2Kargarctl) bon SPoinmera, »om 12. Suli 1498.

In nomine Domini Amen. Nouerint vniuersi et singuli hoc presens publicum Inftrumentuni lecturi et audituri, Quod nos Pribbeslaus Cleft Caminensis et beate marie virginis Stetinensis

129

Ecclefiarum Canonicus Eiusdemque Curie Caminensis officialis principalis Ad Illustrissiroi principis domini et domini Bugslai Stetinenfis, Pomeranie, Cassubie Slauorumque ducis et Rugie principis ac Coroitis Guscouie Instanciam et requisitionem omnes et singulos sua jnteresse putantes, quos infra- Icriptum tangit negotium, ad videndum et audiendum producj exhiberi nonDullos articulos ad futu- ram rei memoriam, ne successu temporis copia probationum et facultas deperiret testesque desuper producj et ad jurandum admittj ac jurare, Necnon ad dandum interrogatoria, si que dare voluerint, vel ad dicendum quare premissa minime. fieri debeant allegandum, ad valuas ecclesie beate marie virginis Stetinenfis citari fecimus jussimus et mandauimus ad certum peremptoriurn terminum com- petentem ad diem et horam infrascriptas. Quibus advenientibus comparuit personaliter in judicio coram nobis predictus Illustrissimus princeps dominus Bugslaus dux citra tamen quorumcunque suorum procuratorum per eum hactenus quomodolibet conJtitutorum reuocationem ac certas literas citatoriales in dictis valuis ecclesie beate marie nostro de mandate debite executas facto reportauit citatorumque in e'odem contentorum non comparentium contumaciam accusauit Ipsosque contumaces reputari et in eorum contumaciam nonnullos positiones et articulos infrascriptos facto realiter et in fcriptis exhibuit et produxit, Necnon prouidum et hpnestas Gregorium Winolth clericum Mis- nensem, Elizabet vxorem Hinricj Voss et Annam vxorem Nicolai Lantfert Caminensis

et Margaretam virginem degentem jn opido Barth Zwerinensis Diocesis, ut et

tatnquam teftes desuper produxit et eosdem testes citari et compelli ad dicendum medio juramento veritatem super infrafcriptis articulis examinari et postquam examinatj fuerint eorum dicta publicari Instrumentaque desuper publica iieceffaria et oportuna decerni concedi pecijt et debita cum jnstancia postulauit. Nos tune Pribbeslaus officialis principalis predictus prefatos citatos nos non compa- rentes reputauimus merito, prout erant id, exigente iusticia contumaces et in eorum contumaciam articulos infrascriptos prout premittitur exhibitos admifimus ac supranominatos testes desuper produ- ctos recepimus et ad jurandum admifimus. Quiquidem testes sic recepti jn presencia nostra et Notarij ac testium infrascriptorum tactis per eos scripturis sacrosanctis ad sancta dei ewangelia manualiter iurarunt, se omnimodam quam in liac causa scirent veritatem dicere et deponere velle, omni odio, amore, gracia, timore aliisque subordinationibus omissis; auisationibus etiam solitis et consuetis pre- missis, eosdem testes per discretum Simon em Lo den Notarium nostrum infrascriptum in nostra presentia sigillatim debite examinarj fecimus et examinauimus eorumque dicta vnacum articulis infra fcriptis publicari et desuper jnstrumenta et documenta necessaria et oportuna fieri mandauimus, Quo rum articulorum et attestationum tenor sequitur et est talis.

Ad futuram Rei memoriam, ne probationum facultas depereat ac ad finem et effectum ut clare constet constareque poterit, quandam Margaretam, vnam ex filiabus quondam Ffredericj Marchionis Brandeburgensis, olim vxorem legitimam Illustrifiimi principis ac domini domini Bugslai, Stetinensis, Pomeranie, Cassubie et Slauorum ducis legem ac fidem sacri matrimonij transgreffam fuisse ac adulterium manifeste commisisse et in eodem adulterio publice repertam fuisse proptereaque per prefatum Illustrissimum principem dominum ducem Bugslaum licite repudiatam et nunequam usque ad mortem sibi reconsiliatam fuisse, Necnon dotem propterea per eandem Mar garetam allatam deperditam ac per prefatum Illustrislimum principem dominum ducem Bugslaum eius maritum lucratum fore ad omnesque alios meliores fines et effectus ipsi domino Bugslao ducj proficuas, Citra tamen animum iniuriamque geneologie domus Marcbionum Brandeburgensium, dat, facit et exhibet procurator et ex nomine prefatj Illustrisfimj principis dominj ducis Bugslaj ac ipsemet positiones et articulos infrascriptos tam coniunctim quam diuisim ac omnibus melioribus »iebef'fl Cod. dip!. Brand., <3uW>lement6anb. 17

130

modo via jure causa et forma, quibus poteft et debet, quos ad probandos admittj petit, offerens eos fe legitime probaturutn, citra tamen omnis superflue probationers, ad quod fe non astringit, de quo protestatur. In prirais enim procurator prefatus quo supra nomine dicit ponit et si necesse fuerit probare intendit, quod prefata Margareta, filia quondam Ffrederici, Marchionis Brande- burgensis, prefato Illustrissimo principi et domino domino Bugslao, Stetinensi, Pomeranie, Cas- subie et Slauorum duci, alias de anno domini MCCCCLXXVII suit et erat jn opido Prentzlow Caminensis diocesis in facie ecclefie publice matrimonialiter et legitime copulata, certa dote assignata, quam jdem princeps ut maritus in vxorem per plures annos habuit, tenuit ac reputauit et in matri- monio huiusmodi honeste prout decuit tractauit, carnali sepius copula subsecuta, ita quod de con- trario prefata Margareta nunquam conquesta suit, Seque hincinde pro talibus et ut tales habue- runt, gesserunt et reputarunt ac ab alijs pro talibus et ut tales habiti tractati et reputati fuerunt et lie suit et eft verum. Item dicit, ponit et probare intendit, quod licet prefata Margareta sicut prefertur in legitimo matrimonio cum eodem IllustrisGmo principe domino duce Bugslao constituta, ab eodem Illustrissimo principe domino duce Bugslao fuerat ut eius vxor legitima honeste et de- center tenta, habita et reputata et tractata, ita quod in nullo de eo tamquam de bouo marito, qui bene potuit facere facta sua, conqueri posset, prout nee vnquam conquesta suit, nescitur quo spiritu ducta, nisi maligno, lubrico et lasciuo, Nuper de anno domini MCCCCLXXXVIII Indictione sexta pontificatus Sanctiflimi domini noftri domini Innocentij diuina prouidentia pape octaui anno eius quarto, die vero decima quarta mensis Junij, ir> opido Stetin jn Curia siue pallatio ducali in Camera jn parte aquinolari in lecto magno stante jn angulo strate, cum capite versus orientem et cum pe- dibus versus occidentem, jn nocte inter primam et secundam horas, cum quodam Vritczen, medi cine doctore, laico Brandeburgensis diocesis, publice concubuit ac ambo in lecto per colla amplexatj in concubitu siue coitu ac adulterio manifeste repertj fuerunt, Ita quod prefatus Doctor Vritcze menbro suo virili jn eandem Margaretam siue ipsius vuluam inmiffo eandem agitando et suppo- nendo lecto se mouerite manifeste repertus suit, Et quod sic suit et eft verum publicum notorium et manifestum. Item dicit, ponit et probare intendit, quod similiter prefata Margareta, vxor prefati Illustriflimi principis domini ducis Bugslai, sepe et sepius antea cum prefato Vritczen Doctore solus cum sola nudus cum nuda detectis pudibundis visa ac in actu adulterij reperta suit, Et sic suit et est verum. Item dicit, ponit et probare intendit, quod prefata Margareta vxor prefati Illustrissimi principis domini ducis Bugslai sic ut prefertur in huiusmodi notorio crimine et actu adulterij reperta Ipsum crimen adulterij per earn commissam publice confessa suit, asserens illud nunequam inficiari feu negare velle, saltern jn presentia Illustrissimi principis sui mariti, etiam si ma ritus earn propterea gladio interficere vellet, et sic suit et eft verum. Item dicit, quod premifla omnia et singula fuerunt, erant et surit vera, publica, notoria et manifesta fuitque eijs de omnibus et lingulis vulgaris rumor vera afl'ertio firma credulitas ac publica vox et fama. Item dicit, ponit et probare intendit quod postquam premifla ad noticiam prefati Illustrissimi Principis ac domini domini Bugslai, Stetinenfis, Pomeranie, Caflubie et Slauorum ducis, pervenerunt ac deducta fuerunt, pre fatus Illustriflimus princeps ac dominus dux Bugslaus eandem Margaretam vxorem suam ut et tanquam adulteram repudiauit nee depost earn in thoro siue lecto affociauit sibi neque amplius condormiuit feu congnouit, fed ab eius commercio, consortio et conuersatione abstinuit ac propria voluntate eandem dimisit, Et quod sic suit et est verum. Item dicit, quod veritas eft preter id et absque eo, quod prefata Illustrissimo principo domino duci Bugslao ut eius marito fuerit reconsi- liata aut desuper secum composita et concordata; Quinimo clara veritas suit et eft quod desuper

131

usque ad mortem minime fibi reconsiliata suit Et quod sic suit et est verum. Premissis igitur veris existentibus, prout veriflima sunt, clare constat, prefatam Margaretam vxorem contra legem et tidem matrimony venisl'e ac detestandum adulterium manifeste commisisse ac in adulterio lepeitam fuiffe proptereaque de jure dotem perdidiffe ac eandem dotem propterea prefatum Illustrissimuin prin- cipem dominum dominum Bugslaum eius maritum lucratum fuiffe, prout lacius dicetur et often- detur suis loco et tempore oportunis Saluo jure addendi, corrigendi etc. Et protestatur prout suit moris juris atque Stili.

Primus testis Gregorius Winolt, clericus Misnensis diocesis, Citatus^ juratus, productus compulJ'us reductis tibi juramentis per eum prestitis primitus ad memoriam, Satis annosus, de pena falsidici testis satis auisatus, non excommunicatus, non proscriptus, non infamis, non odio, fauore, amore, timore aut spe lucri uel muneris deponens, f'auens parti iusticiam habenrj, In bunc qui se- quitur modum deposuit: Ad primum articulum Incipientem In primis enim procurator etc. dixit ar- ticulum fore verum, quoad copulam non interfuifl'e in facie ecclesie fed hoc audiuiffe ita fore verum ut articulatur; quo vero ad alia contacta dixit articulum simpliciter verum Reddens causam scientie quia erat ad certos annos ipsius quondam domine Margarete cubicularius siue Camerarius ac ar- ticulata vidiffe, audiuiffe et jntellexiffe. Ad Secundum articulum jncipientem Item dicit, ponit et probare intendit etc. Dixit articulum fore verum Reddens causam scientie, Quia vidit doctorem in articulis designatuni jntrantem cubile et exuentem caligas et lectum ascendentem et supra earn se corporaliter ponentem et lumbos mouentem ac lectum propterea fe commouentem, fed diem igno- rauit circa tamen festura visitationis marie infra uel supra in estate hec acta fuerunt se seque pre- miffa vidiffe, audiuiffe et jntellexiffe. Ad Tertium articulum Incipientem Item dicit, ponit et pro- bare intendit quod similiter etc. Dixit verum fore articulum Reddens causam scientie quia vidit et audiuit. Ad Quartum articulum Incipientem Item dicit, ponit et probare jntendit quod prefata Margareta etc. Dixit articulum fore verum Reddens causam scientie, Quia cum articulum ut ar- ticulatur testi confessa suit promisit testi cubiculario, animo eum corrumpendj ut crimen zelaret, dare scrinium cum margaritis ne reuelaret, quod renuit testis cubicularius acceptare. Ad Quintum articulum de fama dixit fore verum articulum Reddens causam scientie, Quia audiuit a pluribus nobilibus ciuitatensibus, vasallis ac communi populo patrie. Ad Sextum articulum Incipientem Iterum dicit, ponit et probare intendit quod pol'tquam premissis etc. Dixit articulum fore verum Reddens causam scientie, Quia nuncquam vidit neque audiuit contrarium, quod earn postea, cum tale crimen peruenit ad sui noticiam, cougnouiffet carnaliter aut condormiuiffet. Ad Septimum articulum Incipien tem Item dicit, quod veritas eft etc. Dixit articulum fore verum, Quia nuncquam vidit neque audiuit contrarium fed semper habuit princeps exosam et ut repudiatam propter crimen perpetratum ut articulatur. Injunctum est testi silentium ut moris, Juris atque Stili eft.

Secunda Testis Honesta Elizabet, vxor validi Hinrici Vosz, jn villa Ca si in moram habens Caminensis diocesis, Citata, jurata, producta, compulsa, Reductis sibi Juramentis per earn pre stitis primitus ad memoriam, satis annosa, de pena falsidicj testis satis auilata, non excommunicata, non proscripta, non Infamis, non odio, fauore, amore, timore aut spe lucri uel numeris deponens, fauens parti iusticiam habenti, jn hunc qui sequitur modum deposuit. Ad primum articulum Inci pientem In primis eum procurator etc. Dixit articulum fore verum, quoad copulam, non jnterfuiffe fed hoc audiuiffe fore verum. Quo vero ad alia contenta in articulo dixit simpliciter fore verum Reddens causam scientie, quia suit eius famula ad decem uel octo annos. Ad Secundum articulum Incipientem Item dicit, ponit et probare intendit etc. Dixit articulum fore verum, Reddens causam

17*

132

scientie, Quia ilia ut articulatur perpetrata fuerunt cum doctore, ipsaElizabet testis iacebat cum domina ma in vno lectoetvidit et audiuit quod acta fuerunt de mane jn aurora in estate circa festum visitationis marie infra uel supra. Ad tertium articulum Incipientem Item dicit, ponit et probare intendit quod iimiliter etc. Dixit articulum fore verum Reddens causam scientie, quia vidit et audiuit. Ad Quartum articulum Incipientem Item dicit, ponit et probare intendit, quod prefata Margareta etc. Dixit quod ignorauit. Ad Quintum articulum de fama Dixit fore verum arti culum, Reddens caul'am scientie, quia audiuit a pluribus nobilibus, citatenlibus, valallis ac communi populo patrie. Ad Sextum articulum Incipientem Item dicit, ponit et probare intendit quod poi't- quam premiflis etc. Dixit articulum fore verum, Reddens causam scientie, quia nuncquam vidit ne- que audiuit contrarium fed semper habuit earn princeps exosam et ut repudiatam propter crimen perpetratum ut articulatur. Iniunctum est testi silentium ut moris, Juris eft atque Stili.

Tertia testis Anna vxor Nicolai Lantferth, opidana opidi Wolgast, Caminensis dio- celis, Citata, jurata, producta, compulsa, Reductis sibi juramentis per earn prestitis primitus ad memo- riam, satis annosa, de pena falsidicj testis satis auil'ata, non excommunicata, non proscripta, non jn- famis, non odio, fauore, amore, tiinore aut spe lucri uel muneris deponens, fauens parti iusticiam babentj, In hunc qui sequitur modum deposuit: Ad primum articulum jncipientem Inprimis enim procurator etc. Dixit articulum fore verum, quoad copulam non interfuiffe jn facie ecclelie, fed hocaudi- uiffe ita fore verum ut articulatur. Quo vero ad alia contenta dixit articulum simpliciter verum Reddens causam scientie, quia erat ad multos annos ipsius domine Cubicularia et pediQ'equa. Ad Secundum articulum jncipientem Item dicit, ponit et probare intendit etc. dixit articulum fore verum Reddens causam scientie, Quia iacebat cum domina ducissa pie memorie cum quarta teste in quodam lecto jn Camera Et ex precepto domine et mandato aperuit ipsi doctori Cameram et eum intromisit, Qui tune doctor solutis caligis ascendit ad lectum domine ceteraque fecit ut articulatur, Quia vidit et audiuit, fed diem ignorauit, circa tamen festum vilitationis marie infra uel supra jn estate bee acta fuerunt. Ad Tertium articulum Incipientem Item dicit, ponit et probare intendit quod iimiliter etc. Dixit articulum fore verum, Reddens causam scientie, quia vidit et audiuit. Ad Quartum articulum jncipientem Item dicit, ponit et probare intendit, quod prefata Margareta etc. Dixit quod ignorauit. Ad Quintum articulum de fama dixit fore verum articulum, Reddens causam scientie, Quia audiuit a pluribus nobilibus, civitatenlibus, valallis ac communi populo patrie. Ad Sextum articulum jncipientem Item dicit, ponit et probare jntendit quod postquam premiflis etc. Dixit articulum fore verum, Reddens causam scientie, Quia nuncquam vidit neque audiuit con trarium, quod earn postea, cum tale crimen peruenit ad sui notieiam,* congnouisset carnaliter aut con- dormiuisl'et. Ad Septimum articulum jncipientem Item dicit, quod veritas eft etc. Dixit articulum fore verum, quia nuncquam vidit neque audiuit contrarium, fed semper habuit earn princeps exosam et ut repudiatam propter crimen perpetratum ut articulatur Iniunctum est testi silentium ut moris, Juris atque Stili eft.

Quarta testis Margareta virgo, moram habens jn opido Barth, Zwerinensis

diocelis, Citata, jurata, producta, compulsa, Reductis sibi juramentis per earn prestitis primitus ad me- moriani, satis annosa, de pena falsidicj testis satis auisata, non excommunicata, non proscripta, non jnfamis, non odio, fauore, amore, timore aut spe lucri uel muneris deponens, fauens partj iusticiam babentj, jn hunc qui sequitur modum deposuit: Ad primum articulum jncipientem In primis enim procurator etc. Dixit fore verum articulum, Reddens causam scientie, quia quoad copulam non inter fuiffe jn facie ecclelie, fed hoc audiuiffe ita fore verum ut articulatur. Quo vero ad alia contenta

133

id articulo simpliciter dixit verum else Ex eo quod ad certos annos suit ipsius domino pediffequa et cubieularia. Ad secundum articuluin jncipientem Item dicit, ponit et probare intendit etc. Dixit articulum fore verum, Reddens causam scientie, Quia iacebat, cum domina ducissa pie rnemorie cum tertia teste in quodam lecto in Camera Et vidit et audiuit, quod precepto domine et mandato ter- tia testis aperuit Cameram et jntromisit doctorem, qui ascendit lectum ceteraque fecit ut articulatur, led diem ignorauit, circa tamen fei'tuin vilitationis marie infra uel supra jn estate hec acta fuerunt. Ad Tertium articulum jncipientem Item dicit, ponit et probare intendit, quod fimiliter etc. Dixit articulum fore verum, Reddens causam scientie, quia vidit et audiuit. Ad Quartum articulum jnci pientem Item dicit, ponit et probare intendit, quod prefata Margareta etc. dixit ignorauit. Ad Quintum articulum de fama dixit fore verum articulum, Reddens causam scientie, Quia audiuit a pluribus nobilibus, ciuitatenfibus, vasallis ac communi populo patrie. Ad Sextum articulum jnci pientem Item dicit, ponit et probare intendit, quod postquam premissis etc. Dixit articuluin fore ve rum, Reddens causam scientie, quia nuncquam vidit neque audiuit contrarium, quod earn postea, cum tale crimen peruenit ad sui noticiam, congnouiffet carnaliter aut condormiuisset. Ad Septimum articulum jncipientem Item dicit, quod veritas eft etc. Dixit articulum fore verum, Reddens causam scientie, quia nuncquam vidit neque audiuit contrarium, fed semper habuit earn exosam princeps et ut repudiatam propter crimen perpetratum ut articulatur Iniunctum suit testi silentium ut moris, Juris atque Stili eft.

Que omnia Et liugula huncque nostrum processum vobis omnibus et singulis supradictis et vestrum cuilibet jntimamus, jnQnuamus et notificamus ac ad vestram et cuiuslibet vestrum noticiam deducj volumus per presentes. In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum presentes nostras literas siue presens publicum jnstrumentum proceflumque nostrum jn se continentes Cue continens exinde fieri et per Notarium nostrum publicum jnfrascriptum subscribi et publicari mandauimus Sigillique nostri officij principalatus jussimus et fecimus appensione communirj. Datum et actum jn opido antiquo Stetin, Sub anno a Natiuitate domini MilleGmo quadringentefimo nonagefimo octauo, Indictione prima, die vero duodecima mensis Julij, Pontificatus Sanctissimi jn Christo patris et domini nostri, domini Alexandri diuina prouidentia pape Sextj, anno eius sexto, presentibus ibi dem Spectabilibus et validis viris Georgio Cleft, Cancellario, et Johanne Qwest in, laicis Caminensis diocelis testibus ad premiffa vocatis pariterque rogatis.

(Signet.)' Et Ego Simon Lode, Clericus Caminenfis diocesis publicus aposto- lica et Imperiali auctoritatibus Notarius Dictique Venefabilis viri domini officialis Curie Caminenfis principalis coram eo Scriba Quia huiusinodi Citationi, Peticioni et decreto articulorumque et testium exibitioni, productioni, examinationi, juramentorum receptioni, depositions publicationi omnibusque alijs et singulis dum sic ut premittitur fierent et age- rentur vnacum prenominatis testibus presens jnterfui Eaque omnia et singula sic fieri vidi et audiui ac jn notam sumpsi, Ex qua hoc presens publicum jnstrumentum manu mea propria fideliter conscriptum confeci, "subscripsi, publicaui et jn bane publicum jnstrumenti formam redegi, Quam signo nomine et conguomine meis solitis et consuetis vnacum pre- fati domini officialis Curie Caminenfis principalis sigilli appensione signaui et roboraui jn fidem et testimonium omnium et singulorum premissorum rogatus et requisitus.

'Had} bem Orig. im ©trttiner ^rosinjial^r^iije. Quxfy ben untern umgefeogcnen Stanb ifl ein ^reffet gejogen, ba« Siegel aber abgefallen. Sluf ber 8?ildfeite fte&t »on fpaterer §anb: Merkisclie Heyrat Fraw Margaretha, Marggrafiii.

134