a. ex V3—4v, Z p.6~10, C 1—3. b. E. V. c. sequitur iterum ep. in V. d. om. Z. e. fldem et add. Z. i. rex Z. g. om. V. h. hoc lemma om. Z.

UDALRICI CODEX. 2 19

Salutationes episcoporum ad papam".

Specialis reverentie patri .N. prime sedis antistiti .N., Moguntinus id quod est Dei gratia, quod patri filius quod praelato subiectus. Aposto- lico sacerdoti et universali papae .N. speculator Moguntinae ecclesiae de- bitam ut patri reverentiam et promptam ut tanto pastori obedientiam. Reverentissimo patri et sanctissimo primae sedis antistiti debitam ut summo sacerdoti snbiectionem et sedulam ut tanto patri devotionem. Domno beatissimo et vere apostolici culminis honore reverendo debite subiectionis reverentiam et omnimode servitutis obsequclam. Patri patrum aposto- lico et universali papae .N. quidquid filius patri, quidquid menbrum capiti, id quod est Dei gratia et sanctae apostolice sedis archidiacono et archi- cancellario salutemb et dilectionis integram veritatem. Summo et uni- versali pape debite subiectionis reverentiam et omnimode servitutis exhi- bitionem. Sancto patrum patri et summo praesulum praesuli. Rcve- rentissimo patri et sacerdocio prime sedis apostolicae" infulato sedulam benivolentie servitutem et debitam obedientie subiectionem. Domno venerabili et patri in Christo amabili .N., id quod est Dei gratia, obe- dientie subiectionem et sedulam obsequii devotionem. Reverentissimo sacrosanctae apostolicae sedis gubernatori .N. cum singulari servitutis de- votione unicam in omnibus obedientiam. Domno apostolico, praeroga- tiva mcritorum et morum sanctitate Romane sedis apice condigne subli- mato, N. Dei gratia Babenbergensis electus cum omni subiectione spiritus orationes devotissimas et servicium tam voluntarium quam debitum.

Patri ac pastori suo quam venerabili tam desiderabili oves pascue eius, scilicet clerus et populus, senes cum iunioribus, divites cum paupe- ribus, unanimi devotione sedulas orationes. Reverentissimo episcopo et in Christi menbris valde honorando tota Babenbergensis congregatio ser- vitium cum perpetua orationum instantia.

N. Dei gratia rex archiepiscopis et episcopis, marchionibus et comiti- bus et cuiusque dignitatis ordini bonae suae voluntatis gloriosam digna- tionem.

Beatissimo domino et sincera caritate diligendo ill. ecclesiae venerabili episcopo fraternam dilectionem in eo, qui prior dilexit nos et tradidit semet ipsum pro nobis, Iesu Christo domino nostro. Dilectis in Christo dominis et fratribus archiepiscopis episcopis ducibus marchionibns comi- tibus principibus imperii Romani, maioribus et minoribus, clero et popnlo sanctae ecclesiae cultoribus .N., Dei gratia id quod est, fraternam dilectio- nem, debitam servitutem et perpetuam in Domino salutem. Domino et patri venerando cum fideli orationum instantia .N. devotissima ac semper parata servicia.

a. hoc Iemma om. V. b. s. V. c. om. V.

2*

20 UDALRICI CODEX. 2

Invictissimo Romanorom principi, tocius regni monarchiam strennue gubernanti, .N. Dei suique gratia id qtiod est, Christo sub principe quietn pace quandoque triumphare; orationis et servitutis devotionem; tam promptam quam debitam servitutis et orationis" certitudinem.

Dignissimo praesuli ,N. indignus et exiguus .N. claustri decanus licet exiguum orationis et servitutis suae munus. Domino suo et venerabili patri .N. humilis ecclesia ex sincero affectu devotissimas orationes cum debite subiectionis obscquio. N. comes .N. comiti salutem fidelitatem et perpetuum bonum. Domno regi .N. comes a Deo coronam aeterni regni, ex se promptissima servicia. Domino et patri suo, quidquid in vera dilectione nunc et semper patri debetur ac domino. Domno episcopo humilis congregatio, si quid contritorum valet oratio. Singulari domino suo vere suus, quidquid suus. Domino suo tam devotum quam debitum tocius dilectionis et humilitatis obscquium. Dilecto domino et amico suus praesens, suus absens, salutem ac debite caritatis affectionem. Se- renissimis dominis et reverentissimis fratribus .N. episcopus cum orationis instantia servile obsequium ac semet ipsum ad omnia deditissimum. Do- mino suo inperatori humilis congregatio exultare in Domino et feliciter triumphare de adversario. Dei gratia iil. ecclesiae provisor indignus sin- cerae caritatis obsequium; summae devotionis obsequium cum oratio- num instantia. Dei gratia imperator augustus dilecto episcopo gratiam habunde et omne bonum. Excellentissimo domino suo imperatori ma- iestatis suae et N. ecclesiae servus incolomis vite longitudinem cum vic- toriae corona; purissimae fidelitatis obsequium. Venerabili episcopo N. Dei gratia id quod est, in orationibus et obsequio quidquid vere fra- ternitatis non ociosa efficit dilectio. Dominis et fratribus suis praelatis et universae congregationi .N. ecclesiae, fructifere arbori in agricultura Dei, .N. humillima congregatio cum orationum instantia debitae caritatis obse- quia in Christo devotissima.

N. Dei gratia rex N. venerando pontifici, suo videlicet dilecto nepoti, gratiam suam et debitum dilectionis donum. N. Dei gratia Romanorum imperator augustus omnibus episcopis comitibus capitaneis civibus castel- lanis tocius marchiae, maioribus et minoribus suis fidelibus, gratiam et bo- nam voluntatem. N. Dei gratia imperator augustus N.b venerabili epi- scopo et dilecto compatri gratiae suae optimam voluntatem. Desideran- tissimo domino suo N. serenissimo Romanorum imperatori augusto .N. Dei gratia episcopus cum orationum iastantia servile in omnibus obsequium.

N. reverentissime diligendo et dilectissime verendo domino archiprae- suli N. licet indignus episcopus, quidquid devotionis et obsequii homini ab homine praestari potest inpensius. Domino et patri venerando .N.

a. et orationis om. V. b. om. V.

UDALRICI CODEX. 2 21

dignissimo archipraesuli .N. licet indignus suus suffraganeus orationum et obsequii perpetuam devotionem. Domino exoptatissimo et a Deo patre praeelecto et praedestinato pastori .N. praepositus decanus cumque his to- tus Babenbergensis clerus inpensissimas in Christo et perseverantissimas orationes. Reverentissimo sacrosanctae ecclesiae episcopo .N. decanus tam perpetuam quam debitam devotissime orationis instantiam. Domino et patri .N. ecclesiae archipontifici" N. Dei gratia episcopus cum instantia precum fidele servitium. N. dilectissimo confratri et coepiscopo N. suus in dilectione quidquid iocundius, in oratione et servitio quidquid devotius.

N. Dei gratia Romanorum imperator augustus 0. episcopo gratiam di- lectionem et omne bonum. Domino suo et vere dilectissimo .N. Roma- norum imperatori augusto ill. ecclesiae humiles servi cum universis mini- stris ac civibus inibi manentibus, quidquid fidelis oratio valet ac devota servitus. N. Romanorum imperator augustus ,N. regi Francorum coro- nam fidei et propinquitatis inviolabilem constantiam.

Sacrosanctae ill. ecclesie archipontifici .N. primevae indoli virtutum ac dignitatum assecutione respondenti .N. praepositus cum toto fratrum col- legio inpensissima utriusque hominis obsequia. Sanctae ill. ecciesiae praesuli N. solidissime in domo Domini columpne N. praepositus, N. de- canus cum universo fratrum collegio non sine frequentia precum suae de- votionis obsequium. Summe venerationis magistro N. sollertia virtutum ad unguem limato N. praepositus A. decanus cum toto fratrum collegio solidissimum b fraternae dilectionis vinculum. N. Dei gratia ill. ecclesiae episcopus N. praepositus N. decanus cum universa congregatione sancti Georii N. scolastice discipline viro paternae fraterneque dilectionis affec- tum. Domino suo ill. ecclesiae archiepiscopo N. mille votis exoptatum praesentis et futurae vitae felicem statum.

Romanae sedis dignissimo cardinali N. Dei gratia Babenbergensis elec- tus utriusque hominis devotissimos conatus. N. Dei gratia venerabili episcopo, domino et patri suo dilectissimo, N. nunc usque cancellarius, nunc' autem £11. sedis electus, quidquid in vera dilectione patri nunc et semper debetur ac domino. Preposito dominisque ac fratribus Aquensibus con- gregatio sanctae Mariae et sancti Lamberti saniorem insistere sententiam. N. universali Romanorum" pontifici ill. ecclesiae fratres fidem et obedien- tiam. Socio suo et amico N. Coloniensi archimagistro N., suus et vere suus totusque suus, sanctae et verae fidei sinceritatem. N. Dei gratia episcopo suo dilecto N. cancellarius indissolubilem dilectionem et aeternam iocunditatem.

N. Dei gratia Romanorum imperator augustus N. ecclesiae capitaneis clero et populo gratiam suam et omne bonum. Confratribus et dominis

a. pontjfici V. b. solidissimae V. c. B. V.

22 UDALRICI CODEX. 2

suis omnibus sacrosanctae ill. ecclesiae canonicis N. gratia Dei Worma- tiensis electus servicium suum et orationes". Domino suo Romanorum imperatori augusto N. suus omnimodo N. non episcopale sed servile ob- sequium in omnibus. Reverentissimo episcopo N. humilis et luctuosus Babenbergensis clerus obsequium et devotas in Christo orationes. II- lustri et magnifico N. duci humilis et luctuosus Babenbergensis clerus de- votas in Christo orationes. N.11 tam glorioso quam magnifico Dei gratia Romanorum imperatori augusto clerus Spirensis salutem et victoriam cum devotissima orationum instantia. Serenissimo domino suo N. imperatori cesari semper augusto Babenbergensis ecclesia speciali quadam fidelitate, sibi suisque antecessoribus semper devincta, fidele et stabile servicium cum devotis orationibus. Dei gratia Wirzeburgensis ecclesiae episcopus prae- posito et decano sanctae Babenbergensis ecclesiae cum tota fratrum con- gregatione fraternae dilectionis exhibitionem. . N. Dei gratia Romanorum imperator augustus N. Ratisponensium episcopo gratiam suam et omne bonum nt fideli karissimo.

A. Moguntinus, F. Coloniensis, 0. Constantiensis, B. Wormatiensis, A. Spirensis per Dei misericordiam archiepiscopi et episcopi, 6. Fuldensis ab- bas, H. qnoque dux, F. dux, G. palatinus comes, B. comes, et ceteri utrius- que professionis principes, qui exequiis imperatoris intererant, venerabili fratri 0. Babenbergensi episcopo hinc fraternas in Christo orationes inde fidelissimum devote servitutis obsequium. N. in Christi menbris vero verae religionis speculo D., Dei gratia si quid est, inter erumpnas inmi- nentis procellae, ad ea, que sursum sunt, indesinenter suspirare. N. sanctae Moguntinae ecclesiae humilis servus et apostolice sedis legatus ve- nerabili et in Christo dilecto fratri et coepiscopo domno 0. salutem et ob- sequium fraternae dilectionis. N. amico suo plenae dilectionis affectum. Dominis et fratribus conprovincialium ecclesiarum N. illius ecclesiae uti- nam in gratia Dei praepositus decanus magister cum devotissimis oratio- nibus sincerae caritatis obsequium. Domino N. venerabili ill. ecclesiae archiepiscopo N. clericorum minimus cum devotis orationibus fidele servi- cium. N. venerabili sanctae Traiectensis ecclesiae praeposito decano ma- gistro Monasteriensis qualiscunque ecclesia se ipsam cum fidelissimae ser- vitutis et orationis frequentia. Sanctae ill. ccclesiae dominis ac fratribus S. qualiscunque ill. ecclesiae praepositus decanus ceterique fratres, quae nunquam excidit caritatem et quae semper invigilat orationem. Sanctae ill. ecclesiae dominis et fratribus praeposito decano scolastico ceterisque omnibus confratres ill. ecclesiae ex plena fraternitate devotas orationes in Domino. N. Dei gratia sanctae Moguntinae ecclesie" humilis minister et apostolicae sedis legatus dilectis in Christo filiis Wirzeburgensis eccle-

a. et omne bonnm V. b. non add. V. c. om. V.

UDALRICI CODEX. 2—4 23

siae praelatis et subditis, clcro et populo, esBe in Christocor unum et anima una. N., Dei gratia Wirzeburgensis quod est, E. decano ceteris- que confratribus sanctae Babenbergensis ecclesiae sincerae dilectionis af- fectum in omnibus.

3. Epistola commendaticia pergentibus fratribus facta\ (E 8)

Dominis et fratribus fidelibus sancte Dei aecclesiae circum- quaque manentibus N. bumilis et exiguus servorum Dei servulus in Domino salutem.

Noverit reverentia beatitudinis vestrae, hunc fratrem nostrum N. a nobis copiam eundi quesisse. Quam et nos ei benivola mente concessimus, ut, ubicunque ei ire remanere libitum fuerit, licitum sit. Et has nostrae mediocritatis literas ideo ei faciendas censuimus, ut, quocunque perrexerit, non pro profugo nec pro ab- iecto habeatur, sed pro eo, qui sponte susceperit copiam eundi et victitandi, ubicunque ei Dominus facultatem concesserit. Ob- secramus etiam, ut in eius susceptione memores sitis divine illius sententie: Hospes eram et collegistis me\ et hoc ei bene- ficii vestra benevolentia exhibeat, quod a Domino exhiberi prae- ceptum est et unde plenam ab eo retributionem suscipiatis.