1298, 8. März.

In nomine domini Amen. Anno nativitatis eiusdem millesimo du centesimo nonagesimo septimo, indictione x., mense martii die ш., in presentia viri discreti magistri Henrici de Heynsberg officialis ve- nerabilis viri domini prepositi maioris et archidiaconi Coloniensis, Gerardi dicti Swarze, Hermanni dicti Rode, Gerardi dicti de Geverosse, Arnoldi cauierarii, Rutgeri de Dollendorp, Richardi dicti Greve, Amilii, Godescalci de Neyle, Officiatorum, et Frankonis de Cornn, Henrici, Hildegeri, militum, Hermanni Sconeweder, Tilmanni Rode- stok, Frankonis filii Cûnonis dicti de Cornu, Johannis de Leopardo, Henrici de Kûsino, Hermanni de Lintlore, Hertwici de Boytin, Jo hannis dicti Treich, Rigwini dicti Monachus, Johannis de Lambardo et aliorum quam plurimum parrochianorum ecclesie saneti Laurentii Coloniensis, meique Gisilberti derlei Coloniensis dicti de Gradibus infrascripti notarii publici ac aliorum testium infrascriptorum ad hoc vocatorum et rogatorum, Rutgerus clericus Coloniensis dictus de Muro- urbis procurator officiatorum, maiorum et universitats parrochie eccle sie saneti Laurentii Coloniensis cum procuratorio sigillato sigillo eorundem, prout ipsi ibidem presentes ad requisitionem et interroga- tionem mei Gisilberti notarii publici recognoverunt et confessi fuerunt eorum fore sigillum lecto suo procuratorio, cuius tenor talis est —: Uni- verssis, ad quos presentes littere pervenerint, officiati, maiores et uni- versitas parrochianorum ecclesie saneti Laurentii in Colonia reverentiam et honorem. Cum, sicut de novo ad nostram pervenit notitiam, venera-

438

1298 bilis vir dominus Henricus de Virnenburg maior prepositus et archidia- conus Coloniensis, licct simus veri patroni dicte ecclesie sancti Laurentii ct ad nos spectet ea vacante ius presentandi ad eandem, quique sumus et nostri prcdecessores officiati, maiores et universitas parrochianorum1) eiusdem ccclesie a tempore, cuius non est memoria, tanquam veri ipsius ecclesic patroni fuerint in possessione iuris vel quasi ad ean- (lem ecclesiam, quando vacavit, domino maiori preposito et archi- diacono Coloniensi presentandi ad ipsam ccclesiam vacantem, ut asserit, per liberam resignationem domini llenrici de Dusburg sui concano- nici, quondam ipsius ecclesic nostrc rcctoris, qui ct eius predecessores ipsius ecclesie rectores ad ipsam ecclesiam ex presentatione officia- torum, maiorum et universitatis predictorum pro tempore existentium admissi per predecessores ciusdem domini prepositi et archidiaconi Colonicusis cadeiu ecclesia extiterint investiti, nobis resignationem eandem prorsus ignorantibus, Theoderico sacerdoti eiusdem quondam rectoris nostri capellauo inhabili prorsus et indigno ad curam ani- marum siuc dispensatione apostolice sedis optinendam, utpotc de dampnato coitu genito et sine dispeusatione furtive ad sacros ordines proiuoto, aliis etiam impedimentis legitimis sibi obstantibus, non ex- pectata presentatione per nos ad eandem ecclesiam facienda infra tempus iuris nobis ad hoc conpetens, de facto, cum de iure non po- tuerit, prepropere, clam et absque proclamatione dicitur contulisse ipsumque eadem investivisse ac misisse in ipsius possessionem cor- poralem in contradictores et rebelles excommunicationis sententiam proferendo in nostrum ct successorum nostrorum officiatorum, ma- iorum ct parrochianoruut dicte ccclesie preiudicium ct gravamen et iuris nostri predicti non modicam lesionem, unde nos sentientes per pre- missa et eorum quodlibet indebite pregravari et gravatos esse, Rut- gerum dictum de Muro-urbis clericum Coloniensem, presentium exbi- bitorem, nostrum verum et legitimum constituimus procuratorem, dantes sibi potestatem ct speciale mandatum petendi ab eodem domiuo pre- posito ac officiali suo copiam premissorum et ea, sicut de facto pro- cesserunt, de facto revocari, cum parati simus, prout ad nos spectat infra tempus iuris personam ydoneam ipsi domino preposito vel eius vices gerenti tanquam loci archidiacono presentare, appellandi sive provocandi, si necesse fuerit, ad reverendum patrem dominum Colo- niensem archiepiscopum sive eius officialem seu sedem apostolicam, appellationes seu provocationes prosequendi, agendi, defendendi, ex-

') Die Handschrift hat: parrochiani.

439

eipiendi, replicandi, crimina et defectus opponendi, prestandi in ani- 1298 mas nostras de veritate dicenda et alterius cuiuslibet generis iura- mentum, in hiis et aliis negotium contingentibus necessarium ponendi, positionibus respondendi, testes et instrumenta producendi, productos et producta impugnandi et quemlibet actum iudicialem exercendi, appellandi a quolibet gravamine, interlocutoria et sententia iniqua, ac faciendi omnia et singula, que verus et legitimus facere debet procurator et in quibus exigitur mandatum speciale, constituendi etiam pro nobis alium vel alios procuratorem vel procuratores, qui similem habeat seu habeant in premissis potestatem, et revocandi illos vel illum et onus procurationis in se resumendi, quotienscunque et quandoennque sibi visum fuerit expedire, ratum babituri et gratum quiequid idem procurator noster constitutus seu constituti ab eodem pro nobis in premissis et premissa contingentibus duxerit seu duxerint faciendum. Et ad relevandum dictum procuratorem nostrum consti tutum vel constitutos ab eodem a satisdatione obligamus nos sub ypoteca rerum nostrarum pro clansulis iudicatum solvi. In cuius rei testimonium sigillum nostrum commune presentibus est appensum. Datum anno domini millesimo ducentesimo nonagesimo septimo, nonas martii. — quandam cedulam sive cartam legit, proposuit, petivit reveren- dum patrem dominum Coloniensem archiepiscopum seu officialem suum sive sedem apostolicam provocavit sive appellavit, apostolos petivit, protestatus fuit et iuramentum ad sancta dei ewangelia libro corpo- raliter tacto prestitit sub hac forma verborum: Coram vobis honorabili viro domino maiore preposito et archidiacono Coloniensi et aliis pre sentibus ego Rutgerus clericus Coloniensis dictus de Muro-urbis pro curator honorabilium virorum officiatorum, maiorum et universitatis parrochianorum ecclesie sancti Laurentii Coloniensis nomine procura- torio dominorum meorum predictorum dico et propono, quod licet dicti officiati, maiores et universitas sint veri patroni dicte ecclesie et ad ipsos spectet ius presentandi ad eaudem ecclesiam, quique sint et eorum predecessores officiati, maiores et parrochiani eiusdem ecclesie a tempore, cuius non est memoria, fuerint tanquam veri ipsius ecclesie patroni in possessione iuris vel quasi ad eandem ecclesiam, quando vacavit, domino maiori preposito et archidiacono Coloniensi pro tempore existenti presentandi, vos tamen eandem ecclesiam va- cantem ut dicitis per liberam resignationem domini Henrici de Dils burg vestri concanonici, quondam ipsius ecclesie rectoris, qui et eius predecessores ipsius ecclesie rectores ad ipsam ecclesiam ex presen- tatione officiatorum, maiorum et universitatis parrochianorum dicte ecclesie tune existentium admissi per predecessores vestros loci pro

440

1298 tempore archidiaconos eadem ccclesia extiterint investiti, dictis do- minis meis resignationem eandem prorsus ignorantibus, Theoderico saccrdoti ciusdem domini Henrici capellauo, inhabili prorsus et in- digno ad curam animarum sine dispensatione sedis apostolice opti nendam, utpote a saccrdote in sacerdotio sive aliis sacris ordiuibus constituto genito ct sine dispensatione furtive ad sacros ordines pro moto, aliis ctiam impedimentis legitimis obstantibus, eidem non ei- pectata presentatione patronorum corundem ad ipsam ecclesiam infra tempus iuris eis ad presentandum conpetens de facto, cum de iure non potueritis, preproperc, clam et absque proclamatione circa hoc debita dicimini contulisse ipsumque cadem investivisse ac misisse in ipsius ecclesie possessionem corporalem, in contradictores et rebelles excomminieationis sententiam preferendo in dominorum meorum pre- dictorum et successorum ipsorum officiatorum, maiorum et parrochia- norum dicte ecelesie preiudicium et gravamen et iuris eorum predicti non modicam lesionem. Cum igitur id de novo ad dominorum meo- rum predictorum et meam procuratoris ipsorum pervenit notitiam, ego procurator predictus propter hoc ad vestram domini prepositi et archidiaconi Coloniensis et aliorum astantium accedens presentiam nomine procuratorio dominorum meorum predictorum peto humiliter et requiro, quatinus processus vestri talis qualis super dictis collatione, investitura et missione ut dicitur habiti michi nomine procuratorio dominorum meorum predictorum copiam faciatis, et cum predicta super iure, quod domini mei predicti habent ad ipsam ecclesiam presen- tandi, sint publica, notoria et manifesta per facti antiqui notitiam et sit de hiis in Colonia apud modernos publica vox et fama iuter bonos et graves, que vox et fama ad eos, qui nunc sunt, a prede- cessoribus eorum antiquioribus pervenerunt, predictas collationem, investituram et missionem, sicut de facto et inprovide processerunt, in continenti de facto revocetis. Parati sunt enim dicti domini mei, prout ad eos spectat, infra tempus iuris personam ydoneam vobis tanquam loci archidiacono ad dictam ecclesiam presentare. Alioquin ego sentiens ipsos dominos meos per huiusmodi collationem, investi turam et missionem et earum quamlibet et quia copiam petitorum michi et dominis meis non facitis, indebite pregravari et gravatos esse ab eisdem collatione, investitura et missione, et quia premissa non revocatis nec revocare curatis, humiliter super hoc requisitus reverendum patrem dominum Coloniensem archiepiscopum sive eius officialem seu sedem apostolicam in hiis scriptis nomine procuratorio dominorum predictorum provoco et appello et apostolos instantes peto, appellans ex hoc ut supra, quia michi apostolos dare denegatis seu

441

non datis, ponens dictos dominos meos et ius corum in hac parte et 129R me sub protectione dicti domini archiepiscopi sive sedis einsdem et protestans, quod ipsis dominis meis salvum sit dictam nppellationem sive provocationem prosequi coram ipso domino archiepiscopo sen eius ofticiali sive apud sedem apostolicam, prout eis videbitur ex- pedire. Et iuro ad hec sancta dei ewangelia libro corporaliter per me tacto, quod omnia et singula premissa credo vera esse et pro- bari posse, quantum ipsis dominis meis probanda incumbunt. Hec antem feci et facio coram vobis officiali dicti domini prepositi et archidiaconi et aliis presentibus, ipso domino preposito absente, pro- testans, quod premissa innovabo coram ipso, quam primum eius co- piam habere potero, invocans testimonium astantium super eo et pre- cipue magistri Gisilberti publici imperiali auctoritate notarii ad hoc specialiter vocati et rogati, ut premissa in publicam formam redigat et suum signum consuetum apponat, et magistri Henrici de Ysenburg publici imperiali auctoritate notarii presentis, ut etiam subscribat et signum suum consuetum apponat. Actum et appellatum in ambitu ecclesie Coloniensis presentibus magistro Henrico de Warendorp ca- nonico ecclesie Coloniensis, Wilhelmo dicto de Freggene vicario eius- dem ecclesie, magistro Vogelone advocato curie Coloniensis, Henrico de Ysenburg publico notario et Tilmanno dicto Gutman notario curie Coloniensis predicte et aliis quam pluribus testibus ad hec specialiter vocatis et rogatis. Ipse etiam Rutgerus procurator predictus procu- ratorio nomine dominorum suorum undecima die mensis martii pre- dicti immediate post diem octavam predictam bora post conpletorium ante noctis tamen tenebras, in presentia honorabilis viri domini pre- positi maioris et archidiaconi Coloniensis, Gerardi dicti Svvarze, Her manni dicti Rode, Gerardi dicti de Geverosse, Arnoldi camerarii, Rnt- geri de Dollendorp, Richardi dicti Greve, Amilii Godescalci de Neyle, officiatorum, Frankonis de Cornu et Henrici Hildegeri, militum, preno minatorum ac aliorum plurimorum parrochianorum ecclesie sancti Laurentii Coloniensis meique Gisilberti clerici Coloniensis notarii pre- dicti et aliorum testium infrascriptorum ad hoc vocatorum et roga- torum prelibatum suum procuratorium et predictam cedulam sive cartam legit, proposuit, petivit reverendum patrem dominum Colonien- sem archiepiscopum seu eius officialem seu sedem apostolicam appel- lavit seu provocavit, apostolos petivit, protestatus fuit et iuramentum ad sancta dei ewangelia libro corporaliter tacto prestitit in omni forma qua supra. Quibus actis respondit ipse dominus prepositus, quod vellet dicto procuratori et dominis suis faccre copiam provisionis et processus sui et quod non crederet se gravasse dictos parrochianos

442

f298 per processum suum, sed se usum fuisse iure suo et paratum revo- care gravamen, si quod fecissct dummodo doceretur de gravamine coram eo scu suo officiali.

Actum et appellatum in domo dicti domini prepositi presentibas Wirico dicto de Numagen canonico ccclesie Coloniensis, Wernero clerico fratrc ipsius domini prepositi, magistro Vogelone, Henrico dicto de Ysenburg notario publico, qui preseutibus se subscripsit et Til- mauno dicto Gutman predictis et aliis quampluribus testibus ad hec vocatis et rogatis.

Et ego Gisclbertus clericus antedictus imperiali auctoritate pub- licus notarius premissis omnibus ct singulis interfui vocatus et rogatns presens publicum instrumentum inde confeci seu scripsi et in hanc publicam formam redegi meoque signo consueto signavi quod est tale1). Scripta est supra indictio et annus domini ex consuctudine patrie, quia annus domini non incipit currerc in nativitate do- mini, sed in vigilia pasche, ccreo cousecrato.

Et ego Iienricus dictus de Ysenburg clericus eadem auctoritate publicus notarius, quia premissis omnibus et singulis interfui vocatus et rogatus, ideo me in testem subscripsi meumque sigillum apposui2).