CCCXXI.

Eidem regimen spirituale civitatis Urbinatis et Massae Trabariae confertur. Reg. An. 1. de Curia ep. 14 et 21. Tom. I. fol. 54.

Cregorius episcopus etc. Dilecto filio Magi- stro Guillelmo de Sancto Laurentio, Preposito ec-

clesie sancti Antonini Placentini, Capellano nostro, Vicario Anconitane Marchie in spiritualibus, salu- tem etc. Cupientes, ut status Civitatis Urbinatis etc. usque dirigatur, iurisdictionem in spirituahbus tibi, de cuius industria plenam in domino fiduciam ob- tinemus, in eadem Civitate auctoritate apostolica duximus committendam. Ideoque discretioni tue mandamus, quatenus ibidem im-isdictionum eandem sic prudenter exercere studeas, quod exinde tue sollicitudinis studium merito commendare debea- mus. Nos enim sententias sive penas, quas spiri- tuahter rite tuleris vel statueris in rebelles etc. usque observari, Non obstantibus aliquibus indulgentiis vel privilegiis apostolicis, cuiuscumque tenoris exi- stant, per que ipsius iurisdictionis executio posset quomodolibet impediri, et de quibus plenam et ex- pressam seu de verbo ad verbum fieri oporteat in nostris htteris mentionem. Datum Laterani vn. Idus Maii, Pontificatus nostri anno primo.

Eidem etc. Cupientes etc. iurisdictionem spi- ritualem in eademMassaTrabaria tibi duximus com- mittendam, discretioni tue mandantes, quatenus ibi- dem huiusmodi iurisdictionem sic laudabihter stu- deas exercere, quod tue solhcitudinis studium exinde commendare merito valeamus. Nos enim sententias sive penas, quas spirituahter etc. ut in aha usque in finem per totum. Datum ut supra.

In e. m. Venerabih fratri ... Episcopo et di- lectis filiis... Potestati, Consilio et Communi Ur- binati, ut eidem Vicario obediant etc.

In e. m. Clero Masse Trabarie.

cccxxn.

Fulconi de Podio regimen Massae Trabariae confertur. Reg. An. I. de Curia ep. 19. Tom. I. fol. 54.

Gregorius episcopus etc. Dilecto fiho Nobih viro Fulconi de Podio Riccardi, Marchie Anconi- tane ac Masse Trabarie Rectori, salutem etc. Cu- pientes, ut status Masse Trabarie in statu prospero conservetur, et salubriter auctore domino dirigatur, ipsam Massam Trabariam speciahter tuo regimini duximus in temporahbus committendam: ideoque Nobilitati tue mandamus, quatenus eandem Massam Trabariam sic in hhs regere ac laudabihter guber- nare procures, quod exinde tue solhcitudinis stu- dium commendare merito valeamus. Nos enim sen- tentias sive penas, quas temporahter rite tuleris aut statueris in rebelles, ratas habebimus etc. usque observari. Dat. Laterani xm. Kal. Iunii, anno i.

cccxxni.

Regi Castellae pontifex significat, quare eius petitiones ad obtinendam imperialem Romanorum dignitatem admittere non possit. Reg. An. I. de Curia ep. 53. Tom. I. fol. 57.

Gregorius episcopus etc. Carissimo in Christo filio... Hlustri Regi Castelle ac Legionis, in Roma

176 GREGORIUS PP. X. ANNO CHRISTI 1272.

norum Regis Electo, salutem etc. Dilecti filii Ma- gister Aldemarus de ordine Predicatorum, et Ma- gister Fernandus Canonicus Zamorensis tui pro- curatores et nuntii, habentes a te sub tuo sigillo liberum et generale mandatum ad petendum pro te ac tuo nomine a nobis, et fratribus nostris sa- crosancte Romane ecclesie Cardinalibus inunctio- nem, consecrationem et Imperii coronam, ac assi- gnari tibi diem ad recipiendum easdem, et ad pe- tendum favorem ipsius ecclesie tibi medio tempore impendi pro iuribus et honoribus Imperii prose- quendis, et etiam conservandis, ad petendum etiam cum instantia revocari quicquid in preiudicium tuum vel iuris ih Imperio tibi debiti post electionem de te factam, et consensum a te prestitum, per ali- quem vel aliquos extitit innovatum circa iura Im- perii, vel aliquam eius partem in tuum preiudicium et gravamen, in nostra et eorundem fratrum pre- sentia constituti tuo nomine petierunt, ut te ad recipiendum inunctionem, consecrationem et coro- nationem in Imperatorem vocaremus, et assignare- mus tibi certam diem, qua venires predicta omnia recepturus, quodque tibi debitum et consuetum fa- vorem medio tempore prestaremus, et hoc facere- mus secundum formam et iustitiam consuetam.

Dicebant autem id debere concedi pro eo, quod qualis, et a quibus, et sicut et ubi debuisti, fueras in Romanorum Regem electus in Imperatorem post- modum coronandus. Predictis quoque secunde pe- titionis articulum adiungentes, videlicet ut ea, que post electionem tuam et consensum adhibitum circa iura et possessionem Ircperii, vel aliquam eius par- tem tibi quesitam per aliquem vel aliquos innovata fuerunt, deberent in irritum revocari, cum iure tuo, possessione vel quasi privari non debeas sine causa.

Tertio petierunt, quod inhiberemus Imperii ele- ctoribus, ut prima petitione durante ad aliquem alium non procederent eligendum de facto, cum de iure non possent. Et demum huiusmodi tertiam petitionem nostro arbitrio committentes protestati fuerunt, quod predicti electores ad aliquam aliam electionem procedere non deberent in tuum pre- iudicium et gravamen, et ne contra fieret, sedem apostolicam appellarunt, asserentes ex causis se le- gitimis appellare.

Cum autem ad investigationem veritatis super huiusmodi petitionibus in consistorio publico cum ipsis tuis procuratoribus, et aliis iurisperitis eisdem in prosecutione tui iuris assistentibus quasi fami- liariter conferremus, inter cetera tangebatur, quod clare memorie Riccardi in Romanorum Regem ele- cti Electoribus non vocatis, vel saltem denuntia- tione aliqua non facta eisdem, non erat ad expe- ditionem petitionum huiusmodi procedendum, cum eorum videatur specialiter interesse, utpote cum ius eligendi Regem Romanorum in Imperatorem deinde promovendum sibi vendicent, et in pacifica

esse dicantur ipsius possessione vel quasi. Ex quo etiam arguebatur non posse, nec debere inhiberi eisdem, quominus huiusmodi sua possessione libere uterentur, alium, si eis videretur expediens, eligendo.

Ex hoc insuper manifesta quedam ratio tua videbatur insurgere, per quam dicte petitiones vi- dentur non esse aliquatenus admittende, quia si contingeret easdem petitiones admitti, et interim dictos Electores in alium consentire, cum non pos- semus Electo taliter audientiam sine iniuria et gravi scandalo denegare, cogeremur habitum per te re- censere, et forsan urgente iustitia revocare proces- sum, quem petitiones admittendo predictas iustum videremur antea censuisse.

Hiis et ahis in collatione deductis huiusmodi, receptisque quibusdam allegationibus ab eisdem tuis procuratoribus super illis, tandem actis et statu eius- dem negotii sollicite repetitis, invenimus per quon- dam Magistrum R. de Podiobonis procuratorem tuum articulos diversos oblatos, et ipsum procu- ratorem se admitti ad probandum eosdem in Ala- mannia, Francia, Ispania, Italia, et nichilominus in Curia Romana tuo nomine cum instantia postulasse, ac ipsos et ahos, quos dilectus filius Magister G. de Corneria procurator memorati R. eius nomine obtuht, per fehcis recordationis C. papam prede- cessorem nostrum de fratrum suorum consilio fuisse, prout facti qualitas suasit, admissos, et tandem as- signato utriusque partis procuratoribus, tui et me- morati Riccardi nomine, ad probandum eosdem ar- ticulos termino, propter impedimenta varia circum- ducto, demum iterato ad multam tuorum specialiter procuratorum instantiam, ad idem alium prefixum terminum, et in predictis provinciis assignata loca, in quibus testium productio fieret, ac examinatores ipsorum nichilominus deputatos.

Et quia inter moras eodem predecessore viam universe carnis ingresso, nullus circa probationem eorundem articulorum ex premissis habitus est pro- cessus, cum nullum de iure sit dubium, iuri tuo nichil ex dicti R. obitu accrevisse, quod quia ele- ctio tua vires ex post facto non sumpsit, si ne- quaquam a principio habuisset, nec ex casu partis alterius fulcimento aliquo indigeret, si rite fuerat celebrata, predictos fratrem et canonicum tuos pro- curatores publice in eodem concistorio interroga- vimus, utrum vellent prefatis articulis pro parte tua oblatis insistere, ipsosque probare, an eisdem renuntiare, seu ipsis omissis, quasi esset in huius- modi conclusum negotio, expectare finalem ordi- nationem ipsius.

Verum ipsi dicentes, quod ad ista respondere non poterant, nec debebant, utpote ad petitiones duas primo propositas deputati, et ad instrumenta et cartas, que habebant in Curia ostendenda, et ad responsionem supradictis petitionibus audiendam, demum htteras et instrumenta quamplurima Ma

GREGORIUS PP. X. ANNO CHRISTI 1272. 177

gnatum de Alamannia, et aliquarum Civitatis et singularium personarum de Italia, ut dicebant, et eorundem litterarum series pretendere videbatur, in nostra et eorundem fratrum presentia exhibere curarunt protestantes expresse, quod etsi premissa, ut eorum verba sequamur, facerent coram nobis tanquam coram iudice, qui petita facere poterat et debebat, secundum iustitiam consuetam in aliis pro- movendis ad coronam Imperii a nostris predeces- soribus observatam, non tamen hec petebant, nec exhibebant, nec faciebant coram nobis, ut in figura iudicii, sed de plano ad instmctionem et informa- tionem nostram et fratrum nostrorum super iure tuo et exhibitione iustitie consuete: ac insuper as- Berentes, quod credebant ex eisdem instrumentis et cartis exhibitis, et ex hiis, que per ipsos proposita fuerant coram nobis, et per alios tuos et Imperii nuntios coram nostris predecessoribus a quindecim annis citra, necnon et ex qualitate facti, quod pu- blicum per famam, immo notoiium communiter re- putari dicebant, nos et eosdem fratres nostros super iure ac iustitia tua sufficienter instructos, petierunt, institerunt, et etiam supphcarunt, ut dictas petitio- nes dignaremur admittere cum effectu, et ad eas utihter et celeriter respondere, salvis protestationi- bus omnibus, quas in hoc negotio ipsi tam in pro- positione publica quam in privata proposuerunt, in suo robore duraturis. Cum tamen frequenter prote- stati fuissent, quod nequaquam renuntiare probatio- nibus intendebant, sed si opus esset, potius uti eis.

Sane hcet nos debitum non urgeret officii di- ctos tuos procuratores instruere, sed iuxta quahta- tem petitorum respondere sufficienter ad petita, illa tamen, quam ad te gerimus, coegit affectio, ut be- nigne tecum et cum ipsis agentes, ne votivam nobis instantis expeditionem negotii per ineptas petitiones contra nostrum desiderium contingeret impediri, eis premisse prime petitionis ostenderemus ineptitudi- nem, nec secunde iniustitiam taceremus. Siquidem prima petitio, cum ipsius negotii decisionem exigat, cum protestatione, quod adhuc probationibus uti hceat, se non compatitur, nec cum ipsa concurrit: sive namque ipsam admitti, sive finahter et deci- sive repelli contingeret, post decisum alterutro modo negotium nullus profecto locus probationibus su- peresset: nec probationum facultate pendente, sed demum post renuntiationem probationum expres- sam, vel conclusionem saltem explicitam, seu in- terpretativam, ex iure sunt negotia finali calculo terminanda. Secunde vero petitionis iniustitia pro- culdubio late patet. Quomodo enim dum de iure, quod in Imperio tibi asseris acquisitum, pendet examen, procedere iuste potest illa petitio, qua pro parte tua petitur revocari, quicquid innovatum est in preiudicium iuris tui, cum illud adhuc in- certum sit, et ex incerto iudiciorum pendere vi- deatur eventu, maxime cum caveatur in iure petitori

pendente controversia super rei dominio ahcuius, interim ipsius rei ratione ius ahquod vendicanti exceptionem obstare, ne maiori questioni fiat pre- iudicium per minorem?

Porro cum ad Vicariam in Tuscia, carissimo in Christo fiho nostro ... Regi Sicihe lllustri eius- dem sedis auctoritate commissam, et Potestarias, in quibusdam Tuscie ac Lombardie Civitatibus a Rege ipso eiusdem sedis tolerantia seu permissione susceptas, ipsius permissionis feratur intentio, prout eam proponentium expressio continebat expresse supplicantium, quicquid circa illas factum fuerat, revocari, ex hoc eiusdem petitionis iniustitia evi- dentius apparebat, quod auctoritatis commemoratio eidem Regi prestite in premissis manifeste docebit.

Dudum siquidem dictus predecessor noster pmdenter attendens, quod cum ad Prelatos omnes et Episcopos maxime spectet in suis diocesibus exhortationibus prius, et demum sua iurisdictione ac auctoritate revocare ad concordiam discordantes, ad ipsum singulariter pertinebat in universah ec- clesia cunctave congregatione fidelium pacem que- rere, ac ipsam facere diligenter observari, et po- tissime in eisdem Tuscie ac Lombardie partibus, que Imperiah destitute regimine in hiis provisio- nem ipsius et dicte sedis specialiter expectabant, de fratrum ipsorum consiho salubriter ordinavit, ut incole partium dicte provincie Tuscie ipsi sub- iectarum Imperio iurarent, se pacem inviolabiliter servaturos, et eam studerent fidehter observare: non intendens, quod per hoc ahquis sui iuris pro- secutionem omitteret, sed ut illud non viribus, sed iuribus prosequeretur coram Iudice competenti, ne si quisquam sine sui magistratus imperio sibi ius dicere propria temeritate presumeret, pacem pro- vincie non absque gravi ahorum dispendio pertur- baret: pacis autem huiusmodi eundem Regem a principio constituens servatorem. Deinde ut in commissa sibi provincia singulis suam reddendo iustitiam, pacem melius conservaret, cum pax iu- stitie sit opus et fructus, ipsum, ut haberet exhi- bendo omnibus iustitie potestatem, Vicarium sub certa forma in eadem provincia Tuscie constituit generalem.

Et demum cum post labores innumeros et expensas non modicas, reductis rebelhbus per suum ministerium, toti eidem provincie pax ealtem pu- blica proveniret, idem predecessor regiminis Regis ipsius utilitate pensata, patienter toleravit seu non indigne permisit, eundem Potestarie officium in civitatibus Lombardie, que illud sibi offerrent, li- • cite recipere ac libere, prout suaderet iustitia, exer- cere; potissime cum secundum conventiones habi- tas inter ecclesiam et ipsum in concessione Regni Sicilie sibi facta, ipsas recipiendi facultas non adi- matur eidem, dum tamen in maiori parte ipsius provincie dominium non presumeret usurpare. Iniu

178 GREGORIUS PP. X. ANNO CHRISTI 1272.

ste itaque dicebantur innovata, et proculdubio pe- tebantur iniustius, maxime tuo nomine, cum de iure tuo nondum constet, ut predicitur, revocari ea, que tanti auctoritate predecessoris ex causa tam rationabili sunt concessa. Ceterum memorati tui pro- curatores et nuntii super hiis patenter et diligenter admoniti explicite responderunt, quod predictas petitiones nec moderari poterant, nec etiam variare, utpote certo a te super illis mandato recepto.

Regalis igitur excellentie circumspectio colli- gat, que de premissis, exigente iustitia, responsio subsequeretur, cum primam earundem petitionum tanquam sibi contrariam et ineptam sua ineptitudo repellat; secundam vero velut evidenter iniustam iustitia manifesta confutet: et ideo ipsas quantum- cumque tui zelemus honoris augmentum, conside- rato eiusdem statu negotii, de ipsorum fratrum nostrorum consilio non duximus admittendas. Da- tum apud Urbemveterem xvi. Kal. Octobris, anno L