88.

Walterus, Dei gratia Tornacensis episcopus , universis presentes litteras in- specturis, salutem in Domino. Notum facimus nos inspexisse litteras illustris domine Margarete, Flandrie et Haynoie comitisse, non viciatas, non abolitas, non cancellatas, sed in omni parte sua integras et bene sigillatas, in hee verba: Margareta, Flandrie et Haynoie comitissa, universis presentes litteras inspecturis, salutem. Notum facimus, quod dominus Walterus de Cokelare, miles, homo noster, et Aelidis, ejus uxor, in plena curia nostra, coram nobis ct hominibus nostris constituti, humiliter supplicaverunt, quod nos eorum necessitatis inopie succurrere dignaremus, et quod eis licentiam tribueremus, et consensura nostrum apponeremus, quod ipsi possont vendere legitime ecclesie sancti Bertini omues decimas suas, quas dietus Walterus a nobis tenebat in feodum, jacentes in parro- chiis de Cokelare et de Higthinghem, in quibus dieta ecclesia jus optinet patronatus. Requisiti vero predicti Walterus, miles, et Aelidis, uxor ejus, quare predicta vendere volebant, responderunt, quod causa necessitatis et paupertat is tante а�? talis, quod necesse habebant hunc contractum facere vel pejorem. Nos vero hi is au- ditis conjuravimus homines nostros sub fidelitate, quam nobis debebant, quod nobis dicerent et judicarent, si propter dictam causam dictas decimas legitime vendere possent ecclesie supradicte, et si nos consentire possemus legitime, quod propter dictam causam dicte decime venderentur. Qui coujurati a nobis responderunt et judicaverunt, quod propter dictam causam possent dicti Walterus et Aelidis dictas decimas legitime vendere, et nos consensum nostrum possemus legitime apponere. Requisiti etiam a nobis homines nostri, si causam, quam

97

predicti Walterus et Aelidis pretendebant, cognoscerent esse veram, responderunt conjurati a nobis, quod ipsam sciebant esse veram, notoriam et manifestam. Nos vero predictis Waltero et Aelidi compatientes, et in hoc succurrere eorun- dem inopie et pauperpati volentes, consensum nostrum apposuimus, ut dicte decime memorate ecclesie legitime venderentur. Tunc predicti Walterus et Aelidis venditione facta et firmata ita, quod pro qualibet libra valoris dictarum decima- rum haberent undecim libras, per consilium et judicium hominum nostrorum, resignaverunt et werpiverunt dictas decimas in manus nostras ad opus ecclesie memorate, se et heredes suos de dictis decimis exheredando et ecclesiam here dando. Promittentes fide interposita et prestito juramento, quod in predictis nichil in posterum reclamarent. Quo facto conjuravimus et requisivimus homines nostros, si predicti Walterus et Aelidis et heredes eorum ita essent exheredati de decimis supradictis, quod in ipsis nichil juris possent in posterum recla mare, et si nos possemus predictam ecclesiam per premissa de dictis decimis in vestire et heredare ita, quod eas deberent perpetuo legitime possidere et paci fice. Qui responderunt et judicaverunt predictos Walterum et Aelidem de premissis ita exheredatos et heredes eorum, quod in ipsis nichil juris possent in pos terum reclamare, et nos posse et debere predictam ecclesiam de predictis in vestire et heredare, ita quod ea deberet perpetuo pacifice possidere. Nos vero pro salute anime nostre et animarum antecessorum nostrorum dictam ecclesiam legitime iuvestivimus et heredavimus de decimis supradictis, concedentes ipsi in puram elemosinam dictas decimas quitas et liberas ab omni servicio, exac- tione et consuetudine in perpetuum libere et pacifice possidendas. Dictus vero Walterus assignavit predicte Aelidi, uxori sue, a�? etiam domine Agneti, matri sue, in excambio competentem dotem pro dote, que ipsis competere posset in decimis predictis, super possessiones et redditus et alia, que nuper emit a domino Willelmo de Avelinghem, milite, propter quem contractual, quem sci licet fecerunt supradicti Walterus et Aelidis cum dicto milite in emendo pos sessiones certas et redditus et alia ab eodem, inciderunt in necessitatem vendendi decimas memoratas. Que etiam mater et uxor recognoverunt excambium compe- tens sibi factum esse in bonis predictis, et benè contentas esse assignamento sibi facto; et juramento voluntarie prestito et fide interposita, promiserunt, quod in dictis decimis nunquam aliquid reclamabunt ratione dotis vel donationis propter nuptias, vel alia de causa. Renunciaverunt etiam dicti Walterus et Aelidis pro se et heredibus suis omni juri ecclesiastico et civili, quod pro ipsis vel heredibus suis posset facere in hac parte, et omni exceptioni, que vel excogitata est vel excogitan posset in posterum, et cedere in dampnum dicte ecclesie, et com- modum suum vel heredum suorum super isto contractu. Promiserunt etiam, fide prestita et interposito juramento, quod dictas decimas quitas et liberas garan- dizabunt, et liberabunt, dicte ecclesie contra quoscumque et ab omni relevio

13

98

et dote seu donatione propter nuptias, liberam et immunem tenebunt ecclesiam supradictam, et in hiis et in omnibus aliis, que aliquo modo quacumque de causa peti possent in dictis decimis a quibuscumque tenentur ipsi et heredes eorum dictam ecclesiam conservare indempnem nullo eis servicio dando, ne�? ab ipsis exigendo pro hiis faciendis. Item promiserunt, fide prestita et sub pena ducentarum Iibrarum, quod, cum heres eorum ad etatem legitimam pervenerit, ipsum talem habebunt, quod predicto contractui suum prebebit assensum; et omnibus supradictis et in hac carta contentis interfuit et consensum adhibuit Daniel, primogenitus frater dicti Walteri. Hiis igitur sic peractis et in scriptis redactis, quesivimus ab hominibus nostris, si suflicienter cautum esset ecclesie memorate. Qui responderunt, quod circa predictum contractum legitime erat pro- cessum, qualitercumque presens scriptura legatur, loquatur vel intelligatur, et per ea, que circa ipsum contractum facta sunt, quamvis non essent ad plenum expressa, ita debere predictam esse tutam ecclesiam, quod, ne�? nos, ne�? suc cessors nostri, ne�? persone superius nominate, vel successores earum, seu aliqui alii, in dictis decimis possemus de cetero contra dictam ecclesiam se cundum legem juris aliquid vendicare. Nos autem promisimus pro nobis ct here- dibus nostris, quod nos et ipsi dictas decimas contra quoscumque dicte ecclesie tanquam superiores domini, garandizabimus, quotiens requisiti fuerimus a pre- dicta ecclesia, sine custu nostro. In quorum omnium testimonium, et ut predicta omnia jura et firma in posterum debeant permanere, ea approbando et confir mando, presentes litteras sigilli nostri munimine duximus roborandas. Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo, mense maio. Nos autem supradicte ecclesie incrementum et commodum affectantes, ad preces virorum religiosorum abbatis et conventus ejusdem, et ad preces predictorum Walteri de Cokelare, militis, Agnetis matris, Aelidis uxoris, et Danielis , primogeniti fratris ejusdem, supradicta omnia approbanda et auctoritate pontificiali duximus confirmanda. Rogaverunt etiam nos memoratus Walterus , mater ejus, uxor et frater ejusdem, pro se et heredibus suis, quod, si ipsi vel heredes sui contra predicta venirent vel aliquod predictorum nos et successores nostri absque cause cognitione monitione premissa ipsos excommunicationis sententie subjicere cura- remus. Quia vero predicte Agnes et Aelidis, ac etiam Daniel memoratus, sigillum proprium non habebant, presentibus litteris in argumentum fidei omnium pre dictorum sigillum nostre curie Tornacensis procuraverunt apponi

. . d e rata permaneant et inconvulsa presentes

litteras sigilli nostri munimine duximus roborandas (1).

(I) Nous remplaçons par les mots enlevés à la charte originale, quand les sceaux

en furent coupés.

99