Februari] 1298.

Nos Guido comes Flandrie et marchio Namurcensis

(1) Dit ontwerp van een verdrag is hoofdzakelijk door partijen bij het sluiten van den vrede goedgekeurd, hetgeen daaruit blijkt, omdat verscheidene der bedingen vervuld zijn ge worden. Het eigenlijke verdrag ontbreekt, maar daarente-

— 71 —

et nos Johannes comes Hollandie et Zelandie etdominus Frisie, notum facimus universis, quod favente domino de omnibus iniuriis, rancoribas, discordiis, questioni- bus, dissensionibus et guerris, usque in hodiernum diein habitis, datis et factis, hinc inde inter nos et prede- cessor-es nostros et in hominibus comitatuum et terra- rum nostrarum, sive universaliter seu particulariter , re aliter seu personaliter , seu alio quocunque mode habite, date vel facte, dici vel excogitari possint, facta est et firnaata integra pax et concordia perpetua , et eam per presentes facimus et factam esse protestamur pro nobis et nostris predictis: dampna quecunque hinc inde data , injurias et rancores totaliter invi«em remittendo et nes et nostros predictos ad voluntatem bonam et amorera since- rum adinvicera admittendo. Nos autera comites predicti in pace nuïusmedi coagaudentes et recognoscentes vin

den bestaat er nog een ander dergelijk ontwerp in het fransch, mede te Rijssel berustende, en afgedrukt bij Kluit-, Hist. Crit. II. 983, onder de dagteekening van '12 Febr. 1298. Daarin wordt gehandeld ever de kwijtschelding der liulde wegens Zeeland., «ver zuivering van Guy en zijne zonen van deel genomen te hebben aan den moord of het opligten van grave Floris en over de te verleenen hulp ia 'den oorlog tegen Frankrijk. Ons onderhavig ontwerp be- ihandelt alleen het laatste punt. Daar nu den 19 Febr, 1298 het verdrag nopens de Zeeuwsche regten gesloten is, moet ons ontwerp tusschen den 12den en den 19den dier maand opgesteld zijn, en, in aanmerking genomen de veelvuldige Gallicismen in woorden en uitdrukkingen, hier voorkomen de , alsmede de omstandigheid , dat hierin met geen woord van den moord van Floris gewaagd wordt, komt het mjj <voor, dat dit stuk van den Vlaainschen, het andere ont werp van den Hollandschen graaf afkomstig is.

— 72 —

culum sanguinis, quo naturaliter invicem sumus ad- stricti, ac volentes mutuos subventionis auxilio invicem nos juvare, beneficiorum etiam non immemores, con- ventiones et pacta fecimus, et tactis corporaliter sacro- sanctis ewangeliis , iureiurando sollempniter firmavimus et valavimus (1) invicem que et proat inferius conti- nentur. Nos enim comes Holandie et Zelandie preno- minatus et heredes nostri comitatuum Hollandie et Ze landie de carne nostra procedentes, tenemur et debe- mus, et pro nobis et heredibus nostris predictis prefa- to comiti Flandrie aggrediendo et defendendo ac recu- perando obligati sumus et promittimus juvare potenter, viriliter et fideliter perpetuo .... eteo modoac si esse- mus comites Flandrie et in hoe res nostra ageretur , dic- tum comitem Flandrie , avum nostrum karissimum su- pradictum, quotiens opus fuerit et quoties requisiti fu- erimus, contra regem Francorum et suos successores, ac suos et terre sue homines et adherentes eadem de guerra et in guerra que est inter ipsum regem et snos ex una parte et predictum comitem Flandrie et suos ex altera. Ita videlicet, quod nos comes Hollandie et heredes nostri predicti fideliter et bona fide cum quingentis equitibus , tam militum quam seriantorum , et cuoi decem milibus peditum terre nostre bene arma- tis juvabimus prefatum comitem Flandrie et heredes ipsius Flandrie comites, terram suam, suos et homines terre sue, non solum una vice sed pluribus et etiam quotiens fuerimus requisiti; actum est etiam inter nos comites Flandrie et Hollandie predictos, quod nos comes Hollandie et Zelandie et heredes nostri predicti, ad requisitionem dicti comitis Flandrie et heredum su-

(1) valavimus, d. i. gesterkt, bekrachtigd.

— 73 —

orum Flandrie comitum, debemus personaliter cum dicta quantitate equitum et peditum venire in adiuto- rium et succursum ipsius comitis Flandrie et suorum heredum , prout superius dictum est, cum stipendiis ha- bendis eo modo quo inferius continetur, et videlicet quod nos comes Hollandie quando ad requisitionem comitis Flandrie personaliter veniemus et in eius et terre sue succursum etjuvamen debemus habere quolibet die pro persona nostra centum libras turonenses, et quilibet Banerecius (1) quadraginta solidos turonenses , et qui libet miles viginti solidos turonenses, et quilibet scu- tifer seu seriantus eques (2) decem solidos turonenses, et quilibet pedes armatus tres solidos Flandrie in die de moneta et pagamento (3) Flandrie. De quibns stipendiis et vagiis (4) supradictis dictus comes Flan drie solutionem faciet, seu fieri faciet in hunc mo- dum , videlicet quod dictus comes Flandrie stipendia comitis Hollandie et quingentorum equitum predicto- rum pro rata temporis unius mensis mittet comiti Hollandie per quindecim dies antequam iter arripiat ad veniendum m Flandriam vel alibi, ubi dictus comes Flandrie ipsos habere voluerit, et incipiet tempus dicti mensis per quatuor dies antequam ad dictum comitem Flandrie vel ad locum destinatum pervenerint. Stipen dia vero predictorum peditum quos habere voluerit dic tus comes Flandrie, mittet comiti Hollandie pro rata

(1) Banerecius. Een bannerheer, een edelman die met zijne mannen onder zijne eigene banier te velde trekt; het fransche ontwerp heeft Baunerech.

(2) eques, d. i. ruiter en niet ridder, hetgeen altijd door miles wordt uitgedrukt; het fransch heeft serjans a Iceval.

(3) pagamento. Betaling, payement.

(4) vagiis , het fransche gage, vroeger vage en wage, soldy.

— 74 —

temporis trium ebdomadarum (1) per quindecim dies antequam iter arripiant veniendi in Fiandriam ad comi- tem Flandrie vel in loco ul>i ipsos pedites habere volu- erit et incipient dicti pedites computare sua stipendia per tres dies antequam pervenerint ad locum predictum, Commentum est tamen inter partes predictas, quod si contingeret dictum comitem Flandrie veile parcereper- sone dicti comitis Hollandie, ita quod non veniret per- sonaliter in Fiandriam, tuncdictus comes Hollandie de bet iuvare comitem Flandrie et successores suos comites fideliter de octo milibus bonis peditibus terre sue , bene armatis, et eos mittere comiti Flandrie pro talibus stï- pendiis sicut supra, et secundum modum et formam supe- rius denotatam. Et omnia predicta stipendia tam comitis Hollandie quam equitum etpeditumdebent solvide cur- siva moneta ad pagamentum Flandrense. Versa vero vice et eodem modo et forma et cum hiisdem stipertdiis a co mité Hollandie et suo herede predicto dandis eomiti Flan drie aut suo filio et aliis tam equitibus quam pediti bus , proui dictum estsuperius in persona comitis Hol landie, debet dictus comes Flandrie personaliter vel ia persona alicuius filiorum suorum et cum eadem quanti- tate tam equitum quam peditum, et sub eisdem sti- pendiis , conditionibus , modis et formis superius deno- tatis et descriptis , in persona comitis Hollandie , iu vare ipsum comitem Hollandie nepotem suum contra dictum regem Francorum et quoscunque adherentes

(1) triutn ebdomadarum. Het fransch heeft: et li C. de Flan- dres envoiera au C. de Hollande largent de ces serjans a pied pour III semaines devant et li premiers jours de chet III semaines de leur wages acontre che sera III jours de vant che kil seront venut en Flandre.

— 73 —

eidem. Preterea concordatum est et conventum super stipendiis et vagiis dictorum comitis Hollandie, equi- tum et peditum, quod si contingeret die tum comi tem Flandrie dicta stipendia equitum et peditum dicto comiti Hollandie mittere pro ipso aut pro ipsis equi- tibus et peditibus habendis et comes Flandrie predic- tus contramandaret dictos comitem seu equites et pe- dites et propter hoc non venirent, sive venirent et per terminum supra dictum non starent ad servicium dicti comitis Flandrie vel propter treugas que fierent, vel quod dictus comes non indigeret eisdem vel ipsos ha- bere nollet seu alia quacunque de causa ex parte comitis Flandrie procedente, tune et in eo casu, dic tus comes Hollandie integraliter restitueret dicto co miti Flandrie stipendia residui temporis que non de- seruissent comes Hollandie, dicti equites et pedites comitis Hollandie ad terminum que dominus Willelmus de Flandria et dominus Wulphardus (1) dixerint vel alii per dictas partes electi occasione predicta. Et eo- dem modo fatetur comes Flandrie de stipendiis et pecunia que miiteretur ei per dictum comitem Hol landie nepotem suum. Item sciendum quod non potest dictus comes Flandrie pacem vel treugam vel sufl'e- rentiam facere vel habere cum dicto rege Francie vel cum adherentibus eidem, quin persona dicti comitis Hollandie nepotis sui et adherentes eidem sint in ip- sa pace et treugis inclusi et comprehensi. Et si con-

(I) dominus JFulphardus. Wolfert van Borselen, raad van grave Jan, die toenmaals het bestuur des lands geheel in handen had. Zie Melis Stoke , B. IV. vs. 1240 , Wagenaar , III. 109 , en Bilderdijk , II. 271—302. Het deerlijk uiteinde van de zen gunsteling is overbekend.

— 76 —

tingerct quod absit, quod aliqui de gentibus dicti co- mitis Hollandie caperentur occasione guerre mote vel que moveretur contra dictum comitem Flandrie et suos per dictum regem Francie vel suos, dictus co- mes Flandrie non acceptabit pacem cum dicto re- ge Francie quousque fuerit concordatum de dictis car- ceratis, relaxandis et expediendis. Et eodem modo faciet dictus comes Hollandie de carceratis comilatus Flandrie , si quos capi contingeret occasione guerre quam ipse comes Hollandie haberet cum rege Fran cie supradicto. Actum est etiam quod destrarii et equi alii (1) quos ducerent gentes ipsius comitis Hollan die in Flandriam, in succursum aut ju vamen ipsius comitis Flandrie, debeant extimari communiter per marescallos dictarum partium, et si moriantur vel amittantur occasione guerre, quod fiat restitutio per comitem Flandrie de equis amissis et secundum existi- mattonem predictam , et eo modo faciet comes Hol landie de equis hominum et personarum comitatus Flan drie , que venissent seu venirent in succursum aut ju- vamen ipsius comitis Hollandie. Preterea actum est quod dictus comes Flandrie do guerra que est inter ducem Brabantie et ipsum comitem Hollandie , ipsius comitis Flandrie nepotes non iuvabit alterum ipsorum sed medium se tenebit. Supradicta autem omnia nos comites prenominati per stipulationem sollempnem in-

vicem promisimus fideliter implere et convenire, ea

firmanles propriis sacrament is prout superius est narra- tum. Premissa autem omnia et singula sub juramento predicto pro nobis, heredibus nostris predictis et pro

(1) Destrarii zijn strijdrossen, in tegenoverstelling van zomert of lastpaarden, (van somme, last).

— 77 —

nostris invicem per stipulationem sollempniter promit- timus et promisimus, et ad ea nos obligatos esse re- cognoscimus, et nos, nostros et nostra ad ea facienda obligamus, renuntiantes in predictis omnibus et singulis exceptioni et actioni doli et in ... ium et omnibus aliis exceptionibus , defensiombus , et actionibus ac subsidiis tam juris quam facti, quibus promissa in aliqua sui parte impediri possent rel tardari, et iuri quo cavetur generalem renuntiationem non valere. Volentes hanc renuntiationem valere ac si omnes singuli casus et arti- culi conprehensi essent specialiter et expresse, in cuius rei etc.

Op perkament, schrift van di«n tijd, met onderscheidene raturen.