CVII.

Anno 1269. 24. Octobris.

Hartmannus ep. juramento promittit, advocatiam ec- clesiae fuae tarn in civitate quam extra, nullo modo abalienare, nullique hominum, nifi forte imperatori vel regi Romano, confentientibus minifterialibus fuis et civibus Aug. conferre.

Hartmannus dei gratia Ecclefie auguftenfis Epifcopus Vniuerfis prefencium infpectoribus Salutem in ihesu chrifto. Vt ucritatis memoria non filefcat, et mendaciorum aculeus locum non habeat folite falfitatis expedit, ut geftorum feries Teftium et literarum opicibus roboretur. Eapropter nouerint tam poftcri quam pre- fentes, quod nos zelo pietatis inducti, Immo pocius defupcr infpirati, non folum Ecclefie noftrc verum etiam omnium cidem adherencium tam futuris quam prefejntibus commodis prouidentes, ad manus dilecti noftri Sifridi Ecclefie noftre Decani, fidei de- dimus facramenlum, vt Advocatiam Ecclefie nollre tam in Ciui- tate quam extra nobis ct Ecclefie noilrc vacantem ct pertinentem, nulli omnino hominum donemus. impignoremus. uel in feodum conferamus, aut alio quolibet alienai i« -11 i s modo in perfonam aliam tranffcramus, nifi forte Imperatori uel Regi Romano potenli, Sedis apoftolice gratiam habenti, de Capituli noftri, mihifterialimn r.c Ciuium noftrorum pociorum confilio et aíTenfu de eadem aliud facere nos contingat, ct ad preftite fidei noftro conferuationem coram fubfcriptis perfonis, tactis Sanctis Ewan- geliis corporale preftitimus facramentum ad cuius advocatie noftre, vÇ aput nos et Ecclefia-m noftrain remaneat, defenfioncm et ob- tentum Dilecti nob\s, qui tune prefentes fucrant videlicet Dominus Decanus. Cvono Plebanus. Marquardus Scolafticus. Wolfhardus de Rote. Ecclefie nollre Canonici, ne deinde cum aderant. Dominus Lvdewicus prepofitus. Sifrîdus de Algishvfen archi

episcopatus Augustani. 117

diaconus ipiîus Ecclefie noftre, pro fe et Capîtulo noftro jura- uerunt quod idem Capitulum ratum habens, Simile preftitit juramentum. vt nobis et fuccefloribus noftris, Singuli et vniuerfi confilio, fauore, rebus, perfonis, fideiulTionibus, pignoribus, fub- ventionibus, dent operam efficacem, Sic videlicet quod idem Capitulum noftrum gratum habebit, et affenfum dabit, ut fi pro obtentu eiufdem advocatie noftre nobis contentio, aduerfitas, feu quecumque neccffitas imminebit, Res Ecclefie noftre vendere infeodare. obligare poffimus et quia idem Capitulum feruenter afpirat, ipfam advocatiam aput Ecclefiam remanere, pro nobis bona fua mobilia et immobilia, tam in Ciuitate quam extra, prout neceffitas pro tempore exegerit, exponet, et pro defenfione buiusmodi obligabit, Adiciens quod fi eminens neceffitas ingru- erit Singuli corum Res fuas proprias et beneficia obligare et expendere tencantur, Ciues quoque tam Ecclefie noftre quam fua commoda affectantes. Primum per fideles noftros. Hainricum Schongawarium. Volricum fvndanum. Voelewinum. Bcrtoldum Vaelmannum. Livpoldum Schrotaerium. et Conradum Hollonem, ac deinde per Confules alios quodquod habebant, pro fe et vniuerfitate Ciuium, et deinde ipfa vniuerfitas, ut nobis fuper premiffis. dent fidele confilium auxilium et fauorem armatorum. Return et perfonarum. expofitione. fideiuffione. obligatione feu qualibet alia fubventione, adhereant et intendant, juramento corporaliter preftlto, fe firmiter et fideliter aftrinxerùnt. Nos quoque fub predicti Juramenti debito promifimus. tam Capitulum quam Ciues predictos pro uiribus defenfare. Et fe Ciucs ipfi qualiter et quando et in quanto Singulis neceffitatis tempo- ribus, nobis fubuenirc et feruire debeant. Duodecim predic- toruti:. sex Canonicorum. et sex Ciuium. ac Tercijdecimi fratris Herbrandi de Ordine fratrum Predicatorum arbitrio fubie- cerunt promittentes ut eifdem omnibus uel maiori parti eorum fub preftiti juramenti debito pareant in premiffis quorum fi ali- quis recefferit uel decefferit alium ydoneum eligamus Quod fi forte quod ablit juramenti noftri Immemores contra premifla ueniremus Capitulum et Ciues noftri concordi et mutuo auxilio contra nos crunt. Nos quoque et Capitulum noftrum vnanimea

118 Monumenta

I

contra Ciues noftros crimus, fi nobis que dicta funt forfitan non feruarent, Idem de Capitulo noftro dicimus, fi in premiffis nobis defuerit quod nos et Ciues noftri concorditer contra ipfum erimus, Iniuriam huiusmodi profequentes et vtentes confilio po- ciori. Ad hec nos Capitulum et Ciues noftri, Communi aíTenfu. decreuimus ut idem Capitulum noftrum fucceflores noftros in eoruvn.electione, fub prëftandi juramenti debito omnia premifla que in perfona noftra Ternanda promifimus, faciant et procurent inviolabiliter obferuere, Eligendi quoque Canonici ipfius Capituli fui et aíTumendi confules in futurum, Concanónicorum confulum et Conciuium fuorum promifla et Juramenta feruare, fub Jura mento Simili aftringantur. Ceterum Ciues noftri, nos Dominum et advocatum fuum recognofcere debent et nobis tamquam domino et advocato parere fideliter et intendere et nichilominus con- fueta ac debita feruitia exhibere Ad quorum firmitatem prefentes inde confecte noftro et Capituli noftri, nec non Ciuitatis noftre Sigillis fideliter funt Munite. Actum et Datum. Anno domini. Millefimo. CC. LX. Nono. IX. Kalen. Novembr.

�?уш. -

Anno 1270. 9. Martii. ap. Augustam.

Transactio inter Hartmannum ep. etLudewicum ducem Bavariae de iure advocatitio civitatis Augustensis.

]^overint vniuersi presentium inspectores quod discordia inter dominum Hartmannum venerabilem Episcopum Augustensem et ecclesiam eandem et virum nobilem dominum Marchionem Hein- ricum de Burgowe ac ceteros eiusdem ecclesie fautores ex parte vna, et illustrem Principem dominum Ludewicum comitem Pala- tinum Reni Ducem Bavarie cum fuis cooperatoribus ex alia mediante illustri Principe domino Hainrico Palat. Comite Duce Bavarie deliberato consilio et fpontanea voluntate partium taliter est fopita quod videlicet idem Episcopus capitulum Ministeriales et civitas Augustensis ac dominus Rudolphus gubernator ecclesie

episcopatus Augustani. 119

campidon. Perhtold de Hohenegge. Perhtold de Drouhpurk Albertus de Wolehenbureh. Swikerus de Minnelberch et filius fuus Swikcr. Hainricus Camerarius de Wellenburch. Cun- radus Spanagel. Spaeto de Faimingen. Chunrad de Matzensiez. Arnoldus de porta. Sifridus de Hattenberg. Vlricus de Zusenecke. Hainricus de Liechtenowe. Sifridus Dapifer de Donersperch. et filius fuus Sifridus. Hainricus de Hoehstetten. Heinricus Guso dictus aureus et frater fuus Albertus de Villibach. Conradus Bartholomeus Georius de Schwanegaewe. Swickerus de Venningen. Heinricus de Grising. Vlricus de Holenbach. dictus Geizfo. Hain ricus Schongowerius et Siboto frater fuus. Vlricus fundanus ac reliqui cives August. et alii adiutores ecclesie íupradicte cum prefato domino L. Duce et amicis et fidelibus fuis de Hirsberch de Truhending de Hilfenstein de Graifsbach comitibus ac Alberone de Prukberch. Brunone de Riscinspurch. Hainrico, SifridoetHain- rico Marescaleis et Hainrico Dapifero de Donersperch. Hermanne Cvnrado et Chvnrado de Haigmperch et Conrado de Wildenrod. Hainrico deTurnekke. Wernhero de Hocchsteten Dieterico de Alt- haim. ctfratruele fuo iuniore Spaet. Gebhardo de Weilheim, domino Bartholomeo de Wal et filio fuo omnibus de Lechsperg. Rudolfo de Esclsburch. Ottone de Chaltenburch. Vlrico de Osthaim et aliis fautoribns ipsius Ducis ad concordiam finceram et recon- ciliationem amicabilem funt plenarie reformati. Sic ut omnis culpa damnorum eiusdem belli tempore commissorum ab eisdem partibus ve1 altera earum vniversaliter vel ilgillatim de cetero in v�?ndictam aut actionem ecclesiastici vel fecularis iudicii, aut odii fomitem non trahatur. Si quae vero damna capitulo Augusten. ante inchoatum idem bellum per homines et fautores domini L. Ducis irrogata dinoscuntur. de his omnibus inter ipsum capitu- lum et offensores ipsos plena compositio intercessit, hoc pacto videlicet vt huiusmodi damnorum fatisfactio in arbitrio domini Episcopi Augusten. predicti ac domini Hainrici Ducis Bavarie de plano consistat. damna liquidem ecclesiis quibuscunque per di- strictum eiusdem domini L. Ducis Bavariae fitis infra ipsam belli turbationem er parte fautorum Episcopi Augusten. illata predicte concordie contra actionem quamlibet includuntur. Sane

120 Monumento

dominus L. Dux predictus prefatum dominum Episcopum in advocatia prediorum ipsius ccclesie August. qua olim bone re cordations dominus Conradus Dux Swevic ab eadem ecclesia infeodatus extiterat. non impediet iniuriose vel ctiam violenter non eam fibi de cetero fine consensu predicti Episcopi vendi- cabit. et renuntiavit omni iuri quod in eadem advocatia fibi hactenus competiit vel competere videbatur. Insuper de predicto AI. de Prugperch. II. de Haiginberch. Ar. de Messenhousen. С. de Wildenrod ac reliquis hominibus partis fue. Dux prefatus eidem episcopo fuper questionibus rationabiliter motis exhibebit iusti- tiam vel amorem et fimilitei dominus Episcopus de fe ipso et fue partis hominibus et fautoribus eandem rependet formam iustitie vel amoris. his dumtaxat vtrinque fopitis damnis que belli tem pore funt patrata propter actiones prediorum ct feodorum que falve vtrisque partibus remanebunt. Ad hec cives August. vide licet Fridericus et Johannes dicti Burggravii. Siboto et Lupoldus Stolzhirs. Hainricus Prewo. Hainricus de Iglingen et alii con- sotii eorundem, qui eiusdem Episcopi et civitatis indignationem licet fine merito incurrerant in plene reformatiom's gratia in integrum domorum. honoris. iurium et quarumeunque possessionum fuarum recuperatione de cetero permanebunt five in ipsa civitate feu alibi residentiam duxcrint faciendam. nec ab ipso Episcopo vel vniversitate civium trahentur in causam invidie vcl iudiciarie potestatis pro occisione coneivium fuorum apud Hamel perpetrata vel offensis ipsius Episcopi capituli Ministerialium civitatis Marchionis. et quorumlibet fautorum Augusten. in locis quibus- cunque predicte dissensionis tempore perpetratis nisi forte a proximis occisorum consanguineis capitales inimicitias ex culpa fustineant fpeciali illi fcilicet ex eis qui de tali obiectione cul- parum fe nequiverint expurgare de iuramento quoque, quod eidem episcopo et civibus coacti prestiterant ct infamia, fe ipsos cui in penam transgressionis addixerant. erunt libri et immunes. Preterea cives August. ex depositione falis apud Fridberch non fustinebunt per predictum Ducem impedimentum aliquod vel gravamen nec etiam alibi in ftratis, aquis vel aliis locis captiose quideunque impedimenti feu gravaminum patientur. ficut nec

episcopatns Augustanî. i2i

alii mercatores vel hospites ipsius Ducis terminos transeuntes, et fimiliter homines Ducis apud Augustam et alios districtus Episcopi nullo impedimento vel preiudicio gravabuntur. Porro omnes qui ab alterutra partium ad presens in vinculis detinentur indempnes et liben debent continuo a cohertione qualibet rela xan. nisi forte -ante diem compositions celebrate aliqui ex captivis de absolutione fua expressum feccrint laudamentum ad manus aliorum quam eorunj in quorum vinculis tenebantur. demum ficubi in ipsa civitate videlicet Augustensi vel aliis locis eiusdem ecclesie quecunque res vel debita hominum ducis pre- dicti quocunque detenta fucrint interdicto. bee omnia relaxentur et fimiliter ex parte ipsius Ducis et fuorum rebus Augustensibus omne cessabit obstaculum interdicti. Vniversa itaque fupradicta dato alternatim pacis osculo a partibus publice confirmata pre sentis pagine testimonio et figillis videlicet domini Augustensis Episcopi ac amborum dominorum Ducum Bavarie predictorum nec- non domini Rudolfi Gubernatoris ecclesie Campidon. ac domini H. Marchionis de Burgowc et civitatis August. placuit communiri. Actum et datum apud Augustam anno Incarnationis dominice Millesimo Ducentesimo feptuagesimo pridie Kal. Aprilis.

(C 3. s.)

•'.'' ct£" ''. •".'

Anno 1270. 30. Maü. Augustae.

Hartmannus ep. capitulo et çjvibus Aug/indebitum ad quinque annos concedit. - --

Hartmannus dei gratia ecclesie Augusten. Episcopus. Vniversis presentium infpectoribus falutem in Jesu Christo. Noverit dis- cretio fingulorum quod volentes nos et ecclesiam nostram ab onere debitorum tempore belli ' novissime contractorum Canonicos et cives nostros a fideiussione pro eisdem ab ipsis civibus fpecia- liter vel vna cum canonicis communiter facta reluere civibas

Hon. BoU. Vol- ХХХШ. »•* coIUctioDij novoo VI. P»r» I. ^6

122 Monumenta

nostris indebîtum quod Vngelt dicitur, fingularum portarum civitatis nostre vini et mercium quarumcunque in fubventionem civitatis nostre de maturo consilio nunc impositum in folutionem predictorum debitorum colligendum et recipiendum provida de- liberatione duximus committendum. ita vt a festo fancti Georii nuper transacto ad quinque annos nisi forte iuxta eorum fidei prctium breviori fpatio id fieri pössit a dictis debitis integra- liter nos et fe absolvant. et fi quid insolutum remanserit nostre gratic consistat, et premissa omnia nullo impediente obstaculo ad antiquum libertatis ítatum ab omnibus dimittantur. falvis etiam nobis et ecclesie nostre iuribus aliis et instruments pro nobis et ipsa ecclesia conscriptis et confectis. Ceterum ad cautelam civibus nostris adiicimus. quod fi forte advocatiam civitatis nostre futuro Romano Regi gratiam apoftolice fedis babenti de maturo consilio nos conferre contigerit. promissa eis rata haberi fideliter procuraturos idipsum etiam procurari debetur apud futurum medio tempore Episcopum eligendum. In quorum evidens testimonium presentes figillo nostro dedimus communitas. Actum et datum Auguste. Anno domini Millesimo CC. Septuagesimo. III. Kal. Junii.

i

ex.

Anno 1270. 10. Decembris. Augustae.

Coram Hartmanno ep. Conradus de Bvech decimam, fíbi a monasterio in Wihenberg pertinentem, confen- tiente nobili B. de Niffen praedicto monasterio donat.

Hartmannus dei gracia Ecclefie Auguftenfis Epifcopus, Vniuerfis prefeneium infpectoribus Salutem in icKfu Chrifto. Vt gefta hominum in fuo robore perfeuerent, expedit ea fcripture fubfi- diis adiuuari, Cuius rei caufa nouerint tarn pofteri, quam pre- fentes. Cvm Conradus de Bvech pro fe et fratrc fuo Alberto Milite de Bvech, Decimam fibi a Monafterio in Wihenberch pertinentem , quam a domino -Nobili. B. de Nifen in feudo

episcopatus Augustani. 123

tenait, qui etiam de Nifen a nobis idem feudum, et noftra tenuit Eccleüa Auguftenfis, de prefati Nobilis. B. de Nifen aflenfu donauerit in Wihenberch Monafterio prelibato, renun- cians omni Juri quod fibi in eadem compeciit, uel competere uidebatur. Quod nos eiufdem Decime proprietatem ipfi Monafterio Wihenberch donauimus jileno Jure. Vt autem fuper his nulla dubietas ipfi Monafterio in pofterum oriatur, prefentes inde confecte noftro et prefati. B. Nobilis de Nifen Sigillis in euidens teftimonium funt Munite. Datum Augufte. Anno. domini. M. CG. LXX. IIII. Idus. Decembris.

..''•'i. г.»' .'«