CCLXXXVI.

1313, die 12. maji.

In causa de quarta parte decimae in villa Nutelingen et ejus mar-

chia percipienda inter monasterium s. Stephani et Heinricum mar-

schalcum de Luer exortt a arbitri consttituuntur.

Jn nomme domim amen.

Nos Conradus de Nidecke archidyaconus, Ernestus de Sebeche, Heinricus de Wechmar, canonici ecclesie her bipolensis, et Heinricus de Katzenstein canonicus noui monasterii herbipolensis recognoscimus presentium jn- spectoribus vniuersis, quod — cum inter honorabiles et religiosos viros dominum . . abbatem et conuentum monasterii sancti Ste phani herbipolensis ex vna et strennuum virum Heinricum marschalcum de Luer militem pro se et suis heredibus ex parte altera super quarta parte decime maioris et minute et jure per- cipiendarum in villa et marchia ville Nutelingen inter parttes predictas diuerse hinc inde suscitate fuissent materie questionum — pluribus processibus hinc inde dudum habitis, et per dominum ab batem et conuentum monasterii predicti super dicta quarta parte decime, fructibus perceptis, et expensis factis sentenciis diffinitiuis auctoritate sedis apostolice reportatis, tandem partes predicte super predicttis decimis et jure decimarum, fructibus perceptis, necnonex

528 Mönumenta

pensis hinc inde habitis in nos, videlicet Conradum de Nidecke archidyaconum, Ernestum deSebeche, Heinricum deWech- mar, canonicos ecclesie herbipolensis, et Heinricum de Katzenstein canonicum noui monasterü herbipolensis, predictos, conpromissum in se recipientes, tanqnam in arbitros ar- bitratores seu amicabiles conpositores conpromittere curauerunt et eciam conpromiserunt sub periculo cause et sub pena centum mar- charum puri argenti ponderis herbipolensis soluenda parti arbitrium obseruanti. ita sane quod nos predicti quatuor arbitri seu arbitra- tores amicabiliter si possemus de expresso consensu parcium con- poneremus inter partes predictas, sed — si amice concordare partes predictas nequiremus — nos supradicti arbitri uel arbitratores super predictis decimis et jure decimarum fructibus et expensis secundum processus et sententias hinc inde habitos de jure predictas causas diffiniremus et determinaremus infra hinc et feriam terciam ante festum pentliecostes proxinum, ita quod concorditer vnam senten- ciam ferremus et ferre deberemus, nullo nostrum penitus discor dante.

Et si nos predicti arbitri in jure ut predicitur discordaremus, partes supradicte promiserunt fidedata attendere et obseruare quid- quid venerabilis pater ac dominus dominus Andreas episcopus herbipolensis necnon honorabilis vir Kuno canonicus et offi- cialis curie herbipolensis pronunciarent arbitrando conponendo amicabiliter inter partes predictas.

Et si concordare non possent amicabiliter partes predictas, con promiserunt predicte partes in predictos dominum An dream epi- scopum et dominum . . officialem tanquam in arbitros et meros conpromissarios, quod ipse partes seruarent et obseruari facerent, videlicet abbas pro se et suo conuentn, marschalcus pro se et suis heredibus uel aliis quibuscunque ab ipsis causam habentibus, sententias seu pronunciaciones quas predicti dominus An (d reas) episcopus et olficialis de jure dictarent. ita sane quod vtfrjique jus dictarent et dicerent. et quid juris esset super premissis causis pro- mulgarent.

episcopatus wirziburgensis. 529

Et promiserunt, ipsas sentencias promulgaciones definiciones seu precepta obseruare et obseruari facere, et ipsis prolatis seu pronunciatis eas emologare et approbare secundum quod de jure decernerent arbitri predicti inter partes predictas, et non contra- uenire aliquo ingenio studio uel cautela.

Et si predicti dominus episcopus et officialis predictas causas amice uel concorditer aut de jure vt premittitur infra quatuordecim dies a die penthecostes numerandos non terminarcnt, quelibet parcium gaudere deberet in toto et plenarie jure suo quod habebat ante con- promissum huiusmodi, et omnes processus sentencie et jura que quelibet parcium habuit tempore huiusmodi conpromissi sibi salua et firma deberent in omnibus permanere.

Et si predicti dominus episcopus et officialis inter se discor daren! de jure uel amicabili conposicione, gaudebit quelibet parcium jure suo, sicut in proximo articulo est predictum.

Voluerunt eciam et laudauerunt partes predicte, quod si vnus de dictorum dominorum arbitrorum — videlicet dominus episcopus uel officialis — soluerint debitum vniuerse carnis, uel aliquo casu vnus eorum uel ambo ad arbitrandum seu diffiniendum efficerentur inpotentes vel facere nolentes, honorabilis vir dominus Gol s te y- nus decanus ecclesie lie r bip ol en si s in locum domini episcopi, et dominus Heinricus de Heyningen canonicus ecclesie in H auge ad arbitrandum seu conponendum in locum domini officialis predicti succederent eo jure seu pacto uel conpromisso quo pre dicti procedere poterunt.

Est eciam adiectum per partes supradictas, quod quelibet earum — si arbitrorum IHIor predictorum nostrorum vnum vel duos abesse contingent, uel fieri inpotentes ad arbitrandum seu conpo nendum — quod illa pars cuius arbiter defuerit uel defuerint pote- statem babeat et teneatur alium uel alios eligendi secundum modum et formam superius pretaxatam.

Promiserunt eciam partes predicte per solempnem stipulacionem fideidacione interposita vice et nomine jurameuti, obseruare et

Bon. Bote Ш. X�?XVHI. noт. cott. n. 67

5$Ö Monumenta

obsernari facere sentencias precepta pronunciaciones promulgaciones quas nos predicti HlIor declarabimus et pronunciabimus concorditer, aut quas predicti duo dominus episcopus et officialis concorditer ferrent per omnia obseruare, sub pena centum marcarum puri at- genti ponderis herbipolensis et periculo cause, quam penam centum marcarum et amissionis cause pars arbitrium non obseruans parti arbitrium obseruanti soluet integraliter et conplete.

Et si marschalcus predictus uel sui heredes pronunciacionem supradictorum arbitrorum nostrorum secundum fonnam prescriptam in toto uel in parte non tenuerit, uel in aliquo contrauenerit, soluet predictus marschalcus uel sui heredes penam supradictam inte graliter et conplete. Et tamdiu ipse marschalcus etHeinricu.s iilius suus in obstagio se recipient in caritate horbipolensi apud hospitem publicum, expensas faciendo quoadusque predicta pena to- taliter fuerit persoluta abbati et conuentui supradictis. Et si mar- schalcum et Heinricum filium suum cedere uel decedere contingeret, heres suus cum alio sibi conpare in obstagio se recipient in ciui tate herbipolensi ut predicitur. Promisitque dictus marschalcus et Heinricus filius suus sub pena predicta fideidacione interposita nomine juramenti, procurare et facere quod liberi et heredes sui ratam et gratam habebunt pronunciacionem seu diffinicionem arbitrorum predictorum nostrorum, ita quod illi qui legittime sunt etatis infra mensem a data presencium numerandum approbabunt et ratificabunt omnia que nos predicti arbitri diffiniemus, vt superiiis est expres- sum, illi autem liberi predicti marschalci qui infra etatem tegittimam sunt, cum ad legittimam peruenerint etatem, diffinicionem nostrorum arbitrorum predictorum ratificabunt, vt superius est expressum. Quod si factum non fuerit, marschalcus cum dicto filio suo in obstagio se recipient. Uel si marschalcus non esse uel deesse cum predicto Hein ri co filio suo contingent, vnus heredum suorum cum vno sibi conpare se in obstagio recipient, vt predicitur , donec omnia ratificentur et conpleantur.

Promisit eciam dominus abbas predictus suo et conuenlus no mine , pronunciacionem seu diffinicionem predictorum nostrorum.

episcopatus wirziburgensís. 531

arbitrorum in toto et ¡n parte obseruare vt predicitur. Et si non seruaret, duo de monachis suis se recipient in opido Munrichstat, expensas facturi in dampnum monasterii quousque pena predicta marschalco aut suis heredibus solueretur.

Submiserunt eciam se partes predicte spontanee juridictioni domini Andree episcopi et officialis predictorum, necnon juridictioni honorabilis viri domini decani predicti, ita quod predicti domini con- muniter uel diuisim partem arbitrium non seruantem in toto uel in parte per censuram ecclesiasticam conpellere possent ad obserua- cionem sentenciarum preceptorum et penarum arbitrorum nostrorum premissorum.

Dederunt eciam predicte partes arbitris predictis potestatem procedendi seu difiiniendi die feriato uel non feriato, seruata juris solempnitate uel non seruata, corrigendi declarandi interpretandi sentencias precepta uel pronunciaciones arbitrorum nostrorum pre dictorum.

Jn premissorum omnium et singulorum testimonium atque robur presens conpromissum sigillis honorabilis viri domini . . officialis curie herbipolensis, abbatis et conuentus, et Heinrici mar- schalci, parcium predictarum, firmiter est munitum. Nos vero offi cialis predictus recognoscimus, vniuersa et singula premissa sic esse facta, et ad peticionem dictarum parcium nostrum sigillum vna cum sigillis dictarum parcium ex certa sciencia presentibus appendisse.

Testes buius rei sunt honorabiles viri ac domini: Golsteinus decanus, Fridericus de Stolberg archidiaconus, Eberhardus et Hein- ricus dicti de Tvnnevelt, canonici ecclesie herbipolensis, et plures alij fidedigni.

Actum et datum anno domini M°. CCC° XIIIo, quarto jdus maij.

Sigilla quatuor memorata fasciis membranaceis ex hoc documento suspensa fere omnino integra sunt, inprimis ülud HENRICI . MARSCALCI * DE • OSTHEIM.

67»

532 Monumenta