Nobili fideli nobis dilecto Adamo a Diettrichstain, libero baroni in Hollenburg, Finckenslain et Talberg, hsereditario per Carin- Ihiam piocerns ac oralori noslro apod serenissimum Hispania- rum regem nec non charissimorum filiorum noslrorum Rudulphi et Ernesti, archidueum Austriae etc, supremo curia; magistro*).

Maximiiianus secondus, diuina fauente dementia electus Romanorum imperator Semper augnstus etc.

Nobilis fidelis nobis dilecte! Literas tuas, quas tricesima nouem- bris et deeima sexta deeembris mensium proxime prsteritoram ad nos dedisti, aeeepimus et in ijs quoque solitam et eximiam fidem, sedulita- tem ac diligentiam tuam, quam prsstas in omnibus nostris negoeijs, lu- culentissime perspeximus, qua? merito nobis abs te gratissima accidit, ita ut ad eandem erga te gratia ac benignilate nostra caesarea recogno- scendam perquam propensi simus.

Et quoniam in ijsdem nonnulla complexus es, de quibus cum fide- libus consiliarijs nostris conferendum et mature deliberandum fuit, ad ea per presentes tibi clementer respondendum duximus.

Quod igitur inprimis atlinet ad legalionem Persicam, tibi quidem iam antea scripsimus, nos legalionem istam demandasse Michaeli

*) Diese Aufschrift steht auf der Aussenseito des mit einem noch daran vorhandenen kaiserlichen Siegel versiegelt gewesenen Original- Schreibens, aus welchem vorliegender Abdruck entnommen ist, und dar unter mit anderer Hand geschrieben »7 Marcij 1567«, wodurch der Tag des Empfanges bezeichnet ist.

2S2 No. CIL 1507.

Zernouilz, ut qui praj caeteris ad eam rem uideretur esse ualde ido~ neus, eumque paucis diebus iter ingressurum et per dispositos equos isthuc properalurum esse. Ita cerle tunc apud nos plane fuerat consli- lulum et iam confeette erant inslructio et literas ad cam legationem ne- cessaria?; sed accidit, cum animo uolueremus, qua ratione et modo pos- semus in futurum annum resistere immensa? polentite prineipis Turchi- rum, si eeeptam presenli anno expeditionein esset conlinuaturus, quod statim sese nobis obtulerint plurimie alque gratiissim* difficullates in hello isto prosequendo, quibus moti fueritnus, ut ca de re cum serenissimis etcharissiroisfratribusnostrisacconsiliarijs ctnonnullis regnorum et domi- niorum nostrorum officiarijs et proceribus, haue ob causam ad noseuocatis, inaturam consullalionern et deliberationem inslilueremus, vtrum scilicet prastethoc tempore coeplum bellum contraTurchas prosequi et continuare ucl uias et rationes quxrere, quibus pacem non indignam obtinere pos- semus et per quas uias aditus ad eiusinodj paeificalionem deberet pale- fierj. Vbi cum omnes idem ferme sentirent, nempe si continualio belli nobis esset ad presens tarn diflicilis, quod satius forel pacem honestioribas actolerabilioribus, quam fieri posset, conditionibus cum hoste facere, nos quoque in eandem senlentiam descendimus, prescrlim cum ex relatione oratoris nostri Georgij Hozzultotlij, qui, superiori anno Constantinopolim expeditus, iam primum aTurcharum principe ullro dimissas redierat, et ex alijs indieijs non obscure colligeretur, eundem prineipem Turcharum snaple quoque sponte ad ineundam nobiscum pacem inclinare. Et sie dalis Uteri» credentialibus ad ipsum prineipem mandauimus oratori nostro Conslantino- polj residenti, hanc ob causam spetiali1) ad eum tabellario expedito, ut illi uerbis noslris de tarn pacato imperij iniiio gratuletur et pro dimis- sione Georgij Hozzultotlij gratias agat simulque caplala occasione ex ijs, qua? nobis per eundem Georgium Hozzultoltij nunciata fuerant de pace et concordia sarcienda, quacrat ex eius supremo vesirio ac genero Meh met Passa, num reuera prineeps eius ad aequam et honestam pacem in- clinet nec ne, si nanque secum tractari patielur, nos haud grauate ora- tores Bizantium missuros, qui cum ipso de conditionibus pacis fransigere sludeant, dummodo interea usque ad exitum tractationis suspendanlur arma et seruentur inducia? ••).

Ibi uero rursus alia nata est difficultas et eeeptum dubitari, vtrnro expedito Cursore ad portam prineipis Turcharum nihilominusprosequenda sit legatio Persica, et fuerunt in vtramque parlem allegata; grauissima? rationes; tandem uero post longam et accuratissimam deliberationem,

**) cfr. J. von Hammer Geschichte des osmonischen Reiches. Dritter Band. Pest 1828 pag. 510—514. 1) speciali.

No. CIL 15G7. 283

omnibus hinc inde perpensis, qua? in consideralionem uenire poluerunt, visum est, hiec dun, videiioet ut eudem tempore ex una parle Iractetur cum Turcharum principe de pace, ex altera cum Persa de confederalione contra illum facienda, simul neqnaquam posse subsistere et uerendum fore, ex quo neutra tractatio alterutrum prineipem celari queat, ne utro- bique iueurramus offensionem ac male, fidei suspitionem ») atque sie nobis multo maiores molestias, curas et pericula conciliemus, ideoque salins esse, ut ad presens ab istiusmndj legatione prorsus supersedeamus, Ouibus ralionibus pereeplis, nos quoque eiusmodi senlenlire subscripsi- miis ac tutiorem uiam amplecti memoratamque expedilionem prefati Zer- nouüz saltem usque in mensem septembrem differre statuimus. Interea nanque poterimus certius atque uberius edocerj de rebus Turcicis ac motibus Persarnm et quid nobis sperare liceat cx Iractalibus pacis cum Turcharum principe, uti superius demonstratum est, suseipiendis.

Ouocirca tibi dementer iniungimus, ut haue consilij et instituli no- slri uiutationem et causas, quibus ad eam indueli fuimus, serenissimo regi Hispaniarum ordine enarres et insuper etiam serenitati eius delibe- randum et perpendendum proponas, an non expediret tuendae dignitatis atque exislimationis gratia, quud'), priusquam expediantur oralores noslri ad Persam cum muneribus, uiam nobis prxmunire ad futuros tractalus per medialorem aliqaem, utputa serenissimum regem Porlugalliae, qui tanquain ex se ipso et quasi nobis inseijs voluntatem Persa; prstentaret, vlrum etiam ad ineundam cum utroque nostrum eiusmodi confoederalio- nem et amicitiam inclinet nec ne, illumque, si opus foret, ad suseipien- dam (alem societalem adhortaretur quoque propositaque spe maximae utilitatis, quam inde esset pereepturus, alliceret et studeret landein, qua- tenus fieri posset aut conandum uideretur, illi persuadere, ut Persa suos ad nos ipsumque serenissimum regem Hispaniarum oratores ea de re milierei. Ouod si tunc serenissimo regi calholico haec uia et ratio pro- babilur, volumus, ut porro absque omni mora rem executioni demandari ac desuper cum serenissimo rege Porlugallia; tractari ac denique hec omnia secretissima haberi eures. Quicquid uero egeris et responsi ac- ceperis, de eo nos quam primum cerliores reddas.

De subsidio Portugalensi non uidemus quid sperari queat, quando- quidem certum responsum tamdiu differtur; atlamen prupterca nein omil- les interdum, quando scilicet opportunum uidebitur, modeste rem urgere, quo saltem aliquid oblincatur, quanlumcunque id fuerit, ne postulata nostra, qua) ad communem reipublicae christianae utilitalemspectant, pror sus reiecla fuisse uideantur.

2) suspicionem. 3) quod muss ausfallen.

284 No. C1I. 1507. CHI. 1508.

In negocio matrimonij serenissimarum et charissimarum filiarum no- strarum in alijs literis tibi benignam mentem nostram explicabimus.

Quoad negocium liberae nauigalionis, gratum nobis fuisset, quod Serenissimus Hispaniarum rex sese statim resoluisset iuxta nostrum et serenissimi atque charissimi fratris nostri desiderium, com res nullam habeat difficullatem} sed posteaquam id impetrari non potuit, quin ad- huc requirantur exempla capitulalionis, nos tibi ea primo quoque tem pore mittemus, iam enim ea ad manum non habentur.

Porro de responso, quod nobis nunc misisti ratione quadringento- rum millium ducatorum, quos Serenissimus rex Poloniaj sibi a serenis- simo rege Hispaniarum debitos pollicitus est nobis in usus nostros belli- cos sub certis conditionibus mutuare, item de arrestatione prouentuom, eidem serenissimo regi Poloniae in regno Neapolitano pertinentium, ad instantiam Transyluani factam4), praetermittere non potuimus, quin dictum serenissimum regem Poloniae certiorem redderemus, ut difBcultates illas, de quibus nos iam dudum dubitabamus, ipse quoque intelligat Quod tarnen admodum caute atque prudenter fecimus, ut ne maiori simultaü atque offensioni utrobique ansa et materia praeberetur.

Caeterum tu exequeris in premissis benegratam et expressam uolun- tatem nostram, omni gratia atque benignitate recognoscendam. Datum in ciuitate nostra Troppa die septima februarij, anno domini millesimo quingentesimo sexagesimo septimo, regnorum nostrorum Romani qainto, Hungarici quarto, Bohemiae uero decimo octauo. Maximiiianus.

Ad mandatum sacrae caesarea? maiestatis proprium.

M: Singkhmoser.