturum termi- num de ipsorum fratrum nostrorum consilio du- ximus assignandum. Prudenter itaque considerare te decet, quot et quanta huiusmodi coronatio mun- do commoda pollicetur, sicut enim iuxta sapientis eloquium, ubi non est rector, populus facile corruit, sic verisimih potest presumptione teneri, quod per eam regimine Imperiahs culminis reformato, et status subiectorum Imperii reformetur, et ruine gravissime, quas divulsa iura eiusdem Imperii ex ipsius diutina fluctuatione senserunt, integrationis plene remedio implebuntur. Dabitur eidem sabba- tismus Imperio et tam per ipsius Regis Romano- rum Imperiali excellentia sublimati, quam per aliorum principum catholicorum auxilium inimi- corum crucis cornua confringentur, et ampliabitur cultus fidei christiane: ideoque fraternitatem tuam monemus, rogamus et hortamur attente, tibi per apostohca scripta mandantes, quatenus ut tantorum bonorum non expers, sed principuus promotor existas, cum te tamquam ipsius insigne membrum Imperii, quasi preducem deceat esse in tahbus, non sequelam, memorato Regi Romanorum ad tanti decus fastigii obtinendum sic efficaciter assistere studeas, sibi tui magnifici comitatus, prout exigit solempnitatis tante celebritas, personalem et hono- rabilem presentiam exhibendo, quod tua et alio- rum Principum in itinere, ac in ipsius coronationis solempniis gloria et comitiva stipatus, cunctis glo- siosus appareat, et Cesarei regiminis, deo auspice, fehciter adepturus auspitia, illud ipso faciente, qui potest, fehcius prosequatur. In hiis autem exequen- dis nec termini brevitas, quam consulta provisio et cautela vitandi pericuh et accelerande pubhce utihtatis exegit, impedimenti alicuius occassionem afferat, sed ad eorum executionem tua fraternitas sic voluntaria, sic prompta consurgat, quod meri- tum sibi apud retributorem bonorum omnium, et nos ac Romanam ecclesiam comparet et apud eun- dem Romanorum Regem nostra intercessio, si quando eam pro te aut tua ecclesia res exposcet, et aditum hberiorem inveniat et exauditionem

190 GREGORIUS PP. X. ANNO CHRISTI 12T5.

obtineat promptiorem. Datum Lugduni xv. Kalen- das Martii, Pontificatus nostri anno tertio.

In e. m. Archiepiscopis Maguntino, Salzebur- gensi, Magdeburgensi et singulis Principibus vo- cem in electione Imperatoris habentibus.

Gregorius episcopus etc. Venerabilibus fra- tribus universis Archiepiscopis, Episcopis, et dilectis filiis Abbatibus feudatariis in Imperio per Alema- niam et Sclaviam constitutis, salutem etc. Sacer- dotium et Imperium etc. assignandum. Prudenter itaque considerare vos decet, quot et quanta etc. cultus fidei christiane: ideoque universitatem ve- stram monemus etc. mandantes, quatenus ut tan- tormn bonorum non sitis expertes, sed precipui promotores, cum vos tamquam speciales ipsius Imperii fideles velud preduces deceat esse in ta- libus, non sequelam, erga memoratum Romanorum Regem fidelitatis et subiectionis debitnm plene ac fideliter observantes, eidem ad premissi decus fa- stigii obtinendum sic efficaciter consilio et auxilio assistatis, sibi magnifici comitatus, prout exigit, sollempnitatis tante celebritas, favorem per vos et alios liberaliter exhibendo, quod vestra et aliorum Principum ac Magnatum tam in itinere, quam in ipsius coronationis sollempniis fultus potentia, co- mitiva stipatus, cunctis gloriosus appareat etc. oc- casionem afferat, sed ad eorum executionem vestra devotio sic voluntaria, sic prompta etc. usque nostra intercessio, si quando eam pro vobis aut vestris ecclesiis res exposcet etc. promptiorem. Datum ut supra.

In e. m. Universis Ducibus, Marchionibus, Lancraviis, Palatinis, Comitibus et aUis Nobilibus, Iudicibus, Advocatis, Universitatibus Civitatum, castrorum, villarum et aliorum locorum, necnon Scabinis et aliis ministris in Imperio per Alema- niam et Sclaviam constitutis.

cccxxxvm.

Rudolfo regi Romanorum, ut ad coronam Imp. recipien- dam ecclesiae Romanae privilegia ab imperatoribus con- cessa confirmare debeat, et copias in Lombardiam contra adversarium mittat et Mediolanenses commendatos habeat. Reg. Bernardi de Neapoli ep. 88—90.

Gregorius episcopus etc. Carissimo in Christo filio Rudolfo Regi Romanorum Illustri, salutem etc. Nosti, fili Carissime, quod bone memorie 0. sancti Guidonis Spirensis Prepositus, Cancellarius et pro- curator tuus, habens ad hoc legitimum et speciale mandatum, nuper in concilio Lugdunensi presenti- bus et consentientibus principibus et aliis prelatis ac magnatibus Regni Alemanie, qui tunc temporis in concilio convenerant, quedam privilegia Regum Romanorum predecessorum tuorum, et alia concessa per ipsos Reges Romanorum ecclesie recognoscens, ac ea nomine tuo innovans et concedens, te illa primo Regem Romanorum, et postea suscepto

Imperiali diademate ut Imperatorem innovaturum, et etiam concessurum, prestito in animam tuam iu- ramento, promisit. Licet itaque ad unctionem, con- secrationem et coronationem de nostris recipiendas manibus tibi per alias nostras litteras absolute vi- deamur terminum assignare, Serenitatem tamen Re- giam volumus non latere, quod inter nos et fra- tres nostros hoc expresse actum est, et tam nostre quam ipsorum intentionis existit, quod ante ipsum terminum premissa omnia, que memoratus Cancel- larius, ut premittitur, de consensu predictorum priu- cipum et magnatum, qui eadem presentialiter in- spexerunt, sollempniter nomine tuo promisit, per te ut per Regem Romanorum plenarie impleantur, cum per nos nuncio vel litteris fueris requisitus. Ceterum Regalem celsitudinem requirimus et ro- gamus, ut per dilectum filium Magistrum Antonium nuncium nostrum, latorem presentium, quando et ubi presentes eedem Httere ad te pervenerint, no- bis tuis intimare htteris non omittas. Datum Lug- duni xv. Kal. Martii, Pont. nostri anno tertio.

Gregorius episcopus etc. Carissimo in Christo filio Rudolfo Regi Romanorum, salutem etc. Ne Celsitudinem regiam forsitan lateant, que in tuum dispendium aguntur in partibus Lombardie; sed ilhs in tuam deductis notitiam, agas cautius et di- sponas consultius, que facti qualitate docente vi- deris oportuna: scire te volumus, quod tui adver- sator culminis et honoris emulus non dormit in illis partibus, nec dormitat, sed ingenio conatur, et iuribus ad devotionem incolarum earundem par- tium pervertendam. Regalem itaque circumspectio- nem decet attendere, quod nisi celeriter eius nisi- bus occurratur, adeo convalescere poterunt mala per moram, quod ea, que ad presens constat esse facilia, non sine gravi discrimine in immensum dif- ficihora reddentur: ideoque serenitatem Regiam mo- nemus attentius et hortamur, paterno nichilominus suadentes affectu, quatenus omni mora et occasione postpositis, competentem militiam strenuam et ex- pertam, cuius quantitatem tibi per dilectos fihos fratres H. de ordine minorum lectorem Maguntinum, B. Magistrum ordinis sancti Iohannis Ierosolimitani per Alamaniam, quos ad tuam presentiam cum fe- hci expeditione remittimus, et Magistram A. nun- cium nostrum excellentie Regie mandamus exponi, sic studeas preparare, quod saltem circa finem in- stantis Maii cum bono Capitaneo et probato sit in partibus supradictis non solum adversis obsta- tura conatibus, sed illis, deo auspice, repressis omni- no ad tui commodi et honoris augmentum conser- vatura feliciter et multiplicatura devotos. Quicquid autem super hoc duxeris disponendum, nobis per eundem nuncium nostrum cum omni, qua poteris, celeritate rescribas, ut legato, quem in magnificentie tue favorem ad partes destinamus easdem, nostris htteris iniungamus, quod militie predicte festinus

QREGORIDS PP. X. ANNO CHRISTI 1275. 191

occurrat, eamque utili consilio foveat, et efficaci auxilio prosequatur. Datum ut supra.

Gregorius episcopus etc. Carissimo in Christo filio Rudolfo Regi Romanorum Illustri, salutem etc. Insignis Mediolanensis Civitas devotionem suam signis evidentibus indicans, manifesta illius indicia Regie celsitudini representat, dilectos filios Nobiles viros ... et... suos Ambassatores et nuncios ad Re- galem presentiam destinando. Decet igitur, immo et expedit apiritum devotionis huiusmodi procul- dubio multipliciter acceptande non extinguere duri- tia, sed exhibitione clementie potius adaugere. Quo- circa Serenitati Regie affectu sincero consulimus et sano consilio suademus, quatenus prudenter at- tendens, quanti nominis, quante potentie sit civitas memorata, quantumque tibi possit esse perutilis, dictos Ambassatores sereno vultu et leta mente recipiens, petitiones porrigendas ab eis clementer audias, et illis, quantum cum deo poteris, liberaliter acquiescas, ut eiusdem civitatis exemplo, que inter alias Itahe sui status eminentia, velut in specula po- sita, quasi omnium in se convertit intuitum, ceteras ad tua servitia provoces et exemplari suggestione ad confidentiam de Regali percipiende clementia benignitatis invites. Datum ut supra.