(l) Illis,ble ainsi qu'aux points BuhrsU.

( 327 )

AUX HABITANS d'AIX-LA-CHAPELLE L'EXEMPTION DE PÉAGES ET LE SAUF-CONDUIT DANS SES TERRES 10 NOVEMBRE 1284.

Uniiersia ad quos pervenerit presens instrumentunt. Nos Watramus do minus de Falekenburg et de Monja» notum facimus, fatemur et recognos- cimus dilectis amicis nostris cmbus Aquensibus contulisae instrumen- tum aeu litteras aub bàc forma: Universia ad quos presentee litters pervenerint. Nos Watramus dominus do Falekenburg et de Monjoy notum facimus consiatentes, quod nos justitiam et saeri romani imperii, cojus fidelis aumus, et a quo nonnulla feuda tenemus, reverentiam intuentes, tbeolones cujuscunque generia, que a civibus Aquensibus per nostram terram et diatrietum aliqusndo accepimus aeu extorqueri fecimus, quia aunt injusta etindebita, sicut liquide nobia constat, puré ac simpliciter relaxamus. Que etiam volumus esse in perpetuum relaxats, volentes et de consilio fidelium et consiliariorum nostrorum inviolabiliter decernentes, ut cives Aquenaes universi et singuli per totam terram nostram et dia- trictum ab omni genere tbeolonei soluti et liberi proGciscantur et tranaesnt in perpetuum, quem admodum eos divi augusti imperatores et reges romani, qui civitatem Aquenaem cisslpes caput imperii statuerunt, ma- nivisse privileges et libertatibus dinoscuntur verum quia predicti cises Aqueuses nos suis gratia et gratà vieissitudine dignis muneribus res- pexerunt, nobis videlicet quingentas marcas numerate pecunie Urgiendo, et insuper nobia triginta marcas solvendas in festo besti Remigli nnnia singulis conferendo, nos volentes eos retributiono prosequi ampliori, eis permittimus et nos eisdem bona fide obligamus, quod ipaos per totam terram nostram et districtum et ubicunque posse babemus, conaerva- bimus et tuebimur fideliter et benigne. Quos si terram nostram eundo vel redeundo aeu morando die vel node transire cum ormis eut sine armis sive in es moram facere contiergit (sic) nos eos securas et in- dempnes tam in rebus qusm personis liberaliter recipiemus et recipi fociemus. Eos ibidem pro posse nostro bonâ fide pro omnibus defensuri. lia quod ibi in suis expensis et sumplibus perseverent. Et ut breviter concludamus, neminem juvabimus contra ipsos. Itaque eos juvabimus

fidtliter contra quemlibet, bis exceptis dominis

videlicet nostris quorum fidelia sumus. Item domino

comite Juliacenae , domino

comite de Monte. Domino Gerardo de Durbuy

( 328 )

el domino de Heinsberg similiter exceptis. Contra quos predielos cives Aquen ses juvare non obligomus nos, nisi id facere nostre fnerit volun tatis, quod si contigat aliquem de nostris fidelibus ministrantibus bo- minibus seu consanguineis, solum predictis nominatis exceptis, ipsis civibus Aquensibus injuriari vel adversari, id per justitiam vel amici- tiam, si possimus , sopiemus. Alioquin ipsos cives Aquenses fideliter juvabimus contra ilium. Verum quia infrà terram nostram et districtum predictos cives juvare tenemur et eis assistere contra quemlibet in nostris laboribus et expensis : si forté contigat, quod ipsi nos aut offi- ciatum' nostrum extra terram et districtum nostrum in suum vocaverint aaxilium: nos vel officiatus noster pro poste nostro bonâ fide cum tot bominibus quot requirendos duxerint nempe, tenemur eis in auxilium et utirrne veniemus et ipsi tune expensas nobis et nostris bominibus, procurabunt. Et si Torte deventum fuerit ad conflictum, nobis omne enerum et commodum indé provenieus et nostris bominibus salvum srit quodeunque etiam dempnum yel commodum nobis aut nostris bo m,nibus evenerit vel emerserit inde, in nos solummodo rednndebit. l¿uod predicti cives Aqueuses non tenentur nobis aut nostris bominibus in parte vel in teto aliqustenus resarcire preteres predicti cives Aqueuses supradictas triginta marcos nobis annustim solvendas qusndocunque vo- luerint, redimere bene pnssunt; ita quod qusmvis marcam redimant pro decem marcis pecunio numerate: Hec omnia et singula prius cor- porali, f,de prestita et postes tactis sanctis reliquiis juravimus et bona f,de promissimus et promitlimus supra dictis civibus Aquensibus uni- versaliter et singulariter f,rmiter observare; In cujus rei tesumonium et robur perpetuum, non pro appenso sigillo nobilis viri domini nostri Walleram i ducis Limburgensis, quod bys appendi rogavimus, presentes litteras ipsis civibus Aquensibus dedimus communitas sigillo nostro et sigillo domini Goawini de Burne diledti fidel i s nnstri, quod etiam roga- vi,uus bys apponi. Et nos Adam dominus de Hare, Goswinus frater ejus , et Josnnes de Hafgendale fideles et consiliari predicti domini nostri de Falekenburg et de Monjoy fide prius corporali prestita promisimus et tactis sanctis reliquiis juravimus, quod eundem dominum nostrum bona fide imo verbo et opere fideliter tenebimus ad observantiam omnium pre- dictorum, et ad id fideliter assistcmus sigilla nostra una cum sigillis predictis presentibas in testimonium apponentes. Actum et datum domi- nicâ primfl post octavas bcati Jlotbei Apostoli anno Domini 1276. Verum quia inter nos et predictos cives Aquenses bujus conventions ct federis

( 329 )

est facta iransgressio negligenter, nos volentes predictos cives Aquenses omnes et singulos, nemine excepto, quia cum eis reconciliati sumus , et amicitiam fecimue puro corde, affcctu et favo re proscqui ampliori. Omnia et singula in premissà litterâ contenta cum universis obligatio- nibus et promiasis predictis civibus Aquensibus universis et singulis renovamus et presentis aeripti patrocinio confirmamus fide corporali prius prestitâ, de binc tactis saeris reliquiis juramus, sicut alias iura- vimus, et nos bee fidel iter promiltimns aervaturos. Ad quorum omnium firmam obaervantiam nos costrictius dictis civibus obligamus, quo nunc militari balteo, quo prius non fuimus cincti maus, et ipsi triginta marcas quemadmodum in supra dictâ continetur litterô, annie singulis nobis solvent.

In cujus rei testimonium fidem et robur perpetuum , nos supradictis civibus Aquensibus presentes litteras sigillo nostro dedimus communitas. Kos autem Goswinus de Hare, Jobannes de Hafgesdale , Godefridus de Bungarde dicti domini dapifer, et Eustacbius de Promerio milites con- fitemur, nos bija omnibus interfuisse, nostra sigilla presentibus in tes timonium apponentes, et quod ipsum dominum nostrum Walleravdum ad borum fidelem observantiam tenere ad inducere fideliter debcamus, bonâ fide promiltimus per presentes.

Actum ct datum in vigiliâ sancti Martini episcopi anno Domini Millesime Ducentesimo Octusgesimo Qnarto.

Ex autograpbo descriptum mecum communi cant vir doctus Franc. Car. Meyor, biblio- ibecac Aquisgranensi praefectus.—Appen dant ex filis sericis, viridis coloris , tria sigilla cere flave imftresso.