Uit de elfde eeuw.

Ego frater Richerus monachorum minimus , cum ali- quandlu oboedientiam vestimentorum fratrum nostro- rum tenuissem, ut scirent praesentes et futuri censum terrarum qui per singulos annos in pago Baduano in

(1) Dit merkwaardige stuk werd het eerst door Mone ontdekt in het perkamenten HS. N°. 595 van de Atrechtsche boe kerij en door hem aan de tiende eeuw toegekend, voorna melijk uit hoofde der schriftsoort. Ik zou echter meenen , dat het eerder tot de elfde eeuw behoore, want vooreerst komen onderscheidene der opgenoemde personen met toenamen voor, dat in de tiende eeuw zeer zeldzaam is, en ten andere worden hier eenige plaatsen vermeld, die ons in de reeds bekende charters niet vóór de elfde eeuw ontmoeten, onder anderen: Seuelica of Ziillik , waarvan het klooster door Gra- ve Balderic in 1003 gesticht is, volgens de stichtingsoor konde bij Van Spaen, Inl. lot de Hist. van Gelderl. IV. Cod. Dipl. K\ 1. Vergel. ibid. bl. 71.

1

villa Rexne (1) sancti patris nostri Vedasti, sub prae- sentia mea et domini Henrici capellani, Tehoderico ma- iore (2) existente et veritatem recognoscente, describi feci. Solvuntur igitur nobis in festivitate sancti C. aruui(?) decem et septem libre. decem dec. (1. de) iam dicta villa Rexne in ministerio Tehoderici, septem au-

Het onderhavige stuk is een bijzonder geschrift van den broeder Richerus, maar, zooals de inhoud bewijst, van ge noegzaam gezag. Het bewijst het bestaan van een aantal oudere giftbrieven die thans ontbreken, zoodat de oor sprong van het eigendomsregt der abdij niet meer na te gaan is. Alleen heeft Bondam ons in het Geldersche Ghar- terb. bl. 1, uit Miraeus (Oj,p. I. 126. DijJ. Belg. L. 1. C. 4.) een diploma van den Frankischén koning Theodericus III, van omstreeks 670 medegedeeld , waarbij deze in Batua Rex- nam , Wulfaram cum Capella Rothem, et afiam Rothem aan de abdij van S. Vedastus schenkt. Mogelijk berusten er te Atrecht nog eenige der verlorene giftbrieven; even wel is het departementaal archief aldaar zoodanig in de om wenteling vernield, dat er slechts zeer weinig overig is De Rijsselsche Archivarius Godefroy heeft kort vóór dien tijd van het toenmaals aldaar bestaande eenen zeer goeden in ventaris opgemaakt, waarvan een afschrift te Rijssel en een ander te Atrecht berust, maar waarin ik bij eene vlugtige doorlooping niets van dien aard heb opgemerkt, doch men moet in het oog houden dat toenmaals de archiven der ab dijen nog in die gestichten zelve bewaard werden, en eerst later met de departementale vereenigd zijn; het zou dus kunnen zijn , dat die brieven nog behouden gebleven en in het archief des bisdoms of der stad bewaard werden.

(1) Rexne. Ressen in de Overbetuwe. Qui in den vorigen regel is overtollig, of het verbum soloiiur is uitgelaten.

(2) Maiore. d. i. mejer, schout; zijn gebied wordt iets verder ministerium genoemd. De schout van Rothem heet minis.

tem inter Uulfaram (1) et Rothem (2). huic quoqne descriptioni interfuerunt scabini nostri, \iri boni testi- monii Tidechinus. Azo faber. Gerzo. Tidechinus. affue- runt etiam et isti de familia S. Vedasti, Tetmarus mi- nisterialis de Rothem. Beringerus de Transreno. Liue- chinus de Embrica. Roso de Uulfara. Letbertus de Gaue- rella. Vuazo de Raliul. Rogerus Runcis. Hugo adoles- cens Ateiensis. Fredericus de Dodeuuero. Alstenus nos- ter interpres. Ne vero qui camerarius sive praepositus futurus est, onxnino de recto censu supradictarum X et VI [ librarum dubitet vel quid relaxet, terras et eas te- nentes, praesentibus iam dictis hominibus , nominatim annotari hoe modo feci. Aldechinus habet dimidium mansum. Gelo dim. m. Vunnecho dim. m. Theteca dim.m. Gelmannus dim. m. Thithardus et Husemannus dim. m. Tehodericus I m. Item apud Tornacum (3) dim. man sus, ecce sunt V et dim. m. quos maior habet, qui sol- vunt XX sol. et XXX denarios. Apud Redh (4) XXX den. isti quatuor habent tres mans. Bethelo, Vuille- mannus , Maintheta , Odecha , Einthetus paryus I mans. Hezelo I m. Eppo I m. Hezelo et Eppo I m, Gerzo I man sum. Verthehardus I m. Thidico I m. Vulbertus et Meno I

terialis, dat eigenlijk dienstman, maar hier meer bijzonder ambtenaar beduidt.

(1) JVulfara. Wolferen beneden Loenen in Overbetuwe, niet ver van Nijmegen.

(2) Rothem. Waarschijnlijk de capella Rothem bij Wolferen, die in den giftbrief van Theodericus vermeld wordt; mis schien het later dusgenoemde Rodenloorn.

(3) Tornacum, Doornik bij Nijmegen, in Overbetuwe.

(4) Redh. Rheden aan den IJssel tusschen Arnhem en Does burg , of Itenkum, oudtijds Rodichem, bij Arnhem?

1*

m. Francho carpentarius I m. Thizicho I m. Bertrada vidua I m. Bertrada et Thizicho dim. m. Thibico I m. Rogerus et Meunza vidua I m. Hadheburgis vidua I m. Everardus dim.rn. AlfricusII mansos, quarta parte minus. Alfricus et Bertrada I mansum super Ambraueld (1). Azo faber mansum et dimidium. Einthetus filius Epponis I mansum. Vulbertus fullo quartam partem mansi. Apud Ambam (2) dim. mansus. Modo sunt XXV mansi. Apud maiorem Barlam (3) III mansi, apud minorem Barlam I mansus. Apud Angram (4) III mansi, solvunt autem XV solidos. iteruml mansus et solvit dimidium censum. Be domo Altheti in Palustrio sive in Bruco XV den. Roberlus de Lona XII sol., tribus denarüs minus. Apud Seueli- cam (5) Raimarus textor XV denar. Vuerno de Chen- nelo V sol. Modo finnt XX sol. Apud Baluaram Euerar- dus scabio V sol. iterum apud Baluaram (.&) Boso et Eppo frater ejus I mans. Lantfridus apud Uolburg (7) I m. Esnelbertus lm. Nunc est libra una. Iterumapud Ualburg libr. I. Apud Rhinishem (8) I m. Apud Lege»

(1) Ambraueld. Ammerzode aan de Maas, in den Boemelerwaard?

(2) Amba. Bij Bemmel in Overbetuwe; een Theodericus de Am- be komt voor in eenen brief van 1331, bij Nijhoff Gedenkui. I. Oork. bl. 267.Zie ook de naamregisters van Dl. II en III. De plaats wordt mede genoemd in eene oude thinslrjst van Lauresham , bij Bondam Charterb. I. No. 80.

(3) Barlam. Waarschijnlijk mede ergens in Overbetuwe; of wel de heerlijkheid Barlham bij Keppel.

(4) Angra. Angeren aan den Rhijndijk , een iwr boven Arnhem.

(5) Seuelica. Ziftïïk. Zie boven, bl. 1.

(6) Balvara. Balveren bij Dreumel. Het kasteel aldaar werd in 1355 door Hertog Eduard vernield. Chron, van Nijm. 75.

(7) Volbwg. Valburg in Overbetuwe.

(8) Bhinishem. Mij onbekend. Beuooi?

— 5 —

Je (1) XII den. Apud Vuelie (2) I m. de quatuor sol- Apud Tornacum in palustrio V sol. et III den. Frede- ricus et Vunnico I m. de V sol. Iterum Fredericus de m. I apud Hiam (3) V sol. Eppo de Vulfara V sol. et quatuor den. Boso et Rodulfus apud Vulfaram de m. I.

V sol. Ozelo et Vuilleca V sol. de manso I. Modo sunt

V libre et VII den. In Testrebanto apud Buram (4) II sol. de dim. mans. Tedo de Vulfara de Gezonis campo XX den. Vuacaro de Uolburg XII. den. llaimo de Lino XII den. filiaster ejus XII den. Giuichardus de HaletdH sol. Bennico de Telo apud Ostreholt (5) XXX den. Apud Vulfaram de manso Selechini submerso III sol. G/rardus de Halad de terra submersa II sol. Apud Em- bricam (G) XX sol. de denar. Daventrorum.

Minute van dien tijd op perkament, in de bibliotheek te Atrecht. Gedrukt bij Mone, Anzeiger zur Kunde der teutschen Por telt, 1835. IV. 395.

(1) Legele. Denkelijk de buurtschap Lengel bij 's Heerenberg.

(2) Vuelie. Misschien de heerlijkheid Well bij Ammerzode in den Boemelerwaard, of het dorp Wehl bij Deutichem.

(3) Hiam. Hien aan den Waaldijk in Nederbetuwe.

(4) Bura. Buren in het graafschap Teisterbant. Een deel der plaats behoorde in de 8ste eeuw aan het Klooster Lauresham. Bondam Charterb. I. No. 4.

(5) Oosterholt, in de Overbetuwe aan de Waal.

(6) Embrica. Emmerik aan den Rhijn.