CCXCVII.

1313, die 28. septembris.

Ecclesiae herbipolensis capitulo decima in monte Girsperg communi notitia vulgariter kuntschaft dicta adjudicatur.

Jn nomine dominj amen.

.. Cum, super lite seu dissensione que super decima in monte dicto Girsperg hactenus vertebatnr jnter reuerendos viros domi nosWo (framum) prepositum .. decanum et capitulnm m a i o ris ecclesie herbipolensis nomine ipsorum et eiusdem ecclesie ex vna et honorabiles viros . . prepositum . . decanum et capitulum ecclesie m H a u g e extra muros herbipolenses nomine ipsorum et eiusdem ecclesie ex parte altera eedem partes nos Eber h ardu m de 1 unvelt plebanum et Heinricum de Wechmar canonicos dicte herbipolensis ecclesie pro expedicione seu diffinicione nuiusmodi litis seu dissensionis ad indagandam veritatem a conmuni noticia dicta wlgariter kuntschaft clegerint et deputauerint aut duxerint assumendos, prout in litteris super hoc confectis plenius contmetur, nos secundum formam nobis traditam ac in eisdem litte ris contentam super dicto negocio inquirentes noticiam dictam kuntschaft a prefatis partibus nobis denominatam examinare curauimus diligenter.

... Et quia supradiotos dominos . . prepositum decanum et capi tutum ma ions ecclesie et ipsam ecclesiam secundum ea que a predicta noticia dicta kuntschaft didicimus seu indagauimus ad prelatam deçimam obtinendam et quantum ad ins inuenimus pociores, ipsorumque probaciones secundum dicta eiusdem noticie prevalere.

episcopatus wirziburgensis. 549

eisdem dominis videlicet . . preposito decano et capitulo ac eoпил ecclesie maiori mcmoratam decimam adiudicamus, ct diffiniendo pronunciamus quod eadem decima deinceps sine contradictione ad ipsos debeat pertinere.

i • .' ' w' • • .

Jn cuius pronunciacioms nostre euidens testimomum presentes

sigillorum nostrorum appensione duximus roborandas.

Facta est autem adiudicacio sen pronunciacio hec anno domini M° CCOXIIIo, feria sexta ante festum sancti Michahelis archangeli.

Sigillorum dnorum ex his litteris fasciis membraimceis suspensorum non msi íllud Hemnci de Wechmar superest.

Iifmil

Quae »Megattac sunt litterae, die 7 mensis julii datae, supra sub num. CCXCII pag. 539—541 editae sunt.

-U�?T!

t.nililß/

ill/ CCXCVIII« ijidiofl un

1313, «lie 18. octobris.

. Andreas episcopus pro curia in Karlstat sita capitulo ecclesiae her- bipolensis curiam et domum lapidcam in Ohsenfurt sitas Iradit.

Nos Andreas dei gracia episcopus herbipolensis jn- spectoribus presencium recognoscimus publice vniuersis presentibus et futuris, quod — cum nos honorabilium virorum Wo If ram i prepositi, Gol ts te in i decani, et capituli ecclesie nostre curiam intra muros opidi nostri Karlstat sitam dicttam wlgariter der Hu el m hof, cui ex vna parte curia nostra ex attera vero parte.. dictti С i rua s ciuis nosttri in Karlstat domas confmant, nobis re putaremos pro nosttris et episcopatus nosttri vsibus apciorem quam

550 Monumente

curiam nos tram intra muros opidi Obs en furt siUmi. que quondam fuit, illius de S a u n s h e i m, necnon kaininatam sau domum lapideara ') intra iamdictos muro» sitan»,, quam, qttondam úihebitauit Berth ol- dus Alius dicte H er olt in, cuique domui ex vuo latere И a pu to ni s de Walm ar spach ex altero vero Wortw in i de Ohsen- fnrt domus confinant, dictique prepositus decanus et capitulum curiam nostram et dotnum lapideam predietas intra muros opidi Uhsenf urt sitasi reputarent suis vsibua apciores quasi sua» curiam in Karlstat memoratam — deliberación �? prchabita diligcuti nos curiam predictorum . . prepositi . . decani et capituli preexpressam in Karls tat sitam cum area2) structure et cdificiis suis vniuersis nobis ab eisdem preposito decano et capitulo causa pennutacionis traditam recepimus , alus tamen pertinenciis eiusdem curie extra muios opidi Karls tat sitia eis totalité r rcseruatis, ac eisdem pre posito decano et capitulo in ipsorum curie rcconpensam curiam nostrum et domum pretactas in Ohsenfurt sitas cum areis structu re et edificas suis vniuersis nomine permutacionis perpetuo valiture Iradidimus et tradimus in hiis scriptis, dantes ipsis ') lias Htteras nostri sigilli munimine roboratas in testimonium super eo.

Datum Herbipoli, anno domini M° CCC°XIIIo, XVo kalen- das nouembris.

1) In altero hujus permutationis documento, a capitulo ecelesiae herbi- potensis codem die dato, legimus: necnon domum seu kaminatam ta pideam. 2) В: areis. s) В: dantes ipsi domino nostro.

Ex altero harum litterarum exemplari sigillum Andreae episcopi, ex attero illud capituli mnjoris ecetesiae herbipoleneis faseiis membranaeeis su spensa sunt.

episcopatus wiraiburgensis. 551

CCXCIX

1313, die 23. decembris.

Unio ecclesiarum et clericornm maguntinae dioecesis et provinciae

pro dcfensione et excusatione ab exactione dccimae reddituum et

provcntuum ecclesiasticorum succursui terrae sanctac in concilio

viennensi impositae facta.

Jn nomine doroinj amen.

Anno erasdem M°CCC°. terciodecimo, tnensis nouetnbris in die beirti Clementie, presidente sanetissimo in Christo patre ac domino domino Clemente summo pontifice, pontificatus sui anno nono — congregatis in capitulo ecclesie moguntine honorabilibus viris dominis . . decano et capitulo ma ¡oris, ac aliarum ecclesiarum m o gun tin arum . . decanis et capitulis, prelatis clero et clericis, abbatihus sancti Albani et sancti Ja c obi extra muros m o gun- tinos, necnon reuerendorum in Christo patrum dominorum ful- densis et hersfeldensis ordinis sancti Benedicta monasterio- гит abbatiun, et ecclesiarum secularium et regularium clerj et clericorum dyocesium moguntine ac babenbergensis, wor- maciensis eystetensis argentinensis herbipol ensis cons tantiensis spirensis angnstensis halberstadensis bildenshe\mensis paderburnensis et verdensis eccle- siaram, e* clerj prouincie moguntine . . proenratoribus legatis seu nunolis, et nobis jumcibus sancte moguntine sedis, qui ado rant pro negocio decime reddituum et prouentuum ecclesiasticorum que in concilio generali proxime celebralo Vienne vt dicitur in- posite per eundem sanctissimum in Christo patrero dominum apo

552 Monumento

stolicum predictum succursui terre sanete — jjdem prelati capitula ecclesie clerus et procuratores vnanimiter et concorditer decreue- runt et deliberauerunt, se releuandos esse a solucione huiusmodi decime, presertim ad presens.

Ad quod conformj societate et vnitate se constrinxerunt predicti procuratores, se ac dominos *) suos, vna cum eisdem prelatis capitulis ecclesiis clero et clericis interpositis iura- mentis, saluis infrascriptis obligacionibus, ad excusandum defen- dendum sese ad inuicem a solucione prefate decime vt predicitur conmunibus et mutuis omnibus ipsorum consiliis auxiliis nunciis laboribus et expensis, hoc adiecto specialiter quod — si ad aliquos vel aliquem ex ipsis cuiuscumque dignitatis condicionis vel status existant vel existat occasione prefati negocij decimalis suspendi ex- conmunicari interdici dignitate personatu vel beneficio quocumque priuari vel aliter turbari oílendi vel molestan qualitercumque con- tigerit specialiter seu communter vel diuisim — ipsi luis vel illis fide- liter assistent et eos reddent et conseruabunt indempnes, nec sub- stituti vel subrogati taliter in locum et beneficia ipsorum si qui fuerint pro prelatis beneficiatis canonicis seu ipsorum confratribus aut locorum vel beneficiorum eorundem rectoribus pastoribus seu vicariis aliqualiter reputentur, sed tamquam intrusi et oceupatores huiusmodi locorum et beneficiorum ac veluti menbra putrida a sancti cleri consorcio resecentur.

Et vt firmius subsistat hec vnio caritatis ipsorum tam prouide celebrata, non ad cuiusquam iniuriam , nec ad resistendum sanete sedi apostolice a cuius beneplacitis nulla temeritate se pacientur diuelli, cum eins misericordia et vbertate gracie sue tamquam de- uoti filij sui sacrosancte matris sue ecclesie humiliter semper refici desiderent, sed pro defensionis sue vigore supplicacjonibus appella- cionibus prouocacionibus et modis alus quibus possunt fructuosius

и * '., , ' . i '' i, .• . ;i i y i'. i *b ■': ' ". *.П it''! J4"

*) In carta ipsa scriptum est: constrinxerunt prescripts proouttUori-

'. i' !'; bus se ad dominos. '.: i •:'''' �?: >.:: > in ,'• •< '> •'•:'; ••':

episcopatus wirziburgensis. 553

procurando et expediendo, prudentem virum dominum . . custodem ecclesie sancti S tephani moguntine prefati mai oris et aliarum ecclesiarum prelati capitula ecclesie et clerus moguntine ciuitatis et dyocesis suum constituerunt et ordinauerunt legittime syndicum procuratorem et defensorem, qui in suam et singulorum ipsorum animas prestito sollempniter Juramento tactis sacrosanctis ewange- liis promisit de mandato ipsorum pro ipsis omnibus publice supra- dictis procuratoribus prouincie moguntine bec omnia et singula fideliter attendere adimplere et inuiolabiliter obseruare.

Econtra etiam predicti procuratores habentes ad hec sufficientia mandata pro se et dominis suis pres[ti]tis simpliciter iuramentis eadem promiserunt. Procuratores autem non habentes sufficientia mandata premissis inquantum poterant pro se et dominis suis con- sentiebant expresse, prominentes fideliter ad iurandum et ratifican- dum eadem per omnes ecclesias cleros et clericos suarum ciuitatum et dyocesium sufficientia procuratoria et mandata quantum possent facere et procurare fieri et transmitti capitulo ecclesie moguntine infra hinc et octauas festiuitatis epiphanie dominj proximo nunc venture, hoc excepto quod procuratores constantiensis et augustensis ecclesiarum premissis nondum consenserunt, sed promiserunt fideliter inquantum possent curare et procurare fieri et transmitti plena et sufficientia procuratoria seu mandata omnium ecclesiarum clericorum et clerj ciuitatum et dyocesium suarum ad iurandum ad probandum et ratificandum omnia et singula predicta eidem capitulo infra terminum prenotatum.

Preterea considerantes insimul concorditer et conmuniter omnes prelati capitula ecclesie clerus et procuratores prescripti, se merito certis et rationabilibus de causis releuandos esse vt predici- tur a prestacione predicte decime, presertim ad presens, supplica- uerunt reuerenter honorabilibus viris dominis Jacob o preposito ecclesie sancte Marie in campis, Hildebrando decano sancti Stephani, et Jacobo scolastico sancte Marie ad gradus ec clesiarum moguntinarum, qui huiusmodj decime se asserunt

Mon. Bot«, vot. XXXТШ. dot. coU. XI. 70

Ö54 .Monumento

collectores, expositis sibi causis huiusmodj. ne procederent ad ex- actiones inporttunas decime predicte.

Jpsi ergo supplicacionibus eorum pie condescendentes, moni ciones et processus suos reuocauerant, iterato mandantes et mo- nenttes vt prius. quatenus vsque ad initium mensis maji proximo futuri ad soluendam decimam se disponerent vt deberent. Pre- positt i vero taliter ammonitj et quos huiusmodj monicio respicit prefatas inducias acceplarunt. saluis semper iuuaminibus excusa- cionibus munimentis defensionibus et racionibus sibi conpetentibus contra solucionem decime prenotate.

Actum anno die pontifícatu *) prenotatis, hora diei quasi sexta.

*) In carta ipsa legimus: anno die, pontificalus.

Hoc documentam ad fidem exemplairs aoctoritate judicum sanctae sedig moguntinae confecti et sigillo sedis dictae quondam muniti edidimus.

Quae in monumentorum boicorum novae collectionis volumine seqnente tub numm. Il et HI pag. 2—6 edentur litterae, hue conferri possunt.

ccc.

1313, die 26. decembris.

Gundloch von Windheim sendet dem Hochstifte Wirzburg seinen davon lehenbaren Zehent zu Zedmanstorf auf.

Jch Gundloch von Windheim vergihe vnd bechenne offen- lich an disem prief, daz ich den zehent ze Zedmanstorf, der in der pfarre ze Purgebrach ist gelegen, den ich von dem gots

episcopatus wirziburgensis. 555

haus zeWirtzpurch ze lehen han, vnd den die erberen man Friderich Zolner der schultheitz ze Babemberch vnd sein brfider furbaz von mir ze lehen heten, daz ich den selben zehent mit allem recht vf gib vnd vf send minem erberen herren dem pi- schof ze Wirtzpurch bei Brevnlein dem chuchenmeister vnd Fritzen sinem brnder burgeren ze Babemberch.

Vnd han dar vber ze einem gezeugnasse vnd ze einer veste- nung dirre vorbeschriben dinge mein insigel gehangen an disen prief.

Der ist gegeben ze Babemberch, da man zalt von Christes gehurt drevzehenhundert iar und dar nach in dem virzehenden iar, an send Stephans tag in den Weihnachten.

Sigilli memorati fascia de litterarum ipsarum membrana confecta suspensi circumferentia magnam partem interiit.

ceci.

Anno? mense? die?

Synodus per Andream episcopum celebrata.

Cujus quas ferunt sanctiones, anno dominicae incarnationis M° CCO.XIVt°., XVI1° kalendas junias datas, ex schedis Joannis Gamans societtatis Jesu per virum el. Schannatum descriptas Hartz heim in concil. german. tom. IV pag. 246—248, Schneidt in thes. jur. can. tom. II pag. 100—108, et dr. Himmelstein in synodico herbipolensi pag. 159—163 ediderunt.

Qui quidem editor modo laudatus I. c. pag. 115 haec annotat: Synode unter Bischof Andreas am 17 Mai 1314. Wir besitzen die auf der selben edirten Statuten, wiewohl nicht ganz vollständig. Sie enthalten

556 Monumento wirziburgensia.

21 Abschnitte. Ausserdem findet sich in den Synodalstatuten Wolframs (1329) cap. X, und Gottfrieds (1446) cap XVil ein Statut episcopi Andreae „de officio archidiaconi" welches bei Harlzheim vermisst wird.

Quantumvis, quae Andreae episcopi statuta synodalia modo memorata rir- cumferuntur, Andreae esse rede judicaverit, tamen quod ea die 1 7 men- sis maji anni 1314 emanavisse putat, est quod erret.

Nam Andream aliquot mensibus ante mortuum esse, inde facile ap- paret, quod in documento die 7 mensis januarii anni 1314 exbibito, quod in monumentorum boicorum novae collectionis volumine duodecimo sub num. II pag. 2—5 edendum curabimus , hujus episcopi his verbis mentio fit: recolendae memoriae domini Andreae episcopi herbipo- lensis nuper defuncti.

Igítur quaecunque de synodo ab hoc episcopo celebrate traduntur denuo inquiras atque dijudices oportet.

-•oofloo.