Charter: Urkunden Klosterneuburg (1002-1767) 1371 IV 25
Signature: 1371 IV 25
Add bookmark
Edit charter (old editor)
25. April 1371
Wahlinstrument des Propsts Kolomann von Laa.Source Regest: ZEIBIG, Klosterneuburg (=FRA II/10, Wien 1857) S. 432, Nr. 447
x
Reverendo in Xto patri et domino domino Alberto Episcopo Ecclesie Pataviensis, Cholomannus Decanus, Marchardus Cellerarius, Nicolaus de Neunburga, Johannes Pistrini, Cristanus haslawer, Otto de Traysem, Bartholomeus plebanus s. Martini, Johannes||
Gustos, Ulricus Haspech plebanus sancti loci, Nicolaus Linczer, Petrus custos dominarum, Gerlacus Gerlstainer, Ortolfus, magister oblagii, Waltchunus de Ennsprunn, Johannes de Wienna, Otto de Tulna, Martinus Schench, Hadmarus Matseber, fratres Conventus Can. Reg. Mon. Marie virginis gloriose ord. s. Aug. Nevnburge., vestre diocesis eum devotis oracionibus obedienciam et reverenciam debitam et condignam. Vacante superdicti Monasterii nostri Prelatura per obitum bone memorie domini Ortolfi prepositi nostri, qui decessit Anno domini M° CCC° LXX° primo die XXIIII mensis Aprilis eiusque corpore die proximo tunc sequente ecclesiastice, vt decuit, tradito sepulture, ne prefatum nostrum monasterium diucius viduitatis deploraret incommoda, statim ipso die videlicet XXV. mensis iam dicti hora III convenimus in loco pro nostro capitulo deputato de futuri eleccione prepositi tractaturi, protestantes ante omnia, nostre non esse intencionis cum excommunicatis, suspensis aut interdictis seu alias inabilibus eligere, si quis fortassis inter nos esset, sed vocem huiusmodi noluimus alicui prodesse simpliciter vel obesse, et cum non essent plures fratres seu Canonici, qui possent aut deberent ad electionem huiusmodi evocari prehabitis quibusdam tractatibus vnanimiter concordantes procedere decrevimus ad ipsam Electionem legittime celebrandam, placuitque nobis omnibus et singulis concorditer animoque deliberato per formam scrutinii de prelato eidem nostro Monasterio providere, vnde in tres de Conventu nostro predicto, videlicet Nicolaum de Nevnburga, Vlricum Haspech et Martinum Schench predictos compromisimus eisque dedimus plenam||
et liberam potestatem, scrutandi ac eciam inquirendi secrete et sigillatim vota omnium de Conventu seu Capitulo atque sua, et illum, in quem omnes, aut maior et sanior pars inveniretur ex ipso Capitulo consensisse, per vnum eorumdem Scrutatorum de consensu suorum collegarum et nostro in prepositum eligendi. Qui quidem Scrutatores, potestatem huiusmodi acceptantes ‚ ad partem ipsius Capituli vna cum Notario et testibus infra scriptis se traxerunt, et vota sua primitus, ita quod singuli duo cuiuslibet tercii suorum Collegarum votum sub prestacione Iuramenti tactis sacrosanctis Ewangeliis et sub Stola, deinde vota omnium et singulorum nostrum aliorum de Capitulo seu conventu secrete et sigillatim simili sub iuramento similiter scrutabantur, eaque omnia et singula per notarium publicum subnotatum in scriptis redacta mox in communi coram nobis omnibus audientibus expresse et intelligentibus per eumdem Notarium fecerunt nobis consencientibus et petentibus publicari. Et quia facta huiusmodi publicacione et collacione numeri ad numerum, zeli ad zelum, meriti ad meritum subsecuta compertum fuit, majorem et saniorem partem Capituli seu Conventus vota sua direxisse in dominum Cholomannum decanum, virum vtique discretum et providum, de legittimo thoro genitum, aliasque vite et morum honestate merito commendandum, quem dictus Nicolaus suo et suorum Collegarum predictorum nomine vigore etiam vt premittitur sibi a nobis tradite potestatis invocato cristi nomine elegit in nostrum et dicti nostri monasterii prelatum ac prepositum in scriptis sub hac forma: Ego Nicolaus de Nevnburga, vnus de tribus scrutatoribus a nostro Capitulo seu Conventu nominatis et electis ad faciendum Scrutinium et Electionem futuri nostri prepositi secundum formam predictam diligenter in omnibus observatam de voluntate et Consensu Collegarum meorum et aliorum omnium in hiis consenciencium ex potestate eciam michi et eisdem meis collegis tradita invocata Spiritus sancti gracia dominum Cholomannum decanum nostrum predictum, in quem reperimus majorem et saniorem nostri Capituli debite consensisse in nostrum et Monasterii nostri Prepositum et pastorem eligo et eandem electionem pronuncio in hiis scriptis in nomine patris et filii et spiritus sancti. Quam quidem electionem omnes et singuli approbantes te Deum laudamus cantando populo fecimus sollempniter publicari ipso electo ad chorum ipsius monasterii per nos deducto et ante altare summum vt est moris, personaliter situato. Cui quidem Electioni dictus dominus Cholomannus, quamvis se primo redderet difficilem, instantibus tamen nobis, tandem consensum adhibuit voluntarium, vt debebat. Ideoque reverende pater et domine Graciose benignitatem vestram imploramus humiliter et devote, quatenus dictam Electionem sic sollempniter et Canonice celebratam dignemini auctoritate ordinaria favorabiliter confirmare, Et vt veneranda Vestra paternitas agnoscat, nos in premissis fuisse vnanimes et concordes, presentes literas seu Electionis decretum per notarium publicum infra scriptum, qui premissis omnibus requisitus interfuit in hanc formam publicam redigi, Sigilloque nostri capituli et singulorum nostrorum subscripcionibus fecimus communiri. Actum et Datum Anno, die et loco predictis Indiccione IX. Pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Gregorii pape XI. Anno primo, Presentibus honorabilibus et discretis viris et dominis, Magistro Johanne Warmiensis et Ardacensis Ecclesiarum Canonico et plebano in hoflino Patavien. et Magistro Chunrado de Danstat, Illustris principis et domini nostri, domini Leupoldi Ducis Austrie Medico Clerico spirensis diocesium testibus ad premissa omnia per nos specialiter vocatis et rogatis. ||
Ego Marchardus cellerarius dicti Monasterii predicte electioni interfui et in dominum Cholomannum Decanum consensi et manu propria huic decreto subscribo.||
Ego Nycolaus de Nevnburga etc. Ego Johannes pistrini etc.||
Ego Cristanus haslawer etc. et quia vsum scribendi non habui, per alium hic subscribo.||
Et ego Otto Traysmer etc.||
Et ego bartolomeus etc.||
Et ego Johannes custos etc.||
Et ego Vlricus hauspech etc.||
Et ego Nicolaus linczer etc.||
Et ego petrus custos dominarum etc.||
Et ego gerlacus etc.||
Et ego Waltchunus etc.||
Et ego Ortolfus etc.||
Et ego Otto de Tulna etc.||
Et ego Martinus schench.||
Et ego Hadmarus Matseber.||
Et ego Albertus Grifstete, Clericus Misnensis diocesis publicus et imperiali auctoritate notarius etc.
Gustos, Ulricus Haspech plebanus sancti loci, Nicolaus Linczer, Petrus custos dominarum, Gerlacus Gerlstainer, Ortolfus, magister oblagii, Waltchunus de Ennsprunn, Johannes de Wienna, Otto de Tulna, Martinus Schench, Hadmarus Matseber, fratres Conventus Can. Reg. Mon. Marie virginis gloriose ord. s. Aug. Nevnburge., vestre diocesis eum devotis oracionibus obedienciam et reverenciam debitam et condignam. Vacante superdicti Monasterii nostri Prelatura per obitum bone memorie domini Ortolfi prepositi nostri, qui decessit Anno domini M° CCC° LXX° primo die XXIIII mensis Aprilis eiusque corpore die proximo tunc sequente ecclesiastice, vt decuit, tradito sepulture, ne prefatum nostrum monasterium diucius viduitatis deploraret incommoda, statim ipso die videlicet XXV. mensis iam dicti hora III convenimus in loco pro nostro capitulo deputato de futuri eleccione prepositi tractaturi, protestantes ante omnia, nostre non esse intencionis cum excommunicatis, suspensis aut interdictis seu alias inabilibus eligere, si quis fortassis inter nos esset, sed vocem huiusmodi noluimus alicui prodesse simpliciter vel obesse, et cum non essent plures fratres seu Canonici, qui possent aut deberent ad electionem huiusmodi evocari prehabitis quibusdam tractatibus vnanimiter concordantes procedere decrevimus ad ipsam Electionem legittime celebrandam, placuitque nobis omnibus et singulis concorditer animoque deliberato per formam scrutinii de prelato eidem nostro Monasterio providere, vnde in tres de Conventu nostro predicto, videlicet Nicolaum de Nevnburga, Vlricum Haspech et Martinum Schench predictos compromisimus eisque dedimus plenam||
et liberam potestatem, scrutandi ac eciam inquirendi secrete et sigillatim vota omnium de Conventu seu Capitulo atque sua, et illum, in quem omnes, aut maior et sanior pars inveniretur ex ipso Capitulo consensisse, per vnum eorumdem Scrutatorum de consensu suorum collegarum et nostro in prepositum eligendi. Qui quidem Scrutatores, potestatem huiusmodi acceptantes ‚ ad partem ipsius Capituli vna cum Notario et testibus infra scriptis se traxerunt, et vota sua primitus, ita quod singuli duo cuiuslibet tercii suorum Collegarum votum sub prestacione Iuramenti tactis sacrosanctis Ewangeliis et sub Stola, deinde vota omnium et singulorum nostrum aliorum de Capitulo seu conventu secrete et sigillatim simili sub iuramento similiter scrutabantur, eaque omnia et singula per notarium publicum subnotatum in scriptis redacta mox in communi coram nobis omnibus audientibus expresse et intelligentibus per eumdem Notarium fecerunt nobis consencientibus et petentibus publicari. Et quia facta huiusmodi publicacione et collacione numeri ad numerum, zeli ad zelum, meriti ad meritum subsecuta compertum fuit, majorem et saniorem partem Capituli seu Conventus vota sua direxisse in dominum Cholomannum decanum, virum vtique discretum et providum, de legittimo thoro genitum, aliasque vite et morum honestate merito commendandum, quem dictus Nicolaus suo et suorum Collegarum predictorum nomine vigore etiam vt premittitur sibi a nobis tradite potestatis invocato cristi nomine elegit in nostrum et dicti nostri monasterii prelatum ac prepositum in scriptis sub hac forma: Ego Nicolaus de Nevnburga, vnus de tribus scrutatoribus a nostro Capitulo seu Conventu nominatis et electis ad faciendum Scrutinium et Electionem futuri nostri prepositi secundum formam predictam diligenter in omnibus observatam de voluntate et Consensu Collegarum meorum et aliorum omnium in hiis consenciencium ex potestate eciam michi et eisdem meis collegis tradita invocata Spiritus sancti gracia dominum Cholomannum decanum nostrum predictum, in quem reperimus majorem et saniorem nostri Capituli debite consensisse in nostrum et Monasterii nostri Prepositum et pastorem eligo et eandem electionem pronuncio in hiis scriptis in nomine patris et filii et spiritus sancti. Quam quidem electionem omnes et singuli approbantes te Deum laudamus cantando populo fecimus sollempniter publicari ipso electo ad chorum ipsius monasterii per nos deducto et ante altare summum vt est moris, personaliter situato. Cui quidem Electioni dictus dominus Cholomannus, quamvis se primo redderet difficilem, instantibus tamen nobis, tandem consensum adhibuit voluntarium, vt debebat. Ideoque reverende pater et domine Graciose benignitatem vestram imploramus humiliter et devote, quatenus dictam Electionem sic sollempniter et Canonice celebratam dignemini auctoritate ordinaria favorabiliter confirmare, Et vt veneranda Vestra paternitas agnoscat, nos in premissis fuisse vnanimes et concordes, presentes literas seu Electionis decretum per notarium publicum infra scriptum, qui premissis omnibus requisitus interfuit in hanc formam publicam redigi, Sigilloque nostri capituli et singulorum nostrorum subscripcionibus fecimus communiri. Actum et Datum Anno, die et loco predictis Indiccione IX. Pontificatus sanctissimi in Christo patris et domini nostri, domini Gregorii pape XI. Anno primo, Presentibus honorabilibus et discretis viris et dominis, Magistro Johanne Warmiensis et Ardacensis Ecclesiarum Canonico et plebano in hoflino Patavien. et Magistro Chunrado de Danstat, Illustris principis et domini nostri, domini Leupoldi Ducis Austrie Medico Clerico spirensis diocesium testibus ad premissa omnia per nos specialiter vocatis et rogatis. ||
Ego Marchardus cellerarius dicti Monasterii predicte electioni interfui et in dominum Cholomannum Decanum consensi et manu propria huic decreto subscribo.||
Ego Nycolaus de Nevnburga etc. Ego Johannes pistrini etc.||
Ego Cristanus haslawer etc. et quia vsum scribendi non habui, per alium hic subscribo.||
Et ego Otto Traysmer etc.||
Et ego bartolomeus etc.||
Et ego Johannes custos etc.||
Et ego Vlricus hauspech etc.||
Et ego Nicolaus linczer etc.||
Et ego petrus custos dominarum etc.||
Et ego gerlacus etc.||
Et ego Waltchunus etc.||
Et ego Ortolfus etc.||
Et ego Otto de Tulna etc.||
Et ego Martinus schench.||
Et ego Hadmarus Matseber.||
Et ego Albertus Grifstete, Clericus Misnensis diocesis publicus et imperiali auctoritate notarius etc.
Source Fulltext: ZEIBIG, Klosterneuburg (=FRA II/10, Wien 1857) S. 432-435
Comment
Propst Kolomann liefert einen Beweis, was Umsicht, redlicher Wille und Liebe zu dem Hause zu leisten vermögen. Er übernahm das Stift in der traurigsten finanziellen Lage, und hinterliess es seinem Nachfolger in blühendem Zustande mit vermehrten Ertragsquellen, wie die nachfolgenden Urkunden darthun.Den traurigen Finanzstand des Stifts bei der Wahl Kolomann's schildert uns das Rechnungsbuch Sig. A. 2. mit folgenden Worten: „Et nota, quod facta eleccione in die s. Marci Ewangeliste nichil fuit in domo, preter 55 Karr, vini acerrimi, quae omnes fuerunt exhauste pro prebenda dominorum et dominarum et aliorum prebendariorum, et pro familia et pro duce et hospitibus, et 16 Karr. fuerunt propinate pro 80 1/2 tal. nec fuit ibi triticum, nec pabulum, nec fenum, sed penitus nichil, et omnia necessaria domus et pro cultura vinearum oportebat accomodari usque post vindemiam". Desshalb sah sich Propst Kolomann gezwungen, Gelder aufzunehmen. Seine Rechnung weist folgende auf:
Percepi a Chraftone Hawser 300 tal.
A domino Ulrico de Pergaw 400 tal.
De hospitali civium 150 tal. pro 15 tal. reddituum.
A Chunrado Harber 100 tal.
A decano de Asparn 70 tal.
Item percepi de Johanne de Tyrnavia pro decima sua ad X annos 240 tal.
Item a dominis meis pro iure montano 20 tal.
Item a Chraftone Hawser 400 tal.
Item de Nicolao Tessere 100 tal.
Item a domino Chunrado de Ratispona pro prebenda 130 tal.
Item de testamento Syrveyer. 10 tal.
Item a domino Ottone de Wildungsmawer 280 tal.
Item a decano de Asparn pro redditibus venditis 365 tal.
Item de haseneker pro bonis venditis in Gensterndorf 60 tal.
Item de Clenodiis venditis de Sacrario 320 tal. 6 sol.
Item de Mag. Alberto. 100 tal.
Mit diesem aufgenommenen Gelde werden auch sofort Schulden und Rückstände getilgt:
Item Chunrado Harber 16 tal. 5 sol. 10 den., quos concessit in Ratisponam pro Censu ad curiam Romanam, quia neglectum fuerat longo tempore.
Item 18 tal. 20 den. pro mediis fructibus ad curiam Romanam pro ecclesia Newnburgensi.
Item Nicolao Tessari in debitis suis 10 tal.
Item Iudeo Jezman exsolvi pro domino meo (ist die Aufzeichnung des Oberkellerers, so wie die folgenden) 300 tal. de pecunia capitali, et pro usura 26 tal.
Item eidem Judeo exsolvi pro domino meo 96 tal. pro quibus fuerunt fideiiussores dominus Cellerarius et Magister Curie.
Item Nycolao, magistro Coquine solvi 100 tal.
Item Nunciis ad Curiam Avinionis per dominum Ducem missis 100 florinos.
Summa denariorum 42 tal.
Item plebano de Olestorf pro domino meo 55 tal.
Item Yserlini Iudeo 170 1/2 tal.
Item Lienhardo poll pro domino meo 30 tal.
Item Lienhardo Linczer 112 tal. pro servicio.
Item Chinburger 250 tal. et pro servicio 27 tal. 5 sol. 10 den.
Item Officiali pro Censu domini Pape 9 tal. 20 den.
Item Nicolao Stainer exsolvi 14 tal.
Item Ulrico de Gaber 200 tal. et pro servicio 22 tal. et pro litera 50 den.
adhuc remanserunt sibi in 200 tal.
Item plebano de gawnestorf 80 tal.
Item decano de Asparn 110 tal.
Zu all diesen traurigen Zuständen gesellte sich noch die Ungunst der Elemente: „Et nota, quod eadem anno feria 5. ante festum Penthecostes (22. Mai) percussit grando vineas et agros, quod in Alpeltaw de 50 modiis tritici non habui vnum granum, et in Atachring de 15 1/2 Karr, vini, nec de servicio ibidem quitquam habui, et in sancto loco de decima nichil, et de iure montano ibidem solum 9 Karr. Et in calvo monte de vino culture (Eigenbau) et servicio solum 15 Karr".
Die Auslagen bei Gelegenheit der Wahl und der Reise nach Ebersberg sind:
Item pro sigillo 2 tal.
Item Officialibus 5 tal. 60 den.
Item pro expensis in Ebelsperch 30 tal. 88 den.
Item Fridlino pro vno equo, quod dominus Eberhardus equitavit in Ratisponam. 6 tal.
Item Johanni Cantori de Castro pro uno publico instrumento prima vice
in Ratisponam. 1/2 libram.
Item Alberto publico pro duobus instrumentis et pro aliis necessariis suis. 17 sol. 10 den.
Domino Episcopo Pataviensi pro confîrmacione 34 tal.
Item prothonotariis 32 tal.
In dieser Urkunde erscheint als Pfarrer zu St. Martin noch der Chorherr Bartholomäus, 1382, am 29. November aber der Chorherr Hanns.
Language:
Places
- Ernstbrunn (GB MI)
- Heiligenstadt (Wien XIX)
- Höflein an der Donau (GB KN)
- Klosterneuburg (GB KN)
- Tulln (GB TU)
- Wien
Persons
- Bartholomäus, Pfarrer von St. Martin
- Christian Haslauer
- Gerlach Gerlsteiner
- Gregor XI., Papst (1370-1378)
- Hadmar Matseber
- Johannes Pistrini
- Johannes von Wien
- Johannes, Kustos
- Johannes, Magister, Kanoniker von Ärmland, Pfarrer von Höflein
- Koloman von Laa, Propst des Stiftes Klosterneuburg (1371-1394), Aussteller
- Konrad von Danstat (?), Magister
- Markward, Kellerer
- Martin Schench
- Nikolaus Linzer
- Nikolaus von Klosterneuburg
- Ortolf von Wolkersdorf, Propst des Stiftes Klosterneuburg (1349-1371)
- Ortolf, Obleimeister
- Otto von Traisen
- Otto von Tulln
- Petrus, Kustos des Chorfrauenstiftes
- Ulrich Haspech, Pfarrer von Heiligenstadt
- Waltchun von Ernstbrunn
A click on the button »Show annotation« displays all annotations on the selected charter image. Afterwards you are able to click on single annotations to display their metadata. A click on »Open Image Editor« opens the paleographical editor of the Image Tool.
