Honorius episcopus servus servorum dei venerabilibus fratribus archi- episcopis et episcopis et dilectis filiis abbatibus, prioribus, archidiaconis, decanis et aliis ecclesiarum praelatis, ad quos littere iste pervenerint, salu- tem et apostolicam benedictionem. Cum dilectis filiis, fratribus hospitalis sancte Marie Theotonicorum Ierosolimitani, duxerimus indulgendum, ut semel in anno recipiantur in ecclesiis ad elemosinas colligendas, quidam vestrum avaricie ardore succensi confratrias suas confratriis illorum eadem die in ipso- rum adventu preponunt, et sic fratres ipsi confusi aut nihil exinde aut mo- dicum consequuntur. Quia igitur hoc indecens est et in contemptum dei et ecclesie Romane redundat, universitati vestre per apostolica scripta preci- piendo mandamus, quatinus, cum fratres ipsi ad loca vestra pro eleemosinis accesserint colligendis, benigne recipientes eosdem et honeste tractantes ipsos in ecclesiis vestris ammonere populum et elemosinas libere querere permittatis, confratrias vestras, quas facere potestis cottidie, ipsorum confratriis, que semel in anno fiunt, nullatenus preponentes, ne occasione illarum elemosine Christi pauperum depereant et impediantur opera pietatis. Statuimus etiam, ut nemo excommunicet fratres ipsos vel eorum oratoria interdicat sine mandato sedis apostolice speciali, presentium vobis auctoritate mandantes, ut ipsos excom- municare aut eorum ecclesias interdicere nullatenus presumatis; de parrochianis

autem vestris, qui domos illorum invadunt per violentiam vel infringunt aut indebitis molestiis opprimunt fratres ipsos et tam deposita quam res diripiunt eorundem, cum exinde querimoniam deposuerint coram vobis, tam districtam eis faciatis iustitiam et ita iura eorum defendere et manutenere curetis, quod ipsi ad nos pro defectu iustitie sepe recurrere non cogantur, sed nos sollicitudinem et obedientiam vestram debeamus merito commendare, vosque beneficiorum, que in sancta domo eorum fiunt, participes existatis. Preterea liberas et ab- solutas personas, que se domui eorum in sanitate vel infirmitate reddiderunt, lib.ere ac sine molestia recipi permittatis ab eis, nec ipsos super hoc tem- ptetis aliquatenus impedire. Illud autem non mediocriter movet nos nec mo- dicum ecclesiastice derogat honestati, quod quidam vestrum contra institutionem sanctorum patrum in Turonensi concilio editam fratrum ipsorum corpora, cum decedunt, nolunt sine pretio sepelire; unde, quia tam prava exactio et ini- qua non est aliquatenus tolleranda, in obedientie vobis virtute precipimus, ut nullo modo a fratribus ipsis vel aliis pro sepultura quidquam exigere.vel ac- cipere, nisi quod spontanea decedentium liberalitas vel parentum devotio vobis contulerit, attemptetis, sed absque ullo pretio sepeliatis corpora mor- tuorum, et, si quis hoc ulterius attemptaverit, taliter animadvertatis in eum, quod amplius similia non presumat. Ad hec presentium vobis auctoritate pre- cipimus, ne ab eis contra ea, que fratribus ipsis indulsimus, de nutrimentis animalium suorum, sive de ipsis animalibus decimas exigere presumatis. Cum autem oratoria vel cimiteria secundum quod eis concessimus duxerint con- struenda, vos, fratres archiepiscopi et episcopi, eis pro se ac familia sua tan- tum oratoria dedicare ac cimiteria benedicere procuretis nec aliquis vestrum contra concessionem nostram id impedire audeat aliquatenus vel turbare. De cetero fratres hospitalis s. Marie Theotonicorum in vestris episcopatibus consti- tutos, qui crucem et suum habitum deponentes per illecebras seculi et vitiorum abrupta vagantur, et illos etiam, qui prioribus suis contumaces et rebelles existunt, et balivas detinent contra voluntates ipsorum, moneatis instanter et pro vestri officii debito compellatis, ut habitum depositum resumentes in obe- dientia prelatorum suorum devote ac humiliter perseverent et balivas sive alia officia per violentiam detinere nullo modo presumant. Quicumque autem mandatorum nostrorum extiterint contemptores, excommunicationis eos sententia percellatis, quam faciatis usque ad satisfactionem condignam inviolabiliter ob- servari. Preterea, quicumque de facultatibus sibi collatis a deo fratribus sub- venerit sepe dictis et in eorum sancta fraternitate statuerit se collegam eisque beneficia persolverit annuatim, ei de beatorum apostolorum Petri et Pauli aucto- ritate confisi septimam partem iniuncte penitentie relaxamus. Apostolica quo- que auctoritate ob reverentiam ipsius venerabilis domus statuimus, ut iis, qui eorum fraternitatem assumpserint, si forsan ecclesie, ad quas pertinent, a di- vinis fuerint officiis interdicte ipsosque mori contigerit, sepultura ecclesiastica non negetur, nisi excommunicati vel nominatim fuerint interdicti. Volumus autem, ut liceat eis confratres suos, quos ecclesiarum prelati apud ecclesias

suas malitiose non permiserint sepeliri, nisi excommunicati vel nominatim fue- rint interdicti aut etiam publici usurarii, tumulandos deferre ad ecclesias suas et oblaciones tam pro eis quam pro aliis, qui in eorum cimiteriis requiescunt, exhibitis siue alieni iuris preiudicio retinere; hoc etiam addito, ut receptores fraternitatis eiusdem seu etiam collectarum salvo iure dominorum suorum sub beati Petri et nostra protectione consistant. Adicimus insuper, ut, si qui eorundem fratrum, qui ad easdem fraternitates missi fuerint vel collectas, in quamlibet civitatem, castellum vel vicum advenerint, si forte locus ipse a divinis fuerit officiis interdictus, in eorum iocundo adventu semel aperiantur ecclesie annuatim et excommunicatis eiectis divina ibidem officia celebrentur, salva in omnibus supradictis declaratione concilii generalis. Ad maiorem quoque vestre mercedis cumulum nichilominus vobis mandando precipimus, quatinus hanc nostram constitutionem per parrochias vestras nuntiari propriis litteris faciatis. Mandamus etiam, ut, si qui de clericis ecclesiarum vestrarum prefati hospitalis Theotonicorum fratribus cum licentia prelati sui sponte ac gratis per annum vel biennium decreverint deservire, nequaquam impediantur, et interim sua beneficia et 'ecclesiasticos redditus non amittant. Datum Laterani xvii kal. februarii pontificatus nostri anno v.

Sine dato: I, 80; II, 94 n. 18. A. 20 n. 18 Latine et Germanice cum nota: In Leodio; Innocencius in Mergintheym; Allexander in Colonia simile vel in Martpurg vel in Praga etc. — Cum dato: Laterani xvii kal. febr. p. n. a. 5. IV, 179v.; Ioh. 28. Edd. Caorsinus p. B. 8. Sen- ner p. D. 5v. Duellius Hist. ord. Theuton. app. 4 n. II; cf. II, 12 not. de or. Vindobon. — B. 132 memoratur inter Marburgensia. — Cum dato: Laterani idus ianuarii p. n. a. 7. A. 16 p. 30 sq. ex transsumto Venetiis asservato, quod (sine dato) frater Bartholomacus ministcr fra- trum miuorum in Austria et frater Henricus subprior fratrum praedicatorum in Wienna exemplifi- caverunt. — Or., quod iam dudum in Vindobonensi domo Theutonica fuit, etiam hodic ibi exstat cum bulla in filis sericeis rubris et lutcis pendente. — Cum dato: Latcrani 6 nonas iulii p. a. 10. Transsumtum quondam Mergenthemense A. abbatis et M. decani s. Mariae in Lucenburch d. d. 1247 feria VI in hcbdomada pasche (april. 5) Lucenborch in eodem archivo.