LV.

Otto IV. Irap. Massam Trabariam sub imperiali protectione suscipit, et ecclesiae Romanae censualem recognoscit. Ex Cencio Camerario fol. 263.

Otto quaetus dei gratia Romanoram Impe- rator et semper Augustus. Cum ex Imperiali di- gnitate maiestatis et collate nobis divinitus super alios Reges excellentie omnibus ecclesiis, sed pre- cipue ecclesie principis apostoloram patrocinari te- neamur, eius utihtatibus nequaquam deesse pos- sumus vel debemus, ne in extremo regis regum omnium iudicio districte respondere super hoc com- pellamur. Hac igitur inducti ratione predecessoram nostroram Romanorum Imperatoram sequentes in bono vestigia, Massam beati Petri, que Trabaria di- citur, idest plebem Sistini et plebem Fohe et ple- bem Ici cum popuhs et pertinentiis earam, et cum universis terminis suis sub protectione Maiestatis nostre ac munimine suscipimus. Termini vero hii sunt: a Fontanellis ad Montem maiorem, veniens ad Serram albium usque ad Arsitum, perveniens per mariculam usque ad Corbellum, sahetis per Novellectum per Montem maiorem et per calcina- rium sancti Benedicti, et per plateam et Pinam miratorii et terminmn Spini et petram latam, que est Simoncellum, descendens per Mutinum compre- hendens caulectum cum pertinentiis suis descen- dendo ad Foliam perveniens usque ad Liciolem et Montem novum usque ad Paganicum, deinde ve- niens usque ad sanctum Paulum et montem Spi- lerium usque ad castrum de Monte specioso usque ad Materam, veniens per Serram ad Parnacianum usque ad hospitale sancti Antonii et heremitorium et ad hospitale Ranolfi revertendo usque ad Fon- tanellas. De cetero per hanc nostram divalem prag- maticam sanctionem decernimus, ut nullus nostri Imperii nuncius, dux vel marchio, comes, viceco- mes, vel quamquam magnus aut parvus prefatam Massam cum plebibus suis, populis quoque et ter- minis per aliquas exactiones molestare vel gravare presumat. Quod si forte aliquis contra hoc nostre sanctionis scriptmn ausu temerario facere presum- pserit, centum hbras auri pro pena componat, me

6«

44 INNOCENTIUS PP. III. ANNO CHRISTI 1213.

dietatem imperiali Camere redditurus. Precepimus etiam et firmiter iniungimus omnibus Imperii fide- libus, ut bomines ad obsequium trabium undecum- que retinentes attentius habeant recommendatos, et pro quorum loco populus iamdicte Masse tra- bes debitas duxerint, ut sub debito fidelitatis, qua nobis et Imperio tenentur, nullum eis prebeant impedimentum, sed potius consilium et auxilium impendant, ut basilica iamdicti principis Apostolo- nun singulis annis, ut moris est, iura sua recipiat, et nos post presentis vite curricula paradisi gau- dia suscipiant. Datum in Castris apud Insulam bea- ti Petri anno dominice incarnationis M.cc.vini. No- nis Octobris, Indictione xuii.

LVL

Azoni marchioni Estensi Marchia Anconitana conceditur in feudum. Ex Ioannis ord. Minor. de familia Canalium annalibus Ferrariensibus cod. membran. saec. XV. fol. 34.

Ob Azonis Estensis fidem, devotionem, obe- dientiam, reverentiam optime de ecclesia meriti Innocentius tercius Eomanus pontifex iure feudi agrum Picenum curandum dedit, eoque de medio subtracto, ob parentis bene merita prefatus ponti- fex Aldebrandino, quem corrupto vocabulo Aldo- vrandinum, Honorius pontifex maximus Azofino, quem Azonem appellamus, eo iure versandi impar- titus est. Quorum privilegioram parentis verba re- censere opere precium erit, ne inantea me absurda dicere quisquam arbitretur.

Innocentius episcopus servus servorum dei. Dilecto fifio nobili viro Azoni Marchioni Estensi, salutem etc. Sinccritas devotionis et fidei, quam ad nos et Romanam ecclesiam habere dinosceris, promeretur, ut ad tuum commodum et honorem efficaciter intendamus, cum per tue discretionis 'pra- dentiam et strenuitatis virtutem magna ei commoda iam provenerint, et maiora sperentur impostenun, favente domino, proventura. Ut ergo te ad eius obsequium fortius astringamus, de communi fratram nostroram consifio Marcfiiam Anconitanam in re- ctum tibi feudum concedimus: in qua iste sunt ci- vitates cum comitatibus et diocesibus suis, Ancona, Asculum, Humana, Firmum, Camerinum, Auximum, Hesis, Senogalfia, Fanum, Pensaurum, Callis et Forumsimphronii, que omnia sicut predictum est, cum iurisdictione, districtu, honore ac dominatu et afiis ad nos temporafiter pertinentibus in rectum tibi feudum conccdimus sub annuo censu centum fibraram Proviniensis monete sedi apostofice per- solvendo: ita quod tu nobis et ecclesie Romane de ipsa Marchia fidelitatis prestito corporaliter iura- mento, quandocunque et ubicunque per totum ipsius ecclesie patrimonium a mare usque ad mare, et a Radicofano usque Ceperanum requisitus fueris, ser- vies nobis cum centum mifitibus sumptibus tuis

uno integro mense per annum, tempore veniendi et recedendi minime computato. Ipsamque Mar- chiam a sede dumtaxat apostofica recognosces, cu- ius iuris et proprietatis existit, et de illa contra omnem mortalem facies pacem et guerram ad man- datum ipsius. Ne igitur hec nostra concessio in du- bium revocetur, sed debitam potius obtineat firmita- tem, eam per privilegii paginam confirmamus, sta- tuentes, ut nulfi omnino hominum liceat hanc pagi- nam nostre concessionis et confirmationis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc at- temptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Paufi apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Laterani per manum Iohannis sancte Marie in Cosmedin Diaconi Car- dinalis, sancte Romane ecclesie Cancellarii, vi. Idus Maii, Indictione xv. Incarnationis dominice anno M.cc.xra. Pontificatus vero dni Innocentii pp. HI. anno xv.

LVIL

Marchioni Estensi, ut Marchiam Anconitanam ad dominium Romanae ecclesiae revocet. Reg. An. XVI. ep. 102.

Innocentius episcopus etc. Dilecto fifio No- bili viro.... Marchioni Estensi etc. Inter alias ra- tiones ea consideratione potissimum clare mem. patri tuo Anconitanam Marchiam in feudum duxi- mus concedendam, quia promiserat, quod eam vafida manu ingrediens, ipsam ad ecclesie Romane domi- nium revocaret. Sperantes autem te in eodem ne- gotio processurum, sicut tuis nobis fitteris intima- sti, super hoc litteras tibi transmisimus, quales vidimus expedire. Verum cum in hoc nondum pro- cesseris, et de levi, maxime temporibus istis, Mar- chiam ipsam ad dominium nostrum revocare pos- simus, Nobilitati tue per apostolica scripta man- damus, quatinus in negotio ipso procedas: afioquin, ne diutius ecclesia spoliata remaneat, nos procede- mus in ipso, sicut videbimus expedire. Datum Si- gnie v. Kal. Septembris, Pontificatus nostri anno sextodecimo.

Lvm.

Perusinis, ut pacem monitis et auctoritate Stephani cardi- nalis inter milites et populum eorum civitatis initam observent, inserto pacis instrumento. Ex Reg. Honorii ZZ7. An. VHI. ep. 52. Tom. IV. fol. 107. vide infra Nr. CXXVU.

Innocentius episcopus etc. Dilectis filiis Po- pido Perasino, salutem etc. Veri pacifici vestigia imitantes, qui est pax nostra, qui fecit utraque unum, pacem inter illos, qui longe sunt, et qui prope, se- minare volumus et studiosius conservare. Hinc est, quod nos pacem inter vos milites et populum per dilectum filium St. basifice duodecim Apostoloram presbiteram Cardinalem, Camerarium nostram, et nobilem viram B. Oddonis Bobonis Potestatem

INNOCENTIUS PP. III. ANNO CHRISTI 1214. 45

vestrarn provide ordinatum et a vobis iuramento firmatum, volentes firmitatem debitam obtinere, pre- sentiiun vobis auctoritate mandamus et districte pre- cipimus sub debito prestiti iuramenti, quatenus pa- cem ipsam, prout eadem inferius cst descripta, invio- labiliter observetis, scituri pro certo, quod quicumque contra ipsam temere venire temptaverit, preter rea- tum periurii divinam et nostram indignationem, nec non et penam iuxta nostri, arbitrii voluntatem taxan- dam incurret Ut autem nullus per ignorantiam se valeat excusare, predicte pacis tenorem, quem uni- versis et singulis esse volumus manifestum, pre- sentibus duximus inserendum.

In nomine domini Amen. Nos Stephanus dei gratia duodecim Apostolorum basilice presbiter Cardinalis, domini pape Camerarius, et B. Oddonis Bobbonis Romanorum Consul et Perusii Potestas, presentes litteras inspecturis, salutem etc. Quia di- vina cooperante gratia milites et populus Perusini, nostris obtemperantes monitis et mandatis, iurarunt stabilitam a nobis inter eos pacis concordiam ob- servare iuxta tenorem presentibus exaratum, ad ve- stram volumus notitiam pervenire, quod nos ad ho- norem dei et domini pape, ac pro pace populi Pe- rusini volumus et precipimus, ut Comunitates omnes, quas populus Perusinus comuniter tenet ad manus suas, vel recuperare potest iuste, Potestas vel Con- sules, qui pro tempore fuerint, dent ad cottumum pro denariis ilh vel ilhs, qui plus voluerint dare, et recipiant cottumum, et committant tah vel tali- bus personis, que cottumum ipsum fideliter ad opus Comunitatis conservent, nec de cottumis illis ex- pendatur nisi per emendationem equorum, vel pro ahis necessariis expensis, pro utihtate comuni de consiho generali. Collecta vel multa non fiat nisi pro quattuor causis, vidclicet pro servitio ecclcsie Romane, populi Romani, Imperatoris vel nuntii sui, et cum populus Perusinus moverit guerram de co- muni voluntate, et cum debet fieri, fiat fidehter per parrochiam vel capellam: ita tamen quod de una- quaque parrochia duo eligantur, qui sacramcnto prestito faciant collectam diligenter, nec excusent ahquem amicitia, consanguinitate vel aho dolo. Col- lecta autem vel multa non fiat, donec ahquid su- perest de Comunitate, et si Comunitas non suffi- ceret ad salvum equorum, tum fiat collecta sive multa. Salvum vero equorum fiat secundum con- Btitutum Civitatis, ita tamen quod si suspectus ha- beatur ille, cuius equus moritur, probet per duos idoneos testes cquum mortuum esse sine culpa et dolo suo, ita quod familiares non excludantur a testimonio. Salvum equorum intelligimus tempore pacis per equum triginta quinque libras, et tem- pore guerre quadraginta hbras usque in decem, ita tamen si constitcrit Potestati vel Consuhbus, qui pro tempore fuerint, quod tantum valeat equus. Salvum vero equorum intelligimus a tempore Ru-

stici. Precipimus etiam, ut de cetero nulla singu- laris constitutio fiat nisi in generah consiho Civi- tatis, et nisi per eos, qui electi fuerint in concione de coinuni voluntate ad constitutum faciendum. Ce- terum si qua partimn contra hec omnia venire tem- ptaverit, preter reatum periurii duo miha librarum Comunitati persolvat, omnibus predictis in sua firmi- tate nichilominus permanentibus. Precipimus etiam, ut omnia predicta inviolabihter imperpetuum ob- serventur. Et si Comunitas vehet addere vel mi- nuere, nonnisi de conscicntia et pennissionc domini pape fiat Datum Viterbii xm. Kal. Octobris, Pon- tificatus nostri anno septimodecimo.