CXIV.

An. Ch. 1336. Idem Chanadinua Praeposituram S. Geor- gii M, de Strigonio nuiiitus fundat ac [dotat. Chanadinus, Dei et Apostolica gratia, Archi- episcopus Strigoniensis, locique eiusdem Comes perpetuus, omnibus Christi fidelibus tam praesen- tibus quam futuris, praesens scriptum inspectu- ris, salutem in salutis largitore. Aequitas suadet canonica, quod pastorali officio necessario incum • bat, vt suarum ecclesiarum status studiose, mente solerti, veut procurare, et si detrimentum pati videatur, benigno suffragio conetur reformare, reformatumque pro protection ¡s afiectu, incon- cussum desideret conseruare. II¡uc est, quod nos considerantes statum Ecclesiae Sancti Geor

247

gi i Martyris de Strigonio , quae olim de no- minatis regni Hungariae col legiatarum numero Ec- clesiarum vna esse videbatur, ad tantam depressio- nis et desolationis inopiam deuenisse, vt nee co- perte tegumento esset ornata, nee in ea Missa- i um solemnia semel in anno cum honore potuis- sent celebrari, et Canonicorum Conuentus, qui ex suae fundationis exordio in ea vigebat, adeo esset perexilitatem prouentuum abolitus , vt nullusipso- rum Canonicorum, praeter solum ipsum Praeposi- tum , in ipsa Ecclesia poterat commorari. Charita- tis igitur zelo dueti, grandissimis necessitatibus hu- ius Ecclesiae personaliter benigno suffragio volen- tes suecurrere, secundum Canonicas sanetiones, clericorum numerum potius augeri desiderantes quam imminui, ac lipsam Ecclesiam et in copertu- ra, et in statu Canonicorum cupientes reformare, et vt omnipotentis Dei, et virginis intaetae, San- ctorumque omnium laudes , in iam dicta Ecclesia pro omnium remissione peccatorum, оrgana diui- uae vocisdeuotissime persoluantur, ipsam Ecclesiam ob remedium animae nostrae solemniter coperi fa- cientes et de fratrum nostrorum beneplacito ac con- consensu, certum numerum Canonicorum in ipsa Ecclesia memorata ordinantes statuimus: vt octo Canonici in ea continue commorantes coelestis re gis filio debeant famulari, vbi olim quatuor tan- tum fuisse dicebantur ; ita tamen , quod nullus ibi Canonicorum creari possit, nisi prius fueritDiaco- nus vel Sacerdos; qui si fuerit Diaconus, infra annum ad sacerdotium promoueri teneatur , et si hoc facere non curauerit, a suo iure cadat eo facto ; in aliis vero ordinibus existentes nullo mo do ad Canoniam possint promoueri ; et iste nume

248

rus per nos ordinatus nequeat minui vel augeri; sed quia isti Canonici propter exilitatem prouen- > tuum in ipsa Ecclesia perfrui non poterant, quia non alios prouentus, nisi singulas duas marcas de quatuor cutellis decimationis Archiepiscopalis per- cipere videbantur, cum secundum sanctorum Pa trum statuta dignum sit, vt qui Altari seruiunt, viuere valcant de altari ; Nos cum fratribus no- stris mature et salubriter deliberantes, consensu interueniente Canonicorum et Praepositi eiusdem Ecclesiae S. Georgii Martyris de Strigonio, qui tunc praeerat Ladislaus nuncupatus, habito dili- genti tractatu, et solemni, paupertateque conside rata Ecclesiae memorntae, contractus permutatio- nis celebrare volentes, in concambium memorati prouentus quartas decimarum nostrarum Archiepi- scopalium de cutello Somoriensi, quae decimatio tam in vera decimae pariter cum quartis summam sexaginta marcarum cursu communi vix vel vnquam excedebant, sed nostris temporihus, diuina fauen- te clementia, eiusque largiente munificentia, fere vsque ad summam quadringentarum excreuerunt, in augmentum et suauitatis cibum in domo Domini esurientium, et nostrae salutis, in signum ac futu- rae remunerationis praemium ipsis Canonicis Ec clesiae S. Georgii Martvris integraliter et in toto, excepto districtu de Torna, et portionibus paro- chialium Sacerdotum, dedimus,donauimuset con- tulimus irreuocabiliter et in perpetuum possiden- dam, tenendam et habendum. Et vt ipsi Canonici ipsas quartas plenissime percipere possint, statui- mus, vt singulis annis vnum ex ipsis virum ido- neum cum decimatoribus Archiepiscopi ad dican- das et exigendas praedictas quartas in propriis ipso-

249

rum expensis debeant et possint destinare. Istam tamen donationem et permutationem hoc modo in. telligi volumus: quod Praepositus ipsius Ecclesiae in istis reditibus quartarum ipsorum Canonicorum nihil pro se, aut suis vsibus valeat vendicare ; nee e conuerso Canonici de prouentibus quibuslibet ipsius Praepositurae aut Praepositi acquisitis et ha- bitis ante datam praesentium pro ipsorum vsibus valcant obtinere; sed semper ipsius Praepositi re- ditus pro sua mensa et suis vsibus salui remaneant et intacti a canouicis suis et reditibus eorum; de his vero, quae imposterum aduenerint ipsi Ecclesiae a quolibet titulo,* sic duximus disponendum: vt tenia parte praepositodetracta, duae partessaluae, integraeque et intactae ipsis Canonicis remaneant. inter seaequaliter diuidendae, exceptis rebus mo- bilibus et minutis, quae ex testamento siue do natione mortis causa quisquam fidelium pro re medio animae suae, siue remissione peccatorum suorum donauerit, siue legauerit Ecclesiae eidem; quae mobilia et minuta sic specificata pro vita et sustentatione, seu .ad vsum Presbiteri Parochialis et Curati eiusdem Ecclesiae volumus reseruare, cui etiam decimam villae Pethény ad maiorem vitae suae sustentationem duximus concedendam. Cuius quidem Presbiteri officium esse volumus, quod ipse sacramenta Ecclesiae suis Parochianis ministrare teneatur, Canonici vero et praepositus similiter per hebdomadas, continuata vicissitudine, Ecclesiam officiare teneantur in celebratione Missarum, alio- rumque diuinorum officiorum, Electionem autem et institutionem a�? destitutionem eiusdem Presbi teri ratione iuris patronatus , quod in eadem Ec- clesia habemus, nostrae dignitati volumus reser

- 250

uare; per hoc tamen in iurisdictione Archidiaconali ipsius Praepositi subtrahere non intendimus , et ne processu temporis inter ipsum Praepositum et su- os Canonicos de prouentibus praepositalibus du- bietas vel contentio oriatur, vt etiam ipse praepo- situs a quolibet vigorosius sua iura valeat defensa- re , omnes prouentus praepositales a fundatione ipsius Ecclesiae Sancti Georgii Martyris, vsque ad tempus datarum praesentium acquisitos et posses- sos nos confirman, in his scriptis volumus declara re. Primo: Decimavillae Maroth in comitatu Bar- siensi integraliter cum quarta praeter portionem Sacerdotis ibi commorantisa fundatione ipsius Ec clesiae ad ipsum Praepositum dignoscitur pertine- re. Item decima villae Nandor in Comitatu JNeo- gradiensi similiter cum quarta praeter portionem sacerdotis ad ipsum noscitur peitiuere. Item de cima villae Perbethe, Nobilium tantum, sed non Archiepiscopi, in Comaromiensi existentis. Item de tota decima vini Capitulo Strigoniensi proue- nientis, praeter decimas, quae ipsis de eorum vil- lis proueniunt ante Praepositum Sancti Adalberti et Lectorem tollit et detrahit decimam, prout in litteris donationis Celebris memoriae Domini lob condam Archiepiscopi plenius continetur. Item quia Cathedralis Archidiaconatus Ecclesiae S. Adalberti huic Praepositurae est annexus, ob hoc iudicium Ecclesiasticum ciuitatis Strig^onien. more Archidia conatus secundum formam priuilegii felicis recor- dationis Domini Lodomerii Archiepiscopi', ad ipsum dignoscitur pertinere. Item Domini Pleb.ani Vezt de villa Latina, vulgariter Olaszi vocata ; item de Sepsy, quilibet eorum in solidum, ¡singulis anuis ipsi Praeposito tenentur dare, etsoluere duas mar

251

cas fini ar.^enti, ad pondus Budense ratione cen- suum Ecclesiarum suarum. Item quarta decimae vil- lae Kakoth, excepta portione sacerdotis. Item quartae Ecclesiarum de vtroque Elephanth, de Cboarth,de Szerdahely, de С h e 1 ec h e n y,de Chishek, de Woysan, et de Széplak, cum suis fi I ¡amis , qua- rum Ecclesiarum decimas percipit Capitulum Nit- riense, ad ipsam Praeposituram nouimus pertinuis- se, pariter et pertinere. Item circa villam Archie- piscopalem Se eg habet terram ad vnum aratrum sufficiens , et modicum de prato, quae omnia et singula e fundatione ipsius Ecclesiae ad vsus prae- positales pertinuisse et pertinere dignoscuntur. De vineis autem eiusdem Ecclesiae sic disposuimus or- dinandum, vt tertia parte Praeposito reseruata duae partes canonicis eiusdem relinquantur. Nos igitur vniuersa bona, per haec scripta declarata, vt ipse Praepositus securius suos possit prouentus possidere, vigore praesentium confirmamus, ap- probamus, ratificamus et inconcussibili firmitate censemus permanere ; voluimus autem et statuimus, quod omnis Canonicus saepe dictae Ecclesiae a die suae creationis in Canonicum infra annum circa eaindem Ecclesiam domum construere, vel emere constructam teneatur, in qua domo commorando ipsam ecclesjam laudabiliter valeat deseruire; atta- men hoc eo modo ordiuauuis, quod si aliquem Ca- nonicorum praefatorum vita mutata praesente ad patriam in Christo quiescentium contingat trans- migrare, sui Eulogio testamenti domum suam mo- do praemisso emptam vel constructam, cui placue- rit, donandivel legandiliberam habeat facultatem, ita tamen quod Canonicus per suum Praepositum fuerit receptus,. ad quem solum Canonicorum crea

252

tio eiusdem Collegi i pertinet, et pertinere debet; post ill ins decessum ahhuiusmodi Legatario siueDo- natario secundum] condignam aestimationem ipsam domum pro se possit et debeat comparare. Terri torium autem in circuitu eiusdem Ecclesiae, vbi domus et bortus tantummodo Canonicorum eorum- dem sunt, vel debent situari, cum alias esset Ar chiepiscopale , eidem Ecclesiae in perpetuum et ir- reuocabiliter duximus conccdendum. Statuimus etiam , quod si aliquem Canonicorum saepius dicto- rum aliud beneficium bic vel alibi cura tum, vel sine cura consequi contingat; illico post adeptio- nem huiusmodi secundi beneficy Praepositus, qui pro tempore fuerit, ipsius Canoniam alteri, viro idoneo, possit et debeat conferre, ne numerus per nos ordinatus diminutionem patiatur; et ipsa Ec- clesia suo remaneat canonico viduata. Item statui mus , vt si aliquis Canonicus non obtenta licentia sui Praepositi, obdurato animo, se ab Ecclesia San- cti Georgii Martyris per sex menses absentauerit, nulla praemissa monitione , ipse Praepositus, cuius praelaturae dignitatem et authoritatem visus est contempsisse, ipsius Canoniam aly, liberam ba bea t, anctoritate praesentium conferendi faculta teme quia si contumacious contumacia non obesset, humilitashumilibus prodesse minime videretur. Vo- lumus etiam, quod si quisCanon. ecclesiae saepedictae maligno spiritu tale crimen commiserit, propter quod depositionis poenam mereatur, deponere ipsum, siue beneGcio ipsum priuare idem Praepositus per se non, sed de consilio et consensu Archiepiscopi id possit peragere. Licet autem par in parem, se cundum iuridicam authoritatem, potestatem non habeat imperandi ; verum tamen omnes Archiepi

255

scopos , nostros successores in chantate Christi ob secrando monemus, et praesentibus hortamur, vt banc nostram dispositionem et salutiferam ordina- tionem non solum corroborationibus confirment, sed et quantumcoelitus permissum fuerit, diligenti cura augeant, et augmentent: quia in conuiuio aeterni regis ille dignus est manducare, qui ege- nos Christi sua donatione facit epulari. Vt igitur haec nostra ordinatio, pariter et dispositio sit in perpetuum valitura, praesentes concessimus nostri et fratrum nostrorum sigilly munimine rohoratas. Datum Strigonii in vigilia beati Georgii Martyris. Anno Domini MCCCXXXVU."

K\ autbentico transnmto Caroerali de anno 1521. He- uesi Tom. ХХГ. p. 285. Originales in archiuo Capituli Metropolitani Strig. conduntur. Idem. T. LXV1I. p- 104.

cxv.

An, Lh. 1337. Capitutum ¿agriense cangenerationates Вохл expensas in commune m causam Jactas ex aequo inter »e diuisisse , testatur.

JNos Capitulum Ecclesiae Agriensis, damus pro memoria, quod Demetrius, filius Gregor», filii Dyonisy, de genere Boxa, pro se et pro eodem Paire suo, cum litteris procuratoriis Praepositi et Conuentus de Lelesz ex vna; et Georgio, filio Chob, seruiente Nicolai, Laurentii et Francisci, filiorum Nicolai, filii Boxa de Zerdahely pro eisdem Do- minis suis, ac pro Petro, Georgio et Nicolao, fi- liis Francisci, filii eiusdem Boxa, parte ab altera, coram nobis personaliter constitutis per eumdem Demetrium, filium Gregorii, suo et dicti Patris sui nomine propositum extitit et relatum: Quod super omnibus causis et articulis eorumdem, qua

254

ipsi ratione suarum in requisitionem cuiusdam pos sessionis Voy da vocatae, per ipsos conscriptarum contra eosdem filios Nicolai, et filios Francisci or- dine iudiciario mouissent vsque modo , vel mouere promisissent imposterum, iidem filii Nicolai et filii Francisci facta pecuniarum solutione decem mar- carum, quoad portionem ipsorum ipsis omniino- dam congruam et condignam fecissent, et impen- dissent satisfactionem ; et ipsi super eisdem decem marcis content i eosdem filios Nicolai,et filios Fran cisci , ac ipsorum haeredes super praelibatis ex- pensis, quoad portionem ipsorum, vt praemissum est, reddidissent et reliquissent et coram nobis di ctus Demetrius tam pro se quam vigore dictarum litterarum procuratoriarum pro eodem Patre suo reddidit et reliquit penitus et per omnia expeditos. Datum quinto die octauarum Natiuitatis Sancti Io- annis Baptistae praenotatarum. Anno Domini Mil- lesimo trecentesimo trigesimo septimo."

Ex authograplio Tabulara Cussouiensis. Cum istliic Boxa, cuius genus Demetrio, filio Gregori i , attribui- tur iuerit íilius Simonis Mychbani, collate diuisionali instrumento anni 1320. patet denuo : ijuaiu vehementer imposucrit Gentitibus suis is, qui familias , queis attri- buitur axioma de genere, primaeuae sub Arpado, aut primis principibus immigrationis fuisse asscruit.