Amicis suis reverendis, capitulo ecclesie Iauriensis Mathias de Paloch, regni Hungarie palatinus et iudex Comanorum, amicitiam paratam cum honore. Noveritis, quod in congregatione domini nostri regis universitati nobilium Iauriensis et Comaroniensis comitatuum feria secunda proxima ante festum Beati Barnabe apostoli in anno Domini millesimo quadragesimo vigesimo primo preteritum [1421. jún. 9.] prope oppidum Thatha celebrata religiosus vir, dominus frater Michael, abbas de Beel, de medio aliorum exurgendo quasdam litteras domini Nicolai de Gara, pridem similiter palatini, patenter emanatas eidem domino nostro regi presentasset habentes hunc tenorem:||
Nos Nicolaus de Gara regni Hungarie palatinus et iudex Comanorum, memorie conmendamus, quod religioso viro fratre Martino abbate de Beel ab una, item magistro Iohanne, filio condam Simonis bani de Morochhyda, parte ab altera coram nobis personaliter constitutis per eosdem confessum extitit in hunc modum, quod iidem Martinus abbas quandam possessionem dicte sue ecclesie et per consequens suam, Arpas vocatam, in contigua vicinitate et commetaneitate dicte possessionis Morichhyda existentem, absque decimis frugum populorum in eadem Arpas commorantium, sibi scilicet abbati reservatis, cum molendino, terris arabilibus et aliis omnibus utilitatibus ad eandem Arpas pertinentibus, quam quidem possessionem primitus et antea annotatus condam Simon banus, pater ipsius magistri Iohannis et per consequens ipse magister Iohannes vigore litterarum domini Sifridi abbatis et conventus Sancti Martini Sacri Montis Pannonie pro duabus marcis denariorum Viennensium gravis ponderis feudaliter conservasset, ratione cuius scilicet pecunie Viennensis temporibus successivis eo, quod ipsa pecunia Viennensis in regno Hungarie raro inveniretur altercatio seu dissceptatio inter eos sepius orta fuisset, tamen nunc ipsi, scilicet abbas et magister Iohannes, in facto dictarum duarum marcarum Viennensium tale pactum seu moderamen iure perennali duraturum fecissent et celebrassent, quod idem magister Iohannes vel sui heredes temporibus perpetuis ipsi ecclesie de Beel et per consequens dicto fratri Martino, sequenterque futuris abbatibus, successoribus scilicet ipsius domini Martini abbatis, ratione feudalis conservationis dicte possessionis Arpas singulis annis singulos quatuor florenos puri auri vel denarios ipsos florenos aureos valentes pro tempore Bude currentes, semper in die Medie Quadragesime, feria scilicet quarta omni sine crastinatione et mora in dicta ecclesia de Beel dare et persolvere esset astrictus; ipse vero frater Martinus abbas vel sui successores abbates ipsi magistro Iohanni et suis heredibus super huiusmodi solutione litteras eorum expeditorias dare et amministrari facere deberent et tenerentur; in casu vero, quo ipse frater Martinus abbas vel alii abbates successores eiusdem dicto magistro Iohanni litteras eorum expeditorias dare recusarent, ex tunc ipse magister Iohannes vel sui successores dictam solutionem in presentia capituli Vesprimiensis pure et simpliciter, absque scilicet decima et nona partibus, facere et deponere, idemque capitulum dicto magistro Iohanni vel suis successoribus litteras eorum expeditorias dare et emanari facere deberent et tenerentur, tali obligaminis vinculo interposito, quod si ipse scilicet magister Iohannes vel sui successores dictam solutionem in primo et in secundo annis ipsi fratri Martino abbati vel successoribus abbatibus terinino et loco in prefixis persolvere non curarent vel non possint, extunc semper in dupplo, si autem in tertio anno dictam solutionem similiter termino et loco in predictis facere recusarent, extunc similiter in dupplo absque portione iudicis ante litis ingressum deponendo convincerentur ipso facto, dictamque possessionem Arpas absque omni desolatione iobagionum, simul cum dictis molendino, terris arabilibus et aliis omnibus utilitatibus ad eandem Arpas rite spectantibus sine strepitu alicuius iudicii sub obligationibus et condicionibus in dictis litteris annotatorum abbatis et conventus ecclesie Sancti Martini eisdem ecclesie de Beel, abbatibusque eiusdem pro tempore constitutis remittere et resignare tenerentur hoc declarato et ubi ipse magister Iohannes, suique successores dictam eorum possessionem Morichhyda per quemcunque modum a se ipsis alienare, seu distrahere atemptarent, extunc dicta possessio Arpas dicte ecclesie de Beel, abbatibusque eiusdem salva et illesa remaneret eo facto. Ad que omnia premissa prefatus magister Iohannes se sponte obligavit coram nobis testimonio presentium mediante. Datum Bude, feria secunda proxima post dominicam Remimisscere, anno Domini millesimo quadringentesimo decimo. [1410. febr. 17.]||
Quibus presentatis idem dominus frater Michael abbas proposuisset eo modo, quomodo prefatus Iohannes, filius condam Simonis bani, de Marochhida ab anno, cuius septima instetisset (!) revolution dum videlicet ipse in humanis egisset; tandemque Simon, filius eiusdem Iohannis, prescriptum censum sibi et dicte sue ecclesie de dicta possessione Arpas persolvere non curasset, tandem possessionem Arpas idem Symon potentialiter erga se conservasset; ex parte cuius iudicium et iustitiam habere vellet. Quo audito Petrus de Thathy pro prefato Simone, filio condam Iohannis, filii Simonis bani, cum procuratoriis litteris regalibus in eiusdem domini regis exurgendo presentiam respondisset ex adverso, quomodo tam prefatus condam Iohannes, filius Symonis bani, dum vixisset, quam etiam annotatus Simon, filius eiusdem, dictum censum de dicta possessione annotato domino abbati et sue ecclesie persolvisset et super huiusmodi solutione idem Simon litteras haberet expeditorias in termino ulteriori exhibendas; et quia prefatus procurator dicti Simonis eandem (!) dictas litteras expeditorias tunc exhibere non posse retulisset, pro eo ipse dominus noster rex iudicans conmisisset eo modo, ut annotatus Simon universas litteras suas expeditorias, si quas super premissis solutionibus haberet confectas in octavis festi Beati Michaelis archangeli tunc venturis [1421. okt. 6.] in presentia sua regia coram dicto Nicolao palatino cum iudicio trium marcarum per ipsum deponendarum exhibere teneretur contra actorem prenotatum.||
A quibus quidem octavis festi Beati Michaelis archangeli dum exhibitio dictarum litterarum expeditoriarum partes inter easdem secundum series litterarum eiusdem Nicolai palatini prorogatoriarum ventillando ad octavas festi Beati Georgii martiris in anno Domini millesimo quadragesimo tricesimo preteritas [1430. máj. 1.] deducta extitisset: ad quas quidem octavas festi Beati Georgii martiris idem Simon, filius Iohannis bani, de Morochhyda, per Demetrium litteratum de Vesprimio legitimum procuratorem dicti fratris Michaelis abbatis de Beel congruis diebus ipsarum octavarum coram eodem Nicolao palatino expectatus suam in presentiam non venisset, neque misisset, nec duas partes iudicii trium marcarum dupplicatas iudici et tertiam partem eiusdem sine dupplo parti adverse persolvere debens persolvisset, se pro sua non venientia iudicio consueto et pro non solutione dictorum iudiciorum in dupplo earumdem mediantibus litteris suis iudicialibus exinde confectis agravari permittendo, postulans predictus procurator dicti actoris eidem ex parte memorati in causam attracti per ipsum Nicolaum palatinum in premissis iuris medelam impertiri; et quia idem Simon filius Iohannis bani ad premissa evocari debuisset, pro eo, cum idem palatinus memoratum Simonem, filium ipsius Iohannis, filii bani, premissas litteras suas expeditorias exhibiturum per suum et dicti conventus Sancti Martini Sacri Montis Panonie homines primo evocari et tandem contumacia sua requirente in tribus foris conprovincialibus publice et manifeste ad octavas festi Beati Michaelis archangeli in anno Domini millesimo quadringentesimo tricesimo preteritas [1430. okt. 6.] suam in presentiam proclamari fecisset et ab eisdem octavis exhibitio premissarum litterarum expeditoriarum primo secundum series htterarum ipsius domini Nicolai palatini et ipso defuncto universas causas in presentia palatinali vertentes domino Georgio archiepiscopo ecclesie Strigoniensis per cesaream clementiam decidere conmittente seriebus litterarum eiusdem domini archiepiscopi prorogatoriarum; interim vero ipso honore palatinatus per ipsum dominum imperatorem nobis collato secundum series litterarum nostrarum dilationalium diversimode de termino in terminum currendo, medioque tempore ipso Simone viam universe carnis ingrediente, ipsaque causa in Mauritium, filium suum, condescendente presentes octavas festi Epiphaniarum Domini [1436. jan. 13.] attigisset.||
Ipsis denique octavis occurrentibus prefatoque domino fratre Michaele abbate personaliter ab una, item Georgio filio Petri de Dombo pro ipso Mauritio puero, nepote scilicet suo sine litteris procuratoriis coram nobis conparentibus, nobisque inter easdem partes in premissis iuxta quiditatem et essentiam ipsius cause et totalis processus exinde secuti iudicium facere volentibus, tandem ipse partes se in premissis per nos ad pacis reconciliationem humiliter admitti postularunt. Quas dum ad ipsius pacis reformationem iudiciaria liberalitate admisissemus, postmodum idem dominus frater Michael abbas personaliter ab una, parte siquidem ex altera antefatus Georgius, filius Petri, de Dombo similiter pro se personaliter et pro dicto Mauritio puero eundem penes se personaliter astari faciendo, onusque eiusdem ad subnotanda super se per omnia recipiendo, nostram ingrediendo in presentiam taliter se in premissis concordasse recitarunt, quod, quia prefatus Georgius, filius Petri, tutor et protector dicti Mauritii pueri in sua et eiusdem Mauritii personis dictam possessionem Arpas cum molendino in fluvio Rabe decurrente ac tributo in portu ipsius aque exigi solito et platea seu vico populosa penes dictam Marochhida a parte meridionali ex opposito ecclesie Sancti Iacobi in eadem Marochhida existentis cum uno fine ad orientem et alio ad occidentem usque ad dictum fluvium Rabe seu portum eiusdem adiacenti, quam prefati condam Iohannes, filius bani et Simon, filius eiusdem, in terra dicte possessionis Arpas de novo locassent ac loco pontis in dicto fluvio existentis, quem prefatus condam Iohannes, filius bani, de facie possessionis Arpas predicte removendo ad faciem dicte possessionis Morochhida in dicto fluvio Rabe locasset et construi fecisset, terris etiam arabilibus, pascuis, silvis, rubetis, nemoribus, pratis, aquis, aquarumque decursibus et generaliter quibuslibet suis utilitatibus, cum omni plenitudine sui iuris et perpetuali iurisdictione prefate ecclesie de Beel et per consequens ipsi domino fratri Michaeli abbati veluti suum ius proprietarium in sempiternum possidendas, tenendas et habendas, se et eorum manus de eisdem excipiendo remisissent et resignassent nullum ius, nullamve iuris proprietatem pro se ipsis reservando in eisdem, sed totum ius, omnemque iurisdictionem in eundem dominum abbatem et suam ecclesiam transferendo; e converso vero idem dominus frater Michael abbas eundem Mauritium super onere, in quod ratione previa mediante incurrere debuisset, oneribus etiam iudiciorum ac solutionum feudalium, in quibus prefatus Simon et pater ipsius Mauritii et per consequens ipse contra ipsum et suos predecessores convicti fuissent, reddidisset et conmisisset expeditum, per omniaque satisfactum, imo remiserunt et resignarunt, expeditumque conmisit coram nobis tali modo, quod ipse Georgius filius Petri et Mauritius usque festum Nativitatis Beati Iohannis Baptiste proxime venturum [1436. jún. 24.] unum pontem in dicto fluvio Rabe in facie scilicet dicte possessionis Arpas, ubi ipse dominus abbas vellet, eidem abbati pro transsitu curruum et aliis viatoribus aptum construi et preparare facere deberent et tenerentur; quod si non facerent aut ipsum dominum abbatem in corporali et pacifico dominis earumdem possessionis et tributi, utilitatumque eiusdem excluderent et hoc idem dominus abbas evidenter et sufficienter declarare posset, ex tunc iidem Georgius, filius Petri et Mauritius contra ipsum abbatem in facto potentie convincerentur eo facto, hoc non pretermisso, quod quamprimum prefatus Mauritius in adultam deveniret etatem, extunc ipse prefatam fassionem et resignationem possessionariam et omnia alia superius expressata prefato domino fratri Michaeli abbati vel sui succedenti in loco credibili ratificare et superinde litteras ipsius loci credibilis eidem sub prescripto obligamine facti potentialis dari et emanari facere teneretur.||
Et quia prefatus dominus frater Michael abbas se in dominum dicte possessionis Arpas et prefati tributi, suarumque utilitatum prescriptarum per nostrum et vestrum homines introduci voluit, pro eo vestram amicitiam presentibus petimus diligenter, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fide dignum, quo presente [Clemens Tapay de Harazth vel Ladislaus de Alba], altero absente homo noster de curia regia ad id specialiter deputatus, feria quinta proxima post festum Passce Domini proxime ventura [1436. ápr. 12.] ad faciem dicte possessionis Arpas ac tributi, necnon molendini ac aliarum utilitatum eiusdem prenarratarum vicinis et conmetaneis eiusdem universis inibi legitime convocatis et presentibus accedendo primo prefatam possessionem Arpas cum prescriptis suis omnibus utilitatibus, dempto prescripto tributo, statuat prefate ecclesie de Beel et per consequens dicto domino fratri Michaeli abbati in sempiternum possidendam, tenendam et habendam contradictione prefatorum Georgii, filii Petri et Mauritii, filii Simonis, aliorumque quorumlibet non obstante; demum autem prescriptum tributum, consimiliter prescriptorum Georgii et Mauritii contradictione obviare non vatente, si per alios non fuerit contradictum, eo quod ad presens ipse dominus abbas tributo super eodem in lite non existat Mauritio cum eodem, modo simili relinquat et conmittat prefato abbati et sue ecclesie prenotate perpetuo possidendum. Si qui vero statutioni dicti tributi contradictionem fecerint, extunc eosdem contra partem, quam decebit, ad octavas festi Beati Georgii martiris nunc venturas [1436. máj. 1.] nostram evocet in presentiam rationem contradictionis eorum reddituros; et post hec ipsius possessionarie statutionis seriem cum nominibus contradictorum et evocatorum, si qui fuerint, octavas ad easdem nobis amicabiliter rescribatis. Datum Bude sexagesimo die octavarum festi Epiphaniarum Domini predictarum, anno eiusdem millesimo quadringentesimo tricesimo sexto. [1436. márc. 12.]