220 WIBALDI EPISTOLA 138.

1148 asterii edificat, alius pensiones que coenobio solent inferri usur-

pat, alius incendiis vastat, alius predis et rapinis infestat. Fra-

tres in claustro inediam sitim nuditatem patiuntur, ut ne nobu

quidem, fratribus suis, domni papae famulu, officia hospitali-

tatis et humanitatis possint impendere. Ordinate pacem aeccle-

siae, solvantur fratribus necessaria et debita stipendia, revocen-

tur ad diem aliam non solum Eberacensis et Everbacensis, set

etiam plures alii viri prudentes ac Deum timentes, quorum con-

silio et opera talis Spiritu sancto prestante eligi possit in ab-

batem, cuius conversatione et studio tam spiritualia quam tem-

poralia correctionis effectum valeant recipere.

Minime indignabantur laici ad verba haec, veritate se ipsam

tuente, que ipsos recognoscere et fateri cogebat, quod ea, que

dicta fuerant, virtute rationis non carebant. Ceperunt itaque

consultare inter se atque conferre, bini simul vel terni aut qua-

terni. Et cum sermonem nemo nobiscum haberet diesque iam

usque ad octavam horam preterisset, egressi inde, dormitorium

intravimus; atque mox parvulo temporis interveniente spacio

revertentes, quosdam priores cum aliquibus fratribus obviam

habuimus, qui pedibus nostris advoluti, obnixe et cum lacrimis

petebant, quatinus eis adiutorium in necessitate impenderemus,

ut domnus Heresfeldensis abbas prelationis illius sarcinam sus-

ciperet. Et adiunxit unus ex eis: quoniam inquit noster mon-

achus et frater fuit, antequam in abbatem promoveretur. Ad

haec a nobis sic responsum est: Nos, fratres karissimi, quod

de alicuius abbatis electione domino nostro pape credidimm

beneplacitum, quod aecclesiae vestrae salutare, quod personis

vestris tutum, palam ac simpliciter protestati sumus, nec sen-

tmtiae nostrae prevaricatores' esse valemus. Preterea non credi-

mus, abbatem, qui sit compos discretionis canonicae, hoc onus

regiminis absque domni papae iussione recipere, quod longi

temporis et grandi-s expensae et infiniti laboris et eventus incerti

opus est. Si domnus Heresfeldensis de propriis viribus confidit,

si de gratia et consensu domni papae sperat, sua potius deli-

beratione quam nostro consilio nitatur. a. prevacatores c.

WLBALDI EPISTOLA 138. 221

Quibus auditis, fratres rogabant tamen, quod abbatem, quem 1148 cum ipsis paululum reliqueramus, detinentes a cognitione hujus verbi subduceremus, donec, capitolii edem communiter ingressi, super ipsius persona eligenda cunctorum assensum requirerent. Introierunt illi, nos remansimus et, assumpto abbate seorsum, quid Fuldenses fratres nobiscum egissent, ei annuntiavimus. Du- bitantem et querentem super hoc consilium nostrum ad cor suum et conscientiam remisimus. Et cum se consentire nullatenus as- sereret, suggessimus ei, ut sicut nos ita et ipse ab eis recederet, ne opus, quod illi nobis absentibus et dissuadentibus faciebant, ad nostrum consensum spectare videretur. Dle abiit, nos in mensa, refecturi corpora nostra, consedimus. Post coenam salutavimus abbatem, salutavimus et fratres Fuldenses, significantes eis, quod facto mane vellemus discedere. Precabantur fratres, ut manere vellemus, quoniam quidem ipsi abbatem elegissent, set dilatio a laicis usque in crastinum esset interposita, ut eorum electioni consentirent. Nos vero peticioni eorum nequaquam adquiescentes, summo diluculo recessimus. Nov. 6

Haec sunt, karissime pater, que Fuldae presentes cognovi- mus. Que vero post exitum nostrum acta sint, ex litteris, quas quidam frater Fuldensis nobis, non in membrana scriptas set in tabella1, transmisit, cognoscere poteritis; quas ad vestrae san- ctitatis pedes transcriptas direximus*. Enim vero apud vos est manna, apud vos virga, apud vos canonum dispensatio, apud vos decretorum interpretatio, apud vos regulae moderatio, apud vos vinum, apud vos oleum, novit dextera vestra

Parcere subiectis et debellare superbos". Cuncta discretioni vestrae per ordinem intimare studuimus, ut pura et perspicax anima vestra, cui discretio spirituum a Deo collata est, plura legendo intelligat quam nos videndo et agendo. Sicubi, armante pietatis zelo, decreta vestra et iussiones insi- pienter defendimus et quasi coelum sustinere humeris temptavi- mus, etsi effectus" laudem non meretur, devotio tamen veniam a vestra clementia impetrabit.

a. effectus e.

1. cerata. 2. V. eam quae sequitur epistolam. 3. Virg. Aen. 6,853.

222 WD3ALDI EPISTOLAE 139. 140.