I. n. s. e. i. t. Heinricvs diuina fauente dementia Komanorum impo- rator augustus. Si ccclesiis uel eenobiis diuino cultui mancipatis alicuius patrocinii uel defensionis solatium aduersus insolentiam perfidorum uol m«- lignorum hominum prebuerimus. diuinitus nos procul dubio remuneran con- tidimus. Quapropter fidelium nostrorum tarn presentium quam futuromm mag- nitudo comperiat. qualiter nos ob amorem dei et per interueutum karissinie contectalis nostre Agnetis iraperatriois auguste, nostrique filii dilectissimi Heinrici quarti regis, crebram et importunan» querimoiiiam Theoderici reue- rendí abbatis de cenobio s. Mascimini benigne suscepimus. de multis scilicet oppressionibus quas familia s. Maximini patitur ab aduoeatis et comitihus earn defenderé magis quam dissiparc uel aiHigerc debentibus. que non solum antiquis legibus destituía, sed ita potius in seruitutem aduoeatorum est omni- modis redacta, ut non quasi regalis siue regie dotis eadem abbatia. sed ut propria magis eorundem aduoeatorum esse uideatur ancilla. Vndc in presen tía nostri aliorumque iidelium nostrorum Eberardi Treuirensis. Liutbaldi Magontiensijs uenerabilium arcliiepiscoporom. Adeïberonis Metensis. Theodr- rici U-irdunensis episcoporum. neenon Kbbonis Fiddensis. Kuobberti Prumien- *is. .Odalrici Laweshamensis. Bamuhelis Wizinburgensis. Kuobberti Muor- bacemis reuerendorum abbatum. Oodefridi. Gerhardt. Friderici ducum. Gi- silberti. Herimanni. Theoderici. Fmichonis et Berkdolji de Strum'burg co- mitum. aliorumque fidelium nostrorum duodecim de seruientibus qui scare* man ni dicuntur. et .XXIIII. ex antiquioribus de familia per sacramentum iu- rare et confirmare deercuimus. quibus legibus uel iuri sub tempore Heinrici ducis senioris et Heinrici ducis iunioris. seruientes aut famiKa loci illius sub- iaceret. qualiter placita et iudicia fièrent, ad quern prebendarii qui ante por- tarn uel circa urbem sunt, aut in cellula que tauena uel A pula dicifur re- spectum habere deberent. ut ipsi et posteri eorum eodem iure eademque1 lege1 exinde perfruerentur. Confirmatum est ¡taque eorum sacramento, quia aduo- eati abbatie illius ubicumque in regno nostro sita sit. non nisi ter in anno, et illi qui hunnones dicuntur tertio tantum anno nisi recens furtum fuerit. aut ex parto abbatis uoeati fuerint placitare in abbatia non debeant. "Quic* quid autem in illis tribus placitis aduoeatorum uel hunnonum. clam aut aperte. retro uel ante, in uia illuc uel inde eundo aut redeundo quisque reus nadiaí uerit. arbitrio abbatie uel prepositorum aut uillicoruni et meliortiin qui in cur* tibus sunt secundum culpam et facultatem uniuseuiusque hominis disponatnr, inde due pai-tes abbati. tertia aduocatis tribuatur. Si cuius bona uel predia

AMiuIrbeunjrtjit UrfanDcnbiut- I. 26

402

propter aliquam culpam uel querimoniam in plaeitis abbatis id est hudingun dominicata uel publicata fuerint. omnia abbatis erunt. nisi bonis eisdem post- quam uillici abbatis ea in custodiam susceperint se quilibet temeré intronii- serit. De bonis auteni que aduocatorum plaeitis publicata fuerint. due par tes abbatis. tertia ucro pars in codem tantum anno rerum aut frugum aduo- catorura erit. postea uero nicliil ad eos pertinet. quid abbas inde disponere uelit. Aduocati auteni seruitia in curtibus in quibus iure dabuntur cum uil- licis et scauionibus accipiant et non emittant uel uendant. quia ad hoc eis donantur. ut quicquid abbati uel familie aduersitatis contigerit corrigant. quod si non fecerint. et bis uel ter aliquid in agris aut uineis. unde dampmun ha bet abbas aut familia, eis accusatum aut denunciatum fuerit et non correxe- rint. seruitio eos abbas constringat. donee ea que in prioribus binis aut tri bus plaeitis accusata sunt, ad correctionein perducant. Si quis propter furtum uel latrocinium captus aut iusto iudicio diiudicatus uel dampnatus fuerit. sub stantia illius et omni* possessio abbatis erit. aduocatis uero de honiine quod ius- tum est. aut quod sibi et aliis comprouineialibus suis melius uisum fuerit agere licebit. Si aliquis ex familia interfectus fuerit pretium illius id est uuereyelt. si sine aduocato adquiri poterit. totum abbatis erit. si autem per aduoeatum adquisitum fuerit. terciam partem aduocatus habebit. Seruientes uero qui pre- bendarii sunt et qui fratribus infra claustrum seruiunt. siuc in ipso loco uel in cellulis illuc pertinentibus. id est Apula uel Tauena. quamuis iam diu de- structis. deo tarnen nostroque et dilectissime coiiiugis nostre Agnetis impcia- tricis auguste, si uita comes fuerit auxilio patrocinante coiistruendis et recu perando, siue qui foris uel intus dagescalci uel pistores. bouarü aut piscato- res. coci aut lauatores. uel quicunque foris uel intus cottidiano seruitio fra tribus seruituri sunt, nulli aduocato uel hunnoni subiaceant. sed tantum ab bati suisque prepositis pro quibuscunque culpis suis respondeant. uapulent. aut euadant. Si uillani uel mansionarii debitnm censura uel serukium s. Ma ximino et abbati uolunt denegare, priraum per alios iudices. deinde in ipso principali loco Treuiris unde uiuunt. per ill os iudices ac ministros qui scart- manni dicuntur et qui meliores sunt ecclesie constringantur. Sin autem. per kartam et aduocatum. ad ultimum uero per manifestum iusticium. in quo si conuicti fuerint. omnibus bonis suis .ad manus abbatis attractis carebuñt. «t ius quod abbas eis postea concesserit habebunt.

Seruientes uero qui scaremanni dicuntur nulli aduocato nisi abbati sub iaceant. nulli eorum seruiant nisi beneficia ab eis babeant. aut abb;is pro ne cessitate et utilitate monasterii cum illis eos alieubi ire preeipiat. Aduocatus uero Giselbertus qui in presentiarum est. aliique successores ipsius qui ban- num a regia manu susceperint próxima die post iestum s. Maximini super predia et maneipia eorum qui ministri uel scaremanni dicuntur. ilia sola die si fostum celebre uel ieiunium non fuerit. placitabunt. Sin autem. cum prima pulsata fuerit placitum intrabunt, et usque ad nonam horam illud tenebunt. postea uero nullum ibi diutius stare distringere poterunt. Et quiequid ibi placitando adquisierint. due partes abbatis. tertia eorum erit. Eadem uero die abbas ipsi aduocato quicunque est seruitium dabit. duos scUicet modios

403

pañis, friskingos. quatuor, ouinos. et amam unam uini. si amplius habere uo- luerit de plácito habebit. Si quis ex uillanis uel mansionariis qui circa ur- bem uel in aliis longe uel prope positis curtibus commanent. censum debi- tum. qui ad usum fratruni cottidianum siue in lignis aut in aliis quibuslibet rebus pertinet neglexerit. et statuto die uel tempore non dederit. statim se- quenti die uillicus abbatis uadimouium de domo ipsius sine aduoeato taie ac- eipiat. cum quo illud quod ipse ad seruitium debuit fratrum plenissime per- soluat. Ceterum uero seruitium eius in eadem curte in qua habitat ab eo prout iustum est exigendo requirat. Nusquam nisi inter se nubant aut uxo- rem ex familia s. Petri aceipiaut. ita tamen. ut alteri ecclesie altera damp- num non inférât, sed per successiones filiorum aut hliarum quod suum est utraque ecclesia retineat. Si homo in hominem uerbis aut factis deliquerit. nec abbas nec aduoeatus in rationem id poneré debet, nisi presens sit aliquis qui eum accuset. aut res talis sit. ut inter se clam aut aperte pacificati inde fuerint. ibi culpa paret. Omnes ecclesie et salice decimationes tarn in agris quam in uineis siue in siluis ubicunque in predio s. Maximini iacentibus. ta m in kilivwüde quam in silua circa curtem Bteimiela uel Castrum Lucelenburc aut in llart uel Uuaber iuxta Taleuanc adiacente. ad susceptionem hospitum et pauperum debent pertinere. in suis uero siluis quas adhuc abbas aut fra- tres habere uidentur quicquid sibi utile uidebitur. exceptis fcris bannitis. de- cet eos libere disponere. Addimus et i am nos. et nostra imperiali auctoritate firmissime interdicimus. ut nullus aduooatorum aliquod placitum prêter tria iura debita in abbatia habeat. nullus illorum hospitia uci seruitia in curtibus abbatis aut fratruni siue a rusticis uiolenter exigat. nullus eorum per iusci- siones aut petitionee homines grauare. aut ui pécora illorum aut paraueredos tollere présumât, quia sex millia septingendos quinquaginta et amplius man sos de bonis s. Maximini. un de abbas in militiam ire et nostre contectali aut nobis in secundo semper anno seruire debuit. adhoc idem aduocati ex nostra parte liabent in beneficium. ut cetera que fratribus remanserant abs que omni aduocatorum molestia quiete possideant. Harum omnium rerum testem cartam bane inde conscribi et sigilli nostri impressione iussimus in- signiri. •. . • ■

Signum domini Heinrici tercii regis inuictissimi. secundi Romanorum im- peratoris augusti. Uuinitherius cancellarius uice Liuthboldi archicancellarii et archicapellani recognoui. Data pridie Kalcnd. Iuly. anno dominice incar- nationis M.L.VI. Indietione .Villi, anno autem domni Heinrici tercii re gie, secundi imperatoris ordinationis .XXVIII. regni uero. XVIII. imperii. X. Actum Treuiris in domino féliciter. Amen. —. Яи« bem SDiarimincr SRanufccipt in Berlin.