N. CIV. Protectorium Concilii Basilensis contra Inoafo* res Monalteriorum an. 1433.

lacrosancta generalis Synodus basilienfis in spiritu ikncto le- gitime congregata uniuersalem ecclestam repraesentans Ve- nerabilibus Bamberg. Eystett. & Patauienfis Episcopis solutem & omnipotentis Dei benedidtionem. Ad compescendos Co-

Gg % - natus

S

■

2,36 MoNUMENTA OBERALTACENSIA

natus nefarios pernersorum, qui personas & loca ecclesiastic* super bonis & juribus sins offendere & multiplicibus perturbare molestiis non uereatur tanto magis per nos decet oportuno re- medio prouideri, quanto per amplius turbationes huiusinodi & molestiae in diuinae maieslatis offensam nec non ecclesiasti- cae libertatis redundare dispendium dinoscuntur. Dudum si- quidem cum in diuersis mundi partibus consules ciuitatum & Restores nec non alii qui potestatem habere uidebantur tot onera frequenter ecclesiis imponerent ut deterioris condkionis factum sub eis sacerdotium uideretur quam sub Pliaraone fuis- set qui legis diuinae notitiam non habebat, quique omnibus aliis in seruitutem subiedtis sacerdotes & posseffiones eo- rum in pristina libertate dimisit & de publico eis alimoniam ministrauit in concilio lateranensi ecclefiae immunitati proui- dendo sub anathematis distridtione prohibitum extitit, ne con sules Redlores aut alii praedicti ecclesias & viros ecclesiasticos talliis feu collectionibus aut exactionibus aliis aggrauare prae- sumerent transgressores & lautores eorum praecipiendo ana thematis sententiae subiacere, donee satisfactionem impende- xent competentem. Et etiam deinde in geuerali conciho edi- tum fuerit quod si Episcopi forte simul cum clericis etiam si tantam necessitatem uel utilitatem infpiGerent ut absque ulla coactione ad releuandas communes militates uel necessitates ubi laicorum non suppeterent facultates sublidia per ecclesias laicis ducerent concedendaminime super consulto Romano Pon- tifice conceffiones & sententiae quae a talibus uel de ipsorum tnandato forent promulgatae elsent irritae & inanes nullo un- quam tempore ualiturae ac etiam, in ipsorum geuerali con- ailio decretum extitit r ilium qui infra tempus sui regimini*

prop-

DlPLOMATARIUM MlSCELLUM. I37

propter fractionem constitutionum uel sanctionum huiusmodi sustineret anathema tamquam post illud non esset ad fiuisfac- tionis debitum conpellendus nec non ipsius fuccelTorent qui non iatisfaceret infra mensem manere ecclesiastica cen- sura conclusum donee satisfaceret competenter cum succe- deret in onere qui substitueretur in honore. Postmodum uer» felieis recordationis Honorius PP, III. Romanus Pontifex at- tente confides ans quod quondam Fridericus IL olim Romanus Imperator tune sub obedientia & deuotione sanctae Romanae ecclefiae persistens, ad laudem eiuftkm ecclefiae & sacri Decus Romani Imperii cupiens ut expurgatis quorumdam erroribus & iniquis siatutis penitus destitutis de cetero ecclefiae & ecele- fiasticae personae plene uigerent quiete & secura libertate gau-. derent ac pie & iuste attendens quod quorumdam peruersorunt iniquitas adeo abundauerat, ut non dubitarent contra eccle- fiasticam disciplinam & sacros canones statuta sua confringerc aduersus ecclesiasticas personas & eeclesiasticam libertatem cdictali lege huiusmodi statuta iniqua irritauerat & praecepe- lat irrita nuntiari & omnia statuta & consuetudines qirae ciui- tates &loca potestates uel confines aut quaecumque aliae per sonae contra libertatem ecclefiae aut personas ecclesiasticas ac bona huiutmodi edere aut seruare temptarent contra cano- nicas uel lmperiales san&iones de ipsorum capitularibus infra duos menses post ipsius legis publicationem penitus aboleri facerent, & si de cetero talia attemptarent ilia ipso iure de- creuit effe nulla & eos sua iurisdictione priuatos nec noH lo cum ubi talia deinceps praesumpta fuissent Banno mille mar- eharum auri silco imperiali praeceperat subiacere potestates u&

Gg i ro

13$ MoNUMENTA OBERALTA CENSIA

ro confutes staturarii & fcriptores statu'torum praedictorum nec eon consiliarii locorum ipsorum qui secundum slatuta & con- suetudines memorata iudicarent ex tune essent ipso iure infa- mes quorum fententias & a6tus legitimos statuerat aliqualiter Uon tenere.

Gluodque si per annum praefatarum constitutionum in- uenti forent contemptores bona eorum per totum Imperium mandauit inpune ab omnibus occupari. Saluis nihilominus ali- is penis contra tales in eifdem generalibus conciliis promulga- tis. Et infuper uoluit idem tune Imperator, quod nulla coin- munitas uel persona publica feu priuata collectas feu exa<ftio- nes angarias uel perangarias eccleGis uel aliis piis locis aut ec- clesiasticis perfonis huiusmodi imponere feu inuadere ecclefia- stica bona presumerent, quod si secus faceret & requisita ab ec- clelia uel Imperio huiulmodi emendare contemneret, biplici- tcr refunderet, & nihilominus banno imperiali fubiaceret quod sine fatisfactione debita nullatenus remitceretur. Statuit infu per quod quecumque communitas uel persona per annum in excommunicatione propter libertatem ecclefiae uiolatam per- sisteret, ipso iure similiter dicto banno imperiali fubiaceret a quo nullatenus extraheretur nisi prius ab eccleGa beneficio ab- iolutionis obtento. Et infuper ordinauerat, ut nullus eccle- siasticam perfonam in criminali quaestione uel ciuili ad iudici- um feculare trahere praefumeret contra ealdem canonicas fanc- tiones & constitutiones imperiales, quod si fecus faceret actor a fuo iure caderet & iudicatum non teneret & iudex foret ex tune iudicandi auctoritate priuatns, quodque iudices tempo- Ijales qui clericis & perfonis ecclesiasticis iustitiam denegare

prae- .

DlPLOMATARIUM MlSCELLUM. 239

pnesumerent tertio requisiti, fuam iurifdictionem amitterent. tonrtitutioneai ipfam de consilio etiam fratrum suorum S. Ro- manae eccleliae Cardinalium qui tuncerant audtoritate aposto- lica approbans & contirmans ipsam mandauit inuiolabiliter ob- ol'seruari nec non statuarios & fcriptores ac uiolatores prae- djctos excommunicatos eadem autoritate nuntiari. Et deinde ad audientiam diuae memoriae Caroli III I. etiam Romanorura Imperatons semper Augufti dedudto quod non nullae tecula- res personae in potestatibus & osiiciis publicis coultitutae, ui- delicet Duces , Marchiones, Comites, Barones, milites, & alii Domini temporales, nec non confutes., ciuitatum, oppidorum, ▼illarum & locorum Restores in diuersis prouinciis eiufdem Imperil Dei timore postposito statuta singularia & iniquas or- dinationes motu proprio & de facto contra ipfas perfonas ec- clefiasticas & eccleliarum libertates & eorum priuilegia condi- derant illique de facto & publice utebantur contra canonicas & Iegitimas fanctiones utpotte quod nulla bona temporalia in potestatem eccleliallicam transferrentur & ne cleriei in facris ordinibus constituti ad agendum & testificandum in ciuilibus & maxime in piis cauiis aliquatenus admitterentur, quodque excommunicati laici & publice denuntiati inciuili foro minime repellantur. Et infuper praedicti Domini temporales Confu tes & Rectores per fecularem potefhitem res & bona clerico- rum occuparent, arreftarent & oblationes Christi fidelium mi- nuerent atque restringerent exactiones & tallias indebitas de bonis & redditibus eccleliarum exigerent & extorquerent pos- seuioues ecclesiarum & perfonarum eanmdem, deuastarent in- cendiis & rapinis, contractus inter Laicos & Clericos ftctos e adlibros ciuitatum, uillarum & iocorum praedictorum

in-

MONUMENTA Ob ER ALT ACE NSIA.

inscribere & sigillare rectisarent donataque & legata ad fabri- cas & ecclesiarum strudturas contra Praelatorum uoluntatem & aliorum quorum intererat teniere ae in sraudera & »dium clericorum quae non causa negociationum fed pro eorum pro- priis usibus per eorum terras ducebant feu duci faciebant, iheolomum exigere & recipere non uerebantur, confugientes ad ecclesias & eorum cimiteria deinde extrahere contra cano- nicas & Imperiales fanftiones huiufmodi praeiumpferant fit praefumebant, Idem Carolus Imperator tanquam chnstianisli- mus Princeps, uolens in praemislis prouidere de remedio fa- lutari etiam de quorumdam Ducum, Principum, Comitum, Baronum, Militum, fideliumque aliorum facri Imperii fepe dicti eonsilio, auctoritate Imperiali quaecumque statuta ac consue- tudines praedicta, tamquam percanonicas &ciuiles fanctiones expreffe reprobata, caslauit, irritauit & annullauit, ac cafla irrita nullius esse uoluit roboris uel moments. Praecipiens sub Imperials banni pene uniuerfis & singulis Principibus & Do. minis temporalibus confulibus potestatibus, & atiis in officiis publicis in eodem imperio consthutis quatenus ex tune ipsb- rum statuta & ordinationes ficut in praeiuditium ecclesiasticae libertatis edita fuerant, omnino reuoearent & de luce tollerent quodque secundum ea non iudicarent amplius, nec fententias dictarent aut de eisdem in iuditio uel extra iuditium quomo- dolibet pro se & contra eamdem ecclesiasticam libertatem po- tirentur, Pronunciauit insuper & eadem decreuit audtoritate quod quicumque Iaicus cuiuscumque status aut conditionis exi- steret,ausu sacrilego & propriae temeritatis audatia, sacerdo- tern uel clericum secularem feu religiosum diffidaret, proscri bed, captiuaret, ipoliaret, occideret, nautilaret aut in car- cert

DlPLOMATARIUM MlSCELLUM, «4I

cere detineret uel huiufmodi malesicia perpetrantes scienter re- ceptaret uel eis fauorem praestaret, praeter poenas a sacris canonibus & tegalibus lanctionibus in tales inflictas eo ipso redderetur infamis & omni honore priuatus nee ad placita uel consllia nobilium admitteretur quouis modo. Hortans insuper in Domino & requirens ecclesiasticos Praelatos in illis partibui in quibus committerentur talia constitutes, ut legem Imperia- lem huiufmodi per eorum ecclefias & synodos publicarent, n« transgressores huiufmodi per fimulatam ignorantiam luam ua- lerent in hac parte malitiam excufare, prout in constitutions bus & lanctionibus conciliorum, & Honorii praedictorum, ut Imperialibus praefatis plenius continetur. Cum autem sicut lamentabili querela dilectorum Eeclesiae filiorum Abbatum & Conuentuum fancti Emmerani & fancti Jacobi scottorum di- lectarumque Eccleliae filiarum Abbatilsarum superioris inferio- ris & fancti pauli monasteriorum ordinis fancti Benedicti Ra- tifbonensis ac in pruleto priuelinga, Altea fuperiori, Biburgj, Monichmunster & Weltemburg ac aliorum omnium dicti ordi nis Praelatorum & perfonarum, Monasteriorum utriufque sex-, us eiusdem Ratifponenfis Diocesis. Nuper accepimus, quomo- do non nulli Principes, Duces , Marchiones, Landgrauii, Co- mites, Barones , nobiles, armigeri & plebeii, Communitates & alii feculares Praet'ecti, Castellaui Potestates que eorundena conltitutionum & lanctionum canomcarum legalium forfan ig- nari contra ipfas ab Abbatibus, Abbatillis, Conuentibus, Prae- latis personisque omnium Monasteriorum praetactorum com- muniter, uel diuisim forfam tallias & gabellas & alias exactio- nes illicitas lactenus extorferi;;t & ad hueextorquere nituntur, ac etiam bona Abbatum, Abbatilsarum, Conuentuum, Prae-

Hk >

£4* MONUMENTA OB E R A LT A CENSI A.

latorum personarumque Monasteriorum omnium praetactorum communiter uel diuisim inuaserint, arrestauerint, occupauerint, detinuerint, & suis usibus applicauerint, nec non occupnre, inuadere, arrestare, detinere ac eisdem suis usibus applicare similiter de facto praesiimant in animarum suarum periculum, nec non Abbatum, Abbatissarum , Conuentuum, Praelatorum personarumque Monasteriorum omnium praediftorum huiusino- di non modicum praeiuditium atque damnum. Nos in prae- mislis Abbatibus, Abbatiisis, Conuentibus, Praelatis personis- que monasteriorum omnium praedictorum de oportuno reme- dio prouidere uolentes, discretioni uestrae tenore praesentium, in uirtute sanctae obedientiae praecipiendo mandamus, qua- tenus uos uel duo aut unus uestrum per uos uel alium feu alios Abbatibus, Abbatissis, Conuentibus, Praelatis perfonisquemo nasteriorum omnium praedictorum contra quoscumque trans- gressores & uiolatores constitutionum & sanctionum eorundern •uiuscumque status & excellentiae fuerint efficacis defensionis •uxilio allistentes non permittatis eos contra canonieas & le- gales sanctiones & constitutiones huiusinodi indebite molestari nec non easdem constitutiones & sanctiones ubi 5? quando ex- pedire uideritis solenniter publicantes faciatis transgressores 8c uiolatores huiusinodi si & prout iustum fuerit, ac ubi & quo- ties expedient tamdiu excommunicatos anathematizatos pub- lice nuntiari, donee ab earundem talliarum, impositionum col- Iectarum, & quarumlibet extorfionum nec non btmorum Ab batum, Abbatissarum, Conuentuum, Praelatorum personarum que monasteriorum omnium praemissorum inuasione, arrestatio- ne, occupatione detentione & applicatione omnino defistant, »ec non etiam ellicaciteu restituat eisdem Abbatibus , Abba-

tillis.

Dl>LOMATAHlUM MlsfcEtLtJM.

tiffis, Conuentibus, Praelatis personisque monasteriorum omv nium praedictorum occafione praemifTorum per eos communi* ter uel diuisim laesis feu grauatis tallias gabellas & exactiones ipsas ac etiam bona Abbatum , Abbatissarum, Conuentuum „ Praelatorum personarumque monasteriorum omnium praemiflb- rum arrestata occupata, detenta & applicata communiter uel diuisim ipsis aut quae per fe uel per alios illo praetextu quomo- dolibet receperint, imouerint,temere &iUicite usurpauerint a se libere omnino relaxent ac in manibus uestris iurauerint quod de ce- tero talianon comittant & eacommittentibus non praestent auxi- lium consilium vel fauorem contradictores per cenfuram ecclesia- sticam &aliaiuris opportuna remedia compescendolnuocato eti am ad hoc siopus fuerit auxilio brachii fecularis. Ceterum si forsan huiusmodi transgressorum aut uiolatornm uel a fieri mandantium ipsisque consentientium feu dantium in illis per fe uel alios di- recte uel indirecte pubsice uel occulte auxilium, consilium uel fauorem praefentia pro monitionibus & requisitionibus per uos de ipsis fiendis tute secure uel commode habere nequiret, no* uobis monitiones & requisitiones huiusmodi ac citationes quasv libet per edicta publica in locis afligenda publicis de quibus fit uerisimilis coniectura, quod ad notitiam dictorum citatorum & monitorum huiusmodi peruenire ualeaut faciendi plenam It liberam concedimus tenore praefentium facultatem. Volert- tes quod monitiones, requisitiones & citationes huiusmodi per- inde ipsus citatos requilitos & monitos, ut praemittitur, arc- tent ac si eis factae & insinuate praesentialiter & personaliter exstitissent. Non obstantibus p. m. Bonifacii P. P. VIII. quibus eauetur ne aliquis extra luam ciuitatem uel diocesin eorundem

ibus & in illis ultra unam dictam a fine H h % f»a«

344 MoNUMENTA O B E R A L T A C E N SI A.

suae Diocesis ad iudicium euocetur feu ne iudices extra ciui- tatem & Diocefim in quibus deputati fuerint contra quofcum- que procedere aut alii uel aliis uices fuas committere, feu ali- quos ultra unam didtam a fine fuae Diocefis eorundem trahere praefumant, dummodo ultra duas dietas aliquis autoritate prae- sentium non trahatur ac de personis ultra certum numerum ad iudiciuiu non uocandis quam aliis constitutions us apostoucis •ontrariis quibulcumque. Aut si alicui comnuiniter uel diui- fim a sede apostolica indultum existat quod interdici, suspendi uel excommunicari uel extra uel ultra certa loca ad iudiciura euncari non pollint per literas apostolicas non facientes plenara & expressam ac de uerbo ad uerbum de indulto huiufmodi mentionem. Dat. Basileae. IlII. Cal. Octobris sub anno a na- tiuitate Domini millelimo quadringentelimo tricesimo tertio. A Bicius. Cor.

Jo. Freudenberger.

K. CV, Albertus TTT. Dux "Rauariae eximit Monasterium a seruitute Hospitalkatis. 1444.

Von Gottes Genaden Wir ÆVRECHTPsclzgraue beyBein, Hertzog in Bairn, und gram zu Voburg &c. Ceken- «en offenlich mit den Brief, das Wir angefehen haben den grossen fchaden, und gepresten , den die andachtigen, und gaystlichen Unfer Lieb diemiitig £sohanns Abbt und der Con- uent Vnfers Gotzhaus zu Obemaltach von gastung wegen bis- - her gehebt haben , und haben fy durch befunder gnad gefreyt, und 'freyen mit craft des Briefs von alien geflen, und gastung. also das Wir nicht weHen, das fynu hinfiir mer mit dhainer- lu gastung befchward, und Uberladeu seien, und auch Dhai-

serlai

DlPLOMATARIUM MI3GELLUM. 24J

merlai gest weder vnser Ambtlawt, rioch anders yemants in Vnnsern Lannden, oder auswendig, noch dhainerlai gastung mit yemant huben, Vnd auch sunder zu Umiser Lieben frawn zu £ogn, vnd zu den Zeiten, so der umbgangk daselbst ist, auch zu der Kir.hweich, und zu alien Hochzeitlichen tagn, end allzeir til er Jar. Herauf, so wollen, and gepieten wir lUen den VniVrn Ambtlawten, vndertanen, und getrewen, und allermaiiigldiched ernstlich, und vestigklich , das fy nu fiiro dhaineiLi gastung, noch nachtfelde mer daselben nicht suchen noch uemen, oder ^etlattet zu tun. Das ist Unnsef ernstlich geschaffi, und maynung auch bei Unnsern Hulden, Dann als von allter herkomen wenn gewondlich Recht z« Æogitist, das Vnser RL-hter, auch der gerichtschreiber und ain gelenter Vorlprech die drey nachtleld in dem Gotzhaua miign, und sullen nemen, ob sy wellen, uud dahin komen, dabei lalsen Wir es noch beleiben alles trewlich, und vnge- uarlich. Des zu Vrkund haben wir Vnnser Insigel an dem Brief hayffen hengn, der geben ist zu Munchen an sand Jero- nimus des Heiligen Lerars tag, des Jars, als man nach Christi Vnnsers Lieben Herrn gepurt zelet vierzehenhundert, und ^aroach in dem vier und viertzigsten Jaren.

Dominus Dux per fe ipsum, & in Coniilio luo Johannes Rosier Cantzellarius.