Hec sunt bona dominorum ecclesie sanctorum Apo- stolorum Coloniensis in Norvenicb:

') Also ist er in dem voraufgehenden Notum genannt.

') Weil ein Theil dieses Verzeichnisses nach ciner in demselben enthaltenen ausdrttcklichen Angabe im Jahre 1293 geschrieben ist und das ganzc Ver-

355

Primo solvit dominus Arnoldus miles filins domini dicti Schende- hof de boms in Hecherheym, videlicet de duobus mansis quadra- ginta et sex maldra Coloniensis mensure tam tritici quam siliginis, medietatem unius et medietatem alterius, et eadem bona sunt feodum prepositi ecclesie nostre. Item Cristianus de Hechershem scabinus tres solidos et unum denaiium de viginti duobus iurnalibus terre arabilis et solvit curmedam viventem. Item molendinnm1) in Hechers- heym tredecim maldra cum dimidio tritici; item decem et octo sumb- rinos avene mensure que dicitur paitmoysse et sex denarios, ad quod molendinum pertinent tres iurnales terre arabilis et quinque iurnales nemoris, quod nunc possidet Gysilbertus hereditarie. Item iurnalis pratorum vel paulo minus. Item dominus de Blidisstein filius quon- dam Adolfi de Blidisstein militis solvit sex maldra siliginis mensure paitmoysse et dimidiam marcam de quibusdam agris in Hechers- heym, videlicit triginta iurnalibus terre arabilis vel paulo plus, et quotienscumque dicta bona vacare contigerit per mortem possessoris, solvent ad ius, quod dicitur gevverf, dimidiam marcam. In Hoin- kyrgin Johannes Birnstoc solvit quatuor maldra, videlicet duo maldra tritici et duo maldra siliginis, de quatuor iurnalibus in campis Hoyn- kyrgin. Item Sophia braxatrix tres sumbrinos siliginis de iurnali et dimidio terre arabilis. Item monachi de Steinvelst de quindecim iurnalibus nemoris sitis inter Wissersim et Vint duo maldra tritici et unum sumbrinum siliginis hufmoysse. Item molendinum in Hoynke- regin solvit dimidium maldrum tritici paytmoysse de quinque iurna- libus nemoris siti, ut est predictum. Item Bergman maldrum tritici et maldrum siliginis mensure paytmoysse de duobus iurnalibus terre arabilis. Norvenich: molendinum ibidem quindecim maldra triticr et tria maldra siliginis paytmoysse et sex denarios, et ad dictum mo- lendinum pertinent sex iurnales terre arabilis et quinque nemoris predicti. Item Peregrinus scabinus de bonis, in quibus moratur et de uno leyn duos denarios et septem solidos; item de dimidio leyn tres solidos et unum denarium et tria maldra cum dimidio ordei et duas curmedas viventes; item septem pullos; item ipse Peregrinus scabinus unum maldrum tritici et unum maldrum siliginis eiusdem mensure de duobus iurnalibus terre arabilis; item septem pullos. Item Berta re-

zeichniss von einer und dersclben Hand herrtihrt, nehme ich keinen Anstand, diese Zusammenstellung in das Jahr 1293 zu datiren. In Schreinsurkunden erscheint der Scholasticus mag. Lutginns, der einen Theil dieses Verzeich- nisses zusammengestelh, noch im Jahre 1208. (Schreinsbuch von St. Martin term. Lewenstein.) ') Die Handschrift hat: molandinum.

23*

350

J-"'i'') lieta quondam Hurteil militis decem pumbrinos tritici et totidem si liginis de quinque inrnalibus. item sex solidos et quinque denarios et quatuor pnllos de triginta duobus iurnalibus, de quibus solvit enr- medam viventem. Item Seburgis quinque sumbrinos tam tritici quam siliginis, medietateni unins et medietatem alterius, de uno iurnali et quartali. Item Henricus dictus Schagt tria maldra cum sumbrino, medietatem siliginis et medietatem tritici, de tribus iurnalibus et nno quartali. Item Irmedudis relicta campanarii quinque sumbrinos, me- dietatem siliginis et medietatem tritici'), de uno inrnali et quartali. Item Gerardus Pewin duo maldra, unum tritici et unum siliginis mensure paitmoysse et unum sumbrinum tritici parve mensure de tribus iurnalibus terre arabilis et tribus iurnalibus nemoris; item unnm pullum; item Petrus Poytfin septem maldra, medietatem tritici et medietatem siliginis, et tres efumbrinos tritici parve mensure et unnni pullum de septem iurnalibus terre arabilis ct quinque iurnalibus ne- moris. Item Hildegerus scx maldra, medietatem tritici et medietatem siliginis, de sex iurnalibus terre arabilis; item unum maldrnm tritici de quinque iurnalibus nemoris ct unum pullum. Item Bruge unnm maldrum, medietatem tritici et medictatem siliginis, de iurnali terre arabilis. Item Gertrudis relicta Climbart unum maldrum siliginis de iurnali terre arabilis; item duodecim denarios et sex pullos de area, in qua moratur ct quotienscumque vacare contigerit, solvit ius, quod dicitur gewerf, videlicet quantum area solvit. Item Aleydis relicta Henrici Sen unum maldrum tritici ct unum maldrum siliginis de duobns iurnalibus terre arabilis. Item Aleydis relicta dicti Buldennere quin- que maldra sumbrino minns, medietatem tritici et medietatem siliginis, de quinquc iurnalibus terre arabilis quartali minus. Item Sophia de Monticulo novem sumbrinos mensure cumulate, uno anno triticum alio siliginem de quinque iurnalibus et uno quartali terre arabilis. Item molendinaria dicti Szarpil dimidium maldrum tritici et duo maldra siliginis cum dimidio de tribus iurnalibus2) et uno quartali terre arabilis. Item Wilhelmus vasorum ligatorum unum maldrum, medietatem siligi- nis et medietatem tritici, de uno iurnali terre arabilis. Item Arnoldus dictus Bone quatuor maldra et unum sumbrinum, medietatem tritici et medietatem siliginis, de quatuor iurnalibus et quartali terre arabilis. Item Thola relicta quondam Middilmans duo maldra, unum mal- drum siliginis et unum tritici, de duobus iurnalibus terre arabilis. Norvenich: Relicta Godefridi de Modersheim quindecim solidos,

') Das Wort tritici fehlt in der Handschrift. 2) iurnalibus feblt in der Handschrift.

3b7

item tria maldra ordei paitmoysse et octo pullos et solvit duas cur- 12!'3 medas. Item Scharpil quinque solidos de manso in Dorvvilre, qui quondam fuit magistri Frederici de Beinsfelt; item tres solidos minus denario de bonis dicti Judeus, si decesserit, dabit censum, si receperit, dabit censum. Item Resere Hermannus tres solidos et sex denarios una cum sorore sua Jutta de viginti uno iurnalibus terre arabilis et tres pullos et unam curmedaiu. Item eadem soror Jutta specialiter solvit quicque denarios de tribus iurnalibus terre arabilis. Item Lo- dewicus de Pidechin de bonis suis in Norvenich una cum sorore sua tres solidos et unum denarium de dimidio leyn; item decem et octo denarios de bonis videlicet novem iurnalibus terre burz (?), item no- vem denarios de quatuor iurnalibus terre arabilis; item unum pullum nno anno, alio anno duos pullos et curmedam viventem, item sex sumbrinos ordei solvunt. Item Bruno scabinus viginti denarios de una cnrte et novem iurnalibus terre arabilis et unum pullum. Item Re- ther et Hermannus frater eius sex solidos et Thola eorum consanguinea dnos solidos de triginta iurnalibus, item quinque pullos et curmedam viventem, quam solvit Retherus, quia recepit bona pro se et coheri- dibus suis predictis; item sex sumbrinos ordei mensure Durensis de eisdem bonis. Item Aleydis filia Th. de Norvenich octo solidos et tria maldra ordei et quinque pullos de triginta iurnalibus terre ara- bilis et curmedam unam viventem. Item ipsa Aleydis tenetur sin- gulis annis dominis sanctorum apostolorum duas marcas, quas emerunt erga ipsam, quas recipient domini in eisdem bonis cum curte, quam inhabitat. Item Reynaldus scabinus, qui moratur Hoynkeregin tres solidos et sex denarios de viginti uno iurnalibus terre arabilis cum iure, quod dicitur upcomen et nederval et gewerf cum censu, quia sunt bona que dicuntur waringe. Item dominus Christianus dictus Wale rniles septem sumbrinos ordei parve mensure, pro eo habet ius secandi ligna cuiuscumque generis exceptis faginis et quercinis. Item dominns Hedenricus de Beythure miles septem sumbrinos mensure curie id est parve pro dicto iure. Item plebanus de Almensheim sep- tem sumbrinos ordei eiusdem mensure pro eodem iure. Item Gerardus Necgil quatuordecim sumbrinos ordei eiusdem mensure pro eodem iure. Item filius Brunonis morans Cairwilre septem sumbrinos ordei eius- dem mensure pro eodem iure. Item Amilius solvit tres sumbrinos et dimidium ordei et habet medietatem iuris predicti. Item Abelo tan- tundem ordei et habet medietatem iuris predicti. Norvenich: Seylmannus molendinarius duo maldra cum dimidio, medietatem sili- ginis ct medietatem tritici, et nnum pullum de duobus iurnalibus terre arabilis et quinque iurnalibus nemoris. Item Wilhelmus Mil-

358

1293 gelinc quinque maldra siliginis et quatuor maldra tritici de novem iurnalibus terre arabilis. Item Bruno scabinus tres sumbrinos tritici de quinque iurnalibus nemoris et pullum. Item Jacobus braxator qua- tuordecim maldra siliginis et quinque maldra tritici de decem et novem iurnalibus terre arabilis. Item Gobelinus eiusdem Jacobi filius octo maldra cum dimidio, medietatem tritici et medietatem si- liginis, de totidem iurnalibus terre arabilis. Item Johannes dictus Busch septem maldra cum dimidio, medietatem tritici et medietatem siliginis de totidem iurnalibus terre arabilis. Item dominus Arnoldns dictus Scharpil miles quinquc maldra tritici et undecim maldra cum dimidio siliginis de1) quartali minus quam decem et novem iurnalibus terre arabilis. Item rclicta Godefridi de Modersheym militis octo maldra tritici et quindecim maldra siliginis de viginti quinque iurnalibus et uno quartali terre arabilis. Sciendum, quod decima in Norvenich potcst estimari singulis annis pro viginti quatuor maldris, medietatem [sicj siliginis et medietatem tritici. Sciendum etiam, quod decima in Bo- linheim, quando agri seminati fuerint cum siligine et tritico, estimari poterit pro duodecim maldris tritici, quando autem cum avena, toti dem maldrorum avene.

Bolinheym: Reynardus de Bolinheym unum sumbrinum tritici et unum sumbrinum siliginis de tribus quartalibus terre arabilis. Itcm Hilia et Egidius tria maldra siliginis et duo maldra tritici de terra arabili, videlicet de sex iurnalibus terre arabilis vel paulo plus. Item Gerardus de Ubach tria maldra, medietatem siliginis et medietatem tritici, et duos sumbrinos parve mensure de terra arabili, videlicet <lc quinque iurnalibus terrc arabilis. Item Petrus de Blacheim filius dicte Fucen tria maldra, medietatem tritici ct medietatem siliginis, de quinque iurnalibus terre arabilis. Item Petrus molendinarius tria maldra, medietatem siliginis et medictatem tritici, de quinque iur- nalibus terre arabilis. Item Wiricus de Bolinheim dictus Niger tria maldra, medietatem tritici et medietatem siliginis, de tribus iurnali bus terre arabilis. Item dictus Kale tria maldra, medietatem siliginis et medietatem tritici, de tribus iurnalibus terre arabilis. Item Vunke duo maldra, unum maldrum tritici et unum siliginis, de duobus iurna libus terre arabilis. Item Hilla filia dicti Beyger et soror eius tria maldra cum dimidio de quatuor iurnalibus terre arabilis, medietatem tritici et medietatem siliginis. Item Aleydis uxor Th. de Bolinheini militis sex maldra, medietatem siliginis et medietatem tritici, et dnos sumbrinos parve mensure de octo iurnalibus terre arabilis. Item Berta

') de fehlt in der H&ndBchrift.

359

becgina duos sumbrinos parve mensure, medietatem tritici et medie- tatem siliginis, de inrnali. Item filie quondam Godefridi filii fratris Michaclis solvunt octo denarios de tribus iurnalibus terre arabilis.

Rode gin: Predicator tres sumbrinos tritici et unum pullum de sex iurnalibus nemoris. Item Szunegin maldrum tritici et unum pul lum de quinque iurnalibus nemoris. Item Rutgerus dimidium tritici et pullum de quinque iurnalibus nemoris. Item dictus Kop sumbri- num tritici et pullum de tribus iurnalibus nemoris. Item Gobelinus Cokart dimidium maldrum siliginis mensure Coloniensis de quinque iurnalibus nemoris; item septem solidos duobus terminis et ius up- comen inde nederval. Item Jordanus dictus Szimbil sumbrinum sili ginis mensure Coloniensis et pullum de tribus iurnalibus nemoris. Item dictus Gelenbergin sumbrinum tritici et pullum de tribus iur nalibus nemoris. Item Nycholaus textor sumbrinum tritici de tribus iurnalibus nemoris. Item becgine sorores1) dicti Citerulus maldrum tritici de decem iurnalibus nemoris. Item Cristianus pincerna, miles septem solidos duobus terminis cum iure upcomen inde nederval de manso, qui dicitur waringehoven.

Dor w il re: Johannes filius Cristiani carpentarii maldrum tritici et pullum de quinque iurnalibus nemoris. Item Conradus carpenta- rius tres sumbrinos tritici et pullum de quinque iurnalibus nemoris. Item relicta dicti Rachels maldrum tritici cum pullo de quinque iur nalibus nemoris. Item uxor Gysilberti tres sumbrinos tritici et pullum de sex iurnalibus nemoris. Item becgina vicina ipsius Gysclerssc tres sumbrinos tritici et unum pullum de quinque iurnalibus nemoris. Item Hefstrit Hermannus dimidium maldrum tritici et duos pullos de quinque iurnalibus nemoris. Item Leyfmodis relicta Lewicin maldrum tritici et pullum de quinque iurnalibus2) nemoris. Item Godela contra cymiterium maldrum tritici et duos pullos de decem iurnalibus ne moris. Item alia Godela mater dicti Resere tres sumbrinos tritici ct unum pullum de quatuor iurnalibus nemoris. Item filia Gerardi dicti Dollart dimidium maldrum tritici et unum pullum de quinque iurnalibus nemoris.

Erisheym: Arnoldus Lushanc filius tria maldra tritici de bonis suis tam de nemoribus quam de agris, que ascendunt ad tres mansos. Item Erisheim curtis ibidem: Arnoldus Lushanc predictus decem maldra ordei minus dimidio sumbrino; item triginta tres solidos mi nus tribus obolis; item viginti quinque pullos et solvit quinque cur-

') Die Handschrift hat: begine sorore.

2) Das Wort iurnalibus fehlt in der Handschrift.

360

1293 medas viventes. Item de Erisheim Arnoldus marcam unam de uno manso, duo maldra ordei mensure Coloniensis et duos sumbrinos tritici parve mensure ct duas enrmedas viventes. Item Thilmannus de Erisheim tres sumbrinos ordei et quindecim denarios de octo inrna- libus terre arabilis ct solvit curmedam viventem. Item Hemericus dimidium maldrum tritici et pullum de quatuor iurnalibus nemoris. Item Hermannus Melcop sumbrinum tritici de duobus iurnalibns cnm dimidio nemoris. Item Luemans uxor sumbrinum et dimidium tritici de duobus et dimidio iurnalibus nemoris. Item Vlucge sumbrinnm et dimidium tritici de duobus iurnalibus et dimidio nemoris eorundem nemorum cum Luemanno et isti duo solvunt nnum pullum.

Lutsheym: Moniales albe Aquenses quinque sumbrinos tritici et septem sumbrinos ordei hufmoysse et triginta denarios et uno anuo unum puHum, alio duos de triginta iurnalibus terre arabilis et unam curmedam viventem. Item Thilmannns dimidium maldrum tritici de quatuor iurnalibus nemoris.

Buren: Reynardus Gir de bonis suis in Buren viginti sex dena- rios minus obolo tribus terminis in anno, de eisdem bonis sumbrinum avene, dimidium sumbrinum tritici et curmedam viventem et etiam pullum et tres sumbrinos ordei, qui dantur vorsteris. Item Zoinza de Hundilhem tres solidos et sex denarios duobus termiuis et pullum et curmedam viventem de triginta iurnalibus terre arabilis. Item Schendehof viginti denarios minus obolo de quindecim iurnalibus terre arabilis; item sumbrinum avene et dimidium sumbrinum tritici; item tredecim denarios minus quadrante de septem et dimidio iur- nalibus terre; item de eisdem quartale tritici et dimidium sumbrinum avene et duas curmedas viventes. Item de waringingoden quadra- ginta denarios et obolum et solvit quatnor sumbrinos et dimidium ordei, qui dantur vorsteris. Item Johannes Buffe octo denarios de octo iurnalibus terre arabilis waringegot. Item Theodericus de Woist- wilre duodecim denarios de octo iurnalibus waringegot et de curte, quam inhabitat. Item domina Greta mater Gumperti de Gerstorp vi- ginti sex denarios minus obolo de quindecim iurnalibus terre arabilis et pullum uno anno, alio duos pullos. Item sumbrinum avene et di- midium sumbrinum tritici et viventem curmedam; item tres sumbri- nos ordei et dantur vorsteris; item viginti denarios de terris rodelant. Item Arnoldus Meyroder viginti quinque denarios minus obolo et pullum uno anno, duos alio anno; item sumbrinum avene et dimi- dium tritici et curmedam viventem de quindecim iurnalibus terre ara- bilis; item tres sumbrinos ordei vorsteris. Item domini de Veldin viginti sex denarios minus obolo, uno anno pullum, alio duos, sum

361

brinum avene et dimidium tritici et enrmedam viventem, que bona 1293 recepit frater Wernerus eiusdem ordinis, filins sororis Werneri de Blacheim; item tres sumbrinos ordei vorsteris. Item Heyna scabinus viginti sex denarios minus obolo, uuo anno pullum, alio duos, sum- brinum avene et dimidium tritici et curmedam viventem; item tres sumbrinos ordei vorsteris. Item Cristina et heredes eiusdem dimi- diam marcam et quinquc denarios, fres sumbrinos avene, sumbriuum cum dimidio tritici, pullum uno anno, alio duos de quolibet leyn et habet tria; item tres curmedas, quia tria leyn; item novem sumbri- nos ordei vorsteris; item de manso, qui dicitur waringehone, quin que solidos et si possessor decesserit, solvet quinque solidos, et si aliquis eundem mansum receperit, solvet quinque solidos. Item Otto de Bele dimidiam marcam de waringehone et si decesserit, solvet dimidiam marcam, et qui receperit, dimidiam marcam. Item Johan nes Wimman obolo minus quam viginti sex denarios, sumbrinum avenc et dimidium sumbrinum tritici, pullum uuum uno anno, alio duos; item tres sumbrinos ordei vorsteris et solvit curmedam viventem. Item Scharpil dimidiam marcam de manso in Burin qui waringehonc dicitur1) et cnrmedam viventem nt credit. Item Wenemarus Frambalg viginti sex denarios minus obolo, sumbrinum avene et dimidium sum- brinum tritici, uno anno unum pullum et alio duos et curmedam viven- tem de bonis suis in Bure videlicet dimidio leyn. Item Brac duodecim denarios et obolum, quartale tritici, dimidium sumbrinum aveue, di- midium pullum; item sumbrinum et dimidium ordei, qui dantur vor- steris et solvit curmedam viventem. Item Johannes filius opilionis solvit octo denarios.

Wyssersheim: Jordanus de Melra dimidium maldrum tritici de quinqne iurnalibus nemoris; item unum pullum. Item Gobelinus Poits de Pinishem dimidium maldrum tritici de quinque iurnalibus nemoris; item unum pullum. Item Unbescheyden quatuor sumbrinos tritici et unum pullum de decem iurnalibus nemoris. Item curtis dominorum Monasterii in Eflia duo maldra cum dimidio tritici mensure Colonien- sis; item tres pullos. Item Fia relicta quondam Gerardi de Vine dno maldra tritici mensure Coloniensis; item duos et decem et octo denarios de rodelant et solvit ius, quod dicitnr upcomen inde neder- vaL Item Gerardus campanarius in Wissershem dimidium maldrum tritici mensure pensionariorum de duobus et dimidio iurnalibus nemo- ris. Item uxor dicti Scherlinc dimidium maldrum tritici et habet uxor Scherlinc cum campanario predicto quinque inrnales nemoris et sol-

') dicitur fehlt in der Handschrift.

362

1203 vunt ambo pullnm. Item Henricus dictus Caldeschure et fratres sui maldrum tritici et unum pullum de quinquc iurnalibus nemoris. Item Hallere maldrum tritici et sumbrinum siliginis mensurc pensionario- rum de quinque iurnalibus nemoris; item pullum. Item Schregge Wilhelmus nomine maldrum tritici; item unum pullum de quinqne iurnalibus nemoris. Item Muscre cum matrc uxoris sue maldrum tritici et unum pullum de quinque iurnalibus nemoris. Item Everdin duo maldra tritici et duos pullos de decem iurnalibus nemoris. Item Gobelinus dictus Weteil einsdem frater duos sumbrinos tritici de tri- bm» iurnalibus nemoris. Item Cristianus frater predictorum mald- rum tritici et unum pullum de quinque iurnalibus nemoris. Item re- licta Gerlaci fratris predictorum maldrum tritici et unum pullum de quinque iurnalibus nemoris. Item Johannes et frater eius filii dicte Keyne dimidium maldrum tritici et unum pullum de quinque iurnalibus nemoris. Item Johannes Molgin septem sumbrinos tritici ct duos pullos de viginti iurnalibus. Item Arnoldus Hunifga con- sanguineus suus septem sumbrinos tritici et duos pullos de viginti iurnalibus nemoris. Itent filius domini Wilhelmi militis de Dorne sex sumbrinos tritici Coloniensis mensure ct duos pullos de viginti iur- nalibus tam nemoris quam terre arabilis. Item Arnoldus Speda miles septem sumbrinos tritici et duos pullos de quindecim iurnalibus ne- moris. Item relicta Wirici de Wissersheim novem sumbrinos tritici cum dimidio mensure Coloniensis et duos pullos de viginti iurnalibus nemoris vel amplius. Item Weuemarus Slug novem sumbrinos cum dimidio tritici et quiuquc sumbrinos siliginis et duos pullos de viginti iurnalibus nemoris ct amplius. Item Godefridus miles de Hamboge tres solidos de viginti iurnalibus tene arabilis et solvit ius, quod dicitur upeomen inde nederval. Item Cristianus frater Sophie relicte G. de Vine octo denarios de rodelant et ius solvit, quod dicitur up- comen inde nederval. Item Jordanus Iserenhals novem dcnarios de rodelant et solvit ius, quod dicitur upeomen inde nederval. Item Go- belinus frater Cristiani de Melre novem denarios de rodelant et ius, quod dicitur upcomen inde nederval. Item Gerhardus de Bolinhem commorans in Wissershem dimidium maldrum tritici de duobus iurnalibus cum dimidio nemoris. Item Johannes dictus Heyden di- midium maldrum tritici de duobus iurnalibus nemoris et dimidio; horum duorum alter solvit pullum uno anno, alter alio. Summa tri- tici centum nonaginta maldra et tres sumbrini; summa siliginis cen tum quadraginta octo maldra ct dimidium; summa avenc septem maldra; summa ordei triginta quatuor maldra; sumuia autem dena- riorum deccm et septem marce quatuor solidi et septem denarii.

363

Hii snnt cerocensuales ecclesie sanctorum apostolorum 1203 Coloniensis.

Hermannus Freyart in Gladebagh duos denarios et curmedam viventem. Item Gerlacus frater eius duos denarios et curmedam viventem. Item Conradus frater eorundem similiter duos dena- rios singulis annis1) et curmedam viventem. Item Gyselerse soror eorundem duos denarios singulis annis et curmedam viventem. Item altera predictorum soror duos denarios singulis annis et curmedam viventem. Item due filie Gysellerse predicte commorantes in Dor- wilre, quelibet solvit singulis annis duos denarios et curmedam vi- ventem. Item Henricus Stab de Wissershem singulis annis duos denarios et curmedam viventem. Item Henricus Stab frater cius duos denarios singulis annis et curmedam viventem. Item uxor campanarii de Wissershem duos denarios singulis anuis et curmedam viventem. Item Arnoldus opilio in Bowilre duos denarios singulis annis et cur- medam viventem. Item Lfidewicus frater eius in Dorwilre duos de narios et curmedam viventem. Item Aleydis molendinaria in Hechershem duos denarios et curmedam viventem. Item Bruno tector Aleydis consan- guineus duos denarios singulis annis et curmedam viventem. Item Goda in Norvenich mater dicti Brunonis duos denarios et curmedam viventem. Item soror Gode duos denarios et curmedam viventem. Item Greta uxor fabri in Norvenich duos denarios et curmedam vi- ventem. Item Henricus de Wise, quem cognoscit Gerlacus predictus, duos denarios et curmedam viventem. Item in Mercenich morantur duo homines, quos cognoscit Gerlacus predictus.

Item in Blessa apud Paffendorp filius dicte Wesele duos denarios et curmedam viventem. Item in civitate Coloniensi moratur soror uxoris fabri in Norvenich, quam cognoscit Abelo in Meswerchone, solvit duos denarios et curmedam viventem.

EgomagisterLutginusscolasticusecclesiesanctoruBi apostolorum inveni in cista domini Friderici de Wal- deckin bone memorie decani eiusdem ecclesie ista, quc sequuntur:

Hec sunt vinee, quas habet ecclesia sanctorum apostolorum in Linse: Heinricus Roithart habet tres particulas, de quibus dat medie- tatem; Theodericus de Dynspelde habet unum manewerc, de quo dat duas tertias curie eidem ecclesie; Bezzele de Gudstoz unum manewerc eiusdem iuris; Lambertns unum manewerc eiusdem iuris; Bezzele duas vineas in Langenbech, de quibus dat medietatem vini.

') Annis felilt iu der Ilaudschriit.

364

1293 Filii Gerardi de Ovina-porta unam vineam in eodem loco eiusdem inris; Albero in eodem loco unam vineam eiusdem iuris; Gertrudis inxta Renum unam vineam sub rupe eiusdem iuris; Lûdewiens et Bartholomens unam vineam post quinque annos sub Ockenveils eius dem iuris; Heinricus Roithart unam vineam in eodem loco eiusdem iuris; Berengerus Ringreve unam vineam in eodem loco, de qua dabit medietatem et tres obolos. Unam vineam habet ecclesia in Rinhelde, quam colet familia et dabitur familie una pei na vel duo solidi; Ger drudis super ripam Reni unam vineam habet in Rinhelde, de qua dabit medietatem et in Niederlehein unam vineam, de qua dabit medietatem; Heinricus unam vineam retro domum nostram, de qua dat medietatem et de area tres denarios; Heinricus de Walen dat sextarium vini de una vinea; Hermannus Piupelere habet unam vi neam, de qua dat medietatem. In Hunnendale scilicet Bezzele unam vineam in Hunnendal eiusdem iuris. In Huserberch Cobyn habet unum manewerc, de quo dat duas tertias curie; Heinricus et Con- radus medietatem unius manewerc eiusdem iuris; Heinricus Roithart unum manewerc eiusdem iuris et unam urnam vini et sex denarios dat de vindemiatoribus; Heidenricus de Unkele et Godefridus de Aldenkirchen habent unam medietatem unius manewerc eiusdem iuris; Rodolfus de Husen unum manewerc eiusdem iuris. Heinricus Hove mann habet unam vineam in Bilzen et unum iornale in Erle spec tantes ad officium suum. In Ulenberg Leo habet unum iornale. Her- bordus in Lubstorp habet unum manewerc, de quo dat duas urnas vini ad tempus, postea dabit medietatem. In Lorsdorp Udo et quidam alter habent unam vineam, de qua dant medietatem et duo sextana vini primitus. Gerdrudis super ripam Reni uno anno duodeeim de narios de area quadam et altero anno unam amam vini. Burgardus solvit de area quadam septem urnas vini minus dimidia, Aleidis de area una tantum; Richardus de area una amam vini; Gyselbertus de Dadenberch de area una amam vini: Fridericus de area sua unam amam vini. Vinea, que sita est in Ockenvels eiusdem iuris est, cuius1) vinea in Rinhelde, quam colit familia; hanc attrahunt villici iuri suo. Cobyn iam quindeeim annis obtinuit duas urnas vini, quas debet solvere de uno manewerc et area una. In Sualekuten habet ecclesia unum iornalem; in Mechenbulen unum iornalem et di- midium; in Cingenbule unum iornalem; in Stege unum iûrnalem; in Bergescheiden unum iornalem; in Orsdorp dimidium iornalem, de quo dantur duodeeim denarii villico; Henricus dimidium, de quo dat

') Die Handschrift bat quod.

365

duos denarios; in Meiolo tres iornales; in Pedhe unum iornalem; in Helmersberg unum iornalem divisum in duobus locis; in Orsdorp iuxta Sepenhanen unum iornalem divisum; in Winterbach unum pratum, habens duos iornales. Villicus de Linzse solvit in autumpno maldrum siliginis et octo manipulos avene et in expensis suis ducit Coloniam vinum dominorum et dat procuranti quatuor denarios, dat etiam ad cervisiam dominorum viginti maldra avene et dominis dat in medio maio tres solidos, prepositio tres solidos et ad colendas vineas dominorum dat sextarium pise et pultes et maldrum avene et in curia recipit annuatim amam vini. Preterea dat advocato annu- atim tribus vicibus, scilicet in pascha, in nativitate domini, in festo beati Johannis baptiste singulis vicibus maldrum tritici, duo maldra avene et quatuor denarios. �?ec omnia de octodecim feodis et de de cima. Preterea habet feodum unum de preposito et filii Heydenrici liabent tria feoda. Si aliquis moritur manens in bonis istis, ius spectat ad prepositum, et illi, qui infeodati sunt, nichil percipinnt nisi so- Iumodo censum.

Ecclesia sanctorum apostolorum habet in Wintere duodecim man sos in vineis, in agris, in nemore. Arnoldus Prumboim habet ex his unum mansum sive feodum, quod etiam recepit filins suus; Theode- ricus Cleinegedanc de Colonia unum mansum; Riquinus de Syberg unum; Rencrus de Udendar duos. Burgravia de Wolkenburg: Irmeinoldus unum; Danyel unum; Udo unum; Leo dimidium; Ger- drudis dimidium; Erwinus anum. Quilibet ex hiis solvit in autumpno unam amam vini et septem denarios et obolum et unum sumbrinum et dimidium avene Coloniensis mensure et unum pullum et sexaginta particulas lignorum, que vocantur redeholz. In autumpno quicunque est villicus recipiet nuncios dominorum nostrorum prima nocte, cum venerint, et honeste serviet eis secundum quod feria exigit, sive sit carnalis sive piscium; in mane dabit eis prandium et ipse villicus per autumpnum erit in expensis ipsorum nunciorum.

Hii sunt redditus ccclesie sanctorum apostolorum apud Grezzich et Luzzich et alia attinentia: Grezzich habemus decem mansos et di midium, quorum (quilibet) solvit 28 denarios Colonienses et pratum unum et iornalem unum et tria maldra avene Andernacensis mensure; paulo minus iuxta Andernacum habemus mansum unum solventem 30 de narios Colonienses de silva iuxta Luzzich. Solvit abbas de Lacu 3 solidos et 6 denarios Coloniensis monete; Wernerus de Briseke et Ludewicus nepos suus 41 denarios Coloniensis monete; frater Conradi prepositi de Rinecke solvit 12 denarios Colonienses et quidam alii solvunt duos solidos Colonienses et amplius; de eadem silva solvit abbas

366

1293 de Lacn dimidiam amam vini et quidam unam amam et amplius. Ad- vocatus habet pro servitio suo 30 denarios Colonienses vel 5 solidos Treverenses. Si moritur vir, dabit equum, si habet, vel vaccam vel porcum; pro recipiendo feodo suo dabit tantum, quautum solvunt bona in censu. Pratum supradictum et iornales et vinum, qui supra 30 denarios exerescunt Colonienses scilicet monete et ultra servitium advocati, sunt villici, et de his tenetur servire preposito et de mi- nutis suis, quando venerit in Grezzich. Censum suum villicus deferet Coloniam; quidquid de mortua manu emerserit, villicus dabit prepo- sito. Si mulier moritur, dabit optimam vestem suam. Si aliquis ducit uxorem suam, supra bona ecclesie dabit 6 denarios pro licentia. In parrochia Brenich 37 feoda et dimidium, quorum quodlibet sol- vit duos sumbrinos avene minoris mensure. Item Brenich sunt 10 ex hiis feodis, quorum quodlibet solvit 3 solidos et 3 obolos et 6 ilenarios. Et 13 feoda sunt apud Bargene et Vrimersdorp et Dirz- hove etDersdorp, 7 solidos et unum denarium preter duo feoda; apud Hurnheim sunt 4 feoda et dimidium, horum quodlibet solvit 7 solidos et 9 denarios, preterea unum feodum 12 denarios solvit. Ex hiis supradictis feodis 15 et dimidio ducunt in autumpno vinum domi- norum nostrorum et quodlibet ex hiis dat 2 denarios et obolum iu tlenariis, qui vocantur gravepeninnge. Iwanus solvit de molendino suo 6 maldra avene et dimidium Coloniense mensure; Hermannus Dumbecolve de suo molendino tantundem; Walterus de suo molen- dino tantundem. Summa maldrorum avene 33 maldra et unus sum- brinus. De Hersele dantur in curia sanctorum apostolorum in Brenich 8 maldra tritici et unus sumbrinus Bunnensis mensure. Dc silva in Brenich dantur 18 maldra tritici talis mensure, quod 5 sumbrini comparantur 4 sumbrinis Coloniensibus; Godefridus solvit de uno iornali unum maldrum tritici Bunnensis mensure; Winricus Vuge de uno iornali tantundem; Everardus de Horgedorp de nno iornali et dimidio tantum; Hermannns Dumbekolve dimidium maldrum tritici de duabus tertiis unius iornalis; Christianus quinque sumbrinos de duobus iornalibus et dimidio. Summa maldrorum tritici 31 maldra. Immo de Colonia solvit 2 maldra siliginis de duobus iornalibus Coloniensis mensure; Engelbertus de Heijsele tria maldra et dimidium siliginis de 14 iornalibus; Winricus de Orburnheim unum maldrum siliginis de tribus iornalibus; Bumeister unum maldrum tritici et unum mal- drum siliginis de bonis suis, pro quibus retinet tres solidos de cen sibus suis. Summa maldrorum siliginis 7 et dimidium.

Bargene solvuntur de nna area 8 denarii; Winricus Vfige de uno iornali 10 denarios; Lfidewicus de Burnheim de duabus tertiis

367

unius iornalis 18 denarios et tres pullos; Hartmannus 12 denarios 1293 de dimidio iornali; Methildis 4 denarios de quarta unius iornalis; Gerdrudis 3 denarios et obolum; Rutherus de quarta unius iornalis 5 denarios; Hermannus Camart de octava unius iornalis 3 denarios; Wernerus et Paginus de uno manso nemoris 12 denarios; Symon de Himberg de dimidio iornali vinee 2 denarios; Hartmannus de Olin- choven 2 solidos de 6 iornalibus. Mulier quedam in Hersele 3 denarios et obolum; Gerlaens Ungelove 12 denarios et hos solvit in maio; Theodericus de Duzhove 15 denarios. Summa denariorum 9 solidi. Christina vidua Godefridi dabit medietatem fructuum de terra, que iacet in vinea dominorum nostrorum. De capituli censu solvuntur trans Renum 16 denarii et amplius. De Verleshove solventes capi- talem censum sunt hii: Lupoldus, Engelbertus, Henricus fratres, Ger- drudis, Godestn sorores istorum, Sophia matertera ipsorum, Helewigis et Sophia filie metertere ipsorum et Beatrix soror harum duarum. De Alftere: Winricus, Heidenricus. DeBrenich: uxor Winrici Vfigen; septem et plures sunt in parrochia Brenich solventes censum capi- talem. Item Lfidewicus de Burnheim, qui de duabus tertiis unius ior- nalis solvit 18 denarios et 3 pullos, de cetero solvet duos solidos et 9 pullos addita sibi una quarta unius iornalis et hoc in festo sancti Martini; Christianus et frater suus Wetzelo, qui de duobus iornalibus et dimidio solvunt 5 sumbrinos tritici, de cetero solvet Wetzelo de uno iornali unum maldrum tritici Coloniensis mensure et Christianus de residuo, quantumeunque sit, dabit quartam partem vini in autumpno. llartmanuus qui solvit de dimidio iornali 12 denarios et duos pullos, de cetero solvet 12 denarios et 4 pullos. Item Egitsha sunt 8 aree, de una solvit Gertrudis 10 denarios, Ida de 5 areis 22 denarios, Gerardus campanarius de una 5 denarios, villicus de una 4 denarios, item quidam de una 4 denarios. Summa denariorum de Norveuich sunt 15 marce et 97 denarii preter denarios, quos solvunt cerocen- suales, quorum summa est marca, et praeter denarios, quos solventes triticum de Wissersheim solvunt; sunt tot denarii, quot maldra et totidem pulli, et preter denarios de Dorvilre et de Hoynckirken, quia quot maldra tritici ibi solvuntur, tot denarii et pulli ibidem dabuntur.

De curte inNorvenich hii solventes censum: de Bure: Wolber- tus solvit in assumptione beate Marie 15 denarios, Heydolfus 15 de- narios, Bertradus 15 denarios, Methildis 7 denarios et obolum, Wol- bertus tantum, Elyas tantum, Christianus tantum, Godefridus tantum, Roricus 22 denarios et obolum, Christianus 30 denarios, Iwanus 3 so- lidos, Rodolfus 30 denarios, Heidolfus 4 denarios, Arnoldus de Eckers- heim 6 soliilos, Engelbertus 5 solidos et 6 denarios, Lambertus 4

368

1293 solidos minus tribus denariis, Arnoldus oO denarios, Arnoldus 15 de- narios, Hermannus 15 denarios. De Eckersheim: Gerlacus 6 so- lidos, Gerwif 30 denarios. DeNorvenig: Vrowin 3 solidos, Petrus 30 denarios, Wiricus 5 solidos et 6 denarios et obolum, Gerbernis 30 denarios, de uno feodo 12 denarios, 12 denarios de dimidio, Bertra- mus de reliqua medietate 12 denarios, Albertus 17 denarios, Berin- gerus 18 denarios, filii Ludolfi 18 denarios, Walterus 18 denarios, Winandus 30 denarios, Wiricus 7 denarios et obolum, Hermannus 4 solidos; in festo sancti Martini homines supradicti solvunt tantundem. Summa horum denariorum de utroque termino 12 marce et 6 solidi. Norvenigh suut 12 aree: Gerbergis solvit de duabus areis 5 de- narios in assumptione bealc Marie virginis, Wiricus de una area 2 denarios, Jutta de una area 3 obolos, Rudolfus de nna area 2 de- narios, Bertramus de una area obolum, Rigmfidis de una area 2 denarios et obolum, filii Ludolfi de una area 3 deuarios, Rucherus solvit de 4 areis de prima 3 denarios, de secunda 2 denarios et obolum, de tertia 2 denarios, de quarta 3 obolos. Eckersheim solvit de una area 2 denarios. In festo sancti Martini supradicte aree sol- vunt tantundem. Summa horum denariorum de utroque termino 4 solidi et 5 denarii.

In purificationc sancte Marie Wolbertus de Bure solvit 21 dena- rios, 6 sumbrinos ordei, dimidium maldrum avene, unum sumbrinum tritici; Heidolfus solvit tantundem; Roricus tantundem; Wolbero 10 denarios et obolum, 3 sumbrinos ordei, unum sumbrinum avene, di- midium sumbrinum tritici; Elyas tantum; Christianus tantum; Me- thildis tantum; Bertradus unum sumbrinum tritici. DeEckersheim: Arnoldus 3 maldra ordei et 2 sumbrinos tritici; Engelbertus tantum; Arnoldus 26 denarios, tria maldra ordei, unum sumbrinum et dimidium tritici; Hermannus tantum. De Norvenig: Petrus 26 denarios, tria maldra ordei, sumbriuum et dimidium tritici; Vrowinus 26 denarios, 9 sumbrinos ordei, unum sumbrinum et dimidium tritici; Wiricus 4 solidos 4 denarios, 6 maldra ordei, 3 sumbrinos tritici; Gerbernis 26 denarios, 3 maldra ordei, unuut sumbrinum et dimidium tritici; Ber- tramus et Gerbernis 26 denarios, 6 sumbrinos ordei; Hermannus 26 denarios, 3 maldra ordei, unum sumbrinum et dimidium tritici; Wi- nandus 12 sumbrinos ordei, unum sumbrinum et dimidium tritici, 26 deuarios. Summa horum denariorum 30 solidi et 5 denarii; summa ordei 43 maldra et 4 parve mensure; summa avene 10 sum- brini; summa tritici sunt 7 maldra, 4 sumbrinis pro maldro compu- tatis. In festo sancti Martini solvit Wolbertus alternatim uno anno '2 pullos, secundo anno 3 pullos; Elyas unum pullum, sed quarto

3G9

anno 2 pullos; Methildis tantum et eodem ordine; Wolbero shniliter; 1293 Godefridus similiter; Christianus similiter; Heydolfus alternatim uno anno 2 pullos, secundo anno 3 pullos; Roricus similiter. DeErings- heym: Engelbertus quinque pullos; Arnoldus totidem pullos; Lam- bertns 3, Arnoldus et Hermannus 5 pullos. De Norvenich: Petrus 5 pullos; Vrowinus 5 pullos; Bertramus et Gcrbernis 10 pullos; Wi- ricus 10 pullos; Hermaunus 5 pullos; Winandus 5 pullos, ad quemlibet pullnm sequuntur tria ova. De Bulenheym: Cuno solvit 6 maldra et 2 mixte annone, tritici et siliginis; Hermannus 14 sumbrinos tritici et toti- dem siliginis; Arnoldus 7 sumbrinos tritici et 8 sumbrinos siliginis; Ami- lius 6 sumbrinos tritici ct 8 sumbrinos siliginis; Witere unum maldrum tritici et unum maldrum siliginis. De Norvenig: Methildis 8 sum- brinos tritici et 8 siliginis; Gerwil tantumdem; Hildegundis tantum; Lambertus 3 maldra siliginis et 2 maldra tritici et dimidium; Hilde- gundis 2 sumbrinos tritici ct 2 sumbrinos siliginis; Albertus tantum; Kodolfus tantum; Carsilius tantum; Winandus 3 maldra et dimidium tritici et siliginis; Bruno unum maldrum siliginis et unum tritici; Monachi 12 sumbrinos siliginis et unum maldram tritici. Summa tritici 28 maldra et sumbrinus; item summa siliginis 30 maldra et unus sumbrinus; summa tritici per totum, sicut dixit Hermannus, 136 maldra et 27 maldra; summa omnium denariorum exceptis cero- censualium hominum 15 marce et 4 solidi minus duobus denariis. De silva de Dorwilre solvuntur 10 maldra tritici. De Hoin- kirchen 6 maldra tritici et totidem denarii. De Eggcrsheim: Hermannus unum maldrum tritici; Gerwif unum maldrum tritici; Adol- fus unum sumbrinum tritici; Lambertus 3 sumbrinos tritici. De Erinsheim: Arnoldus unum maldrum tritici. De Norvenich: Uildegundis 2 sumbrinos tritici; Vrowinus unum sumbrinum tritici; Wiricus 8 sumbrinos tritici; Gerbernis unum maldrum tritici; Bertra- mus unum sumbrinum tritici; Winandus 2 sumbrinos tritici; Herman- nus unum maldrum tritici; Albertus 3 sumbrinos tritici; Walterus tantum; Berengerus tantum; filii Ludolfi tantum; utrumque molendinum solvit 9 sumbrinos tritici. Summa tritici 36 maldra et unus sum- brinus. Memorati Monachi et Polle Monachi solvunt de silva 7 sum- brinos tritici; item in Polle solvuntur nobis 7 sumbrini tritici; item Gerlacus de Eggersheim solvit de bonis suis 27 maldra tritici et totidem siliginis. In festo sancti Martini in Norvenich solventes censum capitalem: Sifridus, Wolvero et frater ipsorum duorum, soror et filius sororis ipsorum, uxor Henrici Huvemannes. Iuxta com- putationem villici summa tritici sunt 174 maldra mensure de Nor- venig. De hac summa habebit Bfidellus 2 maldra et dimidium,

m. 24

370

1293 campanarius sumbrinum. Item summa siliginis sunt 108 maldra et uno sumbrino minus. De hac summa babebit Budellus 2 maldra et dimidium, campanarius suinbrinum. Item summa ordei sunt 37 maldra et dimidium mensurc de Norvenich. De hac summa babebunt fo- restarii 7 maldra ct dimidium, villicus 4 maldra, cellerarius 4 maldra mensure de Norvenich. Item summa avene sunt 10 maldra et sum- brinus et dimidius.

In Smitbusen invenimus 14 mansos, de quibus quilibet sol- vit in messe 6 denarins Xantenses; quilibet ex eis solvit in festo sancti Lambcrti unum porcum, sccundum quod dictaverit sententia familie uno manso excepto; quilibet solvit 12 denarios Xau- tenses pro eo, quod solebant arare salicam. In festo sancti Thoiue apostoli quilibet solvit 3 pullos, in catliedra sancti Petri quilibet sol- vit 35 denarios Xantenses; in vere quilibet solvit 1G denarios Xan- tenses pro eo, quod solebant arare salicam terram; quilibet solvit 7 maldra avene excepto uno manso, qui solvit 5 maldra avene, et alin excepto, qui nichil solvit. Summa denaviorum, quos solvit familia de 14 mansis, 80 solidi et 6 denarii et sunt ibidem 12 feoda. De tribus ex ipsis 12 feodis quodlibet babet 7 iornales, de reliquis 7 quedam habent iovnales, quedam 6 iornales. Quodlibet istorum 12 solvit in messe 2 denarios Colonienses; in festo sancti Lamberti ex tribus ipsorum quodlibet solvit 3 solidos, de reliquis 9 quodlibet solvit 18 denarios Xantenses. In vere quodlibet ex hiis solvit 8 denarios Xantenses pro eo, quod arare solebant salicam terram. In festo sancti Thome apostoli quodlibet ex his 12 solvit 2 pullos. In- sula domini Henrici Grus solvit 50 solidos Xantenses. Item ex qua- tuor molendinis quodlibet solvit dimidium maldrum tritici, quintum non solvit, si moritur mansionavius, solvit, quantum potest pacisci. In ca- thedra sancti Petri datur familie servitium, quod constat 3 solid. Colon. Comiti de Cleve datur dimidium maldrum tritici et 7 ..Xan- tenses pro eo, quod 10 porci et unus verres pascantur in silva. In festo sancti Lamberti dantur advocato 2 porci valentes 12 solidos Xantenses et unus porcus 18 denariorum Xantensium et unum maldrum tritici et 3 maldra avene et tria sextaria vini et 12 sextaria cerevisie et 6 pulli; in nativitate domini tantum; in pentecoste tantum prae- ter hoc, quod arictes et agnus dantur, ubi prius dabantur porci; in festo sancte Gertrudis dantur 5 solidi Xantenses eidem. Summa servitii comitis, advocati et familie 24 solidi Colonieuses et 8 denarii Colonienses preter triticum et avenam. Item curia de Selvoldeu

') Die Handschrift sagt nicht, ob es denarii oder solidi sind.

371

solvit 24 solidos Xantenses et 3 solidos Deventrienses; item solvit 7 1293 porcellos et dimidium et 11 maldra ordei et dimidium maldrum siliginis. Si moritur aliquis de familia, ille dabit curmedam et tan- tnm, quantum bona sua solvunt. Ad curiam de Rindorp pertineut 3 partes tam minute quam maioris decime cum omni integritate. Magna decima communi estimatione valet annuatim centum maldra siliginis; de minuta decima datur eathedraticum el lumen ecclesie in Rindorp. Sunt ibidem centum iornales salice terre, qui vocantur ibi vronesellant, valentes coromuni estimatione 50 maldra siliginis et am- plius; preterea familia solvit GO maldra avene. Item curia 8 pro- prietates in silva, quarum quelibet valet annuatim ad minus 3 soli- dos; item vorname habet in silva valentem ad minus unam marcam; item habet tractum in Reno valentem singulis annis 30solidos; item habet duo molendina. Sunt ibidem 20 feoda, 17 maiora et tria mi- nora. Ex 17 feodis maioribus quodlibet solvit 3 solidos et 2 dena- rios: in festo sancti Lamberti 12 denarios solvit quodlibet, in festo sancti Severini tantum, in purificatione beate virginis quodlibet sol- vit 14 denarios. Summa harum 4 marce G solidi minus duobus de- nariis. Item tria minora feoda solvunt eisdem terminis per totum G solidos. Hee 5 marce dantur fratribus in totidem denariis eisdem terminis, quibus solvuntur in curia. Item in vigilia ascensionis sol- vuntur 5 solidi in totidem denariis fratrum et in festo sancti Bartho- lomei solvuntur 9 solidi in denariis convivalibus; hii solvuntur de feodis, que vocantur cotlein. Summa denariorum, qui ibidem solvun- tur sunt 9 marce minus 4 solidis. De hiis solvuntur preposito in uativitate domini 5 solidi, in pascha domini 5 solidi, in pentecoste 5 solidi; advocato solvuntur per annum 15 solidi; reliqui denarii sol- vuntur dominis, sicut dictum est. Item eadem curtis solvit dominis 40 maldra siliginis et totidem maldra avene et 21 maldra tritici et dimidium. Omnero supradictam annonam tenetur familia ducere Coloniam propriis expensis et tribus vicibus iornalem arare de salica terra curie. De supradictis 17 feodis quodlibet solvit 3 maldra avene...1). Quicunque horum non solvit in festo sancti...2) extunc solvet bracium. Si moritur aliquis de familia, dabit equum meliorem, quem habet; heres vero ad recipiendum bona dabit tantum, quantum potest pacisci. In festo sancte Margarete relinquet villicus curie 4 equos bonos et curiam bene seminatam et plene instructam. Solve- bantnr etiam antiquitus de navibus 10 solidi et in singulari feresto

') Hier fehlen in iler Handschrift cinige Worte. 2) In der Handschrift nicht ausgedruckt.

24*

372

J poterant in pinguari 100 porci ct amplius. Conferet etiam prepositus ecclesiaiu vice sua. Item hubet insulam quandam.

De Mnndestorp Francosolvit de duobis mansis et dimidio 18 soli- dos et 9 denarios et 8 maldra siliginis et dimidium et 2 maldra tritici et unum sumbrinum; Ilcinricus de Ovina porta de uno manso 7 solidos et 6 denarios et 4 maldia siliginis et diiuidium et 2 maldra tritici et dimi- dium; Waldaverus frater H. de uno manso 7 solidos et 6 denarios et 3 maldra siliginis et dimidium; Hadewigis de Sterrengassen de dnobns mansis 9 maldra siliginis ct 4 maldra tritici; Herlievus et Margareta de duobus mansis 15 solidos ct G maldra siliginis; domini nostri de uno manso, qui fuit Helewigis, 7 solidos et 6 denarios et 3 maldra tri- tici; item domini nostri de manso, qui fuit Godefridi de Birdinchoven, 6 solidos et 3 maldra siligiuis et dimidium, et 6 sumbrinos tritici; item domini nostri de medietate mansi, qui fuit Theoderici, postea Wolberonis, 4 solidos miuus tribus denariis et 6 sumbrinos siliginis et 2 sumbrinos tritici ct dimidium; item filia Theoderici Eveza de residua medietate 4 solidos minus tribus denariis et 6 sumbrinos si- liginis et 2 sumbrinos tritici et dimidium; item domini nostri de uno manso et dimidio, qui fuit Bertolfi, 12 solidos minus 3 denariis et 4 maldra siligiuis et dimidium; Ingebrandus de uno manso 7 solidos et 6 denarios et 4 maldra siliginis et 2 maldra tritici et dimidium; vidua Etlcheri de dimidio manso 4 solidos minus 3 denariis et 3 sum- brinos tritici. Summa omnium denariorum de Mundestorp 9 marce 21 denarii et 6 denarii. De duobus iornalibus, quos habet Her- mannus Calde, unum maldrum siliginis, quod dabit Wilhelmus; Ge- rardus de Ovina-porta de area una 6 denarios; domini solvunt de una area 6 deuarios; Christianus et frater suus de area opposita puteo dimidium maldrum siliginis; de curia inferiori 2 maldra tritici et dimidium et 6 maldra siliginis ad supplementum panis cottidiani, que dabantur bexene1) et 4 maldra siliginis in elemosinam quadra- gesimalem pauperuiu; Ingebrandus de area una 12 denarios; item Ingebrandus solvit 12 denarios de 14 iornalibus, qui spectant ad bona, que fuerunt supradicti Godefridi de Birdinchoven; item curia dominorum inferior, quam habuit quilibet villicus, solvit 9 maldra siliginis; item Martinus et Sophia solvunt 2 maldra siliginis et dimi- dium. Summa maldrorum siliginis preter 10 maldra, que solvit una curia inferior, 60 maldra et dimidium. Summa tritici 23 maldra mi- nus uno sumbrino.

In Belle advocatus Wernerus habet 2 mansos, de quibus solvit

') Fttr begbineV

373

20 solidos, filii Alhcrti 20 solidos et 5 denarios Pundelvini de 2 mansis1); Г-'ЯЗ Gostinus 15 solidos de uno manso et dimidio; ceelesia nostra 15 so lidos de uno manso et dimidio; Berwinus 10 solidos de uno manso: Claricia uxor sua 6 solidos de dimidio manso; item habet bona, de quibus solvit 12 denarios; Wolbero 10 solidos de uno manso; Goz- winus unum mansum, de quo solvit 10 solidos; Henricus Hûveman de uno manso 10 solidos; Agneta 10 solidos de uno manso; Johannes Pottere 7 solidos et 4 denarios de duabus tertiis unius mansi; Sifridus de dimidio, quem habet Henricus Hint, 5 solidos; Immo tantum habet, de quo solvit 19 denarios; quilibet mansus solvit 10 solidos; item Henricus Bint de dimidio manso 5 solidos. Summa denariorum 12 maree 12 denarii et plus. Item advocatus Wernerus solvit 6 maldra siliginis et unum sumbrinum; filii a Pundelwin 8 mal dra siliginis minus una quarta; Costinus 9 maldra siliginis unum sumbrinum et dimidium et unum maldrum de terra porcorum; ceele sia 9 maldra siliginis unum sumbrinum et dimidium; Berwinus 6 maldra siliginis et unum sumbrinum; Claricia 3 maldra siliginis et nnum sumbrinum; Wolbero 6 maldra siliginis et unum sumbrinum; Henricus Huveman 6 maldra siliginis et unum sumbrinum; Gozwinus 6 maldra siliginis et unum sumbrinum; Agneta 6 maldra siliginis et unum sumbrinum; Johannes Pottere 4 maldra siliginis et dimidium et 3 partes unius sumbrini; Henricus Lome 3 maldra siliginis et di midium sumbrinum et 6 sumbrinos; Sifridus tantum; Immo 3 maldra siliginis et dimidium sumbrinum; curia ecclesie 12 maldra ct dimi dium. Summa horum maldrorum 95 maldra et dimidium. Item do- mini nostri habent Belle in nemore et in aquis unum mansum, de quo solvit Wolbero 20 maldra tritici et 10 maldra siliginis. Item de salica curia solvuntur villico 5 solidi et de uno iornali retro cu riam iacente maldrum siliginis. Item solvuntur villico 3 solidi et 2 pulli de alia curia.

Apud Leggenich sunt 8 feoda, quodlibet eorum solvit 5 solidos preter unum, quod liberum est curie. Proxima dominica post festum sancti Servatii quodlibet solvit 30 denarios, proxima dominica post festum sancti Martini 30 denarios. Item una area est apud Gyme- nich, que solvit 12 denarios in festo sancti Martini.

Apud Buren habet ecclesia sanctorum apostolorum 75 ¡ornales cum decima; habet etiam decimam duorum mansorum ibidem; habet etiam 12 areas, sex solventes censum, omnes vero solventes minutam decimam in ovibus, in bobus, in anseribus, in pullis, et sicut solent

1) Die Handschrift hat: mansos.

374

J2!i3 aree solvere. Item habet unam aream, iu qua solvuntur hec omnia. Dc hiis omnibus solvuntur fratribus 20 solidi in festo saucti Remigii et camerario ccdesic 4 gallinacii sive bonc galline totidem.

In Penthoven Hodollus advocatus de Leggenicb solvit 10 solidos; Hermannus 10 denarios; Lndewicus Wreidel 8 solidos minus tribus denariis; Hermannus Sivekc 8 solidos minus 3 denariis; Theodericus de Dusendorp 4 solidos minus tribus obolis; monachi de Heisterbach 4 solidos minus tribus obolis; Johannes de Aldendorp 5 solidos; Hen- ricus de Erenberg 30 denarios; Rodolfus Berenvuz 15 denarios. Summa horum denariorum 44 solidi minus duobus denariis; hii omnes solvuntur in festo sancti Thome apostoli; eodem die dantur de hiis denariis 4 denarii cuilibet domiuorum nostrorum et custodi 3 solidi. Item in nativitate domiue nostrc dantur 4 denarii cuilibet dominorum et supersunt obedientiarii 13 solidi et 2 denarii.

De Brizenbcrg: Henricus de Zudendorp solvit in die saucti Nicolai 32 solidos de bonis, que habet Brizenberg, de quibus dantur 20 solidi dominis in cottidianis denariis; reliqui denarii sunt obe- dientiarii.

Hii sunt census, qui solvuntur singulis anuis in Linsse ccclesic sanctorum apostolorum conscripti ex ore Cune- manni anno domini millesimo duccntesimo nonagesimo tertio: Hermanmis de Bredinbende 3 amas vini; molendinaria vel eius heredes 2 solidos; item Cristiua filia bechine de Husen 2 solidos ct pullum unum; item filia Conradi de Duissiuhauwe 2 solidos et 3 pull >s et amam vini; item Engelbertus de vico Husin 4 solidos et 2 pullos; item Monachi de Husin 4 solidos et 2 pullos; item Wolfra- mus de Husin unam amam vini; item Heideuricus de vico Husin amam vini; item Arnoldus de Bettenhoven amam vini; item Hen ricus dictus Murra urnam viui; item Bela de Husin dimidiam amam vini; item Ludewicus Langeman dimidiam nrnam; item Johannes de Husin dimidiam urnam et denarium; item Hciden- ricus de Husin 28 denarios; Conradus de sanctis Apostolis 2 solidos; item Johannes dicti Conradi filius 2 solidos; item Conradus dictus Knipe amam ct dimidiam; item 3 urnas; item pullum; item idein dimidiam amam cum suis heredibus; item Hilla uxor Monachi 3 obo- los; item Sifridus dictus Huneghin 3 urnas; item Conradus de Catz- bach amam vini; item Fredericus Sidenbudel dimidiam amam; item Arnoldus dictus Merke et Aleydis soror eius 3 denarios; item Jo- hannes de Hoe dimidiam amam; item Johannes Loyke 5 sextaria vini; item Henricus super Cellarium 5 sextaria; item Conradus de Stege dimidiam amaui; item Cristina de Wisenvels unam urnam; item

375

Hermannns de Bettinheit eius sororius urnam; item Gertrudis super 1293 Viam-lapideam 3 urnas et sextarium; item Wigandus llasse 3 urnas cum sextario; item Abelo pistor 6 urnas et2sextaria; item liberi Ja- cobi Wilden 5 sextaria; item Aleydis uxor Denwin 5 sextaria; item Wilhelmus de Caldaria sextarium et 6 denarios; item Henemanus filius Graviux dimidiam amam et 6 denarios; item Henricus Coifman sextarium; item Conradus super Heche sextarium; item Conradus de sanctis Apostolis 7 solidos de prato, quamdiu ipsum pratum tenet; item Engelbertus de Vico medietatem de manewerke presentabit ante vineam iu dolium dominorum; item Henricus dictus Murre similiter raedietatem de manewerke preseutabit ante vineam in dolium domi- nornm; item liberi campauarii siuiiliter medietatem de manewerke presentabit ante vineam in dolium dominorum; item Heidenricus de Vico similiter medietatem de manewerke presentabit ante vineam iu dolium dominorum; Cristianns de Lupsdorp dabit dominis sanctorum apostolorum medietatem de eorum manewerke et vinum huius medie- tatis presentabit eis Linse suis laboribus, expensis et periculis ct preter hoc dabit eis uruam de sua medictate ct eorum nuncium servabit sub eius expensis, quamdiu fuerit in Lupsdorp; item Heiden- ricus dictus de Goytszos cum suis heredibus dabit singulis annis in nativitate beati Johannis baptiste dominis sanctorum apostolorum Colonie de uno manso, quem habet ab ipsis, duo plaustra liguorum et nnum plaustrum lignorum, quc gerden dicuntur, et unum lectum in autumpno et duos collectores vini et duos portatores; item Wi- gandus de Eckin faciet etiam omnia et singula premissa, que focere tenetur Heidenricus predictus; item molendinaria de Catsbach simi- militer et cins heredes.

Census camere ecclesie sanctorum Apostolorum: Domus in platea piscine solvit hereditarie 21 solidos, unde dimidietas in festo nativitatis Johannis baptiste, alia dimidictas in nativitate do mini; quolibet autem termino solutionis currit mensis sine captione; elapso autem mense heredes cadent a inre, quod habuerunt in dicta domo ct suis attinentiis, si predictos denarios terminis statutis non persolverint. — Domus iuxta capellam sancti Keynoldi solvit 8 solidos ct unum denarium, de quibus dantur 7 denarii ad luminaria ecclesie sancti Mauritii; residui census pertinent ad auniversarios Henrici de Rense et suorum parentum, sicut in libro presentiarum invenitur scriptum. — Domus in platea clipeorum 18 denarios iure hereditario. — Domus underlain 2 marcas, videlicet iu festo sancti Johannis bap- tiste marcam et in die nativitatis domini marcam captiose, ut supra de domo in platea piscine. — Item obedientiarius noster de Bellc

376

1203 sive scultetus 10 solidos, unde 5 solidis pertinent ad anniversarium Everardi quondam nostri canonici dicti Sac efc 5 solidi ad anniver- sarium Beatricis matris quondam Theoderici nostri canonici et de- cani. — Cnbicula duo inter stelreverc 17 solidos, unde dimidietas solvitur in festo bcati Mathei apostoli, alia dimidictas in festo beate Gertrudis virgiuis captiose. — De Buren 20 solidi, videlicet in medio maio 10 solidi et in festo beati Martini alia dimidietas. — Item ca- mera adiacens domui in molendino apnd domum de Vrechene snper erenstraze solvit 3 solidos hereditarie in festo beati Remigii. — De terra quadam iuxta blenbuegele domini sancti Gereonis vel alter eorum, qui babet obedientiam, 4 solidos in festo pasche. — Item area, que iacet prope sanctum Mauritium versus curiam Cleinegedanc 3 solidos, quos solvit Gerardus filius Gerardi comitis in festo beati Remigii. — Item area iaceus ante portam Hanonis 5 solidos, nnde Lndewicus de Novo-foro solvit hereditarie dimidietatem; aliam dimi dictatem Paulus et Walbrun in medio maio. — Area Alberonis in Greco-foro 15 denarios in festo beati Johannis baptiste et tempore suo ius, quod dicitur vurhure. — Moneta in Susato octoginta solidos in festo ascensionis domini. — Item apud Attendare 5 solidos berc ditaric illius monete, pro quibus dabuntur 4 solidi in festo beati Martini. — Item in Wievelkoven 2 solidos hereditarie in festo beati Martini. — Item in Rinzemfilenheim 16 denarios hereditarie in festo beati Laurentii, quos solvunt fratres de domo Teuthonica. — Item de Derstorp unam marcam in principio mensis iunii et tempore suo ius, quod guerf dicitur, quod solvit Gerardus de Zudendorp et sui heredes. — Item de terra quadam sita iuxta Steinbele, que Ben- chifeherf dicitur, 22 denarios, quos solvit Theodericus quondam filins Hermanni dicti Graloch, hereditarie in festo beati Lamberti et tem- pore suo ius, quod gewerf dicitur. — Item domus sita ante antiquam portam Ovinam 11 denarios. — Item domus ibidem 11 denarios, quos denarios de predictis domibus duabus solvit Henricus dictus Volpes noster concanonicus in festo' beati Laurentii. — De Bastwilre 4 so- lidos, de quibus Winricus ibidem solvit 18 denarios de 7 iornalibus et dimidio terre arabilis et de una area. — Item Jobannes Neve 7 denarios de tribus iornalibus ibidem. — Item Wilhelmus de Hovelde 2 denarios ibidem. — Item Bernardus miles de Sersdorp 4 denarios de duobus iornalibus. — Henricus pellifex 4 denarios de duobus ior- nalibus ibidem. — Item Gerardus dictus Cragt 12 denarios de domo et area et una houguelde. — Item Mundestorp 5 solidos et 4 de- narios, quos nunc solvit prepositus noster de bonis, que fuerunt Gerardi militis de Belle quondam advocati ibidem, qui solvuntur

377

Lnce evangeliste. — Item domns contigna muro prcpositi Prumiensis 1203 nostri concanonici 4 solidos, qui solvantur Remigii. — Item domus versus pnteum super printgassen sita solvit 20 denarios in festo beati Remigii, quam tenet iure hereditario Richwinus custos dormitorii nostri.

— Item domus magistri Marsilii in printgassen 60 denarios in festo beati Remigii, quam possidet iure hereditario Richwinus supradictus.

— Item domus inter custerzin sita solvit 18 solidos in festo beati Martini. — Item de curia et bonis ad candem pertinentibus, que di- citur, Rachsvelt sita inter Burke et Wiesele 6 solidos Monasterienses, qni computantur pro 5 solidis Coloniensibus, in festo beati Martini. — Item relicta Henrici de Piropo de Novo-foro solvit 12 denarios de domo Volradt quondam rasoris in nativitate domini. — Item 2 solidi sol- vuntur de domo, que fuit Hermanni dicti Kesselere, sita in platea inxta domum, que dicitur stella, in platea, ubi itur ad Grecum- forum, in nativitate domini. — Item aliud par censuum de Greco foro solvit 27 solidos in die beati Laurentii. — Item aliud par cen suum in Greco-foro, quos colligit dominus Severinus, 2 marcas in die beati Laurentii. — Item census arearum in printgassen, qui bof- cins dicuntnr, 18 solidi in festo beati Lamberti et solvuntur ius tem- pore suo, quod dicitur vfirhure. — Item in festo beati Gereonis in denarios ...1) convivales dant ibidem 10 solidos et 6 denarios. — Census qui protenduntur de domibus quibusdam sitis a cimiterio ecclesie nostre usque erenporzen, 10 solidi in die beati Martini. — De ma iori ecclesia 21 solidi ad denarios convivales. — Item supra berlich 21 denarios domus quondam Werneri Parfusin in festo beati Martini, nunc autem comitis Juliacensis. — Item in parrochia beati Martini de Heppendorp de curia quadam nomine Staimheim Jordanus dictus Carpensuavel et heredes sui 5 solidos et unum maldrum tritici in festo beati Martini, quod maldrum computabitur pro tribus solidis a camerario. — Item 20 denarii de duobus maldris siliginis, que an- tiquitus fuerunt pistoris; illa recipit camerarius de summa panis cottidiani. — Item conventus de Veteri-monte 12 denarios de villa dicta Manheim in festo beati Martini. — Summa totius 30 marce 10 solidi et 3 denarii. De hac summa supradicta dantur dominis 20 marce, videlicet in nativitate domini 10 marce, unde cuilibet dantur 3 solidi; item in annunciatione beate Marie 10 marce, unde cuilibet dantur etiam 3 solidi; item in ascensione domini 7 marce et 8 solidi de moneta in Susato, unde cuilibet dantur 2 solidi; item 6 solidi in

') Hier hat die Handschrift einc LUckc.

378

1293 purificatione beate virginis de quadam propinatione, que olim fuit legata ecclesie ex parte cuiusdam Everardi uostri concanonici.

Hec bona babct ccclcsia sauctorum apostolorum in Lecghenich et in confinibus ibidem: Primo curtem ecclesie sanctorum apostolorum, ad quam pertineut tres mansi cum dimidio terre arabilis. — Item habet magnam decimam et minutam ibidem. — Item habet decimam in Kunrisheim ct iu Dirmisheim. — Item habet decimam ihidem in Bladishem. — Item habet decimam in Melre. — Item decimam de Autiqua villa. — Kem decimam in Pinsheim, de qua habemus aunuatim ...1) maldra tritici. — Item habet decimam in Rothusen.

Hec sunt bona, que habct ccclesia sanctorum aposto- lorum in Novimagio et in confinibus ibidem a decano et capitulo ciusdem ecclcsie pro hercditaria pensione con- cessa: Primo videlicct domino de Oyc decimas magnas et miuutas de agris suis dictis Huyswcrc et Ryswere, prout nunc siti sunt apud Oye, pro pensionc 8 maldrorum tritici, 8 maldrorum ordei et 8 maldrorum avene, que singulis annis in festo beati Martini persol- ventur modo, quo in litteris super hoc confectis plenius continetur. — Item AValtardo de Persinghen decimas de agris curtis sue in Per singhen, quos aratro suo colit, pro peusione unius maldri tritici et duorum maldrorum avene in festo beati Martini persolvendomni, sient in literis suis super hoc confectis continetur. — Item Gerardo de Luttulenhave medietatem aliarum decimarum magnarum et uiinu- tarum in Oye sitarum pro pensione 30 solidorum Coloniensium de nariorum in festo beati Martini persolveudorum, prout hoc in litteris super hoc confectis continetur, et alia medietate ecclesie sanctorum apostolorum reservata. — Item Tilmanno Werenberti de Novimagio et Remboldo Sebars novam decimam dictam alde radelant in campo Novimagiensi sitam pro pensione 30 solidorum Coloniensium denariorum in festo beati Martini persolvendorum. — Item Remboldo nato Petri et Theoderico nato Ade de Wosich medietatem decimarum magnarum et minutarum in Novimagio sitarum, quam prius habuit Gerardus de Luttillenhave pro pensione 30 solidorum Coloniensium denariorum in festo beati Martiui persolvendorum, et alia medietate decimarum prc dictarum dicte ecclesie sanctorum apostolorum reservata, prout in litteris super hoc confectis continetur. — Item Tilmanuo de Novi- magio decimas in Ubbruggen videlicet nemoris et paludis et suarum arearum noviter excultarum cum tribus agris videlicet agro dicto

') Dic Zahl nicht angcgeben.

379

hundert-maldersait, secundo agro sito iuxta antiquum cymiterium et 1293 tertio agro dicto borghacker pro hereditaria pensione dimidie marce antiquorum Brabantinorum denariorum in festo beati Martini persol- vendorum, ut apparet in litteris super hoc confectis.

Item habet ecclesia quandam modicam decimam in Nurvenich. Item ibidem 350 maldra siliginis et tritici meusure ibidem consuete. — Item in Mundistorp advocatiam et officium sculthetatus. Item ourtis ad advocatiam pertinens habet 5 mansos et 20 iurnales terre arabilis. Item curtis scultheti habet 4 mansos et 30 iurnales. Iteut curtis ex opposito curtis advocatic habet duos mansos cum di- midio. Item curtis, que quondam fuit domini Johannis de Loveuich, continet fere 5 mansos. Item curtis infeiior4 mausos et plus. Iteui parvam decimaui ibidem. — Item iuBrenich habet curtem, ad quam pertinent duo mansi. — Item habet curtem in Bornheim. — Item in Belle habet curtem, ad quam pertinent duo mansi cum dimidio. Item iurati pertinentes ad dictam curtem solvunt annuatiiu 112 maldra si liginis minus uno sumbrino. Item habet magnam decimam et minu tam ibidenu Item ibidem mansum nemoris, qui pertinet ad curtem. Item ibidem aliud nemus magnum, quod vorst appellatur. — Item in Oinstorp habet ecclesia curtem, que vocatur magna curia. Iteni ex opposito dicte curtis aliam curtem, que vocatur heren Stailshof. Item aliam curtem, quam Gobelinus dictus Schegthere habet in pen sione. Itetu ibidem aliam curtem parvam, quc fuit illorum de Byns velt. — Item in Emme habet ecclesia curtem, que habet duos mansos cum dimidio. Item ibidem habet 4 maldra tritici de bonis dicti Irre gasse. Item in Herkenbusg habet curtem. — Item in Vlytsteden habet ecclesia duos mansos, qui concessi sunt pro pensione heredi- taria, ut patet in literis.

Aus dem Copiarium des Stiftes vou St. Aposteln, f. 30 ff., im Stadt-Archiv.