CCCXXVI.

Comitibus Guidoni Novello et fratri eius, ne a rege Siciliae eiusque Vicariis in Tuscia, sed in sola curia Romana conveniri possint. Reg. An. II. ep. 56. Tom. I. fol. 93.

G-regorius episcopus etc. Dilectis fiUis No- bihbus viris Comitibus Guidoni Novello et Sy- moni fratri eius, salutem etc. Ut pro hiis, que tempore Vicariatus vel Potestarie alicuius, quibus functi estis in provincia Tuscie, fecistis vel gessi- stis cum Communibus terrarum vel singularibus personis ipsius provincie, antequam Karissimus in Christo fihus noster C. Sicilie Rex Illustris Vica- rius, vel paciarius fuisset ad eandem provinciam per sedem apostohcam destinatus, molestari vel inquietari ab eodem Rege vel suis Vicariis, qui pro tempore fuerint, non possitis, sed in Romana teneamini Curia respondere, vobis auctoritate pre- sentium de ipsius Regis concedimus voluntate.

GREGORIUS PP. X. ANNO CHRISTI 1273. 179

Nulli etc. nostre concessionis etc. Datum Florentie nn. Idus Iulii, Pontificatus nostri anno secundo.

CCCXXVIL

Facultas a marchione Estensi et commune Ferrariae suis oratoribus data ad confirmanda et reformanda foedera inter Ferrarienses et Venetos iam inita et ineunda. Ex Clementis V. Bidla de reconcil. Venetorum, vide infra Nr. DCXXIX.

In dei nomine. Anno Millesimo ducentesimo septuagesimo tertio, indictione prima, die ultimo Septembris, presentibus testibus vocatis et rogatis dominis Gruamonte Antonio de Bocbimpanis, Pe- tro de Nazo, Iacobino Bixacuto et Octobono No- tario, in maiori consilio in Palatio Communis Fer- rarie per campanam more solito congregato, No- bilis vir dominus Obizo, dei et apost. gratia Estensis et Anchonitanus Marchio, et dominus Cierigatius, Potestas Civitatis Ferrariensis de voluntate et con- sensu omnium de dicto Consilio, et ipsi omnes et singuli de dicto Consilio pro se, et nomine et vice Universitatis hominum Civitatis Ferrariensis fece- runt, constituerunt, creaverunt et ordinaverunt do- minos Albertum de Aldigeriis et Margaritum Iu- dices, Ambaxiatores Communis Ferrariensis, pre- sentes et mandatum suscipientes, suos et dicti Communis nuntios, scyndicos, actores et procura- tores ad tractandum, examinandum, componendum et firmandum cum illustri viro domino Duce et Communi Venetiarum tam super pactis initis inter utrumque Commune, quam super petitionibus fa- ctis noviter domino Marchioni et Communi Fer- rariensi per Ambaxiatores domini Ducis et Com- munis Venetiarum, et ad confirmandum pacta olim facta inter Duces et Commune Venetiarum ex parte una, et Marchionem et Potestatem et Com- mune Ferrarienses ex altera, et ad faciendum pa- cta de novo cum eis, et promissiones et obliga- tiones, et super quibuscumque aliis Capitulis ea omnia et singula, que ad honorem et utihtatem domini Ducis et Communis Venetiarum ex una parte, et domini Marchionis et Communis Ferra- riensis ex altera, ipsis Scyndicis utilia et necessa- ria videbuntur, et contulerunt in dictos Scyndicos et procuratores plenam, liberam et generalem ad- ministrationem super omnibus et singulis Capitulis, que iam dictis Scyndicis tractanda, examinanda et complenda videbuntur, et ad promittendum penam mille marcharum argenti, qua soluta vel commissa aut non, predicta pacta facta et facienda nichilo- minus in sua permaneant firmitate: promittentes dictus dominus Marchio pro se, et dictus Potestas et omnes homines de dicto Consilio nomine Com- munis Ferrarie dictis Scyndicis, et mihi Notario stipulanti vice et nomine domini Ducis et Com- munis Venetiarum, et omnium aliorum, quorum interest vel interesse posset, firma habere et tenere

omnia et singula, que per dictos Scyndicos exa- minata, tractata et completa fuerint, vel promissa sub obligatione omnium bonorum dicti domini Marcbionis et Communis Ferrariensis presentium et fururorum.

Ego Paganinus filius quondam Gruidonis de Tusco, dei gratia Palatii notarius, mandato dicti dni Marchionis et dicti Consilii scripsi et roboravi.

CCCXXVIIL

Concordia inter marchionem Estensem communeque Ferrariense et Venetos de datiis reformandis etc. Ex Clementis V. Bulla de reconcil. Venetorum, vide infra Nr. DCXXIX.

In Christi nomine. Anno Millesimo cc. lxxiii. Indictione prima, die tertia intrante Novembre, pre- sentibus testibus Nobilibus viris dominis Nicolao Michaelis, Nicolao Navizioso, Thomasino Iustitiario, Iohanne Storlato, Paulo de Mohno, Thoma Qui- rino, Apolonio notario de Ferrante, et aliis in Pa- latio ducatus Venetiarum. Ad honorem domini no- stri lhesu Christi, et reverentiam beate Virginis Marie eius matris, et beatissimi Marci Apostoh et Evangeliste, et ad honorem et bonum statum in- chti viri domini Laurentii Teupulo Ducis et Com- munis Venetiarum, et ad honorem et bonum sta- tum illustris viri dni Opizonis Marchionis Esten- sis et Communis Ferrarie, et ad firmitatem perpetui et indissolubihs amoris et pacis utriusque domini et Communis.

Cum inter magnificum virum dominum Lau- rentium Teupulo Ducem et Commune Venetiarum ex una parte, et egregium virum dominum Mar- chionem Estensem et Commune Ferrariense ex altera questiones et controversie plures forent ex- orte tam occasione datiorum, quam aliarum plu- rium occasionum, tandem post plures missiones et requisitiones hinc inde factas miserunt Venetias ipse dominus Marchio, Potestas et Commune Fer- rarienses prudentes et discretos viros dominos Mar- garitum et Albertum de Aldigeriis Iudices in eo- rum Ambaxiatores, Syndicos et procuratores, sicut patet publico instrumento condito manu Paganini notarii, cuius tenor inferius continetur. Qui post plures tractatus habitos demum de infrascriptis et supra infrascripta ad talem concordiam pervene- runt, videlicet:

Quod predictus dominus Albertus procurator predicti domini Marchionis, ad hoc specialiter con- stitutus, in generali Consilio Venetiarum iuravit ad sancta dei Evangeha, habita ab eodem domino Marchione hcentia sic iurandi, in ipsius anima do- mini Marchionis, quod Nobilis vir dominus Eay- nerus Contarenus non fuit captus in Ferraria, nec inferiatus, nec Marcus Cavatorta fuit tormentatus de scientia, voluntate vel assensu ipsius domini Marchionis, et quod commisit dicto domino Alberto

83»

180 GREGORIUS PP. X. ANNO CHRISTI 12T3.

sic iurandi, et postquam commisit, nec revocavit commissum.

Item predicti domini Margaritus et Albertus Syndici, actores et procuratores ipsius domini Mar- chionis, Potestatis et Communis, nomine et vice ipsius domini Marchionis, Potestatis et Communis Ferrariensis, et pro ipsis promiserunt per stipula- tionem solemnem cum expensis et obligatione bo- norum omnium eiusdem Marchionis, Potestatis et Communis Ferrariensium antedicto domino Duci, recipienti nomine et vice Communis Venetiarum, quod predictus dominus Marchio, Potestas et Com- mune Ferrarie facient perpetuum et irrevocabile statutum, et ita observabunt, quod si ahqua per- sona Ducatus Venetiarum fuerit capta Ferrarie vel in districtu pro aliqua offensione, accusatione, de- nuntiatione, vel aliqua alia caussa, non debeat nec possit mitti in carcerem maleficorum, neque in por- ticum, aut in ahum locum ad ipsum carcerem per- tinentem, nec possit tormentari, nec incepari, nec inferiari, nec simiha fieri contra eum, possit tamen ahter teneri sub custodia competenti; ita tamen quod contra predictas personas, vel ahquem pre- dictomm, aut contra aliquem Venetum, qui Fer- rarie aut in eius districtu fuerit captus, non possit, nec debeat sententia vel condempnatio fieri, vel processus ulterius fieri, nisi primo domino Duci Ve- netiarum culpas et caussas eorum detentionis noti- ficaverint. Quam notificationem facere debeant infra decem dies proximos, postquam aliquis Venetus, seu de Ducatu vel districtu Venetiaram Ferrarie vel in districtu Ferrarie captus vel detentus fuerit, et post diem notificationis facte domino Duci dif- ferri et expectari debeat usque per decem dies ad faciendum contra eum sententiam vel processus.

Item promiserunt predicti Ambaxiatores et Syndici, eo modo quo supra, antedicto domino Duci recipienti ut supra, quod Rolandinus de Ca- nossa, qui fuerat Potestas Ferrarie, et omnes ilh, qui de sua famiha extiterint, qui ad requisitionem dicti domini Ducis et Communis Venetiarum ab eoram regimine sunt semoti, nullo umquam tem- pore habebunt regimen aliquod in Civitate Ferra- riensi vel districtu.

Item cum plures questiones et diverse forent inter Potestatem et Commune Ferrarie, et homines Venetiarum habentes possessiones in Massa, fue- rant in concordia predicti Ambaxiatores et Syndici cum antedicto domino Duce, quod super questio- nibus et querimoniis, et controversiis, litibus, pe- titionibus et caussis, vertentibus inter Venetos habentes terras et possessiones in Massa Fiscalie et districtu Masse ex parte una, et dominum Mar- chionem, Potestatem et Commune Ferrarienses ex altera, seu Commune Masse Fiscalie super dampnis datis per predictos vel aliquem predictorum Venetis supradictis, ehgantur tres sapientes viri de voluntate

partium, hoc modo videhcet, quod unus eligatur per dominum Marchionem sive Potestatem et Com- mune Ferrarie, et ahus per supradictos Venetos, et tertius sive medius per Priores Predicatoram et Guardianos Minorum de Venetiis et Ferraria, qui loco, ubi videbitur, ipsis sapientibus vel maiori parti summarie et secundum iura per concordiam et amicabilem compositionem dictas questiones, con- troversias et htes debeant diffinire. Et si nequierint diffinire, audiant, cognoscant, finiant et terminent predictas questiones, querimonias, controversias et lites, petitiones et caussas, ita quod infra duos men- ses, postquam electi fuerint, dictas questiones audire et intelligere, et examinare et caussas debeant com- ponere, si poterant componere inter partes: alias infra ahos duos menses eas penitus diffinire et de- cidere teneantur. Et de hoc sacramentum dicti sa- pientes prebere debeant, quoram diffinitio vel partis maioris ipsorum inviolabihter debeat a partibus observari, et competens pena apponatur super hoc, salvo quod sententie late quondam in favorem Ve- netorum absque htigio debeant observaii et execu- tioni mandari.

Item promiserunt dicti Syndici ut supra ante- dicto domino Duci ut supra, quod dominus Marchio iurabit predicta et infrascripta, et faciet iurare omnes et singulos Potestates et Rectores, qui erant per tempora in Ferraria, in principio sui regiminis pure et sine aliqua reservatione, et sine aliquo salvo et excepto, ita quod inde non possit absolutio aliqua fieri, inviolabiliter observare et facere observari predicta, et quod observabunt omnia pacta, que sunt inter Commune Venetiarum, et Commune Ferra- riense, et quod renuntient datia et novitates im- posita vel impositas extra dicta pacta, et quod ho- minibus Venetiarum euntibus cum eorum mercato- ribus vel eorum nuntiis cum htteris domini Ducis, vel vicedominoram aliquod impedimentum non fa- cient, sed libere et sine impedimento sursuni ire permittent ad voluntatem ipsoram et redire.

Que quidem omnia et singula predicti Amba- xiatores et Syndici procuratorio nomine et vice predicti domini Marchionis, Potestatis, Cornmunis et hominum Ferrarie promiserunt dicto domino Duci recipienti, ut dictum est supra, perpetuo ob- servare et facere observari, et etiam quod omnes Potestates et Rectores, qui per tempora erunt in Ferraria, in principio suorum regiminum iurare fa- cient, quod predicta omnia et singula, sicut conti- nentur superius et expressa sunt, in omnibus ob- servabunt et facient observari sine aliquo salvo vel excepto, sub pena mihe marcharum argenti stipu- latione promissa, et pro hiis observandis et facien- dis dicto domino Duci recipienti, ut dictum est, bona omnia ipsius domini Marchionis et Communis ac hominum Ferrarie obligaverant, et quod dictus dominus Marchio hec omnia, que dicta sunt supe

GREGORIUS PP. X. i NNO CHRISTI 12T3. 181

rius, et sicut dicta sunt, ad sancta dei Evangelia iurabit imperpetuum observare, et pena soluta, vel non, nichilominus presens instramentum in sua permaneat firmitate. Et insuper predicti domini Margaritus et Albertus procuratores predicti domi- ni Marchionis, et procuratorio nomine pro eo pro- miserunt solemni stipulatione dicto domino Duci recipienti ut supra, quod dictus dominus Marchio tenebit et habebit stratam Atycis apertam, hberam et securam omnibus hominibus Venetiarum, et eo- rum mercationibus, si non habebit guerram mani- festam cum Veronensibus: et si habebit guerram manifestam cum Veronensibus, et Veronenses vel- lent assecurare eam, quod ipse eam securam ha- bebit, et tenebit hominibus Venetiamm et eorum mercationibus. Et si ahcui per aliquam partem ipsam viam dabit, cum datio vel sine datio, quod dabit eam hominibus Venetiarum sine datio, et hoc pro- miserunt dicti procuratores nomine dicti Marchionis attendere et observare sub obligatione omnium bo- norum dicti domini Marchionis, et pena mille mar- charum argenti, qua soluta, vel non, hoc presens instrumentum in sua permaneat firmitate. Et insu- per quod predictus dominus Marchio iurabit pre- dicta omnia sic attendere et observare.