"Constitutiones nonnullæ parochis Plagensis caenobij jurisdictioni subiectis anno Domini 1589 propositæ. Praefatio ad parochos."||
||
Frater Wenceslaus Zypser, humilis Plagensium præpositus singulis parochis siue pastoribus suæ jurisdictionis salutem. Charissimi fratres et mecum in vinea Domini excolenda operarij: Cum Spiritus sanctus per apostolum ijs omnibus, qui ecclesiæ Dei administrandæ partem quamcunque sortiti sunt, sub episcoporum nomine dicat: inquiens. Pascite illum, qui in vobis est, gregem, et attendite uobis et vniuerso gregi, in quo Spiritus sanctus posuit vos regere ecclesiam suam. Ego posteaquam Dei miseratione, ubi non diffido et vocatione ad hoc munus perueni, ut in ecclesiæ Plagensis iurisdictione uel exiguus sim adeptus gregis Dominici pascendi partes: existimaui nihil esse mihi prius curandum, quam ut vos, fratres in Christo charissimos et meos in isto munere synergos et cooperatores, ijs decretis et constitutionibus quæ maxime ad præstandum nostrum officium conferre uiderentur informarem. Est enim certe nostra in hoc obeundo munere communis quædam societas: et nulla societas nisi legibus quibusdam contineri aut sibi constare potest. Neque uero aut societas absque capite ulla est, aut societatis leges ab ullo melius, quam a societatis capite proficiscuntur. Ego igitur, quem Deus sua patientia in hac societate, quamuis indignus, uoluit esse ductorem, ut meo pascendi seu etiam regendi officio, pro meo modulo defungar, uobis qui mihi proximi estis, et per quos alij mihi sunt pascendi, constitutiones has sequentes, quibus vos ante alios pascam atque ad alios pascendos instituam atque excitem, omni diligentia obseruandas propono. - 1. Vt parochorum quisquis sacrosanctæ Romanæ ecclesiæ fidem atque doctrinam per omnia integrè profiteatur, et suis proponat. 2. Vt sacræ scripturæ ex sacrosanctæ Romanæ ecclesiæ sententia apud suos interpretandæ diligenter studeat. 3. Vt quottidie horas canonicas iuxta breuiarij alicuius authentici, aut certè si is frater ordinis sit, iuxta eiusdem sacri instituti formam recitet. 4. Sacrosanctum myssæ officium ritu catholico, diebus ut minimum Dominicis et alijs festis, qua potest reuerentia et deuotione peragat. 5. Altaria munda et ad tremendum illud mysterium digne peragendum præparata ut sint, diligenter ac sollicite procuret. 6. Die quoque Dominico ita euangelium explicet, ut simul etiam pro rei occasione aliquem symboli articulum populo interpretetur, vestris alijs celebrioribus idem quoque præstabit. 7. Ieiunia ecclesiæ et dies festos ab ecclesia omnibus coli iussos publicè peracta concione denunciet. 8. Matrimonia insuper ineunda ter absque ulla exceptione, idque distinctis diebus promulget. 9. Libros hæreticos aut ab ecclesia reiectos aut obscænos uel quomodolibet suspectos nemo habeat. 10. Det quisquis operam, ut in ludis litterarijs iuuentuti catholicus aliquis et sententiæ Romanæ cathechismus, non alius prælegatur. 11. Inprimis sedulo curet, ut eos qui ab orthodoxa Romana fide aberrant, qua poscit ratione et via reducat. 12. In sacramentorum venerabilium administratione quilibet forma iuxta ritum ecclesiæ Patauiensis seu etiam Salisburgensis: qui uero in regno Boemiæ Pragensis utatur. 13. Ad sacramenti eucharistiæ sumptionem sub vtràque specie nemo laicos hortetur. Eos autem qui postulant utràque specie participare, ita demum quisquis admittat, si conditiones in eius rei concessione positas intelligant et obseruent. 14. Presbyterorum aut aliorum eorum qui sacris ordinibus initiati sunt nemo in cauponis, choreis aut locis quibuscunque inhonestis uersetur. 15. Vnusquisque pro suæ functionis modo clericalem gerat tonsuram, et vestitu decenter longo ac demisso, quamdiu domi atque inter suos degit utatur. Nam in itinere quidem et peregre agenti uestibus longioris necessitatem nullam imponimus. Requirimus tamen ut in eo nihil sit, nisi quod clericali et ecclesiasticæ personæ conueniat. Religiosis porrò fratribus in parochijs degentibus, nostri ordinis institutum norma sufficiens esto. 16. Nemo concubinam aut præsumptam seu putatiuam vxorem aut aliàs etiam suspectam mulierculam ratione ulla foueat aut sustentet. Si quis uero talem aliquam habere nunc deprehenditur, cogatur eam sub arbitraria pæna intra quadrimestre spacium ablegare. 17. Ciboria et vasa reponendis sacris hostijs apud unumquemque sint munda et omnem in modum idonea. 18. Continenter ante venerabilissimum sacramentum omnibus in ecclesijs, quoad præstari per ecclesiarum censum ||
id potest, lampas ardeat. 19. Vestes sacræ, quoad fieri potest, mundæ sint ac nitidæ: præcipue uero corporalia, quæ uocantur, integra sint, et nulla sorde aut macula deformia uel fædata. 20. Nemo parochus aut vicarius admittere uel tanquam cooperatorem seu capellanum uel alios ad sacrorum functionem audeat, presbyterum ullum seu clericum sæcularem siue regularem aut etiam monachum absque nostro examine et permissu. 21. Parochorum quisque sacrum chrisma baptismatis et extremæ vnctionis oleum ab ordinario suæ diocæsis decano recipiat quotannis. 22. Presbyterorum quisquis nostræ iurisdictionis delegat sibi approbatum confessarium, cui singulis, ut minimum mensibus, peccata sua catholico ritu confiteatur: et ab eo confessione quamquam testimonium confessionis, eius manu consignatum accipiat, quod mihi aliquando exigenti uidendum reddere iure tenebitur. 23. Singuli quoque parochi sedulo curent suos laicos semel ut minimum anno quoque integrè ac de singulis peccatis, post diligens conscientiæ examen confiteri. Cæterum nemo alterius parochi subditum confessione uel alio sacramento, nisi in extrema necessitate, uel aliàs, concessione ac venia legittime obtenta, procurare audeat. 24. Quia uerò aliquando fieri poterit, ut reuerendissimus Patauiensis episcopus fidem sibi a me fieri uelit de sacerdotibus meæ iurisdictionis legittimè ac iuxta canones ecclesiasticos promotis, volumus, ut parochus quisque non religiosus nostri ordinis, tum eorum qui nunc sunt, tum eorum qui sequuntur promotionis suæ testimonium ad sacerdotalem gradum, id est formata ut uocant, sua primo quoque tempore mihi exhibeat: ut si res ita exigat, reuerendissimo episcopo de uno quoque verbo ac sine animi scrupulo uel metu respondeam, cum et hoc alioqui mea et populi magnopere intersit. 25. Ad extremum quoniam maxima hoc tempore in hoc nostro cænobio sacerdotum penuria laborare quodammodo cogimur, mihique unico in dies pluribus curis distento, quottidie ut fas esset, sacris altaribus assistere uix detur, iniunctum omnibus et singulis uelim, ut per ordinem quisquis stato die sacrum myssæ peracturus officium seposita omni tergiuersatione in cænobio hic compareat, et quod domi suæ facile neglexisset, hic in laudem inprimis omnipotentis Dei, honoremque sacratissimæ deiparæ virginis atque in suffragium animarum omnium benefactorum nostrorum idipsum resarcire non grauetur. Quod spero cuilibet non oneri sed honori potius cessurum. Verum ut suus, cuique in hebdomada certus deputetur comparendi dies, quo sacrum in cænobio peragere debeat, parocho in Vlrichsperg assignatur feria secunda, Fridburgensi feria tertia, ex Rhorbach feria quarta, ex Khirchschlag feria quinta, feria sexta et sabbato cuicunque a me iniunctum fuerit. Sin autem festum in populo celebre aliquo horum dierum occurrat, domi suæ quilibet sacra pro more peragat. Hoc adiecto, quod præter hoc etiam parochorum quilibet teneatur singulis annis hic in cænobio comparere tribus his vicibus, utpote in dedicatione ecclesiæ, in patrocinio assumptionis beatæ virginis et in anniuersario fundatorum nostrorum, quod est septimus dies mensis augusti. His tribus temporibus si quis priores vesperas neglexerit, tenebitur pendere conuentui sine ulla remissione mutonem auenæ. - Et has quidem meas constitiones vobis omnibus et singulis meæ iurisdictionis parochis accurate obseruandas authoritate, quam a Deo superioribusque habeo, mando ac præcipio, sperans vos charitate potius et honesti amore, quo meæ authoritatis metu illis obtemperaturos. Repleatur benedictionibus Dei quisquis illas obseruabit. Quod si quis et illas negliget et meam hac in parte authoritatem contemnet, sciat ille se præter offensionem Dei, quam sua negligentia et contemptu incurret, pænam etiam meo arbitrio imponendam, nec illam certè leuem, subiturum. Datum in cænobio Plagensi, ipso pro festo sanctæ Elizabethæ electæ, anno Domini millesimo quingentesimo nonagesimo tertio.

Source Fulltext: Pichler, Isfried H., Urkundenbuch des Stiftes Schlägl, Aigen i. M., 2003, Nr. 670, S. 734-735