Sanctissimo in Christo patri ac domino H(onorio), divina favente gratia sacrosancte Romane ecclesie antistiti, Andreas, eadem gratia suus devotus filius, rex Hungarie, tam debitum, quam devotum famulatum in omnibus. Noverit vestre sanctitatis paternitas, quod cum ecclesia Beati Martini de Sacro Monte Pannonie, que antiquitus combusta et funditus destructa fuerat et per Vriam eiusdem ecclesie abbatem reedificata fuisset, idem ad consecrationem illius ecclesie Briccium Waciensem episcopum et me ad celebrationem festi consecrationis invitasset, et cum alias michi ex officii debito incumberet interesse debere, quia iure patronatus fungor in ea, sicut in omnibus aliis ecclesiis abbatiarum regalium, iter illuc accedendi arripueram, et dum in quadam villa, que vocatur Hene, cum domino legato Acconcio existerem, abbas iam dictus illuc accedens coram domino legato tria privilegia sua, primum sancti regis Stephani, et alia duo predecessorum vestrorum, scilicet Clementis et Innocentii, in quibus iura et libertates ecclesie sue continebantur, fecit publicari, ne propter ignorantiam diocesianus episcopus crederet sibi fieri iniuriam. In quibus privilegiis continebatur, quod oleum et crisma et consecrationes altarium seu basilicarum a quocumque mallet episcopo reciperet. Episcopus autem diocesanus nichilominus se opposuit et allegavit pro se ius commune et iniuriam sibi fieri dixit in eo, quod non deberet fieri consecratio per alium, nisi per ipsum. Abbas ex adverso respondit, hoc non esse verum, nec cessavit uti iure suo dicens, quod iuris executio nemini facit iniuriam. Et per supradictum episcopum B(riccium) Waciensem et Iacobum Nitriensem et episcopum Scenensem ecclesiam suam fecit consecrari. Et quia privilegia iam dicta ad presentiam vestre sanctitatis debebant propter hoc et propter alias causas deferri, timens propter distantiam et periculum viarum amissionem privilegiorum, tenorem eorundem de verbo ad verbum transcriptum sub aurea bulla mea et sigillis supradictorum trium episcoporum roboratum ad maiorem fidem vobis faciendum ad vos destinavi. Quorum tenor talis est. Primum annotatio felicis memorie Innocentii de supradicto privilegio Sancti Stephani:||
Innocentius episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis ... abbati et conventui Sancti Martini de Pannonia salutem et apostolicam benedictionem. Cum inter vos et venerabilem fratrem nostrum Vesprimiensem episcopum super decimis comitatus Symigiensis et rebus aliis longa coram nobis controversia verteretur, vos ad iuris vestri defensionem privilegium Sancti Stephani regis produxistis, quod idem episcopus multis modis nisus est inprobare. Sed vobis econtrario diversis rationibus resistentibus ipse tandem in sua intentione defecit. Ne igitur ipsi privilegio ulterius possit opponi vicium falsitatis, illud, quod contradicto iudicio comperimus esse verum, de verbo ad verbum presenti pagine iussimus annotari, cuius tenor est talis:||
In nomine Domini Dei summi. Stephanus superna providente clementia Vngarorum rex. Credimus et vere scimus, si locis .... Anno dominice incarnationis Mo Io, indictione XVo., anno Stephani primi regis Vngarorum IIo [1001.] hoc privilegium scriptum et traditum est. Hec sunt nominate ville in dedicatione ecclesie ab archiepiscopo Sebastiano et a comite Ceba: piscatores Fuzeg .... tertia pars de Poson.||
Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre annotationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei et Beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Ferentini V. Kalendas Augusti, pontificatus nostri anno XVIII. [1215. júl. 28.]||
Clemens episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Petro abbati Sancti Martini de Pannonia eiusque fratribus (tam presentibus, quam futuris) regularem vitam professis in perpetuum. Religiosis votis annuere et ea operis exhibitione complere officium nos invitat suscepti regiminis et ordo videtur exigere caritatis. Dignum est etiam et omnino conveniens, ut obtentu karissimi in Christo filii nostri B(ele) illustris Ungarie regis, qui pro vobis sollicite satis nos et attente rogavit, per indulgentiam apostolice sedis vestrum monasterium speciali debeat prerogativa gaudere. Eapropter, dilecti in Domino filii, precibus eiusdem regis, cui, sicut catholico principi et Christianissimo regi, secundum Deum pro suo devotionis fervore prompta volumus voluntate deferre clementer (inducti) et officii nostri debito provocati monasterium vestrum, in quo estis divino obsequio mancipati, sub Beati Petri et nostra protectione suscipimus, et presentis scripti privilegio communimus, statuentes, ut quascumque possessiones, quecumque bona idem monasterium inpresentiarum concessione pontificum, largitione regum vel principum, seu oblatione fidelium legitime possidet, aut in futurum iustis modis prestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. Libertates quoque et iura dignitates predicti monasterii a Sancto Stephano rege eidem monasterio concessas et ab aliis etiam regibus indultas, usque ad tempus illustris memorie Geysse regis servatas, ratas habemus et firmas, easque salvis Romane ecclesie et legatorum eius institutionibus perpetuis temporibus illibatas manere sanccimus. Decimas etiam, quas a quadraginta annis retro prescriptum monasterium (inconcusse) possedisse dinoscitur, vobis et eidem monasterio auctoritate apostolica confirmamus. Illud autem privilegii presentis auctoritate statuimus, ut nemini liceat abbatem vel monachos eiusdem monasterii suspendere, interdicere aut excommunicare vel ad speciales synodos convocare, nisi Romano pontifici vel legato ab eius latere destinato. Crisma vero, oleum sanctum, consecrationes altarium seu basilicarum, ordinationes monachorum, qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a quo vultis, recipiatis episcopo, si quidem catholicus fuerit et gratiam sedis apostolice atque communionem habuerit. Cum autem generale interdictum fuerit terre, liceat vobis clausis ianuis, exclusis excommunicatis et interdictis, non pulsatis campanis, suppressa voce divina officia celebrare.||
Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum ... (a szokásos formula)||
Doce me Domine facere voluntatem tuam! Bene valete!||
Ego Clemens catholice ecclesie episcopus subscripsi. Ego Iohannes presbyter cardinalis tituli Sancti Marci ss. Ego Laborans presb. card. Sancte Marie trans Tiberim tituli Calixti ss. Ego Pandulfus presb. card. basilice duodecim apostolorum ss. Ego Albinus tituli Sancte Crucis in Ierusalem presb. card. ss. Ego Bobo tituli Sancte Anastasie presb. card. ss. Ego Alexius tituli Sancte Susanne presbyter card. ss. Ego Petrus tituli Sancti Laurentii in Damaso presb. card. ss. Ego Iac[obus] diaconus cardinalis Sancte Marie in Cosmidin ss. Ego Gratianus Sanctorum Cosme et Damiani diac. card. ss. Ego Gerardus Sancti Adriani diac. card. ss. Ego Octavianus Sanctorum Sergii et Bachi diac. card. ss. Ego Iohannes Felix diac. card. Sancti Eustachii iuxta templum Agrippe ss. Ego Bernardus Sancte Marie Nove diac. card. ss. Ego Gregorius Sancte Marie in Aquiro diac. card. ss.||
Datum Laterani per manus Moysi, sancte Romane ecclesie subdiaconi, vicem agentis cancellarii, V. Idus Martii, indictione septima, incarnationis dominice anno M.C.LXXXVIII(I)., pontificatus vero domni Clementis pape III. anno secundo. [1189. márc. 11.]||
Innocentius episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis Vrie abbati monasterii Sancti Martini super Pannonia eiusque fratribus tam presentibus, quam futuris, regularem vitam professis in perpetuum. Effectum iusta postulantibus indulgere tam vigor equitatis, quam ordo exigit rationis, presertim, quando petentium voluntates et pietas adiuvat et iustitia non relinquit. Eapropter dilecti in Domino filii vestri postulationibus clementer annuimus et prefatum monasterium Sancti Martini super Pannonia situm ad ius et proprietatem apostolice sedis nullo pertinens mediante, in quo divino estis obsequio mancipati (ad exemplar felicis memorie Paschalis, Alexandri et Clementis predecessorum nostrorum [Lib. Rub.]), sub Beati Petri et nostra protectione suscipimus et presenti privilegio communimus, inprimis quidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum Deum et Beati Benedicti regulam in eodem monasterio esse dignoscitur institutus, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascunque possessiones, quecumque bona idem monasterium inpresentiarum iuste ac canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante Domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm est, cum omnibus pertinentiis suis; in episcopatu Geuriensi Sancti Martini in Sabaria, Sancti Willibaldi, Sancte Marie de Capella, Sancte Marie in Fuzigteu, Sancti Adalberti in Wosian et Sancte Crucis in Heremo ecclesias cum pertinentiis earundem; in archiepiscopatu Strigoniensi ecclesiam Sancte Marie cum pertinentiis suis in loco, qui dicitur Wag et Sala; in episcopatu Vesprimiensi Sancti Martini in Keurushig, Sancti Salvatoris in villa Tord, Sancti Martini in villa Tepei, Sancti Ladizlai in villa custodum porcorum, Sancti Martini in Dina, Sancti Ladizlai in Almas ecclesias cum pertinentiis earundem; possessiones etiam, quas habetis in villis videlicet Ruozti, Torian, Huiloc, Milaca, Saag, Semian, Helbeu, Chonuch, Echy, Hecce, Zazlou, Weinuc, Fizigteu, Olup, Luzan, Teeneu, Fys, Curthou, Zaua, Sala, Wosian, Vene, Sancte Crucis, Lazi, Crailca, Seuleus, Dina, Temerd, Fonold, Zidihc, Tepei, Merene, Cutus, Higmogos, Colon, Copulchi, Sciguetfeu, Tunez, Baluans, Bagaad et villas Bata cum pertinentiis suis et Bodrod et partem, quam habetis in silva Seliz iuxta villam custodum porcorum.||
Libertates quoque, iura et dignitates a Sancto Stephano vel ab aliis regibus pie a(c) provide monasterio vestro concessas ratas habemus et firmas, easque salvis ecclesie Romane ac legatorum eius institutionibus illibatas manere sanctimus. Decimas etiam, quas a XL (quadraginta) annis retro predictum monasterium inconcusse possedisse dignoscitur bona fide, vobis et eidem monasterio auctoritate apostolica confirmamus. Liceat quoque vobis personas liberas et absolutas e seculo fugientes ad conversionem suscipere et eas absque contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper, ut nulli fratrum vestrorum post factam in eodem loco professionem fas sit absque abbatis sui licentia, nisi arcioris religionis obtentu, de eodem loco discedere, discedentem vero absque communium litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere. Crisma vero, oleum sanctum, consecrationes altarium seu basilicarum, ordinationes monachorum et clericorum vestrorum, qui ad sacros ordines fuerint promovendi, a quocumque malueritis, recipiatis episcopo, si quidem catholicus fuerit, et gratiam sedis apostolice atque communionem habuerit. Cum autem generale interdictum terre fuerit, liceat vobis clausis ianuis, exclusis excommunicatis et interdictis, non pulsatis campanis, suppressa voce divina officia celebrare. Monachos vero et moniales eidem monasterio subditos sine cuiusquam prohibitione liceat vobis regulariter iudicare. Baptismum quoque in ecclesiis vestris fieri concedimus, in quibus consuevit fieri ab antiquo. Insuper auctoritate apostolica inhibemus, ne quis archiepiscopus, vel episcopus ad monasterium vestrum accedat causa ordines vel missas publicas celebrandi, nisi fuerit ab abbate invitatus. Precipimus autem, ne quis populum ad monasterium vestrum vel eius ecclesias accedere aut eius beneficia, que voluerint ex caritate largiri, prohibere presumat, sed ea monasterium ipsum gaudeat libertate, qua gaudet monasterium Casinense, sicut a predecessoribus nostris eidem monasterio est indultum. Ad hec mitram, virgam pastoralem, anulum et alia insignia, que a XL (quadraginta) annis retro abbates monasterii vestri, qui pro tempore prefuere, ex concessione Romanorum pontificum habuisse noscuntur, vobis et monasterio vestro auctoritate apostolica confirmamus. Obeunte vero te, nunc eiusdem loci abbate, vel tuorum quolibet successorum, nullus ibi qualibet surrectionis (!) astutia seu violentia preponatur, nisi quem fratres communi consensu vel fratrum pars consilii sanioris secundum Deum et Beati Benedicti regulam providerint eligendum.||
Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatum monasterium temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura. Salva sedis apostolice auctoritate ac in ecclesiis non exceptis diocesanorum episcoporum canonica ratione. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Iesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte subiaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax Domini nostri Iesu Christi, quatinus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. (Amen.)||
Fac mecum Domine signum in bonum! Bene valete!||
Ego Innocentius, catholice ecclesie episcopus, subscripsi. Ego Nicholaus Tusculanus episcopus ss. Ego Hugo Ostiensis et Welletrensis episcopus ss. Ego Pelagius Albanensis episcopus ss. Ego Ginthuig tituli Sancti Laurentii in Lucina presbyter cardinalis ss. Ego Cencius Sanctorum Iohannis et Pauli presb. card. tituli Pamachii ss. Ego Robertus tituli Sancti Stephani in Celio monte presb. card. ss. Ego Stephanus basilice duodecim apostolorum presb. card. ss. Ego Petrus tituli Sancti Laurentii in Damaso presb. card. ss. Ego Guido Sancti Nicholai in carcere Tulliano diaconus cardinalis ss. Ego Octavianus Sanctorum Sergii et Bachi diac. card. ss. Ego Gregorius Sancti Theodori diac. card. ss. Ego Romanus Sancti Angeli diac. card. ss. Ego Stephanus Sancti Adriani diac. card. ss.||
Datum Perusii per manum Thome tituli Sancte Sabine presbyteri cardinalis, Idibus Iunii, indictione IIII., incarnationis dominice anno M.CC.XVI. pontificatus vero domni Innocentii pape III anno nonodecimo. [1216. jún. 13.]