Carolvs diuina fauente dementia Romanorum imperator augustus.

Inslruclio de ijs, que nobilis fidelis nobis dilectus Wolfgangus comes de Monteforli, consiliarius et orator noster, apud vniuersos Status et ordines regni Hungarie in conuentu generali, per eos in oppido Kenesse ad diem circumeisionis domini proxime futurum celebrando, nostro nomine agere et Iractare debeU";

In primis post exhibitas lileras noslras crcdentiales exponet eis gratiam et beneuolenliam nostram et omne bonum.

Deinde declarabit eis, nos, intellecto eo, quod antenorainali slatus et ordines ad diem et locum prfscriptum generaliter conuenire et in ea congregatione de publico regni illius statu et tutela communi consilio et studio deliberare et conlractare nellent1), non nihil etiam ad offitij nostri munia pertinere cogitasse et cogitare vtJ) nos quoque, quibus et a deo optimo maximo sublimitatis et dignitatis omnis autore datum est et a mundo, cuius habene, nobis, licet ad tantum munus obeundum minus idoneis, ab eodem deo per manus sunt tradile, ac reipublice, Christiane conseruatio concredita, intermiltere non potuisse, quin eos ipsos, de hac ipsa regni defensione et assecuratione disserturos, publico nos quoque nomine et loco alque ex offilii*) nostri debito interpellaremus, nosque ob id pr^fatum comitem, consiliarium et oratorem nostrum, lanquam ad hanc prouiueiam obeundam aptum elegisse ac ad eos destinasse, cuius medio, licet eos alioqui et ob aliam causam in hoc conuentu conuentsse non arbitremur, quam quod ea complectantur et assumant, que, et sibi suisque simul et loli reipublice, Christiane saluti, honori et commodo sint futura, ex superhabundanti tarnen et pro nostro in prefatura regnum eiusque incolas affectu suinmoque rerum omnium ex re et quiele com muni gerendarum desyderio *) eosdem omnes requirere et hortari neque non offitij5), quod et deo et hominibus regique et domiuo suo nalurali

*) Vorliegender Abdruck ist aus einer gleichzeitigen Abschrift ent nommen.

**) cfr. K. Lanz Correspondenz des Kaisers Karl V. Erster Band. Leipzig 1844. No. 249 pag. 616 und 617; No. 251 pag. 624; No. 269 pag. 665. cfr. dagegen J. A. Kessler Die Geschichten der Ungern. Sechster Theil. Leipzig 1823. 8™. pag. 459 unter dem Jahre 1532.

1) uellent. 2) et statt vt. 3) offieii. 4) desiderio. 5) officü

No. LXXXVIH. 1531. 211

el legilimo debent, admonere noloerimus «), id quod idem orator noster verbis, quibus potest, aptioribus et efficatioribus ') prestare studebit. Quippe si omnino sibi et regno putent expediré, vt sic uel ob rerum angustiam uel lemporum presentium malignitatem sibi rebusque suis meliori, quo possunt, modo prospiciant et imminentibus sibi malis et periculis obuiam eant, quod hoc ita eoque modo conficere et dirigere contendant, ut ultra peculiare coramodum, quo sibi prospeclum esse sperabunl, toti etiam christianitali et inclytç prçserlim Germanice, nationi, ad reciprocara eiusdem regni defeosionem semper expositç et propense, pariter et ex mérito а�? necessitate consultum et satisfactum esse uideatur. Et in primis ac ante omnia caueant, quibuscunque etiam practicis et artibus aliorurn, quicunque fuerint, quas uel istic etiam haud dubie cessaturas esse credimus, non obstantibus, ne quid uel metu uel quauis alia mentis et animi passione, que, in tam constantes viros cadere nec debet neque poterit, ad ea descendant et deflectant, que, sub prçtexlu declinandi prçsentanei mali Turcorum insolenlie, fenestram (ut aiunl) ampliorem patefacere totumque roipublice, et Germanie, statum eodem mali discrimine commiscere et subuerlere uoluisse uideantur, et perinde arguere8) possint, eosdem uetustum hoc et tam nobile regnum, quod christianitali semper hucusque antemurale quoddam et propugnaculum fortissimum est habitum, Turco relinquere seque per hoc a sancta fide et religione nostra et hac Christi fidelium communione paulatim abstra- here uoluisse. Hoc enim si prêter omnem opinionem et uoluntatem nostram fiat, eosmet facile cogitare posse, quanto id sibi suisque totique ! eorum posternitati malo et exitio cederé possit, cum in temporánea eademque minime diulurna cerlaque spe degentes et, Turci oppressionem se ad dies aliquot quasi cffugisse aut déclinasse, putantes omni nihilo- minus hora et momento timere oporteat hostis perpetui sçuitiam, mullís iam pridem regnis et populis, quamlibet opulentissimis et florentissimis, ad extremum non sine summo omnium malo et calamilate expertam. Subinde uero non minor illis habenda sit anxietas et formido de reliquia christian^ reipublicç moderatoribus а�? regnis et prouintijs earumque incolis, eidem regno plus una in parte collimilaneis et vicinis, que e), etsi uelint, ferre lamen nequeant incendij tam propinqui uastitatem sibi posthac eodem modo expectandara; sicque fore, ut utrimque, dum rebus suis ad tempus consuluisse putauerint, affligantur ac una cum eorum omnium consullore, cu i malum (ut est in prouerbioj plerumque consilium pessimum esse solet, ad exlremam nécessitaient et ruinam adacti sera tandem querantur, meliorem consilij partem sibi e manibus fuisse elapsam.

6) uoluerimus. 7) elficacioriUue. 8) argui. 9) qui statt que.

14*

No. LXXXVIII. 1531.

Sed si maiorum suorom uestigijs et preclaris gestis inherentes ea nunc quoque, ut haud dubie futurum esse confidiraus, amplecti et agere statuerint, qu«j sancte. fidei et religioni nostre merito tribuenda sunt qnfqua communi christianitati et quieli utilitatique public«? proxima esse iudicabuntur et per hoc eliam suo in dominum et regem eorum anteno- minatum offitio ,0) et obseruantie congruere censebuntur, nos tanU) feruentiori studio et affectu hoc idem, quod menli et uoluntali nostre affixum est, in salutem, tutelam et commodum ipsorum omnium una cum eodem serenissimo rege et domino eorum fralreque noslro charissimo esse acturos idque tanto compendiosius, quanlo nos per") prfsentis diete. imperialis Ratisponensis, ad quam cum eo ipso serenissimo fratre nostro personaliter deo dante uisitandam et celebrandam modo in itinere constituti sumus, rebus istis propiores effecti fuerimus. In qua priraam omnium curam habituri sumus, ut, sacrosancte fidei religionisque nostre negotio bono nimirum modo complanato, ea subinde communi omnium voto decernantur et porriganlur auxilia, qu«> stalibus et ordinibus anle- diclis firmam salutis et liberationis sue spem prebere tantaque a finibus eorum mala diuertere et arcere queant, pluraque alia, nobis ambobus illic et tarn prope constitulis, commodissime Gant et agantur, qu<j in eui- dentem eiusdem regni omniumque eorum incolumitatem et conseruatio- nem facere possint.

Si uero prefatus consiiiarius et orator noster intelligat, res aliter, quam deceat, tractari et in eo conuentu forsan aliqua emergere et exur- gere uelle, que^ et publice tranquillitati et securitati dictique serenissimi fratris nostri honori et iuri aduersa et nocuia '-| esse possint, tum, com- municato cum oratoribus et commissarijs eiusdem serenissimi domini fratris nostri consilio, nostro stalim nomine et vice status illos omnes alloquatur et inhortetur, vt hoc, quod sie (ut dictum est) proponere et agere decreuerint, prolinus intermittant uel, si hoc plane fieri nequeat, ad alium conuenlum reijeiant, quo nos eliam interea de ijs in (empöre commoniti et edocti, qu$ magis expedire rebusque communibus salutem et opem afferre possint, dehinc definire et transigere ualeamus.

Prfmissa uero omnia idem orator noster lingua materna stalibus referat eaque medio fidi etboni interpretis latino sermone reddat et Ulis insinuet. In quibus omnibus et singulis pro honore et commodo nostro et chrislianilatis mature tractandis, obeundis et perficiendis sepedictus orator noster omnem possibilem operam et industriam impendet nihilque non agere et obtinere conlendet, quod in bonum reipublice Christiane, facere possit, c^teraque omnia in ijs et circa ea necessaria et oportuna •*)

10) officio. 11) hier fehlt: »occasionom«. 12) nocua. t3) opportuna.

No. LXXXVIII 1531. LXXXIX. 1536. 213

procurabit el interponet secundum rerum, lemporis et loci qualilalem el exigeiiliam adeo, quod noslro in ijs omnibus uoto causeque communi el îuslissimç, quam Serenissimus dominus frater nosier antediclus ralionc eiusdein regni habet, deinura satisfiat, sicul eum pro sua in nos et christia- nilatem fide el debiio baud dubie facturum esse confidimus, nostram in eo expressam et omnimodam executurus uoluntatem. Datum in ciuilate nostra Tornacensi die XII. mensis decembris anno domini MDXXXI. imperij nostri Romani XII. aliorum uero omnium XVIt0.