XCLX.

Guidoni arcHdiacono Vulterano quaedam castra terrarum Comitissae Mathildis in Lucana dioecesi sub annuo censu sex marcbarum argenti conceduntur. Reg. An. V. ep. 249. Tom. III. fol. 49.

Honorius EPiscoPus etc. Dilecto filio Magistro Guidoni Archidiacono Wlterano, salutem etc. Cum placidis et placitis tue devotionis obsequiis usque adeo nostre te gratie coaptaris, ut ex susceptis ali- quando nostre munificentie beneficiis te magis ac magis exhibens gratiorem feceris, ut quod ahis es- set premium, tibi fieret retributio meritorum, et cum crederetur tibi congrue retributum, constitueris nos devotioni tue in maioribus debitores. Nos volentes adhuc te retributiva gratia prosequi, qua nonnun- quam ignotos etiam prevenimus, Bargam, Castiho- nem, Coreham, Ciceranam, Chinizanam, Cotronem in Lucana diocesi posita, et earum pertinentias et omnia iura, cum sint de Comitatu Comitisse Ma- tildis, tibi sub annuo censu sex marcarum argenti, quoad vixeris, duximus concedenda. Datum Late- rani m. Idus Decembris, Pont. nostri anno v.

c.

Iuramentum a Friderico II. Romanorum Imp. Honorio PP. ni. praestitum de conservandis et tuendis terris ecclesiae. Ex transsumpto coevo et Cencio Camerario fol. 162.

Fridericus divina favente clementia Romano- rum Imperator semper Augustus et Rex Sicihe. Per presens scriptum notum facimus tam presentibus quam futuris, quod nobis existentibus anno prete- rito in mense Septembris octave Indictionis apud Agnowe, fieri fecimus quoddam scriptmn ad man- datum beatissimi in Christo patris, domini Hono- rii sacrosancte Romane ecclesie summi pontificis, et nuntiorum eius, quod continebat: In nomine aancte et individue trinitatis. Amen. Ego Fride- ricus secundus dei gratia Romanorum Rex sem

HONOBIUS PP. III. ANNO CHRISTI 1221. 63

per Augustus et Rex Sicilie, tibi domino sanctis- simo et patri beatissimo Honorio pape tertio, tuis- que successoribus et ecclesie Romane, presentibus subscriptis principibus Imperii et nobilibus, spon- deo, polliceor, promitto et iuro, quod omnes pos- sessiones, honores et iura Romane ecclesie pro posse meo bona fide protegam et servabo. Pos- sessiones autem, quas ecclesia Romana recupera- vit, liberas et quietas tibi dimittam, et ipsam ad eas retinendas bona fide iuvabo. Quas autem non- dum recuperavit, adiutor ero ad recuperandum, et recuperatarum secundum posse meum ero sine frau- de defensor, et quecumque ad manus nostras de- venient, sine fraude restituere procurabo. Ad lias pertinent tota terra, que est a Radicofano usque Ceperanum, Exercatus Ravenne, Pentapolis, Marchia Anconitana, Ducatus Spoletanus, Terra Comitis- se Matildis, Comitatus Britenorii cum adiacenti- bus terris expressis in multis privilegiis Impera- torum a tempore Lodovici, has omnes restitutam et quiete dimittam cum omni iurisdictione, distri- ctu et honore suo. Verumtamen cum ad recipien- dam Coronam Imperii, vel pro necessitatibus ec- clesie ab apostohca sede vocatus accessero, de mandato summi pontificis accipiam procurationem ab eis. Tibi etiam domino Honorio pape et suc- cessoribus tuis omnem obedientiam et honorificen- tiam exhibebo, quam devoti et i catholici Imperato- res consueverunt sedi apostohce exhibere. Et si propter negotium meum Romanam ecclesiam opor- tuerit incurrere guerram, subveniam ei, sicut ne- cessitas postulaverit, in expensis. Omnia vero su- pradicta tam iuramento quam scripto firmabo, cum Imperii fuero coronam adeptus. Principes autem Imperii et nobiles, coram quibus iuravi, hii sunt: Henricus Argentinus Episcopus, Henricus Basih- ensis Episcopus, Abbas sancti Gralli, Ugo Abbas Morbacensis, Golfradus Abbas de Wicziburc, Ti- baldus Dux Lotheringie, Comes Egeno de Vrahc, Comes Lodowicus de Wirtiinberc, Comes Eve- rardus de Helfinstein, Henricus de Niffen ct quam plures ahi. Acta apud Agnowe Anno dominice In- carnationis mccxvhu. mense Septembris, Indictio- ne octava.

Nos habentes pre ocuhs dilectionis et gra- tie puritatem, quam predictus pater noster sum- mus pontifex in nostra promotione laudabihter di- gnoscitur habuisse, et quod de bono in mehus ad exaltationem nostram intendit, scriptum ipsum, si- cut continetur superius, confirmamus, et volumus ab omnibus observari, et ad maiorem securitatem presens scriptum fieri fecimus buUa aurea typario nostre maiestatis impressa firmatum. Datum Ca- pue post Curiam solempniter celebratam Anno domini Incarnationis mccxxi., mense Ianuarii, In- dictione ix. et Anno Imperii nostri primo felici- citer. Amen. .

CL

Fridericus II. Irap. comitatum Comitissae Mathildis ad Romanam ecclesiam pertinere confitetur, et castrum Gonzagae eidem restitui iubet. Ex orig. et Cencio Camerario fol. 164.

Fhidericus divina favente clementia Roma- norum Imperator semper Augustus et Rex Sicihe. Per presens scriptum notum facimus tam presen- tibus quam futuris, quod nobis existentibus in pre- terito mense Novembris none Indictionis in castris apud Sanctum Leonem, ad monitionem sanctissimi in Christo patris diii H. sancte Romane ecclesie summi pontificis, et nuntiorum eius fieri fechnus quoddam scriptum bulla aurea roboratum, quod continebat: Fridericus dei gratia Romanorum Rex semper Augustus et Rex Sicilie. Per presens scri- ptum notum facimus universis tam presentibus quam futuris, quod cum ad resignationem comitatus, ter- re et poderis quondam Comitisse Mattildis facien- dam sancte Romane ecclesie venerabili matri no- stre, ad quam pertinet pleno iure, Serenitas nostra contra quoshbet detentores speciale mandatum de- derit, ac etiam generale tam per htteras quam per dilectum fidelem C. venerabilem Metensem et Spi- rensem episcopum, Cancellarium nostrum, sub pena mille marcharum argenti, et dictus Cancellarius Castrum Gronzage cum pertinenths suis, quod est de comitatu Comitisse predicte, invenerit occupa- tum a fihis Comitum Alberti de Casalode et Ne- risii, quibus sub pena predicta iniunxerit resignan- dmn, et eidem super hoc parere contempserint ad non modicam iniuriam Regie maiestatis: propter quod sine aha citatione in metum ahorum preter penam predictam animadvertendum erat in eos, tamen ut excellentia nostra potius ad veniam quam ad vindictam pronior videretur, laboravimus per ipsoram amicos et consanguineos, cum citati non comparuerint coram nobis, ut sine metu pene nobis resignarent castram ipsum: et mandatum nostrum contempserint in hac parte, de consiho venerabi- lium principum nostrorum patriarche Aquilegensis, episcoporum Tridentini, Brissinensis, Vicentini, Pa- duani, Feltrensis, Mantuani, Cremonensis, Berga- mensis, Laudensis, Parmensis, Astensis et Tauri- nensis tahter contra eos duximus procedendum, confirmantes primo, quod factum est contra eos de banno et pena iniuncta per Cancellarium me- moratum, et exnunc personas ipsorum ponimus sub perpetuo banno Imperii, et omnia bona eorum iu- bemus, ubicumque fuerint, confiscari sine ahqua spe remissionis seu revocationis, si usque ad diem dominicum venturam dictum castrum cum omnibus pertinenths detentis ab eis non resignaverint in manus Alatrini et Raynaldi capeUanorum dni pape, vel eonun alterius vel in nostras sancte Romane ecclesie resignandum. Quod si non fecerint, qui- cunque de bonis ipsorum detineant, vel ex tunc

64 HONORIUS PP. III. ANNO CHRISTI 1221.

occupaverint, sive quocunque alio modo acquisie- rint, libere possideant et auctoritate nostra deti- neant. Et super hoc preciphnus Cremonensibus, Parmensibus, Reginis, Mutinensibus, Bononiensi- bus, et generaliter omnibus aliis fidelibus nfis, ut memoratis nobilibus et aliis adiutoribus, fautoribus et detentoribus memorati castri faciant vivam guer- ram, firmiter inbibentes Mantuanis, Veronensibus, Ferrariensibus, Brissinensibus et omnibus aliis fide- libus nfis sub optentu fidelitatis et gratie nfe, com- munitati predictarum cuifibet sub pena mille mar- charum, Marchionibus, Comitibus, Baronibus sub pena ducentarum marcharum, Mihtibus centum, et ahis inferioribus quinquaginta, quod eis nuhum prestent auxilium, consihum, adiutorium vel favo- rem, et tam de castro predicto, quam de ahis ca- stris, scihcet Pegugnano, Bondeno (sic) et Bondeno, necnon de toto ipso comitatu, podere ac terris Co- mitisse predicte dictos capehanos nomine Bomane ecclesie investivimus et eos constituimus possesso- res, et mandavimus de castris predictis per vene- rabilem Epum Taurinensem vicarium nfum in cor- poralem possessionem induci, precipientes tam mi- htibus et habitatoribus castrorum ipsorum, quam omnibus ahis vassalhs de ipso comitatu seu terris et poderis(sic) Comitisse prefate, quos ad presens absolvimus ab omni iuramento, quo nobis tenen- tur ratione terrarum ipsarum, quod dictis nuntiis dfh pape vel alteri eorum, seu cuihbet ahi ab ec- clesia Komana misso, abiuratis ahis iuramentis con- trariis, istis prestent fidehtatis nomine Roniane ec- clesie iuramentum. Quod si non fecerint, sciant se exnunc omnibus bonis comitatus, poderis sive ter- rarum ab eisdem possessis hac nostra sententia imperpetuum fore privatos, et mihtes et habitato- res ipsius castri Gonzage desuper ponimus in per- petuo banno nostro. Preterea iniungimus firmiter et mandamus potestatibus, Consuhbus seu Recto- ribus civitatum sub pena mille marcharum, ut omnes possessiones comitatus predicti detentas ab ipsis sub pena predicta mille marcharum sine dif- ficultate ac mora restituant, et absolvant omnes homines de comitatu et terris predictis ab omni iuramento, districtu et obhgationibus, quibus ra- tione alicuius iurisdictionis, quam hactenus exer- cuerunt in eos, tenentur eisdem, et removeant con- sules, Rectores, Baiulos, et si quos ofiiciales posue- rint in eis, et extrahant quoscumque posuerunt in banno de terris ipsis, sub optentu fidelitatis et gratie nostre, ipsis nichilominus iniungentes, ut di- ctis capeUanis vel eorum alteri, seu cuUibet ahi ad hoc a sancta Romana ecclesia destinato, ad reti- nendam possessionem terrarum, quas habent, et recuperandam, quam non habent, prestent auxUium, consilium et favorem. Verum quia ipsi fihi dicto- rum Comitum nostram contempserunt sententiam et mandatum, predictum castrum infra tenninum

sibi datum nequaquam, ut superius legitur, resi- gnantes, nostram promulgatam sententiam contra ipsos et omnes alios detentores comitatus predicti, poderis seu etiam terrarum in nostra publica cu- ria pubhcari fecimus, et ut firma semper et incon- vulsa permaneant, maiestatis nostre aurea bulla iussimus communiri. Principes autem Imperii et Prelati et NobUes Itahe, quibus presentibus hec omnia acta, sunt hh: Patriarcha Aquilegensis, Con- radus Metensis et Spirensis Eps, Imperiahs aule CanceUarius et tocius Itahe legatus, Eps Patavien- sis, Syfredus Augustensis Eps, Albertus Tridenti- nus Eps, Bertoldus Brissinensis (Eps), Abbas Au- genensis, Lodowicus Dux Bawarie et Comes Pa- latinus Reni, Anselmus Mariscalcus Imperii et Guar- nerus de BoUanda Senescalcus, Eps Taurinensis et Itahe vicarius, F. Papiensis Eps, 0. Laudensis Eps, M. Mutinensis Eps, Henricus Bononiensis Eps, Azo Marchio Estensis, Matheus de Corrigia pote- stas Papiensis, Niger Marianus potestas Parmensis, Birrita potestas Reginus, Egidius potestas Mutinen- sis, Tisus de Campo S. Petri et ahi plures. Datum in castris apud Sanctum Leonem octavo Kal. Octo- bris, et pubhcatum apud Spinlaberc pridie Kal. mensis eiusdem, Anno domini Millesimo ducente- simo vicesimo, Indictione octava. Nos autem pre ocuhs habentes dilectionis et gratie puritatem, quam predictus pater noster summus pontifex in nostra promotione laudabihter dignoscitur habuisse, et quod de bono in mehus ad exaltacionem nostram intendit, scriptum ipsum, sicut continetur superius, confirmamus, et volumus ab omnibus observari. Et ad maiorem securitatem presens scriptum fieri fecimus, buUa aurea typario nostre Maiestatis im- pressa firmatum. Datum Capue post Curiam sol- lempniter celebratam Anno dominice Incarnationis MiUesimo vicesimo primo, Mense Ianuarii, nona In- dict et Anno Imperii nfi primo, fehciter Amen.

CH.

Perusinis pax inter ipsos et Commune Civitatis Castelli inita confirmatur. Reg. An. V. ep. 324. Tom. IU. fol. 64.

Honorius episcopus etc. DUectis fihis... Po- testati et populo Perusinis, salutem etc. Cum ex offich nostri debito teneamur hhs, qui prope, ac hhs, qui longe sunt, pacis consUia cogitare, pacem inter fideles nostros, sedata precedenti discordia, reformatam hbenter volumus observari, et ut an- tiquis odhs occasio auferatur et dilectionis materia dilatetur, pacis federa expedit apostohco munimi- ne communiri. Cum igitur, suadente humani ge- neris inimico, inter vos ex parte una et homines Civitatis Castelli ex altera gravi exorta discordia, rerum dampna et personarum, utinam non anima- rum pericula evenissent, sed tandem faciente do- mino iuxta mandatum nostrum inter vos et Ulos pacis sit concordia reformata, nos pacem ipsam,

HONORIUS PP. III. ANNO CHRISTI 1221.

sicut sine pravitate provide facta est, et ab utra- que parte sponte recepta, et in instrumentis publi- cis exinde confectis plenius continetur, auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patro- cinio conununitnus. Nulli ergo etc. Si quis autem etc. Datum Laterani m. Idus Ianuarii, Pontificatus no- stri anno quinto.

cm.

Fidelibus Civitatis Castelli, ut pacem predictam obBer- vent. Eeg. An. V. ep. 325. Tom. III. fol. 64.

Honorius episcopus etc. Dilectis filiis... Po- testati et populo Castellanis, salutem etc. Ad sup- plicationem et instantiam vestram dilectis filiis... potestati et populo Perusinis tam per litteras quam dilectum filium Hermannum Cluscinum Electum, tunc Capellanum nostrum, sub debito iuramenti et pena excommunicationis dedimus firmiter in pre- ceptis, ut captivos vestros sine mora qualibet li- berarent, cum sicut fuerat ex parte vestra promis- sum, pactati essetis instrumenta et alia, que pro pace inter vos et ipsos servanda fuerant ordinata preter demolitionem castrorum, dumtaxat ad man- datum nostrum efficaciter observare, ac nos tam ea quam quod predictus H. pro hiis statuerat ob- servandis rata esse vellemus. Cum igitur et vobis expediat et nos deceat, ut premissa firmiter ob- serventur, universitatem vestram monemus, aucto- ritate vobis presentiiun firmiter precipiendo man- dantes, quatenus tam ea, que inter vos et Perusinos pro pace servanda preter demolitionem castrorum acta sunt, quam quod dictus Capellanus mandavit, firmiter observetis: alioquin, si quid exinde vobis evenerit, quod nolitis, non nobis, sed vobis pote- ritis imputare. Datum Laterani m. Idus Ianuarii, Pontificatus nostri anno quinto.