DCCXXXVI.

Eidem, ut Ferrarienses sub certis conditionibus a censuris absolvat. Reg. An. XIV. Secret. ep. 1142. fol. 232.

Iohannes episcopus etc. Venerabili fratri Bertrando Episcopo Ostiensi, apostolice sedis Legato, salutem etc. Concessisse tibi nuper absolvendi per te vel alium seu alios quoscumque, qui dilectis filiis Nobilibus viris Raynaldo et Opizoni Marchionibus Estensibus in occupatione Civitatis nostre Ferrariensis adheserant, a sententiis iuris vel hominis, quas propter adhesionem huiusmodi incurrerunt, et excessibus aliis propterea subsecutis, per alias nostras certi tenoris litteras meminimus facultatem, sicut in eisdem litteris plenius continetur. Quocirca fraternitati tue per apostolica scripta conmittimus et mandamus, quatinus ad eandem absolutionem concedendam iuxta litterarum predictarum continenciam et tenorem procedetis, nichilominus Commune, Universitatem ac omnes et singulos cives districtuales Ferrarienses, aliasque personas eccle- siasticas et seculares, qui processibus a nobis vel nostra, seu delegata vel ordinaria auctoritate pre- missorum occasione habitis, aut penis et sententiis in eisdem contentis, et ratione occupationis aut detentionis Civitatis, Comitatus et districtus predi- ctorum, seu rebellionis ibidem contra nos et eccle- siam Romanam presumpte, vel adhesionis, fautorie auxilii, consilii et favoris factorum, seu prestito- rum a tempore dicte rebellionis citra Marchionibus antedictis, aut transitus faoti contra dictam inhibi- tionem processuum per Civitatem, Comitatum et districtum predictos inflictis ab homine vel a iure irretiti vel hgati fuerunt ipso facto, et ab eis ab- solutionis seu relaxationis beneficium duxerint hu- militer postulandum, ab eisdem penis et sententiis et excessibus misericorditer iuxta formam ecclesie absolvere, ac interdicta propter hoc apposita re- laxare, ipsosque ad famam, honorem, res, bona, et statum, quo erant ante processus eosdem, vice et auctoritate nostra in integrum restituere per te vel alium seu alios non postponas, hoc adie- cto specialiter et expresse, quod et haberi volumus pro adiecto, quod si eos ad similia seu eorum ali- quod perpetranda redire, quod absit, contingeret, in easdem penas et sententias reincidant ipso facto.

Volumus autem, quod antequam ad huiusmodi ab- solutionem et restitutionem procedas, a predictis civibus et districtualibus nostro, et successorum nostrorum et ecclesie Romane nomine recognitio- nem (recipias), quod predicta Civitas cum suo Comi- tatu et districtu, eorumque proprietas et dominium ad Romanam ecclesiam pertinet pleno iure, necnon quod lapso decennio, ad quod Vicariatum eorun- dem Civitatis, Comitatus et districtus predictis No- bihbus et nobih viro Nicolao fratri suo sub certis modis et formis contentis in aliis nostris litteris ordinavimus concedendum, officiales et ministros, qui per eandem ecclesiam deputabuntur, honora- biliter et reverenter ad regimen et administratio- nem omnimodam Civitatis, Comitatus et districtus predictorum absque contradictione, resistentia et diffugio quibuslibet recipient et admittent, eisque parebunt et obedient, et nulli alii vel aliis, cuius- cumque conditionis, preminentie vel status existant, directe vel indirecte, pubhce vel occulte in hiis, que ad regimen et administrationem pertinent supradi- cta, quodque fideles erunt perpetuo nobis nostris- que successoribus et ecclesie memorate: et insuper quod Archiepiscopos, Episcopos, Abbates, Priores, Prepositos, Decanos, Archidiaconos, Archipresbi- teros, Presbiteros, Clericos regulares et seculares et alias ecclesiasticas 'personas, quibusvis impedi- mentis submotis, in omnibus suis libertatibus, red- ditibus et proventibus, iuribus et obventionibus in Civitate Ferrariensi ac Comitatu et districtu gau- dere procurent libere, nec dabunt impedientibus per se vel alium seu alios, directe vel indirecte consilium, auxilium vel favorem. Item quod con- tra nos et sanctam Romanam matrem ecclesiam ac fideles et sequaces nostros non erunt, sed no- bis et eidem ecclesie nostrisque fidelibus pocius adherebunt, ac nos, ecclesiam et fideles predictoa pro posse suo sequentur, secundum quod nos eis- dem duxerimus iniungendum. Item quod cum Lu- dovico de Bavaria heretico et scismatico, eiusque dampnatis complicibus et sequacibus, vel cum re- bellibus nostris et ecclesie predicte presentibus et futuris non erunt, nec dabunt eis auxilium, consi- lium vel favorem. Item quod fidem defendent ca- tholicam, et hereticos ab ecclesia denotatos bona fide pro viribus vitabunt, et eciam extirpabnnt, quodque gentibus, servitoribus, et stipendiariis, nunciis et fidehbus nostris ac eiusdem ecclesie auxilium, consihum et favorem impendere omni tempore procurabunt. Item quod cum eodem Lu- dovico heretico suisque sequacibus seu complici- bus, aliisque prefate ecclesie rebellibus presentibus et futuris colligationem, coniurationem, conspira- tionem seu ligam non facient, et a factis, si qua reperirentur forsitan, resilire quantocius non tar- dabunt, ac nostris et ecclesie stabunt et parebunt in oranibus beneplacitis et mandatis, obligacionem

71«

564 I0ANNES PP. XXII. ANNO CHRISTI 1329.

solenuem et iuramentum recipere nostro et eccle- sie memorate nomine studeas diligenter, inde fa- ciendo confici publica instrumenta tenorem pre- sentium continentia, illa nobis postmodum fideliter transmissurus. Datum Avinione Idibus Octobris, Pontificatus nostri anno decimoquarto.

Dccxxxvn.

Bertrando cardinali legato, ut de proniissis per nuntios Raynaldi et Opizonis marcliionum Estensium factis publica instrumenta conficienda curet, et mittat ad curiam. Reg. An. XIV. Secret. ep. 1139. fol. 230.

Iohannes episcopus etc. Venerabili fratri Ber- trando Episcopo Ostiensi, apostolice sedis Legato, salutem etc. Inspirati nuper a domino dilecti filii Nobiles viri Raynaldus et Opizo Marchiones Esten- ses ab invio, quod rebellando contra nos et Roma- nam ecclesiam, tenendoque Civitatem nostram Fer- rariensem cum suo Comitatu et districtu, ad ius, proprietatem et dominium ecclesie memorate spe- ctantem, in nostrum et eiusdem ecclesie manife- stum preiudicium occupatam, aliaque committendo, propter que diversi processus per nos de fratrum nostrorum consilio habiti fuerunt solenniter contra ipsos ac fautores, adherentes et valitores eorum, diversas penas et sententias continentes, secuti ali- quibus fuerant temporibus, pedes suos retrahere, ac ad nostram et ipsius ecclesie devotionem, obedien- ciam et mandata una cum Nobili viro Nicolao fra- tre suo redire veraciter cupientes, suos solennes ambaxiatores, procuratores et nuncios, videhcet di- lectos fihos Gasparinum de Stangis iuris civilis pro- fessorem, et Albertinum a Bobus, sufficienti quoad predicta nec non omnia et singula subsequentia, eaque quomodolibet tangentia mandato et potestate suflultos, ad nostram presentiam destinarunt. Qui quidem ambaxiatores, procuratores et nuncii no- mine Nobihum predictorum, et in personas ipsorum obhgatione solenni adhibita, que secuntur inter ce- tera promiserunt, videlicet quod predicti Nobiles Venerabiles fratres nostros Archiepiscopos et E- piscopos, ac dilectos fihos Abbates, Priores, Pre- positos, Decanos, Archidiaconos, Archipresbiteros, Presbiteros, Clericos regulares et seculares, et alias ecclesiasticas personas gaudere permittent, sublatis impedimentis quibushbet, omnibus suis hbertatibus, redditibus et proventibus, iuribus et obventionibus in Civitate Ferrariensi ac districtu et Comitatu eius- dem, in Marchionatu et districtu Estensi, quantum erit in eis, nec impedientibus prelatos et personas ecclesiasticas in premissis dabunt per se, vel alium seu ahos directe vel indirecte, publice vel occulte auxihum, consilium vel favorem. Et hoc idem spe- cialiter intelhgi voluerunt esse promissum quantum ad ea, que prelati habent in predicta Civitate, Co- mitatu, Marchionatu et districtu vel extra, seu Fer- rariensis, Comaclensis et Adriensis Episcopi, et alii

quicumque, aut quecumque persone ecclesiastice seculares vel regulares, ita quod ex proposito sau- ctam matrem ecclesiam non offendant Rursusque fructus, redditus et proventus Castri de Argenta pro tempore, quo ipsum in rebelhone tenuerunt, Venerabili fratri nostro... Archiepiscopo Ravenna- tensi, vel cui nos mandabimus, restituent, et de eodem Castro facient, etiam quod nos duxerimus ordinandum, quodque super processibus ac sen- tentiis contra eos et eis adherentes promulgatis tam in causa fidei, quam fautorie, aut ahas se satisfa- ctioni et penitentie subicient, et eas complebunt, quas eis imponendas duxerimus, seu etiam iniun- gendas. Et insuper pro satisfactione male ablato- rum et receptorum per eos, aut officiales eorum a Communi Civitatis ac Comitatus et districtus pre- dictorum et Marchionatus Estensis, singularibusque personis eorum, ratione et occasione Nobihum pre- dictorum dumtaxat, ac pro proventibus et obven- tionibus Civitatis, Comitatus et districtus predicto- rum nobis et nostre Camere debitorum pro tempore, quo Civitatem, Comitatum et districtum eosdem in rebelhone contra nos et eandem Romanam eccle- siam tenuerunt, nec non et pro restauratione ac emenda iniuriarum et quorumcumque excessuum contra nos et ipsam ecclesiam, nostrosque et ipsius officiales et nuncios, ac nobis et eidem ecclesie adherentes pro tempore supradicto, et etiam ex causis iniuriarum, inobedientiarum, rebelhonum, guerrarum, contradictionum, proruptionum, fauto- riarum, negligentiarum, detentionis Civitatis, Comi- tatus et districtus predictorum, necnon ablationum, acceptionum et detentionum bonorum et iurium ecclesiasticorum et ecclesiasticarum personarum, ac libertatis earundem, ac culparum in premissis, et circa ea per eosdem Nobiles ac Civitatem, Comi- tatum et districtum predictos et singulares personas eorundem, et adherentes eisdem, videlicet officiales, consiliarios, vassallos et familiares ipsorum, seu quascumque personas tam ecclesiasticas quam se- culares, contra quas propter fautoriam vel parti- cipationem quamcumque, vel quocumque alio modo ex causa et ratione ipsorum Nobilium dumtaxat fuerit processum, super quibus dicti procuratores et nuncii nomine, quo supra, veniam et misericor- diam nostram et ecclesie petierunt humihter et de- vote, dabunt et solvent nobis, aut deputando seu deputandis a nobis xxx. milha florenorum auri ter- minis a nobis super hoc prefigendis, Non inten- dentes dicti procuratores et nuncii aliquid promit- tere vel petere pro dampnatis vel irretitis a nobis ex causa fidei, nec ipsos in ahquo relevare. Pre- terea quod predictam Civitatem Ferrariensem eius- que Comitatum et districtum nobis restituent et resignabunt, quod etiam dicti procuratores et nuncii per clavium assignationem in consistorio coram uo- bis et fratribus nostris fecerunt. Item quod contra

IOANNES PP. XXII. ANNO CHRISTI 1329. 56fi

nos et sanctam matrem ecclesiam, ac nostros et ipsius sequaces non erunt, sed potius nobis et ei- dem ecclesie fideliter adherebunt et assistent, prout eis duxerimus iniungendum, nec unquam erunt cum Ludovico de Bavaria heretico et scismatico ac eius dampnatis coinplicibus, vel aliis nostris et eiusdem ecclesie rebelhbus presentibus et futuris, nec eis prestabunt auxilium, cousiUum vel favorem, sed eis guerram movebunt pocius, si et prout nos aut de- putatus a nobis duxerimus ordinandum. Preterea pro defensione fidei prestabunt publice iuramen- tum, quod de terris ipsorum iurisdictioni commissis vel etiam committendis, aut administrationi subie- ctis universis hereticos ab ecclesia denotatos bona fide pro viribus extenninare studebunt. Item quod Civitatem Ferrariensem eiusque Comitatum et di- strictum, ac Castra seu villas ipsorum, in casu quo eas sibi quoad vicariatum concedere dignaremur, exhibebunt in obsequium sancte matris ecclesie atque nostrum, et quod gentibus, servitoribus, sti- pendiariis, nuntiis et fidelibus nostris et ipsius ec- clesie Romane omni tempore dabunt consihum, au- xihum et favorem, habebuntque stipendiarios suffi- cientes pro defensione dictorum Civitatis, Comitatus et districtus in obsequium et ad mandatum nostros transmittendos, etiam ubi et prout nos ordinave- rimus iuxta potestatem ipsorum et Civitatis predicte numerum non exprimendo, ut plus faciant, quam promittunt. Rursus colligationem, coniurationem, conspirationem seu hgam cum predicto Ludovico de Bavaria aut dampnatis suis comphcibus et se- quacibus, seu ahis nostris et eiusdem ecclesie Ro- mane rebelhbus presentibus vel futuris non facient, et in factis, si reperiantur, non perseverabunt, sed ab ilhs resilire quamtocius procurabunt. Item con- sentient et procurabunt de principahbus personis, que reperientur tumultum in populo procurasse, dum ohm gentes Carissimi in Christo fihi nostri Roberti Regis Sicihe illustris, tunc dicte Civitatis pro eadem Romana ecclesia presidentis, in dicta Civitate nequiter interfecte fuerunt, exhiberi iustitie complementum. Item quod solutiones predictas fa- cient, et cautiones dabunt super hoc mercatoribus societatis videhcet (sic) aut Civitatum Communitates, necnon quod portabunt et complebunt omnem aham penam, quam nos pro commissis eis duxerimus im- ponendam. Et insuper prefati procuratores et nuncii ad sancta dei evangelia corporahter a se tacta in proprias et prefatorum dominorum suorum animas promiserunt, et iuraverunt expresse premissa omnia et singula firmiter efiicaciterque complere, attendere et observare per se ipsos, ac compleri, attendi et observari nichilominus facere per Nobiles antedi- ctos, sub pena x. millium marcharum argenti nostro nomine solenniter et legittime stipulata, dando et constituendo se ipsos nichilominus, et certas personas ahas pro solutione dicte summe

xxx. millium florenorum auri nobis, seu nostre Camere nostro et eiusdem ecclesie nomine in ter- mino vel terminis, quem vel quos ad hoc prefixe- rimus seu statuerimus, infalhbihter et integrahter per eosdem Nobiles vel alium seu ahos eorum nomine facienda, quodque predicti Nobiles colhgationem, coniurationem, conspirationem seu ligam cum eo- dem Ludovico de Bavaria, qui usurpato sibi dam- pnabiliter titulo seu nomine Imperatoris in Itahe partibus pro Imperatore se gerit, aut suis dampnatis complicibus et rebeihbus nostris et memorate Ro- mane ecclesie, presentibus et futuris non facient, et a factis, si que invenirentur, resilient, prestite- runt nichilominus corporaliter ad sancta dei evan- geha iuramentum, iurantes et promittentes ulterius se facturos et curaturos, quod per eosdem procu- ratores et nuncios, ac Nobiles prehbatos, et ipsorum quemlibet omnia et singula expressa seu specificata superius complebuntur, attendentur et observabun- tur firmiter in omnibus et singulis supradictis. Ad hoc prefati procuratores et nuncii etiam promise- runt et iuraverunt in animas Nobihum predictorum, quod ipsi nulh obedient vel adherebunt tanquam Imperatori vel administratori Imperii, nisi ille pri- mitus fuerit per sedem apostohcam approbatus et confirmatus.

Ceterum cum nos ordinaverimus certas sa- tisfactiones infrascriptas per eosdem Nobiles fa- ciendas et complendas pro animarum ipsorum sa- lute, videhcet quod quatuor Capellas perpetuas in ecclesia maiori Ferrariensi sic sufficienter fundent et dotent, quod de redditibus pro ilhs per eos assi- gnandis habeant sufficientem victum et vestitum quatuor presbiteri eo modo, quo ahe capelle per- petue dicte ecciesie fundate sunt et dotate. Et si forsan non essent in eadem ecclesia Capellanie suf- ficienter dotate, ipsi dictas Capellanias dotare suffi- cienter de suis proprhs facultatibus infra duorum an- norum spacium nichilominus teneantur. Item quod singuhs ecclesiis cathedrahbus, a quibus Castra vel possessiones receperint, teneantur dare pro emenda planetam unam valoris viginti florenorum ad minus infra duos annos, et idem intelhgimus singuhs Ab- batiis, que sunt in Civitate Ferrariensi et eius di- strictu, fiendum. Et insuper teneantur dare tunicas novas ducentis pauperibus et totidem sotulares no- vos in die, qua relatio interdicti pubhcabitur in Civitate predicta, habeantque Nobiles ipsi quatuor torticia cerea, quarum quodhbet sit ponderis de- cem hbrarum cere, que accensa die predicto por- tari coram se facient a domo, quam inhabitant, usque ad ecclesiam maiorem predictam, preceden- tibus tunc eosdem Nobiles et torticia predictis pau- peribus dictis tunicis et sotularibus calciatis: que quidem torticia lectis ibidem htteris apostohcis su- per relaxatione interdicti predicti confectis, eidem ecclesie reverenter et pubhce offerant pro emenda.

566 IOANNES PP. XXII. ANNO CHRISTI 1329.

Et preter hec predicti Nobiles (ad) duo milia missa- rum infra dictos duos annos pro animabus illorum, qui mortui sunt in fide catholica pretextu rebellionis predicte, necnon et infra dictum tempus semel refi- cere de cibo et potu mille pauperes ex causa pre- dicta, vel etiam successive nichilominus teneantur. Que omnia prefati procuratores et nuncii nomine quo supra acceptantes gratanter, et etiam appro- bantes expresse promiserunt solenniter, et ad sancta dei evangelia in animas ipsorum Nobilium iurave- runt, quod ipsi Nobiles premissa complebunt, sicut superius sunt expressa, quodque ipsi Nobiles ad emendandum iniurias et offensas modo et forma predictis, ac ad approbandum et ratificandum ex- presse omnia supradicta, et alia universa et sin- gula per dictos procuratores et nuncios acta, gesta, promissa et obligata ipsorum nomine quomodolibet apud sedem apostolicam coram nobis, vel aliis no- stro nomine et mandato, ad tuam presentiam simul vel divisim uno die vel diversis infra unum men- sem, postquam per te vel alium de mandato tuo fuerint requisiti, personaliter venient, nisi tibi vi- deretur sufficere, quod alter illorum pro se et aliis ad tuam presentiam (veniat) pro premissis, quo casu dictus Raynaldus vel Opizo ad te venire cum suffi- cienti aliorum mandato personaliter teneatur. Quo- circa fraternitati tue per apostolica scripta commit- timus et mandamus, quatinus premissa iuxta tenores litterarum nostrarum huiusmodi, et aliarum per nos tibi directarum compleri facias et executioni mandari, approbationes, ratificationes et obligatio- nes, quas facere, dare ac prestare tenentur predicti Nobiles, nostro et eiusdem ecclesie Romane nomine nichilominus recepturus, inde faciendo confici pu- blica instrumenta nobis celeriter et fideliter trans- mittenda. Datum pridie Nonas Decembris, Pontifi- catus nostri anno quartodecimo.